Bouwen van revolutionaire partijen om socialistische verandering te kunnen realiseren en consolideren

Tijdens een warme week in juli kwamen 400 linkse socialisten uit meer dan 30 landen bijeen. Analyses en verslagen uit Zuid-Afrika, Brazilië, de VS, Griekenland of Tunesië, … tonen het complexe beeld van een wereld in een periode van revolutie en contra-revolutie. De manifeste uitzichtloosheid van het kapitalisme leidde in sommige landen tot de grootste bewegingen uit de geschiedenis. Dat deze vooralsnog niet leidden tot een veralgemeende en hernieuwde populariteit van socialistische oplossingen, was het onderwerp van heel wat discussie.

Artikel door Els Deschoemacker

De vaststelling dat de arbeidersbeweging globaal gezien niet voorbereid was op de diepste crisis van het kapitalisme sinds de jaren 1930 is een understatement. Op het verkeerde spoor gezet in de naweeën van het post-stalinistische tijdperk en gedurende een paar decennia overweldigd door het marktdenken, verdwenen socialistische analyses en ideeën naar de achtergrond. De strijd voor een socialistische maatschappij werd afgedaan als niet langer relevant en linkse partijen en vakbonden concentreerden zich sindsdien op het meest haalbare binnen het kapitalisme.

Dit heeft sporen nagelaten. De crisis zorgde dan wel voor massabewegingen op nooit geziene schaal en een steeds bredere anti-kapitalistische stemming,. maar het ontbreken van een duidelijk perspectief en alternatief gebaseerd op de onafhankelijke kracht van de arbeidersklasse leidde ook tot heel wat verwarring, verlamming en nederlagen, die het proces van revolutie tijdelijk kunnen terugduwen.

De beweging in Egypte bijvoorbeeld gaat door een zeer belangrijke maar dramatische fase. Het uitblijven van een onafhankelijk antwoord van de arbeidersbeweging op de staatsgreep die bedoeld was om de revolutie op een zijspoor te zetten, kan de revolutie in gevaar brengen en leiden tot ontsporing in sectair geweld.

Na ontelbare algemene stakingen en een grote wil tot strijd aan de dag te hebben gelegd, dreigt wanhoop Griekenland een tijd in zijn greep te houden. In nog andere landen krijgt de diepe woede het karakter van steun aan allerlei populistische formaties en anti-partijstemmingen. Deze ontwikkelingen zijn een belangrijke en noodzakelijke leerschool. De bewegingen laten een glimp zien van die immense potentiële kracht die de arbeidersklasse in zich draagt. Anderzijds tonen ze ook dat massabewegingen op zich niet volstaan.

Dat het bewustzijn sprongen vooruit kan maken, wordt aangetoond door de openheid voor socialistische ideeën en kandidaten in de VS, en dit nog voor de Amerikaanse arbeidersklasse massaal op het toneel verschenen is. Het is een belangrijke voorloper van wat zich ook elders kan ontwikkelen.

In Zuid-Afrika leidde het drama van Marikana tot een zeer scherpe breuk tussen de arbeidersbeweging en het ANC. De razendsnelle ontwikkeling van de WASP, onder leiding van de kleine CWI-afdeling in het land, toont dat de oproep voor een nieuwe arbeiderspartij haarfijn aangevoeld wordt. Anti-partijgevoelens kunnen snel te boven gekomen worden wanneer een echte arbeiderspartij ontstaat, een partij die in de strijd met woord én daad aan de kant van de arbeidersklasse staat.

In Griekenland wordt de besparingspolitiek letterlijk uitgespuwd. Peilingen tonen een overgrote meerderheid voor openlijk socialistische maatregelen als het niet terugbetalen van de schuld of de nationalisatie van de banken en andere sleutelsectoren van de economie. Op de vraag of binnen de EU blijven alle pijn waard is, wordt massaal ‘neen’ geantwoord. Of er een staking van onbeperkte duur nodig is? Een overweldigende ‘ja’! Deze voorbeelden tonen dat het bewustzijn wel degelijk revolutionaire kenmerken in zich draagt en er een groot revolutionair potentieel aanwezig is in de objectieve situatie. Belangrijkste obstakel: het gebrek aan een leiding die zich baseert op dit potentieel en dit kan en wil omzetten in een beweging voor maatschappijverandering. De belangrijkste radicaal linkse partij, Syriza, lijkt in tegenovergestelde richting te evolueren.

Dit soort fouten kan de beweging en de ontwikkeling van een socialistische bewustzijn vertragen en leiden tot belangrijke nederlagen, … maar zal het revolutionaire potentieel niet doen verdwijnen. Het kan van het revolutionaire proces wel een meer uitgerokken proces maken. Het is daarom een strijd tegen de klok om revolutionaire partijen te bouwen die de ervaringen van de klassenstrijd kunnen veralgemenen en een strategie voor socialistische maatschappijverandering aanbieden. Werk daaraan mee, sluit je aan bij LSP!