10 vragen over het referendum over Schotse onafhankelijkheid

Op donderdag 18 september wordt in Schotland gestemd in een referendum over onafhankelijkheid. Overal in het land wordt gediscussieerd over dit referendum. In de aanloop naar september wordt vooral gediscussieerd over hoe stemmen en wat een onafhankelijk Schotland kan betekenen voor jobs en voor de levensstandaard van de werkenden. Zou het een einde maken aan de de harde besparingen van de laatste jaren? Zouden werkenden er beter of slechter mee af zijn? Als bijdrage aan dat debat publiceert Socialist Party Scotland een overzicht van tien vragen en antwoorden waarin een socialistisch standpunt voor een onafhankelijk socialistisch Schotland naar voor wordt gebracht.

Waarom Ja stemmen in dit referendum?

Een groeiend aantal werkenden – zeker in vergelijking met de jaren 1970 en 1980 – ziet onafhankelijkheid als een uitweg uit de situatie van toenemende armoede, besparingen en een dalend inkomen voor de meerderheid van de bevolking. Sinds 1999 en de oprichting van het Schotse parlement eisten we een parlement dat ook iets te zeggen heeft over de economie, belastingen, het minimumloon, sociale uitkeringen, pensioenen,…

Wat met werkenden en jongeren die niet overtuigd zijn dat onafhankelijkheid onder een SNP -bewind (Scottish National Party) een stap vooruit zou zijn?

We zijn het met dat standpunt eens. Als wij oproepen om ja te stemmen, gaat het om een kritische steun. We erkennen de beperkingen van wat op tafel is gelegd door de Schotse regering. We roepen dus op om ja te stemmen maar leggen ook uit dat het SNP-model voor onafhankelijkheid geen echte verandering zou brengen voor de meerderheid van de werkende bevolking in Schotland. Daartoe is er immers nood aan een socialistisch beleid.

De SNP belooft toch een beter en meer welvarend Schotland na de onafhankelijkheid?

Een onafhankelijk Schotland onder SNP-bewind zou vooral voor de grote bedrijven meer welvaart brengen. De plannen van de Schotse premier Salmond zijn erop gericht om de multinationals extra belastingvoordelen aan te bieden. De SNP-leiding verzet zich tegen publiek bezit van de oliesector. Er is zelfs geen steun voor de hernationalisatie van de energiebedrijven. Ze denken dat het kapitalisme – een economisch systeem dat haar diepste crisis sinds de jaren 1930 kent – de basis kan vormen voor een beter Schotland. Wij denken dat dit uitgesloten is. Het is enkel met socialistische maatregelen zoals het democratisch publiek bezit van de banken, oliesector en andere belangrijke sectoren van de economie dat het mogelijk is om de economie in het belang van de volledige werkende bevolking herop te bouwen.

Is het Scandinavisch model geen voorbeeld van een rechtvaardiger kapitalisme dat ook in Schotland kan gevolgd worden?

Het Scandinavische model verwijst naar de situatie in Noorwegen, Zweden, Denemarken en Finland na 1945 in een periode van economische groei. Vandaag is die situatie niet langer aanwezig, toch niet voor de kapitalisten. De sterk uitgebouwde sociale zekerheid en lage graad van armoede (maar met hoge belastingen voor de werkende bevolking) behoren steeds meer tot het verleden. In het geval van Zweden gebeurt dat zelfs op brutale wijze.

Het einde van de naoorlogse groei vanaf eind jaren 1970 werd versterkt door de wereldwijde economische crisis vanaf 2007/08. Dat heeft het Scandinavische model uitgehold met privatiseringen en harde besparingen. Op kapitalistische basis is het niet mogelijk dat een onafhankelijk Schotland leidt tot een degelijke levensstandaard en een einde van de besparingen.

Is niet alles beter dan het huidige conservatieve beleid van een Britse regering waar amper voor gestemd werd in Schotland?

De bevoegdheden van  een onafhankelijk Schotland zouden gebruikt kunnen worden om het leven van miljoenen mensen te veranderen, maar dan moeten de belangen van de meerderheid van de bevolking wel centraal gesteld worden. Het Witboek van de SNP maakt duidelijk dat dit niet de bedoeling is. Onder de plannen van Alex Salmond zou Schotland deel uitmaken van een muntunie waarbij de Bank of England zou bepalen wat de Schotse regering kan uitgeven aan werkgelenheid en openbare diensten. De SNP wil deel uitmaken van de door grote bedrijven gedomineerde Europese Unie. De EU wordt nu als stormram gebruikt tegen vakbondsrechten en voor het opleggen van harde besparingen doorheen het continent. De Britse monarchie zou ook na onafhankelijkheid aan het hoofd van Schotland staan. Met de voorstellen van de SNP zou er weinig veranderen.

Welke onafhankelijkheid willen jullie dan wel?

We staan voor een onafhankelijk socialistisch Schotland en pleiten voor:

–          Belastingverhogingen voor de rijken en grote bedrijven

–          Verhoging van het minimumloon tot 10 pond per uur

–          Intrekken van alle besparingen van de huidige regering

–          Afschaffen van alle antivakbondswetten

Om de bevoegdheden van een onafhankelijk Schotland effectief te benutten, is er nood aan een uitgebreid programma van publiek bezit en democratische controle op de sleutelsectoren van de economie. Dat zou de basis vormen voor een democratisch beheerde socialistische samenleving.

Om dergelijk beleid in een onafhankelijk Schotland te bekomen, moeten we bouwen aan een nieuwe massale arbeiderspartij waarin de vakbonden een centrale rol spelen.

Socialisme in één land is toch niet mogelijk?

Dat is inderdaad niet mogelijk. Het kapitalisme is een internationaal systeem van uitbuiting. Het is de heerschappij van een elite die de productiemiddelen bezit en controleert en arbeiders inzet om grotere winsten te maken. Wij voeren campagne voor een onafhankelijk socialistisch Schotland dat deel uitmaakt van een democratische confederatie met een socialistisch Engeland, Wales en Ierland als opstap naar een socialistisch Europa en een socialistische wereld.

Vormt kritiek op de SNP geen verzwakking van de Ja-campagne?

Als de SNP blijft nadruk leggen op een agenda die vooral de grote bedrijven goed uitkomt en weigert om een stopzetting van de besparingen te beloven na onafhankelijkheid, dan ondermijnt het de Ja-stem. Dit wordt versterkt door de ervaring van syndicalisten en gewone werkenden die te maken krijgen met besparingen opgelegd door de Schotse regering onder leiding van de SNP of door lokale besturen waar de SNP aan de macht is.

Het enige antwoord op het “Project Fear” en de zogenaamde “Better Together”-campagne is een pleidooi voor een fundamentele breuk met het besparingsbeleid van alle gevestigde partijen. Als de SNP-leiding steun zou geven aan een algemene 24-urenstaking van de vakbonden tegen de Britse besparingsregering, voor het publiek bezit van de economie en voor een weigering van besparingen, dan zou de steun voor onafhankelijkheid ongetwijfeld sterk toenemen.

Zal de oproep voor een Ja-stem de werkende bevolking niet verdelen?

De beste manier om dat te vermijden is door een eigen syndicale campagne voor het referendum op te zetten waarbij nadruk wordt gelegd op een beleid dat ingaat tegen alle besparingen. Het zou een campagne zijn die de belangen van de overgrote meerderheid van de werkende bevolking verenigt, los van hoe die stemmen in het referendum.

Wij staan voor de eenheid van alle werkenden in Schotland en Groot-Brittannië. We stellen dat de vakbonden moeten overgaan tot een gecoördineerde massale stakingsactie, een algemene 24-urenstaking, om het besparingsbeleid te bestrijden. En de bonden moeten mee het initiatief nemen voor een nieuwe massale arbeiderspartij die opkomt voor socialisme.

Wat kan ik doen om dit allemaal te steunen?

Volg Socialist Party Scotland via haar website, Facebook en Twitter. We hebben actieve afdelingen doorheen Schotland. We zijn actief in de vakbonden, onder meer in de ambtenarenbond PCS en Unison. Onder jongeren zijn we actief met de campagne Youth Fight for Jobs. Doe mee met de strijd voor socialisme!