Maximumfactuur voor grote industriële energieverbruikers

Het zat er aan te komen. De paarse regeringscoalitie rammelt langs alle kanten. Van een beleid is nauwelijks nog sprake. In plaats daarvan regent het ministeriële aankondigingen, de één al onrealistischer dan de andere. Tijd dus voor premier Verhofstadt om aan teambuilding te doen en de neuzen in dezelfde richting te zetten. Om dat waar te maken, ging de regering op afzondering in een "kasteelhoeve" in het Waalse Gembloers. Na afloop waren de patroonsorganisaties vol lof, de vakbonden zijn er niet over te spreken.

Eric Byl

Liberale overwinning

Waarnemers zijn het erover eens: de liberalen kwamen als overwinnaar uit het conclaaf. Vanuit het standpunt van de regering was dat nodig. Dat België internationaal terecht werd gewezen omdat de belastingen onder paars gestegen zijn, moet vooral bij de "anti-belastingspartijen" VLD en MR hard zijn aangekomen. Bovendien werd het imago van goede huisvader, waarop de regering zich graag beroept, doorprikt door het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Het IMF waarschuwde de regering voor de manier waarop die haar begroting in evenwicht sleurt. De overname van de Belgacom-pensioenen en de verkoop van gebouwen, die meteen opnieuw gehuurd moeten worden, zou het IMF liever vervangen zien door meer structurele maatregelen.

Tenslotte is er het geklungel omtrent een ander liberaal stokpaardje, de eenmalige bevrijdende aangifte of fiscale amnestie. Aanvankelijk zou die ingaan op 1 januari 2004. De regeling werd echter afgeschoten door de Raad van State. Dat werd weer gefikst door het kabinet van Minister van Financiën Reynders, maar ook de nieuwe regeling is op zoveel vlakken onduidelijk dat de banken hun cliënteel aanraden om nog even te wachten. Kortom: de regeling trekt op niets.

Zoveel geblunder moest onvermijdelijk leiden tot gemor en zenuwachtigheid op de liberale banken. Bijgevolg heeft vooral de VLD sedert enkele weken, zoniet maanden, af te rekenen met een stevige dissidentie op haar rechterflank. Het begon met oud-minister Daems, die languit op de trappen van zijn riante villa in het weekblad Dag Allemaal verkondigde dat sociale fraude erger was dan fiscale fraude. Het ging voort met het gefilibuster van Coveliers omtrent het migrantenstemrecht, diens ontslag als senaatsfractieleider en diens dreiging met afscheuring. Daarna was het aan Dewael om totaal ondoordacht het debat rond de hoofddoeken aan te zwengelen. Tenslotte werd de VLD gedwongen tot uitsluiting van haar Antwerpse volksvertegenwoordiger Claudine De Schepper wegens toetreding tot het Blokcomité tegen stemrecht voor migranten. Zo ongeloofwaardig en verdeeld naar de stembus trekken, was voor Verhofstadt en de VLD – en in mindere mate voor MR – geen optie. Ze moesten iets krijgen om hun rechterflank te sussen en hun geloofwaardigheid op te krikken. Dat was de werkelijke inzet van Gembloers.

Een mager beestje?

Als we de pers mogen geloven is er uiteindelijk weinig uit de bus gekomen: oude beslissingen werden herbevestigd, andere uitgesteld. In de woorden van Knack: "Het blijft wachten op dat groot maatschappelijk project, waarover Guy Verhofstadt het graag had in zijn burgermanifesten". Welk project? "De regering weet nochtans dat ze staat voor een karwei dat onze buurlanden Duitsland, Frankrijk en Nederland hebben aangevat. Het gaat om niets minder dan de complete reorganisatie van onze sociale zekerheid en van de arbeidsmarkt." Klare taal, maar dachten de journalisten nu echt dat de regering zoiets publiek zou aankondigen op minder dan een half jaar voor de verkiezingen?

Wat is er dan wel uit de bus gekomen? Allerlei geschenken aan de patroons onder de vorm van verlaging van de lasten op nachtarbeid en ploegenwerk; de mogelijkheid om winkelpersoneel ook op zondag in te zetten en een versoepeling van de wet op handelsvestigingen; een grotere aftrekbaarheid voor zakenlunches en -diners. Het grootste geschenk is echter de maximumfactuur voor het elektriciteitsverbruik van grote bedrijven (zie kader).

Kleine zelfstandigen zijn vooral gekant tegen de herziening van de wet op handelsvestingen en de uitbreiding van zondagswerk. Als troost krijgen ze een beter sociaal statuut aangeboden, dat ze grotendeels zelf zullen bekostigen via hogere bijdragen, en verder is er een reductie van de btw in de horeca van 21 naar 6%. Dat laatste moet echter nog voorgelegd worden aan Euro-pa. Kortom: de liberalen heb-ben hun successen gekregen.

Het kan best zijn dat deze successen van de liberalen ook goed zijn voor sommige "socialisten", vooral als die – zoals Stevaert – baas zijn van een caféketen. De meeste socialisten, of de arbeiders die door hen ooit "vertegenwoordigd" werden, zullen helaas vaststellen dat de regering niet alleen vrijgevig is met gezondheid – door het bevorderen van ploegenwerk, nachtarbeid en zondagswerk – maar ook dat ze er van uitgaat dat we niet ziek zullen worden. Om lagere lonen te bevorderen, heeft de regering immers beslist een werkbonus te "geven". Wie minder dan 1.956 euro bruto per maand verdient, betaalt minder sociale bijdragen. Wie minder dan 1.095 euro bruto verdient betaalt er zelfs geen. Op die manier houden we netto meer over, maar wel te betalen uit eigen zak via de sociale bijdragen. Wat zal er met ons gebeuren als we ziek, werkloos of oud worden?

Werklozen de dupe

Volgens Alfons Verplaetse, voormalig gouverneur van de Nationale Bank, is de opdracht van deze en komende regeringen vergelijkbaar met die van Wilfried Martens in de jaren ’80. Dat waren regeringen die harde besparingen doorvoerden. In die periode daalden de lonen met gemiddeld 15% en de uitkeringen zelfs met gemiddeld 20%. Tegelijk steeg de productiviteit van onze arbeiders tot de hoogste ter wereld. De bedrijfswinsten braken record na record, de staatsschuld verdrievoudigde. Kortom: het was een massale overdracht van middelen van arm naar rijk.

Dat is wat het IMF, de Nationale Bank, het VBO en consoorten vandaag ook willen van de regering: een sociale slachting door het recht op een werkloosheidsuitkering te beperken in de tijd en de gemiddelde duur van een loopbaan te verlengen. De beslissingen omtrent dit laatste werden uitgesteld tot na de verkiezingen. We kunnen zo raden waarom. Het recht op een werkloosheidsuitkering werd officieel niet beperkt in de tijd. De praktijk zal daar echter op neerkomen door de overheveling van de controle op werklozen van de regionale werkgelegenheidsdiensten VDAB (Vl.), ORBEM (Brussel), en FOREM (Wallonië) naar de federale RVA (ONEM).

In tegenstelling tot de regionale werkgelegenheidsdiensten, die werkzoekenden begeleiden in hun zoektocht naar werk en probeerden om schorsing te voorkomen, is de RVA een louter controlemechanisme. Na gemiddeld 18 maanden werkloosheid zullen alle werkzoekenden verplicht worden om bij de RVA te bewijzen dat ze actief naar werk hebben gezocht. Wie na 3 zulke gesprekken "onvoldoende inspanningen" levert, wordt definitief geschorst. Alleen door daarna minstens 312 arbeidsdagen te presteren binnen een periode van 18 maanden komt men weer in aanmerking voor een uitkering. Knack noemt dat "een principiële doorbraak om de werkloosheid in de tijd te beperken". Die anti-sociale maatregel geldt ook voor oudere werklozen (50 jaar en meer).