Stop de staatsgreep! Voor een democratisch en socialistisch Myanmar

Slechts enkele uren nadat het nieuw gekozen parlement voor het eerst bijeenkwam, was er een militaire staatsgreep in Myanmar.

Door Per Olsson (Rättvisepartiet Socialisterna – ISA in Zweden)

“Tijdens de pandemie is de crisis van de democratie verergerd. Sinds de uitbraak van het virus is de situatie van de mensenrechten in zeker 80 landen verslechterd,” stelt de denktank Freedom House, die elk jaar de stand van zaken van de democratie in de wereld beschrijft.

Het rapport dat in oktober vorig jaar werd gepubliceerd, waarschuwt dat de beperkingen in het kader van Covid-19 de trend van de afgelopen 14 jaar van verbetering van democratische rechten hebben gestopt. De aanvallen botsen echter ook op enorme weerstand. De wereldwijde golf van strijd in 2019 is niet gestopt door de pandemie en de noodwetten in het kader van de pandemie.

In hoeverre de militaire coup in Myanmar (voorheen Birma) tot verzet zal leiden, is nog onzeker. De staatsgreep, de arrestaties, de noodtoestand en de pandemie kunnen de massa tijdelijk tegenhouden. Dit kan echter snel veranderen als de massa’s opnieuw kunnen bijeenkomen, terwijl de aanhoudende crisis de positie van de militaire regering ondermijnt.

De parlementsverkiezingen in november waren een nederlaag voor de militaire partij USDP en een verpletterende overwinning voor de regerende NLD en partijleider Aung San Suu Kyi, die sinds de verkiezingsoverwinning in 2015 in de feiten regeringsleidster was. Nu is Aung San Suu Kyi opgepakt.

Achter het verkiezingssucces van de NLD zat de wil om tegen het leger te stemmen, dat tijdens de verkiezingscampagne dreigde de resultaten niet goed te keuren en vervolgens beweerde dat er sprake was van uitgebreide verkiezingsfraude. Volgens internationale verkiezingswaarnemers maakten de ongegronde beschuldigingen van verkiezingsfraude deel uit van de voorbereidingen voor de staatsgreep.

De verkiezingen waren verre van vrij en democratisch. Slechts driekwart van de zetels in de twee kamers van het Parlement werd verkozen, het leger kreeg sowieso een kwart van de zetels. Honderdduizenden Rohingya die nooit het staatsburgerschap kregen, hadden geen stemrecht, en in sommige gebieden waren er geen verkiezingen omwille van gewelddadige burgeroorlog.

Het leger regeerde vanaf 1962 bijna een halve eeuw over Myanmar. Pas in 2015 werden de eerste verkiezingen gehouden, waarbij de uitslag van de verkiezingen niet van tevoren werd bekendgemaakt en de verkiezingen eindigden in een machtswisseling. Aung San Suu Kyi en de NLD namen het roer over, maar de verwachting dat de machtswisseling ook zou worden gevolgd door fundamentele veranderingen, werd snel de kop ingedrukt.

In plaats van het leger te confronteren en de beulen die de staat en grote delen van de economie controleerden, te ontslaan en weg te zuiveren, gingen Aung San Suu Kyi en de NLD “de macht delen met Tatmadaw (het leger). Het gezamenlijk bestuur is sindsdien ongemakkelijk maar relatief stabiel.” (International Crisis Group, 1 februari).

Aung San Suu Kyi en het leger waren ook verenigd in het boeddhistische nationalisme en ter verdediging van de genocide op Rohingya, van wie de meesten moslims zijn, die zij en de generaals minachtend ‘terroristen’ noemden.

Ondertussen is de armoede toegenomen en zijn de aanvallen op democratische vrijheden en rechten voortgezet. “De NDL is er niet in geslaagd de democratische ruimte uit te breiden. In plaats daarvan is de vrijheid van meningsuiting beknot, worden mensenrechtenactivisten en andere activisten die kritiek uiten op de regering en het leger vervolgd en is het illegaal geworden om zonder toestemming te protesteren.” (Human Right Watch 2021).

In de strijd om de coupplegers en het roofzuchtige kapitalisme dat ze verdedigen omver te werpen, kunnen de massa’s alleen vertrouwen op hun eigen kracht, solidariteit en organisatie. Een vrij en democratisch Myanmar vereist dat het kapitalisme omvergeworpen wordt en een nieuwe staat wordt opgebouwd op basis van de onafhankelijke organisatie en strijd van de arbeiders en de massa’s.

Als socialisten zijn we compromisloze strijders voor democratie: onze verdediging van alle democratische vrijheden en rechten is ook een strijd voor echte democratie voor de werkende klasse en onderdrukten.

De wereldwijde terugtrekking van de democratie gaat gepaard met de crisis van het kapitalisme en de crisis van alle instellingen die zijn opgericht om een ​​machtige maar kleine machtselite te beschermen. Dit verenigt de strijd voor democratische rechten nog sterker met die voor socialisme.

Democratische rechten liggen onder vuur, maar het verzet waarop dit botst, toont aan dat aanvallen kunnen worden gestopt en dat dictaturen omvergeworpen kunnen worden. Kijk maar naar Soedan waar revolutionaire strijd in 2018 een einde maakte aan de 30-jarige dictatuur van Al Bashir. Of de massamobilisaties die de coupplegers in Bolivia in 2020 stopten. Of de overwinning in Chili waar de grondwet van Pinochet verdween.