Chinese regime sluit dagblad ‘Apple Daily’ in Hongkong, de laatste oppositiekrant op hoge oplage

Reactie door Socialist Action (ISA in Hongkong)

In Hongkong neemt de terreur van de regering tegen politieke activiteiten, de media, oppositiepartijen en democratische rechten elke dag nieuwe sprongen.

De miljardair-eigenaar van Apple Daily, Jimmy Lai Chee-Ying, werd vorig jaar gearresteerd onder de wet op de nationale veiligheid. Hij is één van de 114 mensen die tot nu toe zijn aangeklaagd op grond van de draconische wet, die een jaar geleden door het regime van Xi Jinping werd opgelegd als instrument om de broze democratische rechten en de gedeeltelijke politieke autonomie van het gebied te ontmantelen. Lai’s Apple Daily was de enige krant met een grote oplage die de democratische protesten in Hongkong steunde.

Op 17 juni deed de politie een inval in de kantoren van Apple Daily, waarbij tientallen computers, servers en dozen met journalistiek materiaal in beslag werden genomen. De veiligheidspolitie arresteerde hoofdredacteur Ryan Law en vier andere directeuren van de krant wegens “samenspanning met buitenlandse krachten”, wat een misdrijf is volgens de nationale veiligheidswet. Twee redacteuren van de krant zijn ook gearresteerd, een van hen op de luchthaven van Hongkong op zondagavond 27 juni, toen hij op het punt stond aan boord te gaan van een vliegtuig naar Groot-Brittannië.

Enorme aanval op persvrijheid

De politie wees op 30 “illegale” artikelen ter ondersteuning van westerse sancties tegen het Chinese regime (CCP) of pro-CCP Hongkongse functionarissen als basis voor de arrestaties. De aanklachten golden met terugwerkende kracht, ook voor artikelen die in 2019 waren gepubliceerd, voordat de wet op de nationale veiligheid werd uitgevaardigd.

18 miljoen Hongkongse dollar (2,3 miljoen euro) aan fondsen van drie bedrijven van het moederconcern van Apple Daily, Next Digital, werden bevroren, wat een verlammende klap betekende voor de pogingen van de krant om de publicatie voort te zetten. De sluiting betekent een nieuwe klap voor de strijd van de Hongkongse democratie na de massa-arrestaties van politieke activisten en het verbod op demonstraties zoals de herdenking van het bloedbad van Tiananmen op 4 juni en het massaprotest op 1 juli. Op 1 juli was er sinds 2003 een jaarlijkse protesttraditie in Hongkong, waarbij soms meer dan 500.000 mensen op de been kwamen om democratische rechten te eisen.

Als de Apply Daily, de krant met de op één na grootste oplage in Hongkong, kan worden vermorzeld, dan zal niets worden gespaard. Terwijl Hongkong voorheen een beperkt semi-democratisch politiek systeem kende, heeft Xi een beleid ingevoerd dat meer op dat van China is afgestemd, met name een repressief totalitair bewind.

Het is duidelijk dat de dodelijke slag tegen Apple Daily voor de regering onderdeel is van een bredere aanval op de persvrijheid en erop gericht is om de reeds geschokte gelederen van de journalisten in Hongkong verder te terroriseren. Tijdens een persconferentie op de dag van de inval haalde John Lee, de secretaris voor veiligheid, uit naar degenen die “journalistiek werk gebruiken als een instrument om de nationale veiligheid in gevaar te brengen.” Op de vraag van verslaggevers om opheldering, zei Chief Executive Carrie Lam, die elke poging om niet als een papegaai van de CCP te klinken heeft laten varen, dat “journalisten in staat moeten zijn om te beoordelen of iemand de wet overtreedt.”

De bedoeling van deze officiële vaagheid is angst te zaaien en de media onder druk te zetten om over te gaan tot zelfcensuur. Hieruit blijkt dat de CCP en Lam niet van plan zijn om een einde te maken aan de toenemende repressie. Op 28 juni werd aangekondigd dat de pro-democratische digitale nieuwszender Stand News opinieartikelen zal schrappen en niet langer donaties zal aanvaarden uit angst om in overtreding te komen met de nationale veiligheidswet. Dit volgde op berichten over anonieme bedreigingen van sommige mediakanalen.

Nog een veiligheidswet

Verdere ontwikkelingen zijn dat Lam’s regering in het weekend een nieuwe samenstelling heeft gekregen, waardoor het profiel van de nationale veiligheid is versterkt. Lee, een voormalige ondercommissaris van de politie, wordt Lam’s nummer twee als Chief Secretary. Chris Tang Ping-keung, die in 2019 politiecommissaris werd tijdens de ergste fase van politiegeweld, vervangt Lee als secretaris van veiligheid.

De herschikking versterkt de indruk dat Hongkong is geëvolueerd tot een politiestaat, tot vreugde van de lokale pro-CCP-kapitalisten. “Ik denk niet dat er enig probleem is met een politiestaat,” was het veelzeggende commentaar van Alice Mak, vice-voorzitter van de pro-CCP Federatie van Vakbonden (FTU) en een Hongkongse wetgever. De FTU is geen vakbond, maar een racistische autoritaire Hongkongse steunpartij voor het Chinese regime.

Tang, het nieuwe hoofd van de veiligheidsdienst, sprak over het opleggen van een andere nationale veiligheidswet, “artikel 23”, een meer specifiek gelokaliseerde wet om het harde optreden tegen de politieke oppositie van Hongkong te intensiveren. De “artikel 23”-wetgeving is achttien jaar lang op de lange baan geschoven na de historische massabetoging van 1 juli in 2003, die ook de ondergang van de eerste regering van scheepsmagnaat Tung Chee-hwa na de machtsoverdracht bespoedigde. Het pro-CCP establishment voelt nu dat het momentum voor hen is aangebroken en slijpt zijn messen voor nog meer aanvallen.

Het is begrijpelijk dat miljoenen Hongkongers rouwen om het verlies van Apple Daily. Op de laatste dag van de oplage vormden zich lange rijen in vele delen van de stad toen de krant een miljoen laatste exemplaren drukte, in plaats van de normale oplage van 80.000 exemplaren. De sluiting van Apple Daily laat de pro-CCP media onaangetast, met hun vaak racistische, anti-vluchteling, anti-LGBTQ, en natuurlijk slaafse pro-dictatuur koers.

Apple Daily stond ook bekend om zijn seksisme, hoewel dit de laatste jaren is afgezwakt. In de jaren ’90 stond Apple Daily bekend als de pionier van de roddelachtige paparazzi-journalistiek. Deze vorm van sensatiebeluste, overdreven en op beroemdheden gerichte berichtgeving heeft het politieke niveau in de samenleving niet verhoogd, maar eerder verlaagd. Ook in het verleden, hoewel het de laatste jaren veranderde als gevolg van veranderingen in de publieke opinie, sloot Apple Daily zich aan bij de anti-migrantenstandpunten van het pro-CCP-kamp, bijvoorbeeld in de controverse rond het “recht op verblijf” – een beroemde (onsuccesvolle) rechtszaak in 2011. Later nam het een neutraler standpunt in en uitte het zelfs milde kritiek op het racistische, discriminerende beleid van de regering ten aanzien van de 400.000 migrantenvrouwen in Hongkong die onder slavenachtige omstandigheden werken.

Apple Daily gaf een breed platform aan de racistische anti-vasteland argumenten van de rechtse localisten van Hongkong. Deze antipathie tegen gewone mensen aan de andere kant van de grens, waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen de heersers en degenen over wie zij heersen, werd een kritieke zelfbeperkende factor in de massastrijd van 2019. Zoals socialisten uitlegden, is de enige mogelijkheid om de strijd tegen de dictatuur te escaleren en te winnen, de verspreiding ervan naar het Chinese vasteland.

In 2012 publiceerde Apple Daily een racistische advertentie, gefinancierd door localisten, waarin Chinezen van het vasteland werden aangevallen als “sprinkhanen”. Socialist Action organiseerde samen met studenten antiracistische protesten: “Apple Daily advertentie – We hebben genoeg van racisme!”

Het repressieve pro-kapitalistische beleid van de CCP, dat wordt gerechtvaardigd met bombastische rechtse Chinese nationalistische retoriek, in combinatie met de extreme zwakte van de arbeidersbeweging en links, heeft echter een voedingsbodem gecreëerd voor anti-vasteland racisme in Hongkong.

De staat van dienst van Apple Daily

Hieruit blijkt dat zelfs de meest ‘liberale’ traditionele media uiteindelijk een wapen van de kapitalistische klasse zijn om ideeën tegen de arbeidersklasse te verspreiden en te vestigen, en om uitdagingen aan het kapitalistische systeem af te leiden en te voorkomen.

Socialist Action bekritiseerde de door miljardairs gefinancierde politieke standpunten van Apple Daily, maar we verdedigen het ook tegen de mediaverboden, de censuur en het aandringen op een totaal informatiemonopolie van de dictatuur. Terwijl we protesteren tegen deze wrede aanval op de persvrijheid, behouden we ons het recht voor ons te verzetten tegen de redactionele lijn van Apple Daily, die nooit consequent is geweest in zijn steun aan massa-acties tegen het autoritaire bewind.

Gedurende zijn 26-jarige geschiedenis in Hongkong steunde Apple Daily consequent de meer conservatieve vleugel van de democratische beweging. Lai doneerde miljoenen aan een aantal pan-democratische partijen, waardoor hij invloed had op hun beleid. In 2010 verzetten Lai en de redacteuren van Apple Daily zich tegen de referendumbeweging van 16 mei (‘516’) wegens te radicaal. Er werden toen vijf tussentijdse verkiezingen uitgelokt door het aftreden van pan-democratische wetgevers. Zo wilde de beweging steun mobiliseren voor de eis van een kiesstelsel met één stem per persoon. Een van de vijf was ‘Long Hair’ Leung Kwok-hung, die nu wegkwijnt in de gevangenis op beschuldiging van ‘subversie’ onder de nationale veiligheidswet.

In 2014 gaf Apple Daily een platform aan de compromisgezinde vleugel van de pan-democraten om op te roepen tot beëindiging van de straatbezettingen van de paraplubeweging. Verre van de aanstichter van democratieprotesten te zijn, zoals de propaganda van de CCP misleidend beweert, ondersteunde Apple Daily over het algemeen alleen oproepen tot massa-actie wanneer protesten al waren begonnen en reeds grote aantallen mobiliseerden. Het echte onderscheid was dat Apple Daily weigerde op te treden als spreekbuis van de regering, net als de rest van de massamedia in Hongkong.

De arbeidersklasse verdedigt het recht op vrije meningsuiting en de vrijheid van publicatie, maar kan er niet op vertrouwen dat een deel van de kapitalistische klasse, inclusief de microscopische laag van “democratische” kapitalisten in Hongkong zoals Lai, bondgenoten zijn in de strijd tegen het autocratische bewind. In plaats daarvan moeten de werkenden hun eigen krachten opbouwen, onafhankelijke organisaties, een politieke partij voor de arbeidersklasse en onze eigen anti-kapitalistische media voor de arbeidersklasse.

De rol van de liberale burgerij

De strijd voor democratische rechten zoals democratische verkiezingen, persvrijheid, stakingsrecht, vrijheid van vergadering, enzovoort, wordt niet geleid en kan ook nooit geleid worden door de kapitalistische klasse. Deze klasse heeft te veel geïnvesteerd in het autocratische regime dat haar winsten verdedigt. De meerderheid van de kapitalisten in Hongkong, met inbegrip van buitenlandse bedrijven uit ‘democratische’ landen, hebben van oudsher de dictatuur van de CCP gesteund en nauwe banden met haar onderhouden sedert zij in de jaren tachtig het kapitalisme heeft omarmd.

Deze dominante vleugel van de kapitalistische klasse heeft zich altijd verzet tegen de democratische beweging en verwerpt zelfs minimale democratische hervormingen. Traditiegetrouw steunen de kapitalisten van Hongkong in grote meerderheid het wrede optreden van de CCP en haar nationale veiligheidswet. Zij prijzen dit als het brengen van ‘stabiliteit’, iets waarvan nog geen spoor te bekennen is.

Deze verdeling van politieke krachten – welke klassen steunen en welke verzetten zich tegen de huidige repressie – is iets dat sommigen ter linkerzijde, voornamelijk onder stalinistisch geïnspireerde lagen, in verwarring brengt. Zij verwarren het autoritaire nationalisme van de CCP en de anti-Amerikaanse retoriek van de ‘wolvenstrijders’ met anti-kapitalisme. Dit is overduidelijk niet het geval, zoals blijkt uit het feit dat de miljardenbank HSBC de nationale veiligheidswet actief steunt.

Lai vertegenwoordigt een kapitalistische minderheid die de strijd voor democratie alleen ‘steunt’ om te voorkomen dat deze te ver gaat in het uitdagen van de bestaande orde. Dit is ook de rol die de liberale fracties van de kapitalistische klasse spelen in Iran, Myanmar, Thailand en elders. Lai en zijn vleugel van de pan-democratische oppositie staan voor een aanpak waarbij alleen de elite het voor het zeggen heeft en de controle over de strijd voor democratie in handen is van een kleine kliek van ‘pragmatische’ en ‘compromisgezinde’ leiders. Keer op keer hebben deze partijen en leiders – de ‘gematigden’ – de strijd gedemobiliseerd en geprobeerd de massa’s in toom te houden.

Zij vrezen dat als de massa’s zelf het roer in handen krijgen, de beweging zal radicaliseren en zich kan ontwikkelen tot een regelrechte strijd tegen het kapitalisme, zijn bloedzuigende greep op ‘s werelds meest onbetaalbare huizenmarkt, het gebrek aan vakbondsrechten en de afschuwelijke sociale ongelijkheid.

Symbolische sancties

Deze elitaire top-down benadering komt ook tot uiting in de kwestie van de westerse sancties, die de rol van de massastrijd minimaliseren en het idee versterken dat alleen de rijken en machtigen, in dit geval de druk van buitenlandse regeringen, een oplossing voor het probleem kunnen bewerkstelligen. Sociaist Action in Hongkong waarschuwde tijdens de massale strijd van 2019 dat sancties eerder een politieke valstrik waren dan een weg vooruit voor de strijd. Dit ondanks het feit dat de sancties populair zijn onder veel Hongkongers en onder andere groepen, zoals Oeigoerse ballingenorganisaties en Chinese dissidenten op het vasteland.

Vanaf het begin waren de door sommige westerse regeringen opgelegde symbolische sancties vooral gericht tegen enkele individuen in plaats van tegen bredere economische belangen. Hierdoor kunnen westerse bedrijven en kapitalisten blijven profiteren van betrekkingen met autoritaire regimes terwijl hun regeringen een show opvoeren rond het verdedigen van ‘principes’.

De groeiende steun voor sancties in Hongkong kwam tot stand in de late stadia van de massastrijd van 2019, waarin miljoenen mensen waren gemobiliseerd. Na maanden van intense strijd werd de beweging teruggedrongen door wrede politie-onderdrukking. Deze impasse was te wijten aan de cruciale afwezigheid van massaorganisaties en een duidelijker politiek alternatief voor de CCP-dictatuur. Uit massale frustratie en zelfs wanhoop – een gevoel ‘alles geprobeerd te hebben’ – groeiden illusies van westerse sancties.

De VS legden grotendeels theatrale sancties op aan een klein aantal CCP- en Hongkong-functionarissen. Zelfs Pekings nationalistische krant Global Times noemde ze “muggenbeten”. Het regime van Xi Jinping uit natuurlijk zijn woede tegen de sancties, hoe klein ook, anders zal China’s ‘sterke man’ zwak en onderdanig overkomen op het wereldtoneel. De zware repressie tegen personen als Jimmy Lai in Hongkong vloeit voort uit de behoefte van de dictatuur om kracht te tonen in de Koude Oorlog tussen de VS en China. Dit zijn niet de acties van een zelfverzekerd en stabiel regime.

De sancties van het Westen en de tegensancties van China helpen de anti-autoritaire strijd niet. Integendeel, zij ondermijnen deze, wakkeren aan alle kanten het nationalisme aan en zaaien meer verwarring over wat voor soort strijd nodig is om de politieterreur en de dictatuur te verslaan. Vanuit het standpunt van de arbeidersbeweging is het belangrijkste criterium voor alle maatregelen die in de loop van de strijd worden gebruikt, dat zij onder controle van de massa’s zelf moeten staan, en niet onder controle van onberekenbare kapitalistische elites.

Er is nood aan een revolutionaire massale strijd voor volledige en onmiddellijke democratische rechten, onafhankelijke arbeidersorganisaties en vakbonden, en een breuk met het kapitalisme. De strijd tegen de dictatuur kan alleen worden gevoerd onder de democratische leiding van arbeiders en jongeren in Hongkong en op het vasteland, via de oprichting van hun eigen massale strijdorganisaties, die volledig onafhankelijk zijn van kapitalistische media, regeringen en politici.