Your cart is currently empty!
Grieken stemmen massaal tegen besparingspartijen
Radicaal-links grote overwinnaar. Succes neofascisten zet domper op resultaat
De eerste resultaten van de Griekse parlementsverkiezingen betekenen een schokgolf voor Europa. De twee traditionele partijen worden Nea Dimokratia en PASOK worden afgeslacht voor hun besparingsbeleid en behalen samen niet meer dan 32%. De grote overwinnaar van de verkiezingen is Syriza, een alliantie van radicaal-linkse partijen, die 16,8% van de stemmen behaalt en daarmee de tweede grootste partij wordt na de conservatieve regeringspartij ND (19%).
De ineenstorting van de traditionele partijen is opvallend. PASOK verliest bijna twee derden van haar kiezers uit 2009 (de partij viel van 36% terug op 13%), de conservatieve Nieuwe Democratie bijna de helft (van 32% naar 18%). Het zware verlies van PASOK toont meteen de beperkingen van de zogenaamde Europese ‘terugkeer’ van de sociaaldemocratie. Waar de sociaaldemocratie een aantal overwinningen boekte, was dit vooral om andere besparingspartijen af te straffen. Bovendien gaf PASOK eerder aan hoe de sociaaldemocratie evenzeer vast zit in de besparingslogica.
De grote overwinnaar van deze verkiezingen is de radicale linkerzijde. Syriza haalde in 2009 slechts 4,6% van de stemmen en behaalde nu een enorme overwinning op basis van een programma dat ingaat tegen de besparingsplannen van de “Trojka” dat miljoenen Grieken afgelopen jaren in de armoede en werkloosheid duwde. De communistische partij van Griekenland, de KKE, stagneert rond het resultaat van 8,5%. Democratisch Links, een afsplitsing van Syriza hangt rond de 6%. De antikapitalistische formatie Antarsya haalt 1%. Dit betekent dat de partijen links van de gevestigde formaties samen goed zijn voor meer dan 30% en dus ongeveer evenveel als de twee traditionele partijen samen. “Een Griekse middenvinger naar de traditionele besparingspartijen en de EU,” berichtte het VRT-journaal reeds zondagavond.
Keerzijde van de medaille is dat ook het neofascistische “Gouden Dageraad” doorbreekt en bijna 7% van de stemmen in huis haalt. Enkele van hun standpunten omvatten het terugsturen van alle migranten en het plaatsen van landmijnen op de Grieks-Turkse grens. Door de enorm diepe crisis wierpen zij zich afgelopen periode op als ‘verdedigers’ van de lokale gemeenschappen. Dat kan zeer letterlijk genomen worden, neonazistische partijleden waren afgelopen jaren continu betrokken bij raids op migrantenbuurten, racistisch geweld en zelfs enkele moorden op migranten. Als links de enorme uitdagingen waar het voor geplaatst wordt niet kan waarmaken, dan zal de dreiging van extreemrechts groter worden. Opvallend detail: de meer ‘gematigde’ extreemrechtse partij LAOS werd van de kaart geveegd na regeringsdeelname. LAOS moet nu plaats ruimen voor een extreme variant.
Het vormen van een nieuwe regering zal in deze omstandigheden helemaal geen evidentie worden. De grootste partij, ND, krijgt drie dagen de tijd om een formatie te vormen. Maar met zelf maar 20% van de stemmen en een volledig versnipperd landschap ter rechterzijde zal dat niet eenvoudig zijn. Een coalitie van ND met PASOK zou nipt geen meerderheid behalen, ondanks de zetelbonus voor de grootste partij (ND). Indien ND faalt is het de beurt aan de tweede grootste partij, Syriza. Indien er voor 17 mei geen nieuwe regering is, komen er nieuwe verkiezingen.
Syriza maakte voor de verkiezingen bekend dat het een regering wil vormen met de rest van de linkerzijde. Door het Griekse kiessysteem krijgt de grootste partij 50 extra zetels in het parlement. Een links front had een enthousiasme kunnen teweeg brengen en samen met de zetelbonus de mogelijkheid een absolute meerderheid op de agenda gezet en daarmee de mogelijkheid om een einde te stellen aan het besparingsbeleid dat wordt gedicteerd vanuit de EU. Nu halen de linkse partijen samen 111 van de 300 zetels.
Jammer genoeg sprak de leider van Syriza, Alexis Tsipras, zich niet uit over het karakter van een dergelijke linkse regering. Een duidelijk socialistisch programma zou niet alleen de besparingsplannen in vraag stellen maar ook het volledige kapitalistische systeem. In Cyprus is er een “communistische” regering aan de macht, maar die voert een neoliberaal besparingsbeleid… Dat is niet het soort beleid waarvoor op linkse partijen wordt gestemd.
KKE bevestigde zondagavond opnieuw dat het iedere samenwerking met de rest van de linkerzijde afwijst. De KKE bekritiseert Syriza enerzijds terecht voor haar dubbelzinnige houding tegenover de EU. Anderzijds leidt het sektarisme van de KKE tot een verdeelde slagkracht van de linkerzijde en zo vermijdt de KKE iedere discussie en dialoog met bredere lagen van de revolterende Griekse samenleving. Zelfs binnen de eigen rangen zou er afgelopen dagen een enorme discussie zijn ontstaan over het isolationisme dat er toe leidde dat KKE als enige linkse partij stagneerde.
Deze verkiezingen zullen ongetwijfeld zowel in Griekenland als daarbuiten een grote impact hebben. Griekse media spreken over een nieuwe periode die is aangebroken doordat het de eerste keer is dat het tweepartijenmodel doorbroken werd.
De linkerzijde dient vanaf morgen de handen in elkaar te slaan en samen met de vakbond vanaf dag 1 iedere nieuwe regeringsformatie het vuur aan de schenen te leggen en een echt socialistisch alternatief naar voor schuiven. Een dergelijke aanhoudende mobilisatie zou de start kunnen zijn van een nieuwe fase in de Griekse arbeidersbeweging en zou de basis vormen voor een volledige paralysering van het kapitalistisch systeem. Het zou tevens een echt antwoord bieden op de verdeel-en-heers tactiek van de neofascisten en de echte vijand van de Griekse bevolking aanwijzen en bestrijden.