Tag: Griekenland

Eind vorig jaar ontstond er een politieke crisis in het door besparingen getroffen Griekenland. Een poging om een nieuwe president te verkiezen mislukte. Dat gaf aanleiding tot vervroegde parlementsverkiezingen die op 25 januari plaatsvinden. Het establishment is internationaal in paniek omdat gevreesd wordt dat de linkse partij Syriza zal winnen. Dat is mogelijk omdat een stem voor Syriza wordt gezien als een stem tegen de besparingen. We spraken met Andros Payiatsos van Xekinima (onze Griekse zusterorganisatie).

Waarom zijn er nu verkiezingen?

“De officiële reden wordt gezocht bij de presidentsverkiezingen. De Griekse president wordt verkozen met een meerderheid van 60% in het parlement. Er is een clausule in de grondwet die bepaalt dat indien een parlement geen president kan verkiezen, het parlement wordt ontbonden en de president vervolgens verkozen wordt met een gewone meerderheid in het nieuwe parlement. Omdat de regering geen dergelijke grote meerderheid vond, komen er nu vervroegde verkiezingen.

“Maar hierachter bevindt zich de essentiële reden, met name dat het regeringsbeleid op een muur botst. De samenleving verwerpt dit beleid en dit zorgde er in het parlement voor dat Pasok (de voormalige sociaaldemocratie) en Nieuwe Democratie (de rechtse conservatieven) een groot aantal parlementsleden verloren. Die zetelen nu als onafhankelijke leden en stemden niet met de regering mee. De regeringspartijen slaagden er evenmin in om de kleinere formaties zoals Democratisch Links en de Onafhankelijke Grieken te verdelen, ook al werden pogingen daartoe ondernomen. Hierdoor kwamen ze niet aan de nodige meerderheid om een nieuwe president te verkiezen en tot 2016 aan de macht te blijven met de huidige regering.”

Wat is het meest waarschijnlijke resultaat van de verkiezingen?  

“Het meest waarschijnlijke is een overwinning van Syriza.

“Er is een enorme angstcampagne vanwege de kapitalisten, zowel in Griekenland als op internationaal vlak. Ze willen vermijden dat Syriza wint. Dit soort campagne is niet nieuw en was natuurlijk te verwachten. Er wordt gezegd dat een overwinning van Syriza ertoe zal leiden dat Griekenland de eurozone moet verlaten en dat vervolgens een absolute nachtmerrie zal uitbreken. De premier stelde dat Griekenland bij een overwinning van Syriza de weg van Noord-Korea zal volgen. De angstcampagne bereikt lachwekkende niveaus.

“Deze campagne heeft niet hetzelfde effect als in 2012. De mensen zijn nu woedend genoeg om voor Syriza te stemmen ondanks de angstcampagne. Er zijn al tekenen dat het establishment, en zeker Nieuwe Democratie, in paniek is omdat ze de resultaten van de verkiezingen echt vrezen.

“Maar het is niet eenduidig. De vroegere premier van Pasok, Papandreou, heeft zich van Pasok afgesplitst om een nieuwe partij te vormen. Dit wordt voorgesteld als een linkse afsplitsing waarbij de partijleiding wordt verweten dat ze de socialistische principes van de partij heeft verlaten. Dat Papandreou zelf de premier was die de trojka in Griekenland binnenhaalde, wordt al gauw vergeten. Maar het is nog onduidelijk hoeveel steun deze nieuwe partij kan krijgen.

“Het probleem is dat de voorsprong van Syriza op Nieuwe Democratie in de peilingen slechts 3 tot 4% bedraagt. De meest waarschijnlijke ontwikkeling is een overwinning van Syriza. Maar de vraag is hoe groot die overwinning zal zijn en of het zal volstaan voor een meerderheid in het parlement. Als Syriza geen meerderheid haalt, zal de partij afhankelijk zijn van Democratisch Links (indien die terug in het parlement geraken), de Onafhankelijke Grieken of de nieuwe partij van Papandreou, allemaal partijen die nauw verbonden zijn met het establishment.”

Hoe denk je dat Syriza zal handelen als het een regering vormt?

“In zekere zin zou de leiding van Syriza wellicht verkiezen om geen absolute meerderheid te halen. Dan kan het excuus dat stemmen van anderen nodig zijn ingeroepen worden om een minder radicaal beleid te voeren.

“Dat zou slechts een excuus zijn. De leiding van Syriza is sinds de verkiezingen van 2012 duidelijk naar rechts aan het opschuiven. In de rest van Europa wordt Syriza voorgesteld als een erg linkse, radicale en zelfs radicaal linkse partij. In Griekenland is er heel wat wantrouwen en een gebrek aan enthousiasme omdat iedereen ziet dat de leiding van Syriza er alles aan doet om tot een verstandhouding met de krachten van de markt te komen – de trojka, de EU en het nationale establishment.

“Het is niet uitgesloten dat Syriza verder naar rechts zal opschuiven om binnen de eurozone te kunnen blijven. Maar de situatie zal de komende periode niet zwart wit zijn, er zullen mogelijk ook massabewegingen zijn. De problemen in de samenleving zijn zo groot, miljoenen mensen leven in absoluut wanhopige situaties. Ze zullen strijd moeten voeren en dat zal ook gebeuren, wat de Syriza-regering naar links kan duwen. Ondanks het feit dat de leiding van Syriza nu naar rechts opschuift en een compromis met de krachten van de markt nastreeft, is het mogelijk dat ze naar links zal geduwd worden onder druk van een massabeweging.”

Hoe moet de angstcampagne rond de euro en zo volgens  Xekinima  beantwoord worden?

“We denken dat het onmogelijk is om een programma voor de arbeidersklasse te verdedigen – en dus de besparingsprogramma’s te stoppen, de economische crisis te stoppen door de publieke sector te gebruiken voor economische groei en in het algemeen het neoliberale beleid van de EU af te wijzen – en tegelijk in de eurozone zoals die is te blijven.

“Er zijn maar twee mogelijkheden. De ene is een massale internationalistische oproep van geradicaliseerde delen van de arbeidersklasse en de linkse regering in Griekenland aan de arbeiders van Europa om in heel het continent voor belangrijke veranderingen in socialistische zin op te komen. Als dit niet gebeurt (omdat het beperkt wordt door de leiding van Syriza) of als het onvoldoende tijd krijgt om te ontwikkelen, dan dreigt het land uit de eurozone te belanden.

“Een terugkeer naar een nationale munt zou niet noodzakelijk rampzalig zijn. Tenminste als het gepaard gaat met een socialistisch beleid in Griekenland door een linkse regering. Als de linkse regering de nationale munt gebruikt en een socialistisch beleid voert gebaseerd op nationalisaties om de economie te plannen onder arbeiderscontrole en beheer, dan kan die economie snel ontwikkelen. Onder deze omstandigheden zou de internationalistische oproep natuurlijk verdergezet worden en zou het doel nog steeds zijn om tot socialistische verandering doorheen Europa te komen. We denken dat deze benadering openlijk aan de Griekse arbeidersklasse moet voorgelegd worden om voorbereid te zijn op de komende strijd.

“De leiding van Syriza doet dit spijtig genoeg niet. Er wordt vastgehouden aan een kunstmatig optimisme – ‘maak je geen zorgen, er zal niets gebeuren en we garanderen dat het land in de eurozone zal blijven’. Dat is een grote fout.”

Hoe moet de strijd georganiseerd worden indien er een Syriza-regering komt?

“Er is een erg bewuste poging nodig om de strijd te coördineren aangezien een geïsoleerde strijd in de huidige context niet tot overwinningen kan leiden. We moeten elke strijd proberen te verbinden met de linkse basis van Syriza om de partij naar links te duwen. We moeten ook proberen om democratische structuren in de samenleving en in bewegingen te ontwikkelen zodat de basis een beslissende zeg heeft.

“Om van de trojka en de huidige regering af te raken, moeten strijdbewegingen door de volledige linkerzijde in handen genomen worden, door een verenigde linkerzijde. Jammer genoeg is links erg verdeeld. Een deel van de verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de leiding van Syriza die niet probeert om een verenigd front uit te bouwen. Maar de samenleving en de arbeidersbeweging zullen in grote aantallen voor Syriza stemmen.

“Xekinima is onderdeel van deze beweging. Als deel van het ‘Initiatief van de 1.000’ roepen we op om voor Syriza te stemmen. We onderhandelen met Syriza over een aantal kandidaten in de districten Athene, Thessaloniki en Volos.

“Uiteindelijk moet de strijd gericht zijn op een socialistisch programma. Dat houdt in dat de banken en de sleutelsectoren van de economie genationaliseerd worden en dat de economie gepland wordt. Dit moet gebeuren onder democratische controle en beheer van de werkenden, zoniet is er het gevaar van corruptie in de staatssector, zoals dit in het verleden meermaals het geval was. Op deze basis kan strijd tot overwinningen leiden en een enorme inspiratie vormen voor de werkende bevolking van de rest van Europa.”

Artikel uit Xekinima, de krant van onze Griekse zusterorganisatie

De Griekse regering nam uiteindelijk het risico van vervroegde presidentsverkiezingen. Het parlement kiest de president. Er zijn stemrondes voorzien op 17, 23 en 29 december. Als het quotum van 180 stemmen op 29 december niet gehaald wordt, komen er vervroegde parlementsverkiezingen tegen eind januari of begin februari.

Deze nieuwe ontwikkeling is verbonden met het feit dat eind februari het huidige ‘memorandum’ (de leningen van de trojka aan Griekenland met bijhorende besparingsmaatregelen) afloopt. Het memorandum liep normaal af op 31 december, maar de regering van Nieuwe Democratie (conservatieven) en PASOK (sociaaldemocratie) kwam niet tot een akkoord met de trojka over een volgende memorandum (dat een andere naam zal krijgen omdat de bevolking deze term associeert met harde besparingen). Het kwam tot een compromis: het huidige memorandum blijft tot eind februari 2015 en tegen dan wordt gepoogd om de meningsverschillen te overstijgen.

Deze stap van de Griekse premier Samaras en de minister van Financiën Venizelos was het beste dat ze konden doen. Het besparingsbeleid waarbij de regering steeds meer met de rug tegen de muur werd geduwd door de trojka leidde het land in een doodlopend straatje. De fabels van de “exit uit het memorandum”, de terugkeer van het “herstel” en de terugkeer van de “markten” die de regering de afgelopen maanden naar voor bracht, werden ook door de trojka niet geloofd.

‘Herstel’ en nog meer besparingen!

Op 7 december stemde het parlement over een hard besparingspakket van Samaras en Venizelos. Met deze begroting wordt onder meer voorzien in nieuwe belastingverhogingen ter waarde van 1,5 miljard euro, vermindering van sociale uitgaven voor 1 miljard euro en een vermindering van het programma van publieke investeringen voor 400 miljoen euro. Tegelijk worden de belastingen op de winsten van bedrijven verminderd. Deze besparingen komen er opdat de regering de intresten op de schulden zou kunnen betalen. In 2014 alleen gaat het om 5,7 miljard euro aan intresten.

Deze maatregelen volstaan niet volgens de trojka die hardere besparingen eist. Zo wil de trojka hogere taksen voor voedsel, medicijnen, boeken, alcohol en tabak. Ook wil de trojka dat beslag mogelijk wordt op alle bezittingen van wie schulden aan de banken heeft. Verder eist de trojka nieuwe aanvallen op de pensioenen en pensioenfondsen, verminderingen van de uitkeringen voor gepensioneerden en een hogere drempel voor het recht op sociale uitkeringen.

Regering gokt

Met dergelijke maatregelen zou het voor de regering moeilijk zijn om presidentsverkiezingen in het eerste kwartaal van volgend jaar te houden. Verkiezingen zouden evenmin evident zijn na alle propaganda en leugens.

Verkiezingen op dat ogenblik zouden duidelijk maken dat de regering staat voor nieuwe besparingen en een nieuw memorandum. De regering zou niet de benodigde 180 stemmen vinden om haar presidentskandidaat  verkozen te krijgen. Het zou ook  niet mogelijk zijn om van Syriza te winnen in de daaropvolgende parlementsverkiezingen.

De regering besloot dan maar om de presidentsverkiezingen te vervroegen. De eerste optie voor de regering is dat ze aan de macht kan blijven tot 2016. Dan zijn er sowieso parlementsverkiezingen voorzien. De regeringspartijen hopen dat er na vijf jaar van economische krimp (met een daling van het BBP van ongeveer 30%) onvermijdelijk een zekere economische groei komt. Samaras hoopt dat deze groei de populariteit van de regering kan stimuleren en de trojka kan overtuigen. Op deze manier hopen de regeringspartijen dat ze Syriza en de linkerzijde aan de kant kunnen schuiven bij verkiezingen.

Dit plan was niet langer houdbaar toen de trojka weigerde om toegevingen te doen aan de regering. Deze toegevingen waren nodig om het obstakel van de presidentsverkiezingen te overbruggen. Er werd dan maar beslist om meteen de strijd voor de 180 stemmen te openen in presidentsverkiezingen. Liever nu in plaats van te wachten tot de regering verder geïsoleerd raakt van de samenleving.

Angstcampagne – weeral

Het zal voor de regering moeilijk zijn om 180 stemmen te vinden, maar het is niet uitgesloten. Als de regering onvoldoende stemmen haalt, komen er nieuwe parlementsverkiezingen. Daarbij hopen de gevestigde partijen op een beter resultaat omdat ze niet volledige gebogen hebben voor de laatste besparingseisen van de trojka.

In een dergelijke verkiezingscampagne zullen de gevestigde partijen hun traditionele spelletje spelen en waarschuwen voor de gevolgen van een exit uit de euro als de oppositie wint. Ze zullen zeggen dat alle reeds geleverde inspanningen teniet gedaan worden als dit gebeurt en Griekenland buiten de Europese ‘familie’ valt. Ze stellen zich op alsof ze zelf niet zorgden voor de verschrikkelijke sociale voorwaarden die de werkende bevolking kent. Momenteel leven 6,3 miljoen Griekse arbeiders op of onder de armoedegrens.

Het klimaat van angst dat door de regeringspartijen wordt opgeworpen zal een zeker effect hebben. De regering wordt erin bijgestaan door de media die gecontroleerd worden door de belangen van grote patroons uit de scheepvaartsector, bankiers en de grote industriëlen. Die steunen allemaal de huidige regering.

De strijd zal niet gemakkelijk zijn

De strijd die voor ons ligt, is van groot belang en zal niet gemakkelijk zijn. De werkende bevolking zal alle krachten moeten mobiliseren tegen de ‘gangsters’ die ons regeren.

De linkerzijde kan deze strijd het best verenigd aangaan om hoop te vestigen voor de arbeiders, werklozen en armen. Jammer genoeg gebeurt dit niet. Enerzijds weigert de leiding van de KKE (Communistische partij) gelijk welke samenwerking omdat al wie het niet met de KKE eens is volgens hen ‘verraders’ zijn. Anderzijds zwakt de leiding van Syriza haar politieke positie af, waardoor de meer militante arbeiders en jongeren er zich niet meer in terugvinden en wat bovendien een alibi verleent voor de sectaire opstelling van de KKE-leiding.

Ondanks de beperkingen en gebreken van de linkerzijde is er geen andere keuze. We moeten strijden voor een linkse regering. Dit betekent een oproep om voor Syriza te stemmen en voor een regering onder leiding van Syriza. In gelijk elk ander geval zullen de aanhangers van de trojka nog eens vier jaar aan de macht blijven.

Het verkiezen van een regering onder leiding van Syriza is de enige manier om de strijd te voeren tegen de sociale en economische ramp en voor een oppositiebeweging die het verzet organiseert. Er is strijd nodig ter linkerzijde opdat een regering van Syriza een socialistische beleid zou voeren. Zoniet dreigt een herhaling van de koers van PASOK die het vroegere radicalisme inruilde voor verraad aan de arbeiders en jongeren. Tenzij Syriza een socialistisch beleid voert – waarbij het weigert om de schulden af te betalen, zich verzet tegen de trojka en overgaat tot democratisch publiek bezit van de sleutelsectoren van de economie – dreigt een historische kans verloren te gaan en is er het gevaar van ontgoocheling en een nederlaag. Dat zou niet enkel voor Syriza gevolgen hebben, maar voor de volledige linkerzijde, het verzet en de samenleving.