Franse gemeenteraadsverkiezingen. Een slag voor het beleid van Sarkozy

De regionale verkiezingen van maart (voor de gemeenteraden en kantonraden) zorgden voor een versterking van de linkerzijde (PS, PCF en Groenen) in Frankrijk, zelfs indien rechts in een aantal steden kon standhouden. Tegelijk was de vooruitgang voor radicaal-links, vooral de lijsten van de LCR, opvallend. Deze resultaten bevestigen een brede afkeer tegenover het beleid van Sarkozy en zijn regering. Het extreem-rechtse FN blijft intussen zwak scoren.

Leila Messaoudi

[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]

In Rouen kwam Gauche Révolutionnaire, onze Franse zusterorganisatie, op in één district. Virginie Prégny (centraal op de foto hierboven) en Daniel Gohin waren er onze kandidaten. Ze haalden 4,09% van de stemmen.
[/box]

In de tien maanden dat Sarkozy intussen verkozen is, vormde iedere verkiezing een nieuwe evenwichtsoefening. Bij de parlementsverkiezingen van juni 2007 was de overwinning van het rechtse UMP niet zo overtuigend als bij de presidentsverkiezingen een maand eerder. Bij die parlementsverkiezingen was er al vooruitgang voor de PS en zelfs voor de PCF. Deze tendens werd bevestigd en versterkt bij de lokale verkiezingen.

De economische situatie weegt zwaar door. Heel wat arbeiders hebben lage lonen of moeten rondkomen met een klein pensioen. De kwestie van de koopkracht was een belangrijke factor. Tegen de achtergrond van stijgende voedselprijzen en brandstofprijzen, was de bekendmaking van de toplonen schokkend. De topmanagers kregen in 2007 40% meer! Sarkozy maakt duidelijk dat hij aan de kant van de grote patroons staat met zijn beleid van fiscale cadeaus en zelfs met zijn luxereisjes op kosten van patroons. Heel wat gepensioneerden die voor Sarkozy hadden gestemd, veranderden reeds voor de lokale verkiezingen van mening.

Sarkozy kondigde aan dat deze verkiezingen een nationale test zouden vormen voor rechts. Sinds januari nam het ongenoegen echter toe waardoor Sarkozy zich weinig profileerde bij deze verkiezingen. Een aantal kandidaten van de rechtse UMP weigerden tijdens de campagne de steun van Sarkozy. Net voor de verkiezingen verdween Sarkozy van het scherm en ook tussen de twee stemrondes was hij bijzonder discreet.

De electorale basis van Sarkozy is afgeroomd. Vorig jaar stelden we na de presidentsverkiezingen reeds dat die electorale basis erg volatiel was. De stakingsacties van het spoorpersoneel deze herfst hebben een eerste keer aangetoond dat het mogelijk is om zich te verzetten tegen de regering. Dat volstond niet om de aanvallen tegen te houden. Maar bij deze verkiezingen hebben veel kiezers zich gericht naar de PS, PCF en de groenen om hun verzet te tonen. De partij van Bayrou (Modem – Mouvement Démocrate) haalde een aantal proteststemmen tegen Sarkozy binnen, maar meer onder kiezers die niet uit de arbeidersbeweging komen.

Officieel links gaat vooruit

De officiële linkerzijde, de “gauche plurielle”, ging in heel wat steden vooruit. Er waren heel wat linkse eenheidslijsten en die kregen veel stemmen. Zowat 47% van de kiezers stemden voor de linkse lijsten in de eerste ronde. Hierdoor werd in een aantal steden in de eerste ronde al een linkse meerderheid verkozen, dat is onder meer het geval in Lyon. In andere steden komt er wellicht een linkse meerderheid na de tweede ronde, dat is onder meer het geval in Straatsburg, Toulouse, Marseille en mogelijk ook Amiens.

Veel arbeiders zochten naar een manier om hun protest tegen de regering te tonen bij deze verkiezingen. Het werd echter geen eenzijdige PS-golf. In verschillende steden en dorpen hielden de kandidaten van de UMP goed stand. Zeker waar de PS wordt gezien als een groep carrièristen of corrupte politici, slaagde ‘links’ er niet in om de UMP te stoppen. Dat is deels het geval met Guérini in Marseille die er niet in slaagde om de aftredende burgemeester Gaudin va de UMP in de eerste ronde te verslagen. In de volkswijken lag de opkomst vaak onder de 50% in de eerste ronde.

De PCF was onzichtbaar in die plaatsen waar het achter de PS opkwam op de lijsten. Waar het de lijsten aanvoerde of waar de partij alleen opkwam, slaagde de partij er wel in om haar kiezers te bereiken in de volkswijken van de arbeiderssteden (La Ciotat, Dieppe, Le Havre, Marseille Nord,…

De PS won de verkiezingen, maar heeft onvoldoende cohesie om zich als alternatief op Sarkozy op te werpen. Naargelang de steden en de stromingen van de PS, werden verschillende projecten naar voor gebracht. In bepaalde steden, zoals Parijs of Montpellier en Marseille, werden allianties gevormd met de partij van Bayrou, Modem. In de PS probeerden sommigen, zoals Ségolène Royal, zoveel mogelijk tegen het centrum aan te schurken, ook al is Modem een erg diverse beweging zonder eenduidig project. De basis voor haar programma blijft bestaan uit het aanvaarden van het kapitalisme. In de PS wil een deel de partij omvormen tot een brede democratische partij naar Amerikaans voorbeeld.

Vooruitgang voor radicaal links

De roze golf kon niet volledig doorzetten. Deels kwam dit door de hoge percentages voor de radicaal-linkse lijsten die zich tegen Sarkozy verzetten. De lijsten die werden voorgedragen of ondersteund door de LCR kregen een goed resultaat. Deze lijsten haalden meer dan 70 gekozenen in heel het land. Ze haalden tussen 2% en 15% in bepaalde steden. De programma’s waren erg verschillend naargelang de stad waar de lijst werd ingediend. Sommigen legden nadruk op de noodzaak van een nieuwe partij, andere niet. Het lanceren van het idee van een nieuwe partij vond slechts in een beperkt aantal steden echt plaats. De programma’s van radicaal-linkse lijsten vonden vooral een goede echo als ze zich duidelijk uitspraken tegen Sarkozy en ingingen op de noodzaak van een strijdbare opstelling. Bovendien positioneerden deze lijsten zich onafhankelijk van de PS en haar neoliberale politiek. De respons die Olivier Besancenot kreeg bij de presidentsverkiezingen (4,08%) versterkte nu de lijsten die werden ondersteund door de LCR.

Lutte Ouvrière (LO) kwam eveneens op en haalde 36 gekozenen in de eerste ronde. 15 van hen werden verkozen op lijsten van LO, de anderen op eenheidslijsten met de PS, PCF en Groenen. Die tactiek is erg opvallend. LO maakte de keuze om in bepaalde steden de begroting te steunen met haar gekozenen. Dat was onder meer het geval in Clermont-Ferrand waar LO de PS-meerderheid steunde. Zullen de LO-gemeenteraadsleden zich uitspreken tegen begrotingen met sociale besparingen en privatiseringen? Of zullen ze verder hun steun toezeggen in ruil voor verkozen posities?

Radicaal-links haalde 5% tot 10%. Dat resultaat werd nu ook gehaald bij lokale verkiezingen die soms moeilijker zijn voor kleinere organisaties. Zeker als vooral campagne wordt gevoerd rond nationale thema’s die verder gaan dan de lokale wijken of arbeidersbuurten. Door voor deze lijsten te stemmen heeft een groeiend aantal arbeiders en jongeren duidelijk gemaakt dat ze zich uitspreken tegen Sarkozy. Ze maken ook duidelijk dat er daarvoor nood is aan een echte oppositiekracht die de arbeidersstrijd ondersteunt. Bij deze verkiezingen is die radicale stem verder doorgedrongen onder de arbeiders en jongeren.

Hoe verder?

Deze verkiezingen hebben de positie van de regering en president Sarkozy verzwakt. Dit zal echter niet zomaar leiden tot een einde van de lage lonen, beperkte pensioenen of tot een vertraging van de voorziene aanvallen op de pensioenen, arbeidscontracten, openbare diensten,… Sarkozy stelt dat hij rekening zal houden met het resultaat van de verkiezingen. In werkelijkheid zal hij het huidig beleid gewoon verder zetten. Dat zien we ook in de praktijk, met onder meer aanvallen op de pensioenen. Op het vlak van de lokale instellingen (regio’s, gemeenten,…) heeft centrum-links een meerderheid behaald. Maar het beleid op dat niveau zal niet breken met het afbraakbeleid met privatiseringen, ook op lokaal vlak. Er zal van hieruit geen echte oppositie komen tegen het beleid van Sarkozy en het patronaat.

Gedurende heel de verkiezingsperiode waren er tal van stakingen van het gemeentepersoneel voor meer loon of beter arbeidsomstandigheden. Het zal nodig zijn om deze bewegingen te verenigen in een gezamenlijke actie van arbeiders uit de publieke en private sector.

Een deel van de arbeiders en jongeren beseft dit en zoekt naar een politiek alternatief. Bij deze verkiezingen leidde dit tot stemmen voor radicaal-links of soms nog voor de PCF. Tegelijk is het duidelijk dat er vanuit de strijd een strijdbaar alternatief zal moeten tot standkomen. Tegenover de aanvallen van Sarkozy moet ook rekening worden gehouden met de rem die gezet wordt door de leidingen van verschillende vakbonden. We zullen ons moeten organiseren op syndicaal en politiek vlak. Er is nood aan een nieuwe arbeiderspartij en bij deze verkiezingen werd aangetoond dat er heel wat ruimte is voor een politiek alternatief dat zich strijdbaar en onafhankelijk opstelt voor de arbeiders en jongeren. Het is dringend nodig om in deze richting te gaan en te bouwen aan een nieuwe partij samen met de eenmaking van de strijdbewegingen van arbeiders.