Waar zijn de vakbondsleiders in het Corona-debat?

Het vreselijke virus slaat opnieuw wild om zich heen. Zeven maanden na het uitbreken van de pandemie staan we in de aanpak ervan nog steeds niet veel verder dan de wijze waarop de pest in de Middeleeuwen werd bestreden: isolatie thuis. Nochtans zijn de wetenschappelijke kennis en technologische mogelijkheden aanwezig om op basis van snelle tests aangevuld met grootschalige gewone tests, ernstig contactonderzoek … de maatregelen die ons sociaal leven aan banden leggen te beperken.

Na 7 maanden zijn er nog geen exacte cijfers over waar besmettingen plaatsvinden, maar zowel uit Franse als Britse cijfers blijkt dat de werkplaatsen niet onbelangrijk zijn. Op de meeste bedrijven zijn er maatregelen genomen, vaak afgedwongen door de werkenden zelf, waardoor we niet zo onvoorbereid zijn als in maart-april. Er duiken echter heel wat gevallen op van besmettingen op het werk of van werkenden die bij lichte symptomen toch gaan werken om geen inkomensverlies te lijden.

Bij het nemen van de eerste veiligheidsmaatregelen speelden syndicale vertegenwoordigers een belangrijke rol: wie zelf op de werkvloer staat, weet best wat nodig is. Hier en daar waren er collectieve acties nodig om maatregelen af te dwingen. Doorheen de eerste golf werd duidelijk dat gewone werkenden, zeker in de essentiële sectoren, alles deden draaien. Dit verhoogde klassenbewustzijn bood kansen om met de volledige arbeidersbeweging offensief op te komen voor meer middelen voor zorg en voor een hoger minimumloon.

Als de arbeidersbeweging de agenda van het publieke debat niet bepaalt met campagnes en acties, dan is er meer ruimte voor asociale retoriek. Denk maar aan de wijze waarop extreemrechts racisme en haat verspreidt. Nochtans toont de golf van afdankingen die op gang komt dat het niet de migranten zijn, maar de grote aandeelhouders, die jobs afpakken en voor sociale miserie zorgen.

Gewoon wachten op een vaccin mag geen optie zijn. Bij de ontwikkeling van een vaccin laat het kapitalisme zien waarom het faalt: vlijmscherpe concurrentie en de risico’s worden afgewenteld op de overheden. Als de verdeling van het vaccin even chaotisch zal verlopen als die van mondmaskers, dan zijn we volgende zomer nog lang niet van die pandemie verlost!

De vakbondsleiders moeten opkomen voor het uitrollen van een veel massalere testcapaciteit, inclusief regelmatige snelle tests in de bedrijven waarbij vertegenwoordigers van het personeel betrokken worden bij het toezicht op de organisatie van de tests en de resultaten ervan. Op de scholen kan dit gebeuren door comités van personeel en scholieren.

Dit moet gekoppeld worden aan een programma voor een farmaceutische sector in publieke handen zodat het personeel van die sector en de gemeenschap controle hebben op de ontwikkeling van tests en vaccins, maar ook op de distributie ervan. Nu merken we dat zeven maanden na het begin van de pandemie de testcapaciteit al terug onder druk staat. Met een syndicale aanwezigheid in deze sector hebben de vakbonden alle argumenten in handen om deze eis uit te werken in een campagne.

Om besmettingen op de werkvloer tegen te gaan, is het essentieel dat wie positief test geen inkomensverlies lijdt. Regelmatige tests op de werkvloer kunnen mensen die besmet zijn er sneller uithalen, nog voor er symptomen opduiken. Wie besmet is meteen naar huis sturen zonder verlies van inkomen, is nodig om te vermijden dat werkenden uit financiële druk toch blijven werken.

Het antwoord op bedrijven die sluiten of een collectieve afdanking aankondigen, mag zich niet beperken tot eisen rond betere sociale plannen. De boeken moeten op tafel komen en de vakbonden kunnen dit koppelen aan een campagne voor de nationalisatie van bedrijven die afdanken. Neem die bedrijven in publieke handen zonder compensatie voor de aandeelhouders die het personeel tot sociale ellende veroordelen!

De tweede golf dreigt rampzalig te zijn voor het zorgpersoneel dat nog uitgeput is van de eerste golf. Na jarenlange besparingen zit de sector op zijn tandvlees. De beloofde extra middelen volstaan niet en bovendien is de nood aan extra middelen en collega’s erg dringend. Als er extra middelen beloofd zijn, heeft dat overigens veel te maken met de hoop van de traditionele politici om verdere sociale onrust in de sector te vermijden. De strijdbare actie van ‘De zorg in actie’ op 13 september in Brussel verdiende meer steun vanuit de vakbondsinstanties. Nu werd het zorgpersoneel grotendeels aan zijn lot overgelaten. Dankzij de vastberaden inzet van honderden zorgwerkers en de lokale syndicale steun in Brussel werd het toch een bijzonder geslaagd protest met 7000 aanwezigen. Met serieuze vakbondssteun uit heel het land en van alle vakbonden had dit nog veel meer kunnen zijn. Dan was dit het grootste protest van dit najaar geweest in plaats van de autokaravaan van het Vlaams Belang…

De marktlogica faalt in de zorgsector, op vlak van tests en tracing, bij de ontwikkeling van een vaccin en straks wellicht ook bij de verspreiding van dat vaccin. Het maakt dat het kapitalisme anno 2020 niet verder komt dan Middeleeuwse methoden zoals een semi-lockdown. Dit systeem faalt en moet op de schop. Hoog tijd voor een ander systeem, dat wel uit gaat van de noden en behoeften van de meerderheid van de bevolking en zich daartoe op planmatige wijze organiseert.