Afscheid van Alice Holemans, antifasciste, activiste, moeder en grootmoeder

Alice Holemans (28.10.1945 – 6.2.2025) is overleden na een slepende ziekte. De laatste maanden waren een hel voor haar. We voelen opluchting voor Alice dat ze niet meer moet lijden en zelf kon aangeven dat het tijd was om te gaan. Tegelijk is de droefheid en leegte groot. Alice was veel meer dan een kameraad en strijdmakker, ze was een vaste waarde die zowel een activistisch kompas vormde als iemand die medestanders onder haar (groot-)moederlijke vleugels nam. In de eerste plaats betuigen we ons diepe medeleven met Marc, haar man en strijdmakker, de sterke man achter de sterke vrouw die Alice steeds was, tot de laatste snik. We denken aan Ann, die jarenlang onafscheidelijk met Alice op alle acties was. We leven mee met haar kleinkinderen, die altijd haar grote trots waren. 

Door Geert Cool

Op haar blog schreef Alice enkele jaren geleden: “De strijd is bijlange nog niet gestreden. Wij vrezen dat het, wat ons betreft “activist tot in de kist” zal worden.” Koppig en ondanks alle moeilijkheden heeft Alice woord gehouden. Uiteraard deed ze dat. Wie haar kende had daar nooit ook maar een seconde aan getwijfeld. 

Zelf leerden we Alice helaas pas laat beter kennen. Het wederzijds respect was groot, Alice was enthousiast over antifascistische acties van Blokbuster. Wij waren onder de indruk van de campagne Vrouwen tegen Fascisme en voelden ons verwant met de campagne van NAIS voor de vrijlating van Leonard Peltier (zie het NAIS dossier over Leonard: https://www.denaisgazet.be/free-leonard-peltier/dossier-leonard-peltier-3-uitgave-2017). We kwamen elkaar tegen op betogingen en activiteiten. We raakten uiteindelijk aan de praat – dat moest er wel van komen – en het gesprek is nooit gestopt. We maakten ons samen kwaad, we probeerden er samen iets aan te doen. Doorheen het protest leerden we van elkaars inzichten en strijdbaarheid, het versterkte ons, we werden soulmates in strijd. ‘Samen sterk’ was meer dan een slogan, het was een levenswijze. Net zoals activisme voor Alice niet optioneel was, maar een essentieel deel van wie ze was.

We begonnen intensiever samen te werken vanaf 2014, toen we elkaar tegenkwamen in het kader van Steunpunt Anti-Fascisme en zeker vanaf 2016 toen we samen naar Dortmund trokken voor een antifascistische betoging. Er was een oproep voor een betoging nadat antifascisten waren aangevallen, we beslisten om met een hele groep vanuit België naar Duitsland te gaan. Alice en Ann waren erbij, dat sprak voor zich. We reden samen en konden na enkele uren in de auto en op de betoging enkel maar vaststellen dat we verwant zijn, dat we tot dezelfde activistenfamilie behoren. Dat is zo gebleven.

Alice was bijzonder enthousiast over het opzetten van Campagne ROSA. Ze beperkte zich nooit tot één thema, maar was altijd rond alle thema’s actief. Ze beperkte zich evenmin tot actievoeren, maar dacht ook na over slogans, pamfletten, beelden en boodschappen. Een pamflet dat er niet strijdbaar uitzag, passeerde niet! Ze had oog voor iedereen, was jarenlang actief met een scoutsgroep die bezig was met de rechten en het leven van de inheemse bevolking in Amerika. Ze was actief in de strijd voor betaalbaar wonen, met een grote campagne voor het behoud van de cité van de Neefsteeg in Antwerpen-Noord eind jaren 1970 met AKON (Aktiekomitee Neefsteeg) en de Initiatiefgroep Huurwetgeving. Toen ze enige tijd terug een digitale kopie van de documentaire ‘SOS Neefsteeg’ uit 1979 cadeau kreeg, was ze in de wolken. Sinds de jaren 1970 was Alice actief betrokken bij alle antifascistische acties, met de roep om front te vormen. Geen spelletjes onder en tegen elkaar, maar samen in één antifascistisch front. Ze was betrokken bij het Onafhankelijk Havenarbeiderskomitee tijdens de grote dokwerkersacties of nog bij het grafisch collectief ‘Drinkend Hert bij Zonsondergang.’ Opkomen voor de rechten van de Palestijnen of tegen de oorlogsmachine van de NAVO, was evident voor Alice. We zijn overigens van mening dat de NAVO moet afgeschaft worden. Het gevaar van deze opsomming van thema’s is dat het sowieso onvolledig is. Maar het geeft een beeld van het complete verzet van Alice tegen alle vormen van onderdrukking en uitbuiting.

Alice vatte het zelf goed samen in een blogbericht in 2019:

Wanneer men ons vraagt: “Wat hebben jullie gedaan toen jullie jong waren?” is het antwoord: ”Wij voerden actie!”

Wanneer men ons, nu we op tram 7 zitten, vraagt: “Wat doen jullie nu?” is het antwoord: “Wij voeren actie!”

En geloof het of niet, wij voerden actie tegen fascisme, racisme, de verloedering van het milieu, machtsmisbruik …

Wij voeren nog steeds actie tegen het fascisme, racisme, de verloedering van het milieu, machtsmisbruik …

Dit activisme gebeurde in solidariteit met allerhande groepen en linkse partijen, maar steeds onafhankelijk ervan. De groei van de PVDA vanaf 2010-2014 gaf haar echter hoop en ze werd er lid van. Via onze antifascistische samenwerking leerde Alice ook LSP kennen en ze werd eveneens lid. Het kan vreemd lijken dat iemand die altijd tegen partijpolitiek gekant was op een bepaald ogenblik lid was van twee partijen… Ze kon daar zelf ook mee lachen. Als je haar kende was dit niet vreemd. Consequent en altijd oprecht, aarzelde Alice nooit om haar inzichten en standpunten aan te scherpen. Nooit was ze verlegen om nieuwe ervaringen op te doen. Als zeventiger naar het hardcorefestival Ieperfest trekken? Geen probleem! Alice genoot van de gesprekken aan de stand van NAIS maar evengoed van het festival zelf. In alle omstandigheden herkende ze snel andere rebellen.

De bereidheid van Alice en Ann om samen met enkele kameraden van Blokbuster en LSP in Steunpunt Antifascisme te stappen in 2018 was voor ons belangrijk om effectief die stap te zetten. De rode driehoek als symbool van antifascisme en antiracisme moest blijven bestaan. Toen haar gezondheid achteruit ging, vond Alice dat frustrerend. Iemand van de actie die niet meer op straat kan, dat is vreselijk. Toch bleef ze zoeken naar mogelijkheden om iets te doen. Alice nam de verzending van de rode driehoekjes op zich, de laatste maanden daarin steeds meer bijgestaan door Marc. Ze verzekerde ons dat de verzending van de driehoekjes ook na haar dood zou doorgaan, dat was voor haar de eerste melding toen het einde concreter werd. 

De afgelopen jaren trokken we altijd samen naar Manifiesta. De stand van NAIS kreeg er de rode driehoek van Steunpunt Anti-Fascisme bij en ook materiaal van Blokbuster kwam prominenter op de stand. Het was steeds meer een stand van ‘eenheid in actie’. We genoten ervan om actief te zijn, maar evengoed om samen een mojito te drinken. De laatste jaren in Oostende kon Alice er niet meer bij zijn, maar stond ze erop dat Ann, Liesbeth en ikzelf een mojito op haar kosten gingen drinken. Vooraleer de stand aan het publiek vertoond kon worden, moesten we er haar een foto van sturen om te zien of het er wel mooi uitzag. Alice had oog voor vorm en voor detail. Ze streed haar hele leven voor brood, maar ook voor rozen. Mooie rozen.

Haar laatste betoging was de anti-NSV betoging van 25 april in Antwerpen. Omringd door Ann, Marc en haar kleinkinderen kwam ze in haar rolstoel naar de Dageraadplaats. Het was onuitgesproken emotioneel, we wisten dat dit waarschijnlijk de laatste betoging was. Dat ze er ondanks ernstige gezondheidsproblemen toch bij was, getuigde van een enorme wilskracht. Maar geen sentimenteel gedoe: ze moest er wel zijn, het was haar antifascistische familie die op straat kwam in haar eigen buurt.

Een leven van activisme stopt nooit. In elke rode driehoek die verspreid en gedragen wordt, zit een stukje van Alice. In elke slogan die we op strijdbare acties roepen, weerklinkt haar stem. Haar koppige vastberadenheid in de strijd voor een andere samenleving blijft een aanmoediging voor ons. ‘Don’t mourn, organize’, zou ze ons zeggen. Rouwen doen we wel, we kunnen niet anders want het gemis is groot. Organiseren blijven we zeker ook doen. We kunnen niet anders, zeker vandaag met de opgang van extreemrechts en asociaal beleid. No pasaran!

Bestel hier je rode driehoekjes