Liberalisering: Goed voor ons, gebruikers en personeel, of voor aandeelhouders?

Geraakt u er ook niet aan uit? Sinds de liberalisering van de telecomsector kunnen we kiezen uit 26 operatoren en 65 tariefformules. Voor onze energievoorziening staan 6 verschillende leveranciers in, 9 gemengde intercommunales, 2 toezichthouders (VREG en CREG), GEDIS en INDEXIS. Vanaf dit jaar komt u mogelijk bij een privébedrijf terecht als u een poststuk van meer dan 50 gram wil versturen. Het goederenvervoer over het spoor is al geliberaliseerd en het reizigersverkeer wordt erop voorbereid.

Eric Byl

Naar verluidt zou dit allemaal in het voordeel zijn van “de consument”. Daarmee worden u, ik en onze gezinnen bedoeld. De consument die er nog aan uit kan, zal een goed geïnformeerde moeten zijn, die bovendien over zeer veel tijd beschikt, in staat is de contracten tot in de kleine letters te ontcijferen en liefst over een internetaansluiting beschikt. Hoeveel dat er zijn? Op de “elektriciteitsmarkt” zijn er slechts 12% die zijn overgeschakeld naar een nieuwkomer op de markt. (De Morgen, 14.01.2006). Een op de twee daarvan, nochtans vooral hooggeschoolden, ondervond daarbij problemen die gaan van foutieve of onduidelijke facturen, over een slechte dienst na verkoop, tot het uitblijven van tussentijdse facturen. (De Standaard, 13.01.2006).

De SP.a realiseert zich het probleem en stelt vast “dat kansarmen vaak het slachtoffer worden van hun onwetendheid… Ze weten vaak zelfs niet dat ze de vrijheid hebben om een goedkope energieleverancier te zoeken”. (De Standaard, 25.05.2005). Zo lijkt het wel alsof wij dommeriken het enkel aan onszelf te danken hebben dat we teveel betalen. De stroomleveranciers lopen niet hoog op met ons: 36.000 gezinnen werden vorig jaar aan de deur gezet en moeten terugvallen op het sociaal vangnet van de distributiebeheerders, een stijging met 7,5% ten opzichte van vorig jaar. In 2004 werden al 2.250 gezinnen volledig afgesloten, cijfers daarover voor 2005 verschijnen pas midden dit jaar, maar hun aantal is fors toegenomen. Men spreekt nu ook al over “energiearmen”.

Andere consumenten, diegenen die werken of gewerkt hebben voor de maatschappijen die nu geliberaliseerd zijn, betalen mee het gelag. Belgacom boekte vorig jaar een nettowinst van 959 miljoen € (Nieuwblad, 23.03.2006), waarvan zowat 500 miljoen € uitgekeerd wordt aan de aandeelhouders. Topmanager Bellens “verdient” dagelijks evenveel als 6 personeelsleden maandelijks. Tussen 1996 en juni 2005 is het personeelsbestand van Belgacom gekrompen van 24.309 naar 13.569 werknemers. Dat kost de belastingbetaler jaarlijks zo’n 250 miljoen € aan uitkeringen en inkomensverlies. Bij De Post werken nu nog 35.000 mensen, 9.000 minder dan 10 jaar geleden. Bij Electrabel betoogde het personeel tijdens Batibouw tegen het niet naleven van de werkzekerheidsgarantie, die al 40 jaar was opgenomen in de CAO’s.

Inzake dienstverlening laat de liberalisering eveneens te wensen over. Naar aanleiding van de talloze elektriciteitspannes eind vorig jaar, verklaarde Freddy Willockx, burgemeester van Sint-Niklaas: “Ik vraag me af of ik in Midden-Amerika leef dan wel in West-Europa”. (De Standaard, 27.11.2006). Men spreekt nu openlijk over de mislukking van de liberalisering van de energiemarkt. Niet omwille van bovenstaande anti-sociale gevolgen ervan, maar omdat Electrabel – door de fusie van moedermaatschappij Suez met Gaz de France – haar feitelijke monopo- Door Eric Byl liepositie nog versterkt. Wat had men dan verwacht? SP.a-voorzitter Vande Lanotte heeft echter de oplossing: “We moeten de liberalisering van de energiemarkt nog eens overdoen”. Dank u wel.