Your cart is currently empty!
Turkije. Honderdduizenden op Taksimplein op 1 mei
Na 32 jaar van repressie, was er dit jaar voor het eerst een optocht van arbeiders en jongeren op het Taksimplein in Istanboel (Turkije) om 1 mei op gepaste wijze te vieren. Vorig jaar werd 1 mei reeds uitgeroepen tot een feestdag, maar het was pas dit jaar dat opnieuw betoogd mocht worden op het Taksimplein. Vorig jaar reageerde de politie nog met bruut geweld op de arbeiders, jongeren en linkse groepen die er wilden betogen.
In 1977, op het hoogtepunt van de revolutionaire beweging in Turkije, waren er een half miljoen betogers op dit plein. Bij de aanvang van de betoging schoten scherpschutters van de extreem-rechtse Grijze Wolven of van de politie (daar is tot op vandaag geen duidelijkheid over) op de massa’s. Er vielen meer dan 30 doden. De politie duwde de betogers steeds terug naar het plein toen ze daar probeerden weg te geraken. Dit leidde tot een groter aantal doden. In 1980 was er een militaire staatsgreep en het regime onderdrukte de arbeidersbeweging met de harde hand. Iedere verdere poging om het Taksimplein te betreden op 1 mei werd afgeblokt en er vielen ook na 1977 doden hierbij.
Dit jaar beloofde de Turkse regering een vreedzame 1 mei en betogingen waren toegelaten, ook op het Taksimplein. Niet dat de regering zo arbeidersgezind is, op 1 april was er nog een harde repressieve aanpak van de arbeiders van Tekel die in actie kwamen. Het feit dat de arbeiders zich opnieuw organiseren in actie zorgde er wel voor dat de regering moest terug deinzen en 1 mei dit jaar toelaten.
Er kwamen drie betogingen samen op het Taksimplein. De grootste betoging was deze van de “revolutionaire” vakbondsfederatie DISK en de linkse vakbond in de openbare diensten, KESK. Alle linkse groepen namen deel aan deze betoging. Een tweede betoging werd georganiseerd door de vakbondsfederatie Türk-Is dat dicht bij de regering staat. En de derde betoging tenslotte was deze van de conservatieve religieuze vakbondsfederatie Hak-Is.
De linkse betoging was een zee van rode vlaggen en werd begeleid door grote spandoeken en luide, militante slogans.
Het is moeilijk te zeggen hoeveel volk er juist was, het plein is erg groot. De gouverneur van Istanboel had het over 150.000 aanwezigen. Het Koerdische blad Gündem gebruikte het cijfer van 500.000 betogers. Alleszins was het duidelijk dat er op de linkse betoging alleen meer dan 100.000 aanwezigen waren. Het dagblad Hurriyet had het over 200.000 betogers op alle acties samen.
Opvallend was het grote aantal jonge betogers en de omvang van de Koerdische delegaties.
Tekel-arbeiders dwingen vakbondsleider om van het podium te stappen
De Tekel-arbeiders waren sterk aanwezig op de betoging. Toen Mustafa Kumlu, de leider van de vakbondsfederatie Türk-Is op het podium verscheen, werd dat podium bestormd door woedende arbeiders. Veel Tekel-arbeiders zijn lid van Tek-Gida-Is, de voedingscentrale van Türk-Is. Ze voelen zich bedrogen door Kumlu en de Türk-Is omdat ze de arbeiders van Tekel aan hun lot overlieten. Kumlu werd uitgejouwd en slaagde er niet in om de betogers toe te spreken.
In de daaropvolgende toespraken kwam er harde kritiek op de vakbondsleiders. Maar er kwam ook geen echte strategie met bijvoorbeeld een oproep tot actiedagen of een staking om de strijd van de Tekel-arbeiders tot een goed einde te brengen. Dit is een uitdrukking van de algemene zwakte van de Turkse linkerzijde.
Al bij al was het een succesvolle 1 mei. Het was de eerste sinds 1977 zonder politierepressie. Honderdduizenden enthousiaste en militante betogers kwamen bijeen om de internationale dag van arbeidersstrijd te vieren. Dat was een sterk teken van het feit dat de arbeidersbeweging terug wakker schiet.
De heropbouw van de Turkse arbeidersbeweging komt in een interessante en dynamische fase. De Turkse linkerzijde is verdeeld in heel wat hoofdzakelijk stalinistische groepen. De arbeiders van Tekel hebben met hun staking het bewustzijn verscherpt en een nieuwe laag gepolitiseerd en geactiveerd. Duizenden nieuwe activisten, voornamelijk jongeren, beginnen deel te nemen aan de heropbouw van de arbeidersbeweging. Het is niet duidelijk hoe snel een socialistische linkse massapartij uit dit proces kan ontwikkelen, dat zal mee afhangen van de rol van marxistische krachten die een offensieve strategie naar voor brengen gericht op het verenigen van arbeiders en jongeren in het verzet.
De 1 mei optocht op het Taksimplein was ook van groot symbolisch belang en zal honderdduizenden arbeiders en jongeren in het hele land aanmoedigen om verder te gaan. Dat kan de strijd tegen de gevolgen van de kapitalistische crisis versterken. Het Griekse verzet kan een grote impact hebben en een weg vooruit aanbieden.