100.000 betogers in Moskou en 100 andere steden
Wie een maand geleden nog maar gesuggereerd had dat 100.000 betogers de straten van Moskou zouden optrekken met een slogan als “Poetin is een dief”, zou op zijn minst op enig scepticisme onthaald zijn. Maar de woede van een groeiend deel van de bevolking en het feit dat het heersende regime de parlementsverkiezingen heeft vervalst, zorgt nu voor een stroomversnelling waarbij het voortbestaan van het regime van Poetin wordt bedreigd.
Het regime deed er alles aan om de opkomst voor de betoging van afgelopen zaterdag te beperken. Eerder op de week werd gewelddadig opgetreden tegen protestacties in Moskou en St Petersburg. Meer dan duizend mensen werden opgepakt en veroordeeld tot 15 dagen gevangenisstraf omdat ze protesteerden tegen de vervalste verkiezingen. De overheidsmedia, zowat alle televisie- en radiozenders, negeerden het protest.
[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]
Lees ook:
- Rusland. Duizenden arrestaties na straatprotest (8 december 2011)
- 20 jaar na de mislukte staatsgreep in de Sovjetunie (28 augustus 2011)
- 10 jaar Poetin – wat betekende dit voor de Russen? (19 april 2010)
[/box]
Naarmate de acties van zaterdag dichterbij kwamen, begon het regime eventuele betogers af te schrikken. De minister die verantwoordelijk is voor de politie verklaarde dat wat hem betreft het verschil tussen het opbreken van een protestactie van 5.000 of van 50.000 aanwezigen beperkt is tot de hoeveelheid in te zetten agenten. De hele week waren er berichten van troepen die naar Moskou werden gestuurd in een poging om de bevolking van de geplande protestacties weg te houden.
Afgelopen vrijdag was het al duidelijk dat er massaal zou geprotesteerd worden. Daarop werd aangekondigd dat alle scholieren in de drie hoogste jaren van het secundair onderwijs een extra schooldag zouden opgelegd krijgen, ze werden tot 20u op school verwacht! Tegelijk kondigde de nationale verantwoordelijke van de bestrijding van infecties aan dat het beter was om niet te betogen omwille van de dreiging van een griepepidemie als gevolg hiervan.
Het mocht allemaal niet baten. Wat een maand geleden begon met wat gejoel tegen Poetin op de sportvelden, groeide nu uit tot een massale verzetsbeweging. Afgelopen zaterdag werd het Bolotnaya-plein, aan het Kremlin, overspoeld door betogers. Ook de omliggende straten liepen vol. Er stonden zoveel betogers op een brug dat de politie op een bepaald ogenblik moest waarschuwen dat de brug onder dit gewicht kon instorten. Vanop het podium werd aangekondigd dat zelfs de politie op een bepaald ogenblik schatte dat er meer dan 100.000 betogers waren. Dat cijfer ligt wellicht dicht bij de realiteit. Op het plein zaten de betogers zowat vier uur vast omdat het niet mogelijk was om vooruit te geraken.
Er waren doorheen het hele land gelijkaardige protestacties. In St Petersburg waren er 10.000 betogers en ook in andere steden waren er betogingen met honderden en zelfs duizenden deelnemers. Er waren betogingen in zowat 100 steden. In de Siberische hoofdstad Novosibirsk trotseerden 4.000 betogers het ijskoude weer, het kwik daalde er tot -15°. Er waren ook honderden betogers aan Russische ambassades in Europese hoofdsteden.
“Weg met Poetin en Medvedev”
De betogers protesteerden tegen de flagrante vervalsing van de parlementsverkiezingen. De slogan “Poetin is een dief” verwijst naar de gestolen stemmen. Aanhangers van alle kleinere partijen die niet aan de verkiezingen mochten deelnemen, hadden partijvlaggen bij die vooraan in de betoging werden meegedragen. Maar daar vielen geen eisen op te merken. De eisen van de betogers kwamen van onderuit in de betoging. Toen de eerste spreker vanop het podium eiste dat de stemmen zouden herteld worden, antwoordden de betogers met de eis van “nieuwe verkiezingen”. De betoging bestond niet uit de aanhangers van de drie officiële “oppositiepartijen”, die waren opgezet met de stemmen die ze behaalden.
Er waren een aantal leden van de Communistische Partij met een spandoek. Hun weinig originele spandoek had als centrale slogan: “Comité van afdelingssecretarissen van de Communistische Partij”. De betogers hadden het intussen meer over de actualiteit, ze riepen: “Weg met Poetin”, “Weg met Medvedev” en “Weg met Churov” (Churov is het hoofd van de verkiezingscommissie).
De Communistische Partij was officieel de tweede partij bij de verkiezingen met een verdubbeling van het aantal stemmen. De CP is geen linkse partij die ingaat tegen het bewind van de oligarchen. Het is steeds meer een rechtse nationalistische partij die een aantal populistische slogans hanteert om steun te verwerven.
Heel wat deelnemers aan de protestacties van afgelopen zaterdag speelden met het nodige sarcasme in op de verkiezingsfraude. Zo was er een bord met de slogan: “Volgens een opiniepeiling meent 146% van de Moskovieten dat de verkiezingen vervalst werden” (op een bepaald ogenblik op de verkiezingsavond bereikte het totale stemmenaantal van alle partijen in een Russische stad 146%). Een ander bord stelde: “Ik geloof Verenigd Rusland niet – ik vertrouw op Gauss” (Gauss was de wetenschapper wiens statistische methode toegepast op het verkiezingsresultaat de massale fraude aantoonde). De meest populaire slogan was: “Weg met alle dieven en misdadigers!”, waarbij wordt verwezen naar Verenigd Rusland, de partij van Poetin.
De sprekers op het podium afgelopen zaterdag vertegenwoordigen zogezegd de volledige politieke oppositie. Maar van de zowat 20 sprekers waren er 15 vertegenwoordigers van de neoliberale oppositie die samen, zelfs indien de verkiezingen eerlijk waren verlopen, nooit op meer dan 10% van de stemmen zouden kunnen rekenen. De twee vertegenwoordigers van de ‘linkerzijde’ die het woord namen, hielden het op algemeenheden. Een van de twee sprekers is een voormalig kopstuk van het Kremlingezinde Rechtvaardig Rusland. Het was ironisch genoeg enkel de neoliberale Ella Panfilova, een voormalige minister en mensenrechtenactiviste, die Poetin niet enkel een dief noemde omdat hij stemmen heeft gestolen maar ook omdat hij de lonen aanpakt en de middelen voor gezondheidszorg en onderwijs beperkt. Zij kreeg een warm onthaal. Toen de neoliberale vertegenwoordigers, waaronder een woordvoerder van de Communistische Partij, het woord namen, riepen heel wat betogers: “Geef je mandaat op” (waarbij ze verwezen naar de behaalde Doemazetels in de vervalste verkiezingen). Verschillende sprekers konden hun toespraak niet afwerken. Dat wijst op wantrouwen en een cynisme tegenover alle partijen. Dit werd samengevat op een bord met de slogan: “Ik stemde niet voor dit krapuul – ik stemde voor het andere krapuul”.
De algemene atmosfeer op het massale protest in Moskou was er een van wantrouwen tegenover alle politici, de politieke boodschap van veel betogers was beperkt tot een algemene verdediging van democratische basisrechten. Toen voormalig premier Kasyanov het woord nam, was er een golf van ongenoegen onder de aanwezigen. Op het podium werd vervolgens een extreemrechtse woordvoerder aan het woord gelaten, een leider van de “Russische Mars” had het over de nood aan een “Russische revolutie”, waarop veel betogers riepen “geen revolutie” als antwoord op de demagogie van de rechterzijde. De verantwoordelijken op het podium riepen de betogers vervolgens op om te zwijgen en samen te werken met extreemrechts waarvan “veel militanten aanwezig zijn op de actie”.
Extreemrechts
De aanwezige extreemrechtse militanten waren niet zo tolerant. Een holebigroep was ondanks breed verspreide homofobie in de Russische samenleving zo moedig om met holebivlaggen naar de actie te komen. Ze stonden vlakbij onze delegatie, aangezien het CWI in Rusland de enige linkse organisatie is die zich openlijk uitspreekt rond deze kwestie en de verdediging van holebi’s opneemt. Tijdens de betoging waren er meerdere pogingen van extreemrechtse militanten om de holebi’s aan te vallen, ze probeerden hun spandoeken en vlaggen af te nemen. Met een aantal holebi-activisten en leden van het CWI vormden we een cordon om de activisten te beschermen tegen de aanvallen. Bij een nieuwe poging van een extreemrechtse militant om aan te vallen, kwam er reactie door omstaanders die de aanvaller stopten.
Jammer genoeg eindigde de betoging van afgelopen zaterdag zonder een duidelijke oproep. De betogers kregen niet te horen hoe het protest voortgezet zal worden. Er werd aangekondigd dat er binnen twee weken een nog grotere betoging komt. Die betoging zou op 24 december plaatsvinden. Kerstmis is geen officiële vakantie in Rusland, maar nieuwjaar wordt wel gevierd. Dat kan de mobilisatie van 24 december ondermijnen. Voordien zullen er andere acties zijn, vooral georganiseerd door neoliberale partijen en ook door extreemrechts. Een extreemrechtse betoging in Moskou afgelopen zondag werd vanop het podium vermeld als onderdeel van het protest. Wellicht hopen de sprekers van de actie afgelopen zaterdag dat ze de steun voor hun partijen kunnen versterken op basis van het algemene ongenoegen. Sommigen hopen wellicht op toegevingen in het kader van de presidentsverkiezingen in maart, dan wil Poetin opnieuw president worden. Toen deze optie naar voor werd gebracht vanop het podium riepen veel betogers op tot een “Nieuwjaar zonder Poetin”.
Tientallen leden en sympathisanten van het CWI namen deel aan de betoging in Moskou. We hadden spandoeken en slogans die opriepen voor nieuwe verkiezingen, het ontslag van de verkiezingscommissie en nieuwe verkiezingen onder controle van verkozen comités van arbeiders en wijkbewoners. We riepen ook op tot de noodzaak van een arbeiderspartij om de belangen van de overgrote meerderheid in de samenleving te verdedigen en om op te komen voor een socialistisch alternatief.
Er waren weinig partijen of organisaties aanwezig met pamfletten of kranten, enkel extreemrechts en het CWI verdeelden duizenden pamfletten. We verkochten alle kranten die we bij hadden. We publiceerden op onze site verslagen vanuit heel het land en bereikten daar tienduizenden lezers mee.
Elite likt haar wonden
Na het massale protest likt de Russische elite haar wonden. Ondanks de strijdvaardige retoriek en de dreigementen tegen de actievoerders, hield de politie zich opvallend afzijdig tijdens de actie. Er werden zaterdag zowat 100 mensen opgepakt, vooral in het oosten van het land. In Moskou werd niemand opgepakt. Het regime dacht wellicht dat een algemene repressie ertoe zou leiden dat de beweging uit de hand loopt. Het ziet er naar uit dat nu vooral vertrouwen wordt gesteld in de neoliberale oppositieleiders om de beweging op een zijspoor te zetten. In een poging om de groeiende woede af te leiden, kondigde president Medvedev op 11 december aan dat er een ‘onderzoek’ zou komen naar alle vermeende gevallen van verkiezingsfraude. De komende dagen en weken zullen duidelijk maken of het regime er in slaagt om stand te houden of niet.
Om de beweging op straat te ontwikkelen, moeten de hoofdzakelijk jonge stedelijke betogers zich richten op de bredere arbeidersklasse en de armen. Deze beweging moet zich op de werkvloer en in de wijken organiseren. Veel arbeiders zijn woedend over de verkiezingsfraude maar ook over de stijgende prijzen en de dalende levensstandaard. De georganiseerde arbeidersklasse is cruciaal om tot echte politieke en sociale verandering te komen. Het is potentieel de machtigste kracht om verandering te bekomen op basis van de methode van massastrijd, zoals stakingen en een algemene staking.
Opdat een massabeweging het regime echt in de problemen kan brengen, moeten we ook opkomen voor een politiek alternatief op het bewind van de oligarchen, alsook op de nationalistische en populistische partijen, de valse ‘oppositieleiders’ van de neoliberale partijen. Het CWI staat voor de vestiging van een massale arbeiderspartij die ingaat tegen het bewind van de oligarchen en tegen het kapitalisme om de samenleving op democratisch socialistische wijze te organiseren zodat de levensstandaard van de meerderheid er fors op vooruit kan gaan.