Tag: Griekenland

Artikel door Xekinima, onze Griekse zusterorganisatie

De aankondiging door premier Alexis Tsipras dat hij de conservatieve politicus Prokopis Pavlopoulos als president voordroeg, kwam niet uit de lucht gevallen. Het was een algemeen geweten ‘geheim’ dat de leider van Syriza een politicus uit de rangen van de Nieuwe Democratie zou voorstellen als president.

In zijn toespraak op een bijeenkomst van de parlementaire groep van Syriza stelde Tsipras dat een linkse kandidaat voor het presidentschap “redelijk” zou zijn, maar dat zijn voorstel om Pavlopoulos te steunen zou aantonen dat links “nooit arrogant was” en dat hiermee de “eenheid van ons volk” in de verf werd gezet op een ogenblik dat dit “meer dan ooit” nodig is.

Maar sinds wanneer is deze zogenaamde “eenheid van het volk” gericht op bekende rechtse politici van Nieuwe Democratie? Pavlopoulos is een vertegenwoordiger van de belangen van de klassenvijand van het grote kapitaal. Toen de Nieuwe Democratie (samen met Pasok) in de regering zat, was ze verantwoordelijk voor de sociale ramp van de besparingsmaatregelen die in samenspraak met de trojka werden opgelegd. Pavlopoulos was een beruchte minister van Nieuwe Democratie, verantwoordelijk voor de politie.

Sinds wanneer betekent ‘eenheid van het volk’ samenwerking met de tegenstanders van de gewone bevolking? Hoeveel ‘nationale trots’ zouden de miljoenen Griekse arbeiders voelen als ze zien dat Alexis Tsipras en de verantwoordelijke voor heel wat sociale bloedbaden, Antonis Samaras (de vorige premier), samen dezelfde presidentskandidaat steunen?

Sociale en politieke consensus

Tsipras verdedigde zijn voorstel met de stelling dat een “zo breed mogelijke sociale en politieke consensus” een noodzakelijke voorwaarde is om de enorme problemen te overkomen. Maar met wie wil hij consensus? Er is uiteraard nood aan zo groot mogelijke eenheid van werkenden, werklozen, de middenklassen en kleine handelaars om tegen de chantage van de Griekse kapitalistische crediteurs en de EU in te gaan. Een dergelijke eenheid onder de werkende bevolking, op basis van gemeenschappelijke belangen, is niet alleen nodig maar wordt ook in de praktijk aangetoond. Recente peilingen geven aan dat de regering onder leiding van Syriza (minstens tijdelijk) de steun van een grote meerderheid van de bevolking geniet, er is zelfs steun van wie voor andere partijen stemden.

Dit was mogelijk omdat Syriza totnutoe minstens lijkt vast te houden aan een sterke positie tegen de grote crediteurs en inging tegen de rechtse oppositieleiders in Griekenland, zoals Samaras, Venizelos en hun politieke partijen. Maar elke toegeving aan de pro-besparingspartijen zal de eenheid onder de massa’s doen afbrokkelen. Het zal leiden tot ontgoocheling en verwarring onder die lagen van de samenleving die enthousiast naar Syriza keken en de populaire (ook al waren het beperkte) hervormingen na de verkiezingen steunden.

Deze vorm van een ‘eenheid’ van werkenden en brede lagen in de samenleving heeft niets gemeen met pogingen om gemeenschappelijke posities te zoeken met de Nieuwe Democratie of de patronale belangen die door ND worden vertegenwoordigd. De waarheid is dat niet “alle Grieken” dezelfde belangen hebben en dat de harde besparingen van de trojka evenmin “alle Grieken” treffen. De grote reders en andere grote werkgevers werden niet geraakt door het besparingsbeleid, doorgaans verwelkomden ze de nieuwe asociale maatregelen en zagen ze hun winsten stijgen.

“Begrip” en verzoening met politieke vertegenwoordigers van de grote bankiers en de scheepvaartmagnaten zal niet leiden tot militante eenheid aan de basis van de samenleving om het verzet tegen het besparingsbeleid te voeren, het verzwakt integendeel deze eenheid. Pavlopoulos vertegenwoordigt niets anders dan zijn eigen klasse, de klasse van het grote kapitaal en de besparingen.

Partijdemocratie

Er is een ander belangrijk aspect aan de beslissing van Tsipras om Pavlopoulos te steunen. Welk democratisch verkozen leidinggevend orgaan van Syriza heeft op basis van democratische discussie en debat beslist dat Pavlopoulos zou gesteund worden? Geen enkel is het antwoord.

Partijvoorzitter Tsipras kwam op het laatste moment met zijn voorstel voor de parlementaire groep van Syriza en die had niet echt een mogelijkheid om het voorstel te wijzigen of te bediscussiëren, er was immers geen mogelijkheid van een tegenvoorstel. De verkozen organen van Syriza, zoals het Centraal Comité of het Politiek Secretariaat, bestonden gewoon niet in de procedure om te bepalen wie de kandidaat voor het presidentschap zou zijn.

Dit is een gevaarlijke ontwikkeling die volgens ons zal blijven duren en toenemen. Tsipras zal de macht die zijn algemene populariteit hem geeft zowel binnen als buiten Griekenland gebruiken om op te treden als de enige echte machtsfactor in de partij. Syriza ontwikkelt tot een partij waar de macht van de “leider” niet in vraag gesteld wordt. Dat is misschien een normale gang van zaken in burgerlijke partijen, maar de linkerzijde is daar steeds tegen ingegaan omdat het niet democratisch en onaanvaardbaar is. De basis voor dit probleem in Syriza is niet nieuw, zoals we meermaals opmerkten gaat dit terug op de oprichtingsconferentie van de partij. De leiding van de partij baseerde zich op het “leger” van het bureaucratische apparaat en de massale intrede van voormalige Pasok-kaders in Syriza om de voorzitter door een congres te laten verkiezen terwijl de linkerzijde steeds een partijleider liet verkiezen door het Centraal Comité zodat aan dit orgaan verantwoording verschuldigd is.

De steun van Syriza aan Pavlopoulos is een keuze die een verkeerde boodschap uitstuurt naar de werkende bevolking en de Griekse massa’s. Het plaatst Syriza op een gevaarlijk pad. Het is een beslissing die het resultaat is van de poging van de leiding van Syriza om “op twee paarden tegelijk te gokken” waarbij het zowel de verwachtingen van de Griekse werkende bevolking en massa’s wil inlossen als tegemoet komen aan de eisen van de werkgevers en de trojka. Deze poging van de leiding van Syriza is gedoemd om te mislukken. In deze tijden van diepe economische crisis en dringende sociale noden in Griekenland, is het niet mogelijk om tegelijk aan de kant van de scheepseigenaars te staan als die van de arbeiders.

De ernst van de economische en sociale crisis en de noden van de werkende massa’s vereisen een onafhankelijk klassenbeleid en een socialistisch programma dat de schulden en de besparingen verwerpt en overgaat tot een fundamentele verbetering van het leven van de werkenden, werklozen, armen en kleine handelaars, onder meer door de sleutelsectoren van de economie en de grote banken onder democratisch publiek bezit en controle te plaatsen zodat de behoeften van de massa’s centraal kunnen staan.

Laat de Grieken beslissen!

Op 11 februari betoogden ‘s avonds 100.000 mensen in het centrum van Athene om de positie van de regering onder leiding van Syriza in de onderhandelingen met de trojka en de EU-leiders te ondersteunen. Er waren ook tienduizenden betogers in Thessaloniki en andere Griekse steden. Volgens peilingen steunen drie op de vier Grieken de positie van de regering die wordt gezien als een van verzet tegen de trojka. Het toont het enorme potentieel indien het gepaard gaat met een duidelijk socialistisch programma met massamobilisatie van onderuit door werkenden en jongeren die democratisch georganiseerd zijn op de werkplaatsen, in de wijken, op de scholen, …

De Duitse regering en andere besparingsregeringen, zoals die van Portugal en Spanje, hebben voorlopig een harde positie ingenomen tegen de Griekse eisen. Hierdoor duikt het spook van een ‘Grexit’ uit de eurozone op.
In onderstaand artikel dat op 10 februari op de website van Xekinima verscheen, kijkt Andros Payiatsos naar de opties voor beide kanten in het conflict en vooral naar de rol van de arbeidersklasse in de zoektocht naar een oplossing voor de aanhoudende Griekse crisis.

[divider]

Het is nu zelfs voor diegenen met de grootste illusies in de EU duidelijk dat de confrontatie tussen Griekenland en de EU erg hard zal zijn. Merkel en de kliek die de EU leidt, willen niet weten van een terugkeer op het beleid dat ze de afgelopen jaren opgelegd hebben.

Momenteel staan alle opties nog open. Het is mogelijk dat er een compromis wordt gevonden tussen de Griekse regering en de EU waardoor Griekenland in de eurozone kan blijven. Syriza heeft al toegegeven op een aantal eerste verklaringen, maar de EU-leiders eisen meer en dreigen ermee dat Griekenland anders uit de eurozone zal gezet worden en moet overgaan op een nationale munt.

Deze opstelling van Merkel en co was voorspelbaar, de leiding van Syriza had er zich op moeten voorbereiden. In plaats daarvan ging de leiding ervan uit dat er ‘onderhandelingen’ mogelijk waren waarbij het Europa op basis van ‘logische’ argumenten zou overtuigen. Op basis van deze benadering heeft de leiding van Syriza de Griekse bevolking meermaals gerustgesteld met de stelling dat een ‘grexit’ uitgesloten was. Dit was een fout, het zorgt ervoor dat de Griekse arbeidersklasse onvoorbereid is voor een dergelijke ontwikkeling. Er is echter nog tijd om deze fout recht te zetten.

Het is belangrijk om nu op basis van de recente ervaringen enkele conclusies te trekken voor de toekomst. De vaststellingen zijn eenvoudig:

•  Merkel en de kliek die het in de EU voor het zeggen heeft, zullen niet aarzelen om Griekenland uit de eurozone te gooien indien de regering niet toegeeft aan hun druk en in belangrijke mate terugkomt op de beloften van voor de verkiezingen.
• De werkende bevolking staat in Griekenland massaal achter de regering en het verzet tegen de EIU. Dit komt omdat aangevoeld wordt dat de regering een harde strijd voert tegen de trojka. Een peiling van enkele dagen geleden in de gevestigde media zette de steun aan de regering op 72% en dit op basis van het vastberaden verzet tegen de trojka.

De Griekse werkende bevolking is in strijd gegaan en bijna niets kan hen tegenhouden als ze hun leven terug eisen. Dat is immers wat hen door het besparingsbeleid is ontnomen. Het enige wat hen kan stoppen, is een bocht door Syriza. Velen zijn bezorgd – en zeggen dit ook openlijk – dat de regering zal toegeven. Ze waren dan ook opgelucht toen Alexis Tsipras vorige zondag in het parlement in de regeringsverklaring benadrukte dat Syriza niet zal terugkomen op de gemaakte beloften (ook al had Tsipras de beloften van voor de verkiezingen al wat afgezwakt.)

Chantage beantwoorden: referendum of nieuwe verkiezingen

Wat moet Syriza doen als de trojka een mes op de keel van de nieuwe regering zet en de keuze beperkt tot “toegevingen of een Grexit”? Syriza moet dan niet aarzelen om een oproep te doen aan de bevolking om er zich over uit te spreken. Dat kan met een referendum of met nieuwe verkiezingen (indien er een politieke crisis ontstaat door de Europese chantage) waarbij Syriza de vraag klaar en duidelijk aan de bevolking moet voorleggen: behouden we de euro en het besparingsbeleid of gaan we voor een nationale munt en een beleid dat tegen de besparingen ingaat?

Als Syriza een vastberaden tegenoffensief opzet, dan zullen de aanhangers van het besparingsbeleid zowel binnen als buiten Griekenland een stevig antwoord krijgen, een antwoord dat hen een nederlaag bezorgt waar ze in hun ergste nachtmerries nog niet over gedroomd hadden.

Maar daarbij moeten we opmerken dat een vertrek uit de euro op zich de problemen van de crisis van het Griekse kapitalisme niet zal oplossen. De herinvoering van een nationale munt moet gepaard gaan met een socialistisch beleid: kapitaalcontrole, staatsmonopolie op buitenlandse handel, democratisch publiek bezit van de grote bedrijven en banken – en een internationale klassenoproep aan de andere werkenden in Europa. Enkel dan kan een nationale munt een instrument tot herstel worden waar de meerderheid van de Griekse bevolking beter van wordt. Zoals Xekinima meermaals heeft uitgelegd, is het niet de munteenheid die de crisis veroorzaakt maar we de interne logica van het kapitalistische systeem. Maar de munteenheid draagt wel bij tot de specifieke kenmerken van de economische crisis.

De leiding van Syriza staat jammer genoeg ver van deze conclusies af. Ze blijft denken dat het mogelijk is om een compromis met het Europese establishment te sluiten en dit vanuit het perspectief van een ‘andere’ EU die gevoeliger is voor de noden van de zwaksten, die “humaner” is, “socialer”, …

Het is evenwel de sociale dynamiek, de klassenstrijd die in een nieuw stadium terechtkomt, de strijd van de werkende klasse en de sociale beweging, die tot radicale verandering kan leiden. En dat zou ook niet de eerste keer zijn.

Verklaring door Xekinima, de Griekse zusterorganisatie van LSP.

De eerste dagen van de nieuwe Griekse regering onder leiding van Syriza zorgden eindelijk voor een terugkeer van optimisme en trots onder miljoenen werkenden in Griekenland. De nieuwe regering deed een reeks verklaringen en zette ook de eerste stappen om het minimumloon te verhogen tot 750 euro, een reeks anti-arbeiderswetten af te schaffen, het collectief overleg in ere te herstellen, de kerstbonus voor lage pensioenen terug in te voeren, de gedwongen uithuiszettingen te stoppen, de heropstart van de door de vorige regering gesloten openbare omroep ERT, het stopzetten van de privatiseringen, de herintegratie van de onwettig ontslagen personeelsleden in de publieke sector, de afschaffing van de zogenaamde ‘evaluatie’ in de publieke sector (die werd ingevoerd om 15% van het personeel als ‘inefficiënt’ te omschrijven en bijgevolg af te danken), de afschaffing van de ziekenhuisbijdrage van 5 euro per bezoek aan gelijk wel ziekenhuis, de herinvoering van de zondag als vrije dag, … Dit zijn geen kleine maatregelen. Voor een samenleving die een vernietigende stormwind van opeenvolgende regeringen heeft doorstaan, zijn deze hervormingen een grote verandering. Het is het begin van een tegenoffensief van de kant van de werkenden om terug te nemen wat ons de afgelopen jaren is ontnomen.

Sommigen willen het optimisme terug breken…

Het ziet er naar uit dat sommigen vastberaden zijn om het hervonden optimisme van de Griekse arbeiders te breken. De beslissing van de Europese Centrale Bank op 4 februari en de positie van de Duitse regering, zoals duidelijk gemaakt door Schauble op een ontmoeting met de Griekse minister van Financiën Varoufakis op 5 februari, laten niets aan onduidelijkheid bestaan: ze zijn niet bereid om ernstige toegevingen te doen aan de Griekse regering die een poging doet om de meest elementaire rechten van de Griekse arbeiders en armen te verdedigen.

Wat de Griekse regering van de zogenaamde Europese ‘partners’ vraagt, is nochtans erg beperkt in vergelijking met de eerste verklaringen en ook op economisch vlak is het erg beperkt. De regering wil vooral de terugbetaling van de Griekse schulden in de tijd spreiden en de rentevoeten beperken. Daarmee wil de regering bekomen dat de terugbetaling van de schulden in plaats van meer dan 4% van het BBP per jaar kost, wordt teruggedrongen tot 1 tot 1,5%. Aangezien dat een voorwerp van ‘onderhandelingen’ is, wordt mogelijk een landing op 2 tot 2,5% beoogd. Alleszins wil de regering dat een kleiner bedrag aan de terugbetaling van de schulden moet besteed worden.

Het gaat om slechts enkele miljarden euro (drie tot vier) op jaarbasis. Dit is eigenlijk slechts een klein bedrag. Maar het zou de regering toelaten om de problemen van armoede en wanhoop wat te verzachten voor de arbeiders, werklozen en armen. Maar zelfs aan deze kleine toegeving, zegt Brussel neen.

Grote toegevingen door Syriza

De Griekse regering heeft al teveel toegevingen gedaan in een poging om tot een akkoord met de zogenaamde ‘partners’ in de EU te komen. De kwestie van een vermindering van de schulden (kwijtschelding of afschrijving van het grootste deel ervan) of een Europese schuldenconferentie, een verwijzing naar het historische voorbeeld van de vermindering van de Duitse schuld na de Tweede Wereldoorlog, is van tafel verdwenen. Syriza gaf ook toe op het punt van de hernationalisatie van de geprivatiseerde publieke ondernemingen. Yianis Varoufakis ging zelfs zo ver dat hij verklaarde dat alle investeringen welkom zijn, ook die van het Chinese bedrijf Cosco dat de haven van Piraeus wil kopen. Die investeringen zijn volgens Varoufakis welkom omdat ze de “economie moderniseren” en de “concurrentie versterken”. Varoufakis benadrukte ook dat alle Griekse schulden zullen terugbetaald worden en daarmee ook de interesten op deze schulden. Ministers Dragasakis en Sakellaridis stelden dat de regering niet aan het bestuur van de grote banken zou raken (de banken zijn dan wel in meerderheid eigendom van de overheid, maar het bestuur is nog steeds in handen van de oude private eigenaars).

Ondanks al deze toegevingen door Syriza zeggen de ECB en de Duitse heersende klasse ‘neen’. En ze staan niet alleen met deze boodschap. Ook de vermeende ‘bondgenoten’ van Griekenland, zoals de Franse president Hollande of de Italiaanse premier Renzi, schaarden zich achter de ECB en Schauble. Ze deden dit met hetzelfde gemak waarmee ze eerder hun “begrip” en “solidariteit” met de Griekse eisen betuigden aan Tsipras. Met dergelijke ‘vrienden’ heb je geen vijanden nodig.

Dit is geen ‘onderhandeling’, het is ‘oorlog’

De Griekse regering zegt nu dat de ‘onderhandelingen’ begonnen zijn. Maar wat op de eerste dag van de verkiezingsoverwinning van Syriza begon, was geen ronde van onderhandelingen. Het was een ‘oorlog’.

Zoals Xekinima meermaals naar voor bracht, is Brussel niet bereid om toe te laten dat Griekenland het besparingsbeleid stopt. Dit zou immers een voorbeeld stellen voor de rest van Europa, zeker in het zuiden van het continent.

De EU-leiding en de heersende klassen doorheen Europa zijn niet bereid om te aanvaarden dat de Griekse arbeiders zich weigeren te onderwerpen. Ze eisen van ons dat we de komende decennia blijven betalen voor een schuld die wij niet maakten en waar wij niet verantwoordelijk voor zijn. Ze eisen dat we blijven betalen zodat diegenen die wel verantwoordelijk waren grote winsten blijven maken en steeds rijker worden.

Hun ‘wapen’: dreigen met een exit uit de eurozone

Het ‘wapen’ van de trojka bestaat eens te meer uit het dreigement dat Griekenland uit de eurozone zal gezet worden indien de begrotingstekorten niet langer gefinancierd worden en de ECB niet langer liquiditeiten in het Griekse bankenstelsel pompt.

Dit hoeft op zich evenwel niet het Griekse vertrek uit de eurozone te betekenen. Ze weten heel goed dat er een grote kost aan verbonden is en bovendien een ernstig gevaar voor de stabiliteit (eigenlijk zelfs de toekomst) van de eurozone en de koers van de Europese economieën. Voor hem zou het een veel grotere kost betekenen dan voor een klein land zoals Griekenland. Het zou een bedreiging vormen voor het volledige besparingsbeleid dat ze doorheen Europa opgelegd hebben. Voor het Europese establishment is het voortbestaan van de eurozone, dus met Griekenland als lid ervan, belangrijk. Maar daar willen ze de voorwaarde aan koppelen dat de Griekse bevolking buigt voor de eisen van het establishment.

Met andere woorden, ze willen dat we in de eurozone blijven waarbij we ons volledig onderwerpen. Vooraleer ze een akkoord met de regering onder leiding van Syriza zullen aanvaarden, zal de druk zodanig opgevoerd worden dat er uiteindelijk slechts een akkoord mogelijk is indien er amper inhoud is bevat is.

Wat moet ons antwoord zijn?

De Griekse werkende bevolking, de massa’s en de sociale bewegingen moeten van de Griekse regering eisen dat ze het been stijf houdt.

Als het antwoord van Brussel op de pogingen van de regering om een einde te maken aan de sociale afbraak bestaat uit de stopzetting van de financiering en een drooglegging, dan kunnen we enkel maar zeggen dat de euro niet de ‘heilige koe’ is die Brussel ervan maakt.

Zoals Yianis Varoufakis recent verklaarde en iedereen in Griekenland weet, gaan meer dan 90% van de financiële middelen van de trojka voor Griekenland terug naar de crediteurs. Het antwoord is eenvoudig: “als je ons de nodige euro’s om de schulden terug te betalen niet geeft, dan zullen wij die schulden niet afbetalen.”

We moeten onze stem verheffen en duidelijk maken dat we hun schuld niet zullen betalen en het bankenstelsel zullen nationaliseren, met andere woorden onder de controle en het bezit van de samenleving en de werkenden plaatsen. We zullen de sleutelsectoren van de economie nationaliseren, arbeiderscontrole en -beheer doorvoeren zodat er democratisch beheer mogelijk is, corruptie en diefstal stoppen en een einde maken aan het spel van de speculanten door een muntcontrole en overheidscontrole op buitenlandse handel in te stellen. Door de economie te plannen in functie van de noden van de bevolking, het opbouwen van democratisch structuren in de samenleving met algemene vergaderingen en comités op de werkvloer en in de wijken, kunnen we de controle nemen over de beslissingen die ons leven bepalen.

Dat is het beste antwoord op de dreigementen van Draghi en Schauble. Tegelijk moeten we onze echte bondgenoten aanhalen. We zullen die niet vinden in de regeringen, maar onder de werkende massa’s en de opkomende linkse krachten in zowel het zuiden als het noorden van Europa en in de rest van de wereld.

De leiding van Syriza denkt dat ze de Europese Unie, het Europa van de bazen en multinationals, kan ‘hervormen’ om het democratischer en menselijker te maken op basis van onderhandelingen. Dat is een verkeerde inschatting. De EU zoals we die kennen is een reactionaire, ondemocratische structuur die enkel in staat is om een asociaal beleid op te leggen. We moeten deze instelling naar de prullenbak van de geschiedenis verwijzen. Dit kan enkel door de arbeidersklasse en op basis van gezamenlijke strijd doorheen Europa om te komen tot een Europa dat niet gecontroleerd wordt door de multinationals, maar door de werkenden zelf. Een verenigd Europa op vrijwillige, democratische en gelijkwaardige basis, kortom een socialistisch Europa.

Deze week zijn er maar liefst twee solidariteitsacties met het Griekse verzet tegen het besparingsbeleid. Woensdag is er een bijeenkomst op het ogenblik dat de Eurogroep vergadert. Zondag volgt een actie in het kader van een Europese actiedag met geplande acties in Griekenland en doorheen verschillende Europese landen. LSP onderschrijft de oproepen voor beide acties.

[divider]

Solidariteitswind. Bijeenkomst aan de Beurs op zondag 15 februari om 12u

Het Griekse volk roept alle volkeren van Europa op solidariteit te betuigen met de Griekse regering voor een Europa van democratie en solidariteit.

Wij zeggen NEEN aan de chantage – Wij doen geen stap terug – Wij zullen winnen

Facebook evenement

[divider]

Bijeenkomst tegen de chantage van de EU – solidariteit met het Griekse volk, woensdag 11 februari 17.30u Schumanplein

Het Griekse volk zei nee tegen de chantage van de Europese oligarchie en de barbaarse neoliberale memoranda van de Troika. Nauwelijks een week na deze historische overwinning wordt de nieuwe regering onder druk gezet om af te zien van de plannen om een eind te maken aan het besparingsbeleid.

Juncker zei dat er geen democratische keuze mogelijk is buiten de Europese verdragen. En de terugbetaling van een illegitieme schuld moet eens te meer als afschrikmiddel dienen bij elke poging tot emancipatie.

In deze cruciale omstandigheden roepen wij op voor een bijeenkomst op woensdag 11 februari te 17.30u (tijdens de bijeenkomst van de Eurogroep) op het Brusselse Schumanplein. We zullen er onze solidariteit en onze steun betuigen aan het Griekse volk, en eisen dat zijn democratische keuze gerespecteerd wordt.

Weg met de Troika!
Opheffing van de schuld, die is niet van het volk !
Geen nieuw EU-besparingsprogramma voor de Grieken!
Democratie zonder soevereiniteit van het volk bestaat niet!

Facebook evenement

Markten en EU-leiders reageren tegen Athene

Artikel door Niall Mulholland, CWI

De nieuwe Griekse regering onder leiding van Syriza kondigde een reeks maatregelen aan die een verademing vormen na jaren van harde besparingen die vele Grieken tot ellende brachten. De nieuwe maatregelen omvatten het herstel van het minimumloon tot op het niveau van voor de crisis (750 euro per maand), een verhoging van de laagste pensioenen en een 13^de maand voor pensioenen (in de kerstperiode) die 700 euro of minder per maand bedragen, afschaffing van de taks op ziekenhuisbezoek en op het voorschrijven van geneesmiddelen, stopzetting van de gedwongen verkoop van huizen van mensen die hun hypotheek niet kunnen afbetalen, schrapping van geplande privatiseringen (waaronder de energiesector, luchthavens en havens), heropname van de ontslagen leerkrachten, afschaffing van het ‘evaluatiestelsel’ in de publieke sector dat enkel was ingesteld om tot afdankingen over te gaan, de heropname van meer dan 10.000 werkenden in de publieke sector die eerder afgedankt waren, de heropstart van ERT als publieke zender waarbij ook het personeel terug aangeworven wordt, papieren voor de kinderen van migranten die in Griekenland geboren en getogen zijn.

Deze maatregelen moeten nog naar het parlement, maar de Griekse werkenden hebben het gevoel dat hun zelfvertrouwen en waardigheid eindelijk hersteld wordt. De symboliek van Alexis Tsipras die premier werd zonder een religieuze eed af te leggen en het feit dat hij nadien een monument bezocht  voor de communistische oudstrijders die in de Griekse burgeroorlog omkwamen, is de Grieken evenmin ontgaan.

Deze maatregelen zijn dan wel beperkt en gedeeltelijk, maar ze gaan regelrecht in tegen de decennia van harde neoliberale zogenaamde ‘consensus’ en tegen de besparingsagenda van de eurozone en het Europa van het kapitaal. Deze hervormingen kwamen niet uit de lucht gevallen, het is het resultaat van heldhaftige massastrijd van de Griekse arbeiders de afgelopen jaren, zo waren er meer dan 30 algemene stakingen. Deze acties hebben de besparingen niet gestopt, omwille van de rol van de conservatieve vakbondsleiders, maar het heeft miljoenen mensen politiek geradicaliseerd wat de weg heeft voorbereid voor de enorme electorale opstoot bij de verkiezingen van 25 januari.

De directe aankondigingen van Syriza zijn meteen ook een scherpe weerlegging van de positie van de traditionele partijen doorheen Europa, waaronder ook de voormalige sociaaldemocratische partijen. Die beweren telkens ze aan de macht komen dat ze niet anders kunnen dan een asociaal beleid te voeren met besparingen.

De markten reageren

Het was voorspelbaar dat de markten negatief zouden reageren, de beurs in Athene viel terug op een laagtepunt dat niet meer gezien was sinds het hoogtepunt van de schuldencrisis. Er werd bericht dat de kapitaalstroom uit het land aangroeit, in de week na de verkiezingen was er een versnelling waardoor er in januari alleen tot 11 miljard euro aan kapitaal uit het land zou verdwenen zijn. De regering probeerde de mogelijkheden en kansen van een confrontatie met de crediteurs te minimaliseren.

De Griekse communistische partij KKE probeert haar eigen sectaire benadering (waarbij het een coalitie met Syriza of gedoogsteun aan een minderheidsregering van Syriza afwees) te rechtvaardigen met het argument dat de hervormingen slechts ‘borrelnootjes’ zijn. Het klopt dat de aangekondigde maatregelen geen uitgewerkt socialistisch programma vormen – daarvoor zou een verwerping van de schulden nodig zijn, een zware taks op de rijken, een kapitaalcontrole en staatsmonopolie op buitenlandse handel, de nationalisatie van de sleutelsectoren onder democratisch publiek bezit – maar ook deze hervormingen zullen zowel in Griekenland als in de rest van Europa verwelkomd worden als een verademing. Het zal het verzet tegen de besparingen in Spanje, Portugal, Ierland en andere landen versterken, in sommige landen kan dit zelfs leiden tot vervroegde verkiezingen.

De Europese heersende elite zou verbijsterd zijn omdat ze hoopten op een ‘centrumrechtse’ regering die het beleid van de trojka (ECB, EU en IMF) zou verderzetten. Premier Alexis Tsipras kwam aan de macht op basis van druk van onderuit om de basisbeloften van Syriza te realiseren, meer bepaald het herzien van de Griekse publieke schulden, verhoging van de lonen en een stopzetting van de besparingen. Tsipras beweert dat dit allemaal mogelijk is binnen de eurozone, maar Europese leiders waarschuwen nu al dat Tsipras bij onderhandelingen over de Griekse schulden keuzes zal moeten maken.

Onderhandelingen over schulden

Griekenland heeft ongeveer 320 miljard aan uitstaande schulden. Het moet op 6 februari een herfinanciering ter waarde van ongeveer 1 miljard euro realiseren en op 13 februari nog eens 1,4 miljard euro. Syriza stelt dat het geen confrontatie rond de schulden wil, maar een akkoord over een herziening van de afbetaling. Is het mogelijk dat de Duitse kanselier Merkel toegevingen zal doen aan Athene? Merkel kent in eigen land een grote druk om geen geld te ‘verspillen’ maar anderzijds is de Europese heersende elite steeds meer verdeeld over de beste uitweg. De gouverneur van de Bank of England gaf vorige week kritiek op het beleid van de trojka en waarschuwde voor een nieuw ‘verloren decennium’ in Europa. De stagnatie in de eurozone zorgde er vorige week voor dat de Europese Centrale Bank zich verplicht zag om over te gaan tot een beleid van quantitative easing (geld bijdrukken).

Zelfs indien Merkel bereid is om toegevingen te doen aan Athene inzake de termijn van terugbetaling van de schulden en mogelijk zelfs over de omvang van de schulden, dan nog zal er grote druk van de heersende elite doorheen Europa zijn om niet teveel toe te geven aan de Grieken. Er wordt immers gevreesd dat dit een precedent zou vormen die de volledige ‘consensus’ van besparingen bedreigt en aanleiding zou geven tot een ‘politieke besmetting’ waarbij het verzet tegen de besparingen in Spanje, Portugal, Ierland en elders in Europa zich enorm zou versterken.

Voor de verkiezingen stelde Tsipras dat indien er geen akkoord mogelijk is met Brussel en er een poging is om Griekenland uit de eurozone te zetten om het antibesparingsbeleid van Syriza te stoppen, de regering van Syriza een referendum zou organiseren.

Het is echter niet louter een kwestie van peilingen of parlementaire rekenkunde. De reactie van de markten en de Europese regeringen op de maatregelen van Syriza geven aan dat de heersende elite harde strijd zal leveren tegen elke toegeving of hervorming voor de werkende bevolking. Zelfs indien Merkel en de Europese heersende elite zich genoodzaakt voelen om een aantal toegevingen te doen, dan nog zullen ze nadien proberen om elke hervorming teniet te doen. Ondertussen zullen ze er alles aan doen om de regering van Syriza te destabiliseren, te ondermijnen en te temmen. Het behalen en behouden van zelfs beperkte hervormingen voor de arbeidersklasse, is uiteindelijk enkel mogelijk als onderdeel van de strijd voor een volledig socialistisch programma waarbij de arbeidersklasse wordt gemobiliseerd, zowel op de werkvloer als in de wijken, om in te gaan tegen het kapitalisme en dit samen met een solidariteitsoproep voor steun van de arbeidersbeweging doorheen Europa.

[divider]

Kom naar onze meetings over Griekenland deze week:

• dinsdag 3 februari in Antwerpen. Facebook evenement voor de meeting in Antwerpen
• woensdag 4 februari in Gent. Facebook evenement voor de meeting in Gent
• woensdag 4 februari in Brussel. Facebook evenement voor de meeting in Brussel
• donderdag 5 februari in Luik. Facebook evenement voor de meeting in Luik