3M: directie wil vervuiling in doofpot, overheidscontrole schiet tekort

Het vervuilingsschandaal van 3M leidt tot debat en onderzoek. Nadat het PFOS-schandaal algemeen bekend werd en er terecht grote ongerustheid ontstond, zag het Vlaams Parlement zich verplicht om een onderzoekscommissie in te stellen. Daarbij werd eerst naar de Amerikaanse directie van 3M geluisterd, pas daarna volgden vertegenwoordigers van de vakbonden om de stem van het personeel te horen. Nochtans zijn zij net als de omwonenden de eerste betrokkenen die enorm geschokt zijn door de onthullingen en de mogelijke effecten ervan op hun gezondheid en leven.

De directie van 3M getuigde niet in het belang van het personeel of de omwonenden. Het effect van PFAS op het personeel en de volksgezondheid werd zoveel mogelijk ontkend. In de VS lopen er nochtans in minstens zes staten processen tegen het bedrijf wegens PFOS en aanverwante stoffen. Er zijn daar parlementaire debatten over strengere regels inzake chemische stoffen, wat 3M veel geld zou kosten voor het herstel van bewezen milieuschade. 3M is meer dan gelijkaardige bedrijven in handen van investeringsfondsen en keerde vorig jaar 3,4 miljard dollar uit aan de aandeelhouders. Dit geeft aan welke belangen verdedigd worden door de directie.

Het voorstel van 3M om bloedstalen af te nemen en in de VS te analyseren, is niet ernstig en eigenlijk onvoorstelbaar. Dat is een poging om het vervuilingsschandaal in de doofpot te steken. De controle op het onderzoek mag niet overgelaten worden aan een vervuilende multinational die enkel oog heeft voor de aandeelhouders.

Terwijl Antwerpen één van de belangrijkste clusters van chemische bedrijven ter wereld kent, blijkt in dit debat dat de overheid onvoldoende heeft geïnvesteerd in diensten om de gevolgen van deze activiteiten op personeel en omwonenden op te volgen. Zo is er in Antwerpen geen sociaal inspecteur-arbeidsgeneesheer beschikbaar om de afgevaardigden van het personeel bij te staan in de debatten en het onderzoek bij 3M. Dit is bijzonder schrijnend en het toont de gevolgen van een beleid dat de rode loper uitrolt voor de directies van grote bedrijven, maar amper interesse vertoont in de gevolgen van de productie voor het personeel en de volksgezondheid.

De vakbonden eisen terecht een uitbreiding van toezicht op de gevolgen van het werk op de gezondheid van personeel in zowel de chemische sector als andere sectoren waar er risico’s aan het werk verbonden zijn. Eerder pleitten ze voor een uitbreiding van de bevoegdheden van het Comité Preventie en Bescherming op het Werk. Dat is inderdaad noodzakelijk: elke bescherming op het werk is afgedwongen door de arbeidersbeweging die daar al sinds de ontwikkeling van het kapitalisme voor moet strijden.

De werkenden en omwonenden zijn de eerste slachtoffers van de industriële vervuiling, waarvan de volledige schaal in de Antwerpse chemiesector nog niet geweten is. Hun belangen en dus die van de volksgezondheid moeten centraal staan. Dit botst onvermijdelijk op het winstbejag van de grote bedrijven. Opkomen voor een gezonde en veilige werk- en leefomgeving is onderdeel van klassenstrijd tussen de werkende klasse en de bazen. Voor het onderzoek naar de gevolgen van de vervuiling door 3M is dit niet anders.

Een grootschalig biomedisch onderzoek door onafhankelijke publieke instanties, onder controle van vertegenwoordigers van het personeel en de omwonenden, is noodzakelijk. Daarnaast dringt zich de kwestie van een publieke controle-instantie op om onderzoek naar en opvolging van historische en actuele vervuiling te voeren. Ook daarin moeten de belangen van personeel en omwonenden centraal staan. De werkende klasse zal daarvoor moeten strijden. Dit biedt het potentieel om met de klimaatbeweging en de arbeidersbeweging samen op te komen een planmatige aanpak van de economie gericht op de noden van de meerderheid van de bevolking, inclusief die van een gezonde en veilige werk- en leefomgeving.