De syndicale beweging zit al enkele jaren in het defensief. Vandaag is het steeds meer nodig om terug te komen op offensieve methoden om de eisen van de arbeiders naar voor te brengen. De reformistische aanpak van klassensamenwerking heeft haar falen immers bewezen. Niet iedereen is opgezet met deze discussie. Doorheen haar geschiedenis heeft de arbeidersbeweging stappen vooruit gezet op basis van klassenstrijd, discussie en een kritische benadering. Discussie is een integraal onderdeel van een strijdbare syndicale opstelling.
[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]
Gustave Dache is een veteraan in de arbeidersbeweging van Charleroi. Hij was jarenlang actief als metaalarbeider, zo was hij delegee bij Caterpillar en Citroën. Hij stond mee vooraan in de algemene staking van de winter van 1960-61. We bereiden een boek van Gustave voor naar aanleiding van de 50ste verjaardag van die grote staking.
[/box]
Op 9 oktober 2009 kwamen 12.000 mensen op straat in Charleroi. Tijdens de interprofessionele vergadering die aan de betoging voorafging, kwam ik tussen. Ik ben reeds decennialang militant van het ABVV. Ik zei: “Het is niet door af en toe eens een betoging te houden dat we de aanvallen van het patronaat zullen tegenhouden. Het patronaat is niet meer bang van dit soort acties. Het is zoals met een storm: na de regen komt zonneschijn. Steeds meer arbeiders in de bedrijven stellen zich vragen over de efficiëntie van regionale of zelfs nationale acties die geen enkel vervolg kennen en geen enkel antwoord of anti-kapitalistisch perspectief bieden tegenover de kapitalistische crisis. Het feit dat de vakbondsleidingen acties zonder vervolg organiseren, is niet efficiënt en lost niets op. Het kapitalisme richt verder een ravage aan en verspreidt miserie onder bredere lagen terwijl de winsten worden opgedreven. Het ABVV moet een actieplan opmaken en een mobilisatie plannen die gericht is tegen het economisch systeem van het kapitalistische regime met eisen als de nationalisatie van de banken en de belangrijkste industriële sectoren.”
Na deze tussenkomst toonde de regionale voorzitter van het ABVV in Charleroi, Antonio Di Santo, zijn weinig democratische benadering: “Ik aanvaard geen enkele kritiek meer.” Na de vergadering werd ik aangesproken door de verantwoordelijke voor de metaal in Charleroi. Die was goed op dreef toen hij voor de aanwezigen stelde: “Er zijn twee grote gevaren voor de arbeiders, extreem-rechts en gauchisme. En jij Gustave, jij bent een gauchist.” Di Santo was ook nog steeds kwaad en hield het op verwijten, “Loop naar de maan, Dache. Je bent gewoon vervelend.”
Beledigd worden en op een hoopje gegooid worden met extreem-rechts, dat is blijkbaar het antwoord dat je krijgt als je vragen stelt. Zelfs als oud-delegee en voormalig gecoöpteerd lid van het Uitvoerend Comité van de metaal en intussen nog steeds syndicaal actief als gepensioneerde na meer dan een halve eeuw militeren in de rangen van het ABVV en daarbij onder meer te hebben deelgenomen aan de harde strijd van de algemene staking van de winter van 60-61. Worden die vakbondsvrijgestelden betaald om discussie tegen te gaan en een echte vrije meningsuiting te vermijden? Het behoort niet tot onze principes en nog minder tot onze gewoontes om dergelijk aanvallen en beledigingen openbaar te maken, maar er zijn grenzen.
Op 16 maart was er een nieuwe interprofessionele bijeenkomst van het ABVV, nu met de algemeen-secretaris Anne Demelenne. Ik kwam opnieuw tussen: “Ik nam deel aan een vergadering van de Algemene Centrale die campagne voerde om 13 miljoen euro te vinden als antwoord op de onrechtvaardigheden met betrekking tot beroepsziekten en arbeidsongevallen. Deze strijd is nog niet voorbij. We moeten kritisch durven zijn, maar ook durven erkennen wanneer het ABVV een positief resultaat behaalt. (…) We hebben met het ABVV ook actie gevoerd tegen de jacht op de werklozen en trokken daarbij naar de zetels van de verschillende politieke partijen. We kwamen met lege handen terug. Er komen te veel holle woorden van de politieke en syndicale verantwoordelijken. De vakbond moet een actieplan opstellen en een anti-kapitalistische mobilisatie opzetten om over te gaan tot de nationalisatie van de banken en de sleutelsectoren van de economie. Dat is essentieel in de strijd tegen het kapitalisme.
“We stellen vast dat er bij heel wat vakbondsleiders een terughoudendheid is tegenover het programma van planning en nationalisatie onder arbeiderscontrole. In die zin zou ik graag wijzen op de beginselverklaring van het ABVV uit 1945 waarin werd gesteld dat de syndicalisten menen dat de socialisatie van de grote banken en industriële trusts zich opdringt en dat het nodig is om de buitenlandse handel te organiseren, leiden en controleren. Er werd ingegaan tegen een bureaucratisch beheer door de overheid door te pleiten voor een nationalisatie onder controle van de arbeiders (technici, werklieden en bedienden). Ook stelde de beginselverklaring dat de arbeiders in hun strijd voor economische democratie moeten opkomen voor structuurhervormingen van planning en arbeiderscontrole tot nationalisatie en collectivisering.”
Ik kwam ook even terug op de incidenten bij de vorige interprofessionele vergadering: “We komen niet naar hier om elkaar te beledigen. Maar als je iets te zeggen hebt, dan kan je het beter hier doen als op café achteraf. (…) We hebben het recht en de vrijheid om onze kritieken naar voor te brengen, zelfs indien dat sommigen niet aanstaat. We moeten antwoorden met politieke en syndicale argumenten en niet door te zeggen dat we geen kritiek aanvaarden.”
Algemeen-secretaris Demelenne kwam op het einde tussen: “Het ABVV is inderdaad een democratische organisatie waar je het recht hebt om het woord te nemen. Dat is trouwens één van onze slogans: “Met het ABVV heb ik mijn zeg.”
Het was niet de eerste keer dat geprobeerd werd om een kritische visie het zwijgen op te leggen. Dat is zelfs een terugkerend fenomeen bij sommige bureaucraten die soms stalinistische tendensen hebben. Zij denken dat ze boven de statuten van de vakbond staan en hebben minachting voor diegenen die willen terugkeren naar de traditionele methoden van het ABVV, met name directe actie en klassenstrijd. Bureaucratische methoden verbergen overigens enkel een gebrek aan argumenten.