Waarom voorbereiding belangrijk is: het voorbeeld van Vietnam

Met ruim 250 besmettingen en geen enkele dode is de verspreiding van het nieuwe coronavirus atypisch in Vietnam. Dat land staat nochtans niet bekend voor een sterke gezondheidszorg. Toch lijkt het land het opmerkelijk beter te doen dan de meeste andere. Hoe komt dit?

Door Wim (Limburg)

De cijfers rond Covid-19 maken duidelijk dat de VS en Europa de meeste dodelijke slachtoffers hebben. In de VS en Europa lijken de autoriteiten niet te weten waarmee ze bezig zijn. Dit had kunnen voorkomen worden indien er vroeger maatregelen waren genomen. Als onze autoriteiten deze zaak serieus hadden genomen van bij het begin, in plaats van het te minimaliseren en eigenlijk geen enkele maatregel te nemen, dan had veel schade kunnen vermeden worden. De afwachtende houding bracht veel doden voort, zoveel is zeker.

Ondanks alle beperkingen van het regime in Vietnam, werd daar wel meteen gereageerd. Nog voor de eerste besmetting waren er maatregelen. Eind januari kreeg het virus voet aan grond in Vietnam. Ondertussen zijn er ruim 250 besmettingen op een bevolking van 96 miljoen. Opmerkelijk: er is geen enkele dode te betreuren. Dat is opmerkelijk in een ontwikkelingsland dat 40 jaar geleden platgebombardeerd werd en de afgelopen jaren onvoldoende geïnvesteerd heeft in zorg.

Toen de eerste berichten over Covid-19 in China begin januari opdoken, berichtte de Vietnamese media daar meteen over. Er werden direct maatregelen ingevoerd zoals oproepen om handen te wassen, social distancing na te leven en er werd sterk aangeraden om mondmaskers te dragen in openbare plaatsen. Vanaf dag één werd Covid-19 als een serieuze bedreiging gezien, wat de bevolking motiveerde om het ook als dusdanig te bekijken en de maatregelen zoals mondmaskers, handen wassen, afstand houden effectief toe te passen.

Waarom werd hier niet naar dit voorbeeld gekeken? Alles werd afzonderlijk beslist. Nu zal een team van dokters en economen beslissen over ons lot inzake corona. Dit betekent dat ze over leven of dood beslissen. Tot hiertoe kan enkel vastgesteld worden dat de autoriteiten geen goed werk leverden in vergelijking met wat landen als Vietnam deden. Een arrogante opstelling kan nog meer levens kosten. Aanvankelijk werd het gevaar onderschat. Covid-19 was gewoon een griepje. Mensen konden gewoon reizen. Mensen van wie vermoed werd dat ze besmet waren, gingen niet in quarantaine.

Ook nu nog worden mondmaskers nog als nutteloos voorgesteld en vergroot de druk om de maatregelen te versoepelen. Waarom zegt men niet gewoon eerlijk dat er niet genoeg mondmaskers zijn en dat voorrang wordt gegeven aan zorgkundigen, in plaats van het voor te stellen als nutteloos? Er zijn gewoon niet genoeg mondmaskers en er kwam geen eigen productie ervan op gang. Hierdoor werd zelfs voor een essentiële voorraad mondmaskers met dubieuze partners in China samengewerkt. Het resultaat is rampzalig: de 3 miljoen mondmaskers die zo noodzakelijk waren, blijken niet aan de voorwaarden te voldoen!

Waarom was de voorbereiding in Vietnam beter? Het land heeft natuurlijk al meer ervaringen met pandemieën. In 2003 was Vietnam het eerste land dat het SARS-virus doeltreffend wist te bestrijden. Op 28 april 2003 was Vietnam SARS-vrij, aldus de Wereldgezondheidsorganisatie. Hierna werd een actiever beleid van strijd tegen virussen gevoerd.

Nog voor de eerste besmetting met Covid-19 werden er maatregelen genomen en informatie verspreid. In januari was er een eerste besmetting: iemand die uit Wuhan was gereisd. Al snel waren er vier besmettingen en twee weken later waren het er 16. Iedereen die uit landen reisde waar het virus werd vastgesteld, werd getest. Ook mensen die contact hadden met wie besmet was, werd direct naar ziekenhuizen gebracht om getest te worden. Tot hiertoe zijn er in Vietnam al meer tests gedaan dan in België, ondanks een groot verschil in aantal besmettingen. Enkele weken later waren er in ons land honderden mensen die gingen skiën in onder meer Italië of Oostenrijk en bij hun terugkeer geen enkele test ondergingen.

Van bij het eerste nieuws over het nieuwe coronavirus gaf de Vietnamese overheid opdracht aan wetenschappers om zo snel mogelijk een goedkope testkit te ontwikkelen. Na een maand was er een testkit die aan de voorwaarden van de WHO voldeed en na 18 minuten reeds resultaat geeft. Er worden nu 10.000 testkits per dag geproduceerd, waarvan een deel gratis ter beschikking wordt gesteld aan arme landen in nood. In Vietnam is er ook eigen productie van mondmaskers. Er werd opgetreden toen het bedrijf dat de meeste mondmaskers produceerde woekerprijzen vroeg: de kostprijs om een masker te maken was 0,20 dollar maar er werd 5 dollar gevraagd. De overheid reageerde met een bevriezing van de prijzen naar de prijs voor de coronacrisis. Om tekorten aan medische voorraden te vermijden, werd een nationaal overzicht gemaakt van alle voorraden. Dit werd gekoppeld aan een bevriezing van de prijzen.

Eind februari leek het virus in Vietnam volledig ingedijkt. Er kwam toch een nieuwe besmettingshaard. Een rijke Vietnamese zakenvrouw die uit Europa terugkeerde zorgde voor een nieuwe verspreiding. Ze wist door de controles te glippen en lapte de aanbevelingen aan haar laars. Het virus ontwikkelde en ze moest in het ziekenhuis opgenomen worden. Daar kreeg ze de naam ‘patiënt 17’. Na onderzoek bleek ze op het vliegtuig een tiental mensen besmet te hebben, naast haar privéchauffeur en zorgpersoneel. Als ze de waarheid had verteld aan de luchthavenpolitie en meteen in quarantaine was gegaan, zoals aanbevolen werd, was er geen nieuwe uitbraak geweest.

Bij elke potentiële besmetting wordt meteen tot quarantaine overgegaan en tot testen. Zelfs bij een negatief resultaat volgt twee weken quarantaine waarbij twee keer per dag de lichaamstemperatuur wordt gemeten door een dokter. Met uitzondering van  enkele toeristen, reageert iedereen die deze werkwijze ondergaat positief. In quarantaine is er niet alleen medische opvolging, maar wordt ervoor gezorgd dat patiënten zich ook kunnen ontspannen en zich comfortabel voelen. Ondanks de beperkte middelen, is de behandeling en opname gratis.

Toen twee grote wijken van Hanoi in volledige lockdown werden geplaatst, dreigde er gevaar van hamsteren in de winkels. De overheid besliste om de winkels te sluiten en gratis voedsel te laten bedelen door het leger. Dat nam het risico op besmetting in drukke winkels weg. Het stelde andere mensen gerust: ook bij een lockdown komt de voedselvoorziening niet in gevaar. Voorbereiding en planning tonen ook hier hun nut.

Het is frappant dat een arm en achtergesteld land als Vietnam blijkbaar beter in staat is om met een pandemie om te gaan dan rijke westerse landen. Bescherming is mogelijk mits voorbereiding en planning. Als dit in Vietnam gebeurt, is dat niet zozeer uit menslievendheid of omdat er een socialer beleid zou gevoerd worden. Het is op basis van ervaringen met eerdere pandemieën en het besef dat de economische kost van een gebrek aan voorbereiding veel groter is.

Ondertussen is wel het belang van die voorbereiding en planning aangetoond. We mogen het initiatief daarvoor niet overlaten aan diegenen die vandaag falen in de aanpak van de Covid-19-crisis in ons land: de werkenden en hun gezinnen moeten dit zelf in handen nemen!