De Ierse conservatieven van Fianna Fail verloren bij de verkiezingen 61 van hun 78 zetels. De kleine groene coalitiepartner verdween uit het parlement. De nieuwe regering van christen-democraten (Fine Gael) en sociaal-democraten (Labour) zal geen fundamenteel ander beleid voeren.
Een opvallende score bij de verkiezingen was er voor de linkse kandidaten van de United Left Alliance, een alliantie waar onze Ierse zusterpartij Socialist Party deel van uitmaakt. In Dublin haalde de alliantie 7,6% met uitschieters tot 19% in Dublin-West. Vijf kandidaten, waaronder twee van de Socialist Party (Joe Higgins en Clare Daly) werden verkozen en begonnen meteen met een forse linkse oppositie in het parlement. In het Europees Parlement wordt Joe Higgins opgevolgd door de jonge Paul Murphy (27 jaar). Wij hadden een gesprek met hem.
Hoe komt het dat Ierland van de “Keltische Tijger” zo snel het zieke broertje van Europa is geworden?
Paul: “Er was een economische groei in het land, maar dat was op basis van een zeepbel in het vastgoed en de kredietsector. De vastgoedprijs in Ierland nam sneller toe dan in gelijk welk ander Europees land. Een op de acht werknemers was actief in de bouwsector. Dat was mogelijk omdat de banken veel geld leenden aan de bevolking, waardoor ook de banken sneller groeiden. De groei was onhoudbaar, een ineenstorting onvermijdelijk.
“De ineenstorting van de vastgoedzeepbel leidde tot een neerwaartse spiraal die blijft duren. De werkloosheid is sterk toegenomen, er zijn nu al 450.000 werklozen op een bevolking van 4,5 miljoen. Het besparingsbeleid van de regering, goed voor 9 miljard euro besparingen op twee jaar tijd, maakt de crisis enkel nog erger.
“De gewone werkende bevolking moet nu de prijs betalen voor de “garantie” van de private schulden van de banken. De banken waren niet in staat om al het geld dat aan projectontwikkelaars en speculanten was geleend terug te krijgen. Die verliezen worden niet verhaald op de verantwoordelijken, de internationale hedgefunds en speculanten. De staat kwam tussen met een “garantie” voor alle schulden, waardoor de gewone man er nu voor moet betalen. Het resultaat is een grote overheidsschuld waarop jaarlijks 10 miljard euro aan intrest moet worden betaald.”
Wat zijn de politieke gevolgen van de crisis?
“De regering was al van bij het begin van de crisis erg gehaat. De regering werd door de bevolking verantwoordelijk geacht voor het beleid dat tot de crisis heeft geleid. Hun antwoord op de crisis, waaronder de garantie voor de schulden van de banken en de grootschalige aanval op de werkende bevolking (met besparingen, belastingsverhogingen,…) werd terecht gezien als een poging om de werkende bevolking te bestraffen terwijl de bankiers vrijuit gingen. Er kwam een grote druk op de regering, met twee grote betogingen met 100.000 deelnemers. De regering had nog geluk dat de vakbondsleiding het protest geen richting gaf.
“Maar de enorme afkeer tegenover het beleid voerde de druk op de regering op, waardoor er ook spanningen ontstonden tussen de twee regeringspartijen. Hierdoor werden vervroegde verkiezingen onvermijdbaar. De tussenkomst van de EU en het IMF ondermijnde de steun voor de regering nog verder. Er kwamen ook berichten over de erg nauwe banden tussen de premier en topbankiers wiens vel werd gered door de overheidstussenkomst. Dat was de druppel die de emmer deed overlopen en er kwamen nieuwe verkiezingen.”
Hoe stond de Ierse bevolking tegenover deze verkiezingen?
“De verkiezingen werden door bijna iedereen gezien als een kans om de regeringspartijen af te straffen. Fianna Fail viel van 42% terug op 17%, een historisch dieptepunt, en de groenen verloren hun zes zetels.
“De meeste mensen dachten wellicht dat er geen alternatief is. De traditionele partijen en de media zorgden voor een klimaat van angst om ons te doen geloven dat het niet mogelijk is om tegen de maatregelen van de EU en het IMF in te gaan of dat het niet kan om de schulden niet te betalen. Dit gevoel zal wellicht snel veranderen als de huidige regering aanvallen doorvoert en strijd hiertegen begint te ontwikkelen. Dat zal de zoektocht naar een alternatief versterken.
“Wij stellen dat het akkoord met de EU en het IMF moet worden opgezegd, we moeten de schulden aan de internationale speculanten en hedgefunds niet betalen. Wij pleiten voor een socialistisch alternatief met massale publieke investeringen om honderdduizenden jobs te creëren als antwoord op de werkloosheid en om openbare diensten uit te bouwen.”
De linkerzijde haalde een goede score met vijf verkozenen. Van waar komt de United Left Alliance?
“De ULA is een alliantie van de Socialist Party, de groep People Before Profit (met onder meer de SWP), de lokale Workers & Unemployed Action Group uit het stadje Tipperary en heel wat onafhankelijke linkse activisten en socialisten. De alliantie kwam er op initiatief van de Socialist Party dat discussies aanging met deze verschillende groepen. Momenteel is het nog een electorale alliantie, maar we willen het uitbouwen tot een massale partij van de arbeiders, werklozen en jongeren.
“Deze alliantie is belangrijk om een links antwoord te bieden op de enorme crisis in Ierland. Dat is waarom velen het ontstaan van de ULA als een belangrijke stap vooruit zagen. Er was heel wat media-aandacht en we konden ons naar voor brengen als een echt alternatief op de consensus onder de gevestigde partijen. Bovendien konden we in de campagne al naar voor brengen dat we niet een geïsoleerd parlementslid zouden hebben, maar een fractie van meerdere verkozenen.”
Staat de ULA al klaar voor een harde oppositie tegen de nieuwe regering?
“De nieuwe regering is een coalitie van Fine Gael en Labour. Hun regeringsprogramma is een voortzetting van hetzelfde beleid waardoor de arbeiders voor de crisis moeten betalen. Er zijn plannen om 25.000 banen in de openbare sector te schrappen en om voor 2 miljard euro te privatiseren. Verder komen er nieuwe belastingen op water en onroerend goed. De regering heeft een grote meerderheid, maar er zijn weinig illusies in de partijen die nu aan de macht zijn. Ze zouden wel eens snel aan populariteit kunnen verliezen.
“Het nationalistische Sinn Fein ging sterk vooruit en ging van 5 naar 14 verkozenen. Dat komt vooral omdat de partij het afgelopen jaar een linkse retoriek naar voor bracht. Nochtans voert deze partij in Noord-Ierland een besparingsbeleid waarbij dit jaar alleen al voor 4 miljard pond wordt bespaard. Sinn Fein zal in actieve bewegingen tegen de besparingen geen grote campagnes voeren, de partij probeert enkel zichzelf te promoten. Wij zullen op de tegenstrijdige posities van deze partij moeten wijzen.
“De United Left Alliance en de Socialist Party hebben al een belangrijke impact in het parlement. Joe Higgins kreeg veel media-aandacht met zijn eerste toespraak in het parlement en voor zijn kritiek op het regeringsprogramma. We willen echter niet alleen goed presteren in het parlement, we zullen onze posities in het parlement gebruiken om op straat massale campagnes te organiseren tegen de besparingen.”