Jongeren als zondebok voor Covid-19?

In de tweede golf komen politici eens te meer met maatregelen die vooral ons sociaal leven treffen. In de periode tussen de twee golven werd niet geïnvesteerd in preventieve maatregelen om de verspreiding van het virus onder meer op de werkplek te beperken. Toenmalig minister van Volksgezondheid Maggie De Block had net als heel wat commentatoren een gemakkelijker oplossing: met de vinger naar de jongeren wijzen. “Er is een plan om het te voorkomen [de tweede golf]. Het hangt af van het gedrag van de mensen. Er zijn enkele gevallen in woonzorgcentra, maar het zijn vooral de jongeren die zich in hun sociale en familiale contacten niet aan de regels houden.”

door Samuel (Luik) en Antoine (Brussel)

Generatie depressie?

Het zijn niet alleen de liberalen die jongeren de schuld geven. De Luikse burgemeester Willy Demeyer (PS) deed hetzelfde. Hij wees met de vinger naar de studenten toen de pandemie opnieuw bijzonder hard toesloeg in zijn stad. Zo werd het terrein geëffend om vooral jongeren te treffen met nieuwe maatregelen. De beslissing tot een avondklok is een bijzonder autoritaire maatregel. Elke verplaatsing ’s nachts wordt verboden, behalve om te werken natuurlijk.

Het versterkt de psychologische gevolgen van sociaal isolement die we eerder al zagen bij jongeren. In vergelijking met de laatste studie van het Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid (Scienscano) is er een explosie van angststoornissen en depressies, vooral in de leeftijdsgroep van 16 tot 24 jaar. De studie stelt dat jongens uit die leeftijdsgroep drie keer meer door depressie worden geraakt en meisjes zelfs vier keer. Ongeveer 30% van de jongeren krijgt ermee te maken! In vergelijking met 2018 verdubbelden angststoornissen bij jongens tot 20% en onder meisjes is er een verdrievoudiging tot 32%. Het risico op repressie als je buiten komt, zal deze fenomenen nog versterken.

In een context waarin de horeca dicht is, universiteiten en hogescholen afstandsonderwijs organiseren en de bubbels tot het strikte minimum herleid worden, komt het sociale leven van jongeren grotendeels in het gedrang. Terwijl uit Britse en Franse cijfers blijkt dat de clusters van besmettingen zich vooral op het werk en in het (hoger) onderwijs bevinden (voor België zijn er geen gegevens), zijn het onze ontspanningsmogelijkheden die als eerste drastisch aan banden worden gelegd. Het toont welke belangen spelen: de bedrijven openhouden en iedereen aan het werk houden, gaat voor op het welzijn van de bevolking.

Voor jongeren is het belangrijk om anderen te ontmoeten, dat is onderdeel van de levensfase waar ze inzitten. Nu is er een sociale woestijn waarbij er al gauw gedreigd wordt met zware boetes. Bij de invoering van een avondklok in Frankrijk zei president Macron dat het “moeilijk is om 20 te zijn in 2020.” Dat klopt, maar voor sommigen meer dan voor anderen. Wie van bescheiden afkomst is, kan het zich vaak niet veroorloven om vrienden te ontvangen op een klein kot of is veroordeeld tot opsluiting in een soms giftige familieomgeving. Jonge werkenden en werkzoekenden waren bij de eersten die getroffen werden door de sluiting van restaurants en cafés, maar ook door de toenemende werkloosheid.

Voor studenten is de situatie niet beter. Met de invoering van de code Oranje in alle universiteiten is 80% van hen verplicht om cursussen op afstand te volgen. Online cursussen zijn deprimerend en doorbreken de regelmaat van de meerderheid van de studenten. Om nog maar te zwijgen van de moeilijkheden die sommigen hebben om het nodige materiaal te verkrijgen om online cursussen te volgen. Gezinnen met slechts één computer komen vaker voor dan vaak gedacht. Als die computer dan nog moet gedeeld worden met ouders die telewerken wordt het helemaal onmogelijk. Volle klaslokalen anderzijds zijn ook een gezondheidsrisico voor scholieren en leerkrachten. Het is geen toeval dat het aantal zieken onder het onderwijspersoneel snel toeneemt.

De voortdurende verandering van de gezondheidsmaatregelen, het gebrek aan overleg hierover en de paradox van het sluiten van cafés terwijl de bussen en trams overvol zijn, hebben twijfel en woede gezaaid bij de hele bevolking. Dit doet allerhande complottheorieën ontstaan. Anderen houden zich langer aan maatregelen die ze willekeurig vinden.

Generatie strijd!

Ten eerste is het probleem niet zozeer het individuele gedrag van enkele mensen. Het is het hele systeem dat ons in deze crisis heeft gestort: het kapitalisme. Als de gezondheidszorg overbelast is door de besparingen van de regering-Michel en die daarvoor, dan hebben we vooral een massale publieke investering in zorg nodig!

Als er een tekort is aan beschermingsmiddelen en testcapaciteit, ook al is België één van de landen met de meest ontwikkelde farmaceutische industrie, dan komt dit door de winstzucht van de grote bedrijven. Laten we de sleutelsectoren van de economie in publieke handen brengen, onder democratische controle en beheer van de gemeenschap. Dan kunnen ze ingezet worden op basis van wat de meerderheid van de bevolking nodig heeft.

Als de maatregelen zo willekeurig lijken (alsof het virus overal circuleert behalve op de werkplek), dan komt dat omdat de kapitalisten ons ook midden in een pandemie maximaal willen uitbuiten. Werkenden moeten controle hebben over de gezondheidsmaatregelen op hun werkplek!

Als de infrastructuur van de middelbare scholen vervallen is en er niet genoeg leerkrachten zijn, dan komt dat omdat de rol van onderwijs in dit systeem beperkt wordt tot het creëren van volgzame harde werkers in plaats van oog te hebben voor het bredere welzijn van de toekomstige generaties. Er is ook buiten coronatijden een ander soort onderwijs nodig, zodat er reserve is om schokken op te vangen. Waarom geen leegstaande kantoren als klaslokalen gebruiken met maximaal 15 leerlingen per klas?

Al voor de gezondheidscrisis waren veel jongeren bang omwille van de klimaatcatastrofe die onze toekomst bedreigt. We kwamen wereldwijd met miljoenen jongeren op straat, maar de regeringen hebben niets gedaan. Aan de belangen van het kapitaal wordt namelijk niet geraakt! De pandemie zet druk op ons leven en veranderde de economische crisis in één van de grootste depressies uit de geschiedenis van het kapitalisme. Dit bedreigt onze toekomst!

Zoals de Russische revolutionair Leon Trotski ooit opmerkte: “Het leven is niet gemakkelijk. Je kunt er niet doorheen leven zonder in cynisme en frustratie te vervallen, tenzij je een groots idee hebt dat zich boven je persoonlijke ellende, boven zwakte, boven alle vormen van narigheid en dwaasheid.”

Tegenover de horror die voortgebracht wordt door het kapitalisme zijn er twee wegen. Er is de weg van het cynisme waarbij we toekijken terwijl de wereld vervalt onder onze ogen, of we kunnen de weg opgaan van gezamenlijke strijd met miljoenen andere mensen die opkomen voor een andere samenleving. Er is nood aan een samenleving die vertrekt van de noden van iedereen en niet de winsten van een kleine minderheid. Wij willen een socialistische samenleving in plaats van het kapitalisme dat ons verhindert om onze dromen waar te maken. We willen daarvoor strijden zodat alle volgende generaties bevrijd zijn van uitbuiting en zichzelf en de mensheid op een veel hoger niveau kunnen ontwikkelen!