Onmenselijke toestanden op Lesbos: Fort Europa is schuldig

Op 8 september heeft een grote brand het vluchtelingenkamp Moria verwoest. Dat is het belangrijkste kamp op het Griekse eiland Lesbos. Voor de brand woonden er 12.500 mensen in het kamp, dat nochtans slechts een capaciteit van 3.000 had. In het verleden waren er nog branden in vluchtelingenkampen, waarvan sommige aangestoken door extreemrechts.

Artikel door Marina (Brussel) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Op de Griekse eilanden zitten meer dan 40.000 vluchtelingen vast in erbarmelijke omstandigheden. De kampen zijn niet ontworpen om zoveel mensen te huisvesten. De afgelopen vijf jaar moesten tienduizenden vluchtelingen de winter doorbrengen in natte tenten, terwijl ze in de zomer extreme hitte moesten doorstaan. Het voedsel dat door de overheid en door NGO’s wordt verstrekt, volstaat niet en dan zwijgen we nog over de kwaliteit ervan. Toegang tot medische zorgen is beperkt. De pandemie heeft de situatie in deze kampen nog verergerd.

De oorzaak van de brand in Moria is nog onbekend, maar het is duidelijk dat het kamp een echte tijdbom was. De verantwoordelijken hiervoor zijn de Griekse en Europese instellingen, die er geen probleem mee hebben dat duizenden mensen in onmenselijke omstandigheden op elkaar gepropt worden.

Sinds het begin van de pandemie heeft de Griekse regering geen enkele maatregel genomen om de verspreiding van het coronavirus te voorkomen of om de levensomstandigheden van de vluchtelingen te verbeteren. Na de brand duurde het vijf dagen om een oplossing te vinden. Dat was het voormalige militaire kamp Kara-Tepe, eveneens op het eiland Lesbos. Foto’s van dat kamp tonen een omgeving bezaaid met militair puin. Hoe vreselijk is het om mensen met trauma’s van oorlogen die ze ontvlucht zijn daar te willen onderbrengen?

NGO’s die foto’s van Kara-Tepe verspreidden, wezen er op dat de bodem verontreinigd is als gevolg van militaire oefeningen. De tenten zijn gewoon op de grond geplaatst, waarbij de eerste regenbuien tot wateroverlast kunnen leiden. Het kamp is vlakbij de zee. In de winter zal de wateroverlast gecombineerd worden met koude wind vanop zee. Het is begrijpelijk dat veel vluchtelingen terughoudend waren om zich daar te vestigen. De regering voerde de druk op: enkel wie zich in het kamp vestigt kan asiel aanvragen.

De vreselijke levensomstandigheden in de kampen zijn opzettelijk: ze zijn bedoeld om degenen te ontmoedigen die hun geluk in Europa willen beproeven, een aanpak die de racistische en xenofobe retoriek alleen maar kan versterken.

Solidariteit met vluchtelingen

Op 17 september kwamen ongeveer 100 mensen voor het Europees Parlement in Brussel bijeen om hun solidariteit te betuigen met de vluchtelingen die in de kampen vast zitten. Deze vreedzame actie werd vooral bijgewoond door leden van NGO’s en politieke activisten, waaronder heel wat mensen zonder papieren. Het was belangrijk om te protesteren en te laten zien dat we met jongeren en werkenden bezorgd zijn over de benarde situatie van vluchtelingen en mensen zonder papieren.

De belangrijkste eis van de actie was de verplaatsing van migranten uit Lesbos en andere Griekse eilanden en hun verdeling over de EU-landen. Nochtans is het duidelijk dat we niet op de EU moeten rekenen voor een oplossing: de EU is zelf rechtstreeks verantwoordelijk voor de huidige impasse. De EU aarzelde niet om een cynisch migratieverdrag met Turkije te sluiten, gebaseerd op het idee dat Turkije veilig zou zijn voor vluchtelingen, terwijl het dat niet eens is voor de eigen bevolking. Anderzijds zijn de lidstaten van de EU verantwoordelijk voor de plundering van neokoloniale landen en spelen ze direct of indirect een rol in conflicten en oorlogen in Irak, Libië of Syrië.

Helaas werd op het protest van 17 september geen ruimte gelaten voor een spreker van de mensen zonder papieren. Zij behoren nochtans tot de mensen die ellende en oorlog moesten ontvluchten. In ons land voeren de mensen zonder papieren al enkele maanden actie voor een regularisatie. De pandemie maakte hun levensomstandigheden nog moeilijker. LSP steunt de strijd van mensen zonder papieren.

We eisen concrete oplossingen:

• Verhuis de vluchtelingen naar de vele toeristische accommodaties die wegens de pandemie leegstaan en naar leegstaande openbare gebouwen.
• Voor een geplande evenredige verdeling van de vluchtelingen in Griekenland en de lidstaten van de EU om de druk op de eilanden te verlichten en tegelijk de volksgezondheid van de vluchtelingen en de inwoners te beschermen.
• Voor een onmiddellijke behandeling van asielaanvragen en de afgifte van asiel- en reisdocumenten aan vluchtelingen zodat ze hun reis kunnen verderzetten naar andere EU-landen of naar waar ze willen gaan.
• De onmiddellijke regularisatie van alle mensen zonder papieren op Europees grondgebied.
• De afschaffing van Europese verdragen die tot doel hebben vluchtelingen in onmenselijke en gevaarlijke levensomstandigheden te houden (bijvoorbeeld in Turkije en Libië).

Deze onmiddellijke stappen zijn volstrekt logisch, maar toch onmogelijk te verwezenlijken in het kader van het kapitalistische Europa. Werkenden – migranten of niet-migranten, met of zonder papieren, met of zonder werk – moeten samen strijden voor een fatsoenlijk leven voor iedereen. Dat betekent strijden tegen het kapitalisme en opkomen voor een democratisch socialistisch alternatief.