Tag: Iran

Het Iraanse regime bevindt zich in een onstabiele situatie. Het vreest een nieuwe golf van algemene protesten en heeft daarom de repressie de laatste maanden opgevoerd.

Door Nina Mo (SLP, ISA in Oostenrijk)

Op 23 december was er een nationale actiedag. Tienduizenden leraars en gepensioneerde leraars, waaronder telkens veel vrouwen, protesteerden in meer dan 100 steden in Iran. Ze eisten hogere lonen, een degelijk en gratis onderwijssysteem en meer. De arbeiders protesteren tegen lage lonen, onbetaalde lonen, een gebrek aan ziektekostenverzekering, repressie en lage pensioenen. De lonen van Iraanse leraars liggen meestal onder de armoedegrens, wat een enorm probleem is met de stijgende inflatie. Veel leraars moeten een tweede of derde baan nemen. De protesten wijzen de weg voorwaarts voor de arbeidersbeweging in Iran – vooral vanwege hun sterke organisatie. De “Coördinatieraad van de Iraanse confederatie van onderwijsvakbonden” heeft alle leraars opgeroepen om in het hele land te protesteren en hun eisen kenbaar te maken.

Aanhoudende protesten

De protesten in de onderwijssector duren nu al maanden en jaren voort, vooral geleid door onafhankelijke en strijdbare onderwijsverenigingen en -vakbonden. De actiedag op 23 december was een reactie op de nieuwe wet van het regime om stakingen en protesten aan banden te leggen, en was ook gericht tegen een ontoereikende loonsverhoging die niet zal volstaan om de behoeften van de leraars te dekken, en tegen de nieuwe begroting die nieuwe besparingen omvat.

Op 11 en 12 december vonden in het hele land stakingen plaats. De volgende dag mondden ze uit in grote protestbijeenkomsten, waaraan niet alleen actieve leraren maar ook gepensioneerde leraren deelnamen. De protesten verspreidden zich naar meer dan 200 steden in Iran. Alleen al in Isfahan namen meer dan 10.000 leraars deel aan een betoging met als belangrijkste slogans protest tegen de repressie en de arrestaties: “Gevangengenomen leraars moeten worden vrijgelaten.” Door de catastrofale economische en levenssituatie, die tot uiting komt in de hoge prijzen van goederen, bevinden de leraars zich in een uiterst moeilijke situatie.

Na maanden van protesten heeft het parlement op 15 december een nieuwe onderwijswet goedgekeurd. Het parlement suggereerde dat de eisen van de leraars waren ingewilligd en dat er geen ruimte meer was voor protest, maar de leraars kondigden aan dat zij hun protesten zouden voortzetten. De eisen van de leraars omvatten een loonsverhoging tot 80% van het salaris van hun collega’s in het hoger onderwijs, de onmiddellijke vrijlating van gevangengenomen leraars en vakbondsleden, en een aanpassing van de pensioenen aan de nieuwe inflatiepercentages.  Dit alles wordt door het regime genegeerd.

Het wetsontwerp wil de lonen met een klein percentage verhogen, ook al zijn ze al tien jaar laag gebleven. Door de inflatie ligt dit loon echter nog steeds onder de armoedegrens. En de begroting is niet toereikend om de lonen te verhogen. In de begroting voor 2021-22 is het budget voor ‘civiele zaken’ inclusief onderwijs minder dan 3,5 miljard dollar, terwijl het budget voor defensie meer dan 5,08 miljard dollar bedraagt! Mohammad Habibi, de woordvoerder van de Coördinatieraad zei na de goedkeuring van dit wetsvoorstel in het parlement: “De totaliteit van wat in het parlement is goedgekeurd, kan op geen enkele manier door de leraars worden goedgekeurd.”

Brute repressie

Bij de laatste grote ronde van protesten en stakingen half december vielen veiligheidstroepen de leraars in een aantal steden aan en arresteerden enkele vooraanstaande activisten. In totaal werden meer dan 200 leraars en vakbondsleden gearresteerd. Het regime vreest een nieuwe golf van algemene protesten en heeft daarom de repressie opgevoerd.

Betogers omschreven het antwoord van het regime als “schaamteloos.” De autoriteiten aarzelden niet om met brutaal geweld tegen vertegenwoordigers van de leerkrachten op te treden voor het parlementsgebouw. Daarbij werd ook Rasoul Badaghi, inspecteur van de onderwijsvakbond, hardhandig aangepakt. Het regime dreigde met afdankingen. Uit vrees voor een reactie op de arrestatie van Badaghi zagen de autoriteiten zich genoodzaakt hem een paar dagen later vrij te laten.

De protesten op 23 december vonden plaats ondanks het feit dat ambtenaren en veiligheidsdiensten de leraars in de dagen daarvoor per sms hadden gewaarschuwd voor de gevolgen! In Teheran probeerde het regime de leraars uiteen te drijven toen zij de metrostations verlieten, maar zij verzamelden zich wat verderop. Ook in Shiraz hebben duizenden leraars zich verzet tegen de sterke aanwezigheid van de veiligheidstroepen. Volgens berichten vielen agenten op het Baharestan-plein in Teheran mannelijke leraars aan om hen uiteen te drijven, maar vrouwelijke leraars gingen in het midden van het plein zitten en bleven ongeveer een uur zitten, ondanks aanvallen door agenten.

Organisatie en leiding

De grote kracht van de onderwijsbeweging ligt in haar eenheid, organisatie en leiding. De recente stakingen en protesten waren de best georganiseerde sinds jaren. In tegenstelling tot andere, zeer spontane stakingen, heeft de Coördinatieraad in de weken voordien campagne gevoerd om het personeel te mobiliseren en te organiseren, zelfs onder leden van door het regime geleide ‘vakbonden’. Het is de bedoeling om de gewone leraars en radicale vakbondsleden te organiseren en hen te verenigen onder gemeenschappelijke eisen voor een degelijk onderwijssysteem in het belang van personeel en studenten.

Met hun strijdbare aanpak tonen de leiders van de lerarenbond de nodige bereidheid om de eisen af te dwingen. De Coördinatieraad heeft in een recente resolutie benadrukt dat het “niet zal ophouden met protesteren totdat de eisen volledig zijn ingewilligd en dat hij het protest met de grootst mogelijke intensiteit wordt voortgezet.”

Leraars in Iran hebben altijd deel uitgemaakt van de meest strijdbare, gepolitiseerde en leidende werkenden die de weg wijzen in de strijd tegen het regime. Het is noodzakelijk dat hun leiderschap deze radicale stemming in hun programma tot uitdrukking brengt. De Coördinatieraad beweert zelf dat ze niet politiek zijn – maar het is absoluut duidelijk dat de strijd van de leraren een politieke bedreiging vormt voor het regime!

Zoals de onafhankelijke vakbond van de arbeiders van Haft Tappeh schreef in hun solidariteitsverklaring: “We moeten ons geen illusies maken over de grondwet, de arbeidswet, en de kleine en grote leden van het parlement en de regeringsinstellingen. We moeten deze groep ontmantelen met onze onafhankelijke organisaties, met de hulp en steun van de gemeenschap.”

Het is noodzakelijk dat de onderwijsbeweging en vooral de leiding strategieën bedenkt om de hele werkende klasse aan te spreken om hun strijd te steunen. Zo is bijvoorbeeld de actieve aanwezigheid van studenten in sommige steden en een nadruk op een eenheid van studenten en leraars noodzakelijk om de strijd uit te breiden. Deze eenheid is nodig om de eisen voor een democratisch gecontroleerd en georganiseerd onderwijssysteem, onafhankelijk van religieuze instellingen en het regime, af te dwingen en uit te breiden. Om te kunnen winnen, moeten de leraars en hun aanhangers de volledige controle hebben over de strategie, de tactiek en het programma van de beweging. De vakbonden moeten op een democratische manier worden opgebouwd en alle pogingen van het regime om hen of hun leiders te infiltreren, afslaan.

Algemene stakingen als volgende stap om politieke strijd tegen het regime op te bouwen

De strijd van de leraars maakt deel uit van een breder geheel: in de afgelopen maanden en jaren waren er tal van stakingen en gevechten op de werkplek, van mijnwerkers tot oliearbeiders, bus- en vervoersmedewerkers, enz. In de afgelopen maanden hebben boeren, arbeiders en armen in een aantal steden geprotesteerd tegen het watertekort en de gevolgen van de klimaatcrisis.

Al deze gevechten moeten met elkaar worden verbonden om een krachtige en verenigde beweging tegen het regime en het kapitalistische systeem op te bouwen. Ze tonen de werkelijke macht van de arbeidersklasse om de productie over te nemen en een nieuwe samenleving op te bouwen. Deze macht kan worden gebruikt in de volgende, escalerende stappen om een echte bedreiging voor het regime op te bouwen: een algemene staking van alle verschillende sectoren om de economische en politieke eisen te koppelen. Het is duidelijk dat het corrupte en misdadige regime ingaat tegen de belangen van de arbeiders en de boeren. Alleen in verzet tegen het regime kunnen de eisen van leraars, boeren, oliearbeiders en jongeren worden ingewilligd.

Het is uiterst belangrijk en positief dat meer dan 43 onafhankelijke vakbonden hun solidariteit hebben betuigd met de strijd van de leraars. Dit soort solidariteit van de arbeidersklasse is wat we de afgelopen jaren steeds weer hebben gezien. De volgende belangrijke stap zou zijn om al deze verschillende bonden en vakbonden en de werkenden zelf samen te brengen via een democratisch nationaal comité van verschillende stakingscomités en vakbonden – niet alleen om acties te coördineren, maar als een stap naar de opbouw van een nieuwe onafhankelijke arbeiderspartij met een moedige leiding rond een socialistisch programma om leefbare lonen en pensioenen te eisen, de renationalisatie van de grote bedrijven onder arbeiderscontrole en de val van het regime.

Afgelopen vrijdag waren er verkiezingen in Iran. De opkomst lag historisch laag: minder dan 50%. De winnaar, Ebrahim Raisi, staat symbool voor de wanhopige neergang van het regime, dat in deze crisistijden zijn lelijkste kant laat zien.

Door Nina Mo (SLP – ISA in Oostenrijk)

Raisi was de kandidaat van de klerikale elite die Khamenei en de hardliners van de Islamitische Revolutionaire Garde (IRGC) vertegenwoordigen. Het presidentschap van Raisi zal een cruciaal moment zijn voor zowel het regime als de Iraanse arbeidersklasse. Er is immers een reële kans op nieuwe massale opstanden die het potentieel hebben om het politieke en economische systeem omver te werpen.

Net als andere verkiezingen in Iran was ook deze vooral een propagandashow. Het wordt de massa’s steeds duidelijker dat zij binnen dit systeem geen keuze hebben. Daarom kregen ook dit jaar weer eisen om de verkiezingen te boycotten brede weerklank. De laatste dagen was er bijvoorbeeld een oproep gesteund door families van de activisten en jongeren die in november 2019 werden gearresteerd en vermoord.

Een zorgvuldig geplande verkiezingsuitslag

De verkiezing van Raisi is een uitdrukking van de politieke en economische belangen van Khamenei en de IRGC nu het land afstevent op een tijdperk van instabiliteit en economische crisis. Het was vanaf het begin van de verkiezingscampagne duidelijk dat de heersende klasse zich voorbereidt op nieuwe protesten. Zij hebben alle kandidaten met ‘hervormingsgezinde’ of ‘gematigde’ tendensen uit de verkiezingscampagne gehaald zodat het van bij het begin duidelijk was dat de volgende president een hardliner zou zijn, die bereid is om opnieuw bruut te reageren op elke vorm van opstand of protest van onderuit. De diskwalificatie van kandidaten in de aanloop naar de verkiezingen wekte verbazing en schokte velen, zelfs bij aanhangers van het regime. De regering legde geen nadruk op het belang van de verkiezingen, terwijl ze dat eerder wel deed.

Velen begrepen niet waarom het regime op deze manier handelde, omdat het erop leek dat deze aanpak de vervreemding van de massa’s van het heersende systeem zou vergroten door elke vorm van ‘oppositie’ uit te schakelen en zo de ondemocratische realiteit van de verkiezingen bloot te leggen. Maar dat was geen ‘fout’ van het regime. Het was een zeer bewuste strategie om zelfs maar het geringste risico te vermijden.

Een andere factor is dat er binnen de arbeidersklasse en de armen een zekere hoop bestaat dat het einde van het Trump-tijdperk een positief effect zou hebben, gevoed door de wens van de regering-Biden om de nucleaire deal te herstellen, en misschien zelfs de sancties op te heffen die de afgelopen jaren een rampzalig effect op de economie hadden. De hoop dat de internationale betrekkingen kunnen worden genormaliseerd, zou onder een nieuw hervormingsgezind presidentschap zijn versterkt. Rouhani’s houding tegenover het westerse imperialisme en zijn poging om de economie van het land in het algemeen tot op zekere hoogte ‘open’ te stellen, stonden altijd haaks op de economische belangen van de hardliners en de IRGC. Dit komt nu tot uiting in de strategie van het regime ten aanzien van het presidentschap.

Het regime in diepe crisis

Khamenei zelf maakt zich zorgen over het voortbestaan van het regime, dat de laatste jaren meermaals opgeschrikt werd door nationale protestbewegingen. Hij en de IRGC willen ervoor zorgen dat de ultraconservatieve krachten alle touwtjes in handen houden bij de benoeming van zijn opvolger in de komende jaren. In zijn toespraak tot de natie, twee dagen voor de verkiezingen, maakte hij zeer duidelijk “dat de steun van het volk voor het systeem aan de vijand moet worden getoond.” Gebruik makend van de algemene woede over het VS-imperialisme leek hij bijna te smeken om stemmen.

De IRGC is niet alleen Khamenei’s belangrijkste arm, het is de machtigste politieke, militaire en economische kracht in het land. De IRGC heeft zeer offensief gehandeld door eigen kandidaten naar voren te schuiven in de lokale verkiezingen die op dezelfde dag werden gehouden, wetende dat de uitkomst van vitaal belang zou zijn voor het hele regime. In de loop van de geschiedenis van het regime waren er wel vaker scheuringen en conflicten tussen de regering en de opperste leider, dit bleek nog tijdens het presidentschap van Rouhani. De dominante krachten binnen de heersende klasse proberen deze kloof nu te dichten door ervoor te zorgen dat IRGC-getrouwe krachten de sleutelposities van de macht bekleden.

Het regime is de laatste jaren gedwongen zijn beleid fundamenteel te wijzigen, vooral door zich te concentreren op de uitbreiding van regionale invloed, door te investeren in het nucleaire project, en door te trachten de internationale banden met de imperialistische machten aan te halen. Deze aanpak is noodzakelijk geweest om het regime tot nu toe in stand te houden. Dit heeft echter ook geleid tot toenemende spanningen binnen het regime. Deze spanningen weerspiegelen de verschillende belangen van de heersende klasse.

Politiek en economisch bevindt het land zich in een diepe crisis, waardoor de massale strijd vroeg of laat weer op de agenda zal komen te staan. Vier miljoen mensen zijn in de afgelopen tien jaar tot armoede terecht gekomen, de werkloosheid bedraagt 20% en neemt nog toe. Nu de olie-inkomsten sterk zijn gedaald en buitenlandse leningen zijn geblokkeerd, had de regering geen andere keuze dan haar tekorten te financieren door geld bij te drukken, wat tot een desastreuze inflatie heeft geleid. Eind 2019, en ook nu weer, heeft de inflatie een jaar-op-jaar niveau van 50% bereikt. De inflatie van de consumentenprijzen is gestegen tot 36,4% in 2020/21. Liquiditeit is een van de grootste problemen en neemt toe naarmate de munt devalueert. De torenhoge prijsstijgingen zijn het grootste economische probleem voor de massa’s. Een slogan die tijdens recente protesten werd gebruikt, was “onze uitgaven zijn gebaseerd op dollars terwijl onze salarissen zijn gebaseerd op rial.” En we mogen niet vergeten dat de laatste aanleiding voor explosieve protesten prijsstijgingen van benzine en voedsel waren.

De COVID-crisis speelde een rol in het tot op zekere hoogte verlammen van de massa’s, maar zelfs tijdens COVID, in 2020, vond een historisch groot aantal stakingsacties plaats. Deze protestgolven toonden niet alleen de groeiende woede binnen de arbeidersklasse, zowel in de steden als op het platteland, ze waren ook een uiting van een stemming dat “er niets te verliezen is.” Zowel de opstanden van 2017/18 als die van 2019/20 drukten een keerpunt uit in de strijd tegen het regime. Ze lieten zien hoe explosief de situatie is en hoe het regime de afgelopen jaren een belangrijk deel van zijn sociale basis verloor.

Raisi’s bloedige verleden en heden

Raisi deed mee aan de presidentsverkiezingen in 2017. Die vonden onder andere omstandigheden plaats, maar zijn impopulariteit is wel dezelfde gebleven. Hij staat symbool voor het verval van het regime, dat in deze tijden van crisis zijn lelijkste gezicht laat zien.

Een deel van Raisi’s geschiedenis is het bloedige bloedbad van 1988, toen duizenden politieke gevangenen op enkele maanden tijd werden vermoord. In die tijd maakte Raisi als jonge advocaat deel uit van het “viermanscomité” dat de executies beheerde. Maar hij heeft niet alleen een bloedig verleden, in de laatste jaren als opperrechter was hij verantwoordelijk voor verschillende arrestaties en executies, voornamelijk in de nasleep van de protestgolf van 2019. Toen werden honderden jongeren en mensen uit de arbeidersklasse gearresteerd. Velen zitten nog steeds vast, anderen werden gedood.

Raisi werd in 2016 door Khamenei benoemd tot hoofd van de machtige stichting “Astan Quds Razavi”, die toezicht houdt op het beheer van het beroemde Imam Reza heiligdom in Mashhad, één van de belangrijkste heiligdommen in Iran. De stichting heeft niet alleen religieuze en politieke macht, maar ontvangt ook enorme sommen geld, die in diverse projecten worden geïnvesteerd. Zij bezit onroerend goed, land en bedrijven in onder meer de bouw, het toerisme … Het wordt vaak omschreven als een ‘staat binnen de staat’. Dat betekent dat degene die aan het hoofd staat van zo’n enorme stichting ook een economisch imperium runt. Als één van de machtigste en conservatiefste mannen van het land zal Raisi dus zeker een grote rol spelen in het nog rijker maken van de ultra-religieuze krachten en de IRGC. De arbeidersklasse, in het bijzonder de jonge generatie, kent de geschiedenis van Raisi heel goed. Daarom zou hij wel eens een van de meest gehate figuren als president kunnen worden.

Wat nu?

Het is duidelijk dat Raisi’s presidentschap in het teken zal staan van enorme polarisatie, economische tegenspoed en groeiende strijd. Het is duidelijk dat meer repressie op de agenda staat, evenals zijn plannen om zich terug te trekken in een sterker isolement ten opzichte van het Westerse imperialisme. In de context van de nieuwe koude oorlog zal dit van strategisch belang zijn voor het Chinese imperialisme. Met de nieuwe overeenkomst tussen China en Iran is deze weg reeds uitgestippeld.

Het is niet duidelijk wat het presidentschap van Raisi concreet zal betekenen voor de nucleaire deal, aangezien hij tot dusver geen poging heeft ondernomen om de onderhandelingen te stoppen, wat niet betekent dat zijn bewind geen complicerende factor zal zijn. Het is ook waarschijnlijk dat Raisi’s harde agenda tot grotere regionale conflicten en escalaties kan leiden – vooral in de context van moeilijkheden in het binnenlands beleid, maar dat zal sterk afhangen van de politieke ontwikkelingen en de klassenstrijd in de hele regio.

Het consolideren van het regime, de belangrijkste rol van deze verkiezingen, zal vroeg of laat zijn grenzen bereiken. Het is duidelijk dat er strijd van de arbeidersklasse in het verschiet ligt – er is de laatste jaren geen dag ‘rust’ geweest. Talloze bewegingen van verschillende lagen van de bevolking hebben plaatsgevonden over economische en politieke kwesties. Er was protest van arbeiders, vrouwen, leraren, gepensioneerden, politieke gevangenen en anderen.

Enkele weken geleden werd het suikerbedrijf Haft Tappeh opnieuw genationaliseerd na jaren van strijd en actie op de werkplek, georganiseerd door een onafhankelijke vakbond. Dat is niet genoeg om duurzaam betere arbeidsomstandigheden en hogere lonen te bereiken, maar het is wel een belangrijke uiting van hoe strijd gewonnen kan worden. Deze overwinning zal een impact hebben door het zelfvertrouwen van de arbeiders te vergroten, niet alleen van de strijdbare arbeiders van Haft Tappeh, maar van de arbeidersklasse in het algemeen.

In voorgaande jaren was het regime tot op zekere hoogte in staat om de verschillende gevechten die plaatsvonden met geweld te onderdrukken en te isoleren. Het zal de komende jaren van cruciaal belang zijn voor de arbeidersklasse en de armen om niet alleen de economische en politieke strijd tegen het regime en Raisi te veralgemenen, maar ook om zich zo effectief mogelijk politiek te organiseren en de ondergrondse, revolutionaire krachten op te bouwen die in staat zijn een onafhankelijk, socialistisch programma aan te bieden om niet alleen het regime, maar ook het kapitalistische systeem omver te werpen.

International Socialist Alternative ziet het als haar taak om de ontwikkeling van socialistische ideeën te ondersteunen, internationale solidariteit met de Iraanse arbeidersklasse te organiseren en te helpen bij de opbouw van zo’n kracht in de komende tijd. Sluit je bij ons aan.

Sinds begin augustus waren er grote stakingen in meer dan 50 bedrijven in Iran, vooral in het olierijke Zuiden. De stakingen troffen de olie-, gas- en petrochemische industrie, allemaal kernsectoren van de Iraanse economie.

Artikel door Nina Mo (SLP Oostenrijk)

Na de uitbraak van COVID-19 in Iran leek het er even op dat de ontwikkeling van de protesten vertraagde, maar de realiteit is dat de protestgolf van 2019 al gauw weer opkwam. De strijd is verschoven van confrontaties op straat naar de werkplekken, wat een belangrijke nieuwe stap is voor de ontwikkeling van een onafhankelijke arbeidersbeweging in Iran.

Deze stakingsgolf vindt plaats op een ogenblik dat de levensomstandigheden van de werkenden steeds onzekerder en ondraaglijker worden. Met de nieuwe crisis worden in veel bedrijven de lonen vaak maandenlang gewoon niet betaald. Er is een schokkend aantal bedrijven waar het gemiddelde loonniveau slechts een derde van de officiële armoedegrens bedraagt. Vorige week kwamen vier arbeiders om het leven na een mijnongeluk in de provincie Kerman. De arbeiders waren niet voorzien van de nodige beschermingsmiddelen. Dit soort ongevallen komt vaak voor in het land.

Een van de oorzaken van de stakingsgolf in de industriële sector was het overlijden van een contractarbeider begin augustus in een petrochemische fabriek als gevolg van een hartaanval. Het lokte protesten uit tegen de werkomstandigheden in de hele sector. De werkomstandigheden zijn vaak catastrofaal en zeer onveilig. Tegelijk werken de meeste arbeiders met een onzeker tijdelijk contract. De strijd omvatte ook arbeiders die werken aan industriële projecten in één van de grootste aardgasvelden ter wereld, waar ook multinationale ondernemingen actief zijn.

Deze strijd toont een zeer sterke vastberadenheid. Bij een raffinaderij in Isfahan blokkeerden colonnes van veiligheidstroepen de poorten om te voorkomen dat de stakende arbeiders naar buiten zouden gaan om te protesteren, maar ze werden letterlijk overrompeld door de arbeiders. De opkomst van de industriële arbeidersklasse op het strijdtoneel zal de komende maanden en jaren essentieel zijn. Het verdiept de crisis waarin het regime zich bevindt. De dominante economische eisen worden immers vaak direct gekoppeld aan politieke eisen. Veel bazen zijn namelijk rechtstreeks verbonden met het regime door de Islamitische Revolutionaire Garde (IRGC).

Daarnaast zijn er de afgelopen weken en maanden stakingen geweest van mijnwerkers, protesten van gepensioneerden, stakingen van spoorwegarbeiders, buschauffeurs, leraren en vele anderen, die allemaal bereid waren het risico te lopen om gevangen genomen en gemarteld te worden.

Meer dan 90 dagen staking bij Haft Tappeh

De staking van het personeel van Haft Tappeh, die sinds medio juni duurt, is een voorbeeld voor werkenden in het hele land die in actie willen komen. Het is de langste staking in de geschiedenis van het bedrijf. De eisen omvatten de onmiddellijke betaling van achterstallig loon, het ontslag van de corrupte eigenaar en de nationalisatie van het bedrijf. De arbeiders eisen ook de intrekking van het ontslag van collega’s en een uitbreiding van de ziektekostenverzekering. Slechts enkele arbeiders van Haft Tapeh hebben dit jaar een maandloon ontvangen. Beweringen van de corrupte baas en de autoriteiten dat zij niet op de hoogte waren van de eisen van de Haft Tappeh arbeiders dwongen hen om hun staking voort te zetten in de vorm van dagelijkse betogingen. De situatie van de Haft Tapeh-werknemers is representatief voor de verslechterende situatie van miljoenen Iraanse arbeiders.

Er was constante intimidatie tegen de arbeiders van Haft Tappeh door het management en de autoriteiten. Sommige stakers en prominente vakbondsmilitanten werden meermaals opgepakt. Tegelijkertijd heeft het regime, gedreven door angst, onlangs geprobeerd de arbeiders te sussen door een parlementaire delegatie naar de fabriek te sturen en de onafhankelijke vakbond uit te nodigen voor een bijeenkomst met een parlementaire commissie. Tijdens haar bezoek aan Haft Tappeh werd de delegatie geconfronteerd met een toespraak van een vakbondsman die het regime rechtstreeks aanviel voor dit en voor de opsluiting van stakers.

Als de arbeiders de volgende stap zetten en, zoals aangekondigd, de fabriek opnieuw bezetten, zou dit een nieuwe fase van escalatie betekenen en leiden tot een harde confrontatie met het regime. Het zou ook de noodzaak betekenen van meer nationale en internationale solidariteit met deze arbeiders.

Volgende stappen

In deze wanhopige situatie heeft het regime zijn heil gezocht in een overeenkomst met China. In het kader van een “strategische partnerschapsovereenkomst” zou China in de komende 25 jaar 400 miljard dollar in Iran investeren en “geprivilegieerde toegang” tot de Iraanse markt krijgen. In ruil daarvoor voorzag de overeenkomst erin dat China goedkope olievoorraden uit Iran zou ontvangen. De militaire samenwerking tussen beide landen zou ook worden verdiept. Maar daartegen bestaat massaal verzet, zelfs binnen de fracties van de Iraanse bourgeoisie, wat getuigt van de verscherpte verdeeldheid binnen de heersende klasse.

Ook de online protesten tegen executies, onderdrukking en marteling zijn de laatste tijd toegenomen. De gevangengenomen betogers van de protesten vorig jaar en begin dit jaar bevinden zich nog steeds in gevaarlijke omstandigheden en worden mogelijk geëxecuteerd. Naarmate de repressie toeneemt, neemt ook de woede toe. De voorzitter van de Vrije Unie van Iraanse Arbeiders, Jafar Azimzadeh, is één van de vervolgde en gearresteerde arbeiders, net als andere vakbondsleden. Nadat hij half augustus in hongerstaking was gegaan, hebben stakende arbeiders de protesten en de druk voor zijn vrijlating opgevoerd.

De recente stakingen en protesten zijn meer gecoördineerd dan voorheen. Een gezamenlijke verklaring van medio augustus door 50 Onafhankelijke Arbeidersorganisaties, verenigingen van leraars, studenten, gepensioneerden …  ter ondersteuning van stakingen en protesten van arbeiders bij Haft Tappeh, Hepco en de olie-, gas- & petrochemische industrie stelde:

“Wij, de ondertekenaars van deze verklaring, verklaren dat het in de huidige economische crisis van dit land heel natuurlijk is en verwacht wordt dat meer en meer arbeiders en onderdrukte groepen zich bij deze stakingen zullen aansluiten. De crisis die ervoor zorgt dat alle mensen hun geduld verliezen, wordt veroorzaakt door privatiseringen, deregulering van de prijzen, arbeiders die hun levensomstandigheden zien afnemen, waardoor ze op de rand van de dood komen te staan (en niet alleen van de armoede), het niet betalen van zelfs het armzalige loon, enz. Het is duidelijk dat om deze stakingen te laten groeien en de eisen te bereiken in deze kritieke omstandigheden, de stakende werknemers zich meer dan wat dan ook moeten kunnen organiseren en verenigen, en de ernstige en risicovolle kwestie van het vormen van autonome organisaties op basis van de wil en het vermogen van de werknemers moeten kunnen nastreven.”

Het is duidelijk dat de meeste werkplekken niet de militante kracht hebben van de Haft Tappeh arbeiders en de brede steun waarover die arbeiders in hun regio beschikken. Daarom is de oprichting en coördinatie van stakingscomités in het hele land nodig. Dit zou ook de eerste stap kunnen zijn voor de oprichting van een nieuwe onafhankelijke revolutionaire arbeidersgroep. De belangrijkste taak in de komende periode zal zijn om meer stakingen en een algemene staking te organiseren om te strijden voor en te winnen van de basisrechten van de arbeiders, de nationalisatie van de industrie en de hele economie onder de controle van de arbeiders en ook om een krachtige beweging op te bouwen om het regime omver te werpen.

In januari leek het er even op dat de VS en Iran na jaren van toenemende spanningen naar een totale oorlog zouden gaan. Dat scenario lijkt nu minstens even uitgesteld te zijn. In Iran komt dit onder meer door de interne spanningen. Een open brief van studenten aan de Amirkabir Universiteit in Teheran, die al maandenlang betogen tegen het beleid van de regering, illustreert dat de steun aan het regime ondermijnd is en dat er de voorbije jaren een enorme politisering was.  De studenten leggen uit: “De gebeurtenissen van de afgelopen twee maanden tonen de incompetentie van het regime in Iran aan, een regime waarvan de enige reactie op de crisis het gebruik van geweld is. Het is onze plicht om al onze inspanningen te richten tegen zowel een onderdrukkende regering als een imperialistische macht.”

Door Julien (Brussel) – artikel uit de februari-editie van ‘De Linkse Socialist’

Sociale woede in Iran

De Islamitische Republiek Iran is bijna sinds haar oprichting in 1979 aan een reeks embargo’s onderworpen. De eerste sancties die de VS oplegden, dateren van 1984 en vele andere volgden. Zo zijn er de sancties van de Europese Unie, met name toen Iran de hervatting van haar nucleair programma in 2005 aankondigde. In 2016, na het akkoord van Wenen over het nucleaire programma van Iran, werden veel van die sancties opgeheven. De olie-export verdubbelde meteen en buitenlandse investeerders (Renault, Peugeot, Total, enz.) profiteerden van de nieuwe economische mogelijkheden.

Het regime hoopte zijn imago te herstellen ten opzichte van een ontevreden bevolking. In 2009 had een massale opstand de verkiezingsfraude bij de presidentsverkiezingen aan de kaak gesteld en sindsdien zijn de levensomstandigheden alleen maar verslechterd. In het jaar na de opheffing van de sancties bedroeg de economische groei van het land 11,5%. Zonder de olieverkoop bedroeg de groei echter slechts 3,3%. De inkomsten uit olie gingen enkel naar de Iraanse elite. Volgens officiële gegevens is 30% van de jongeren werkloos. Net als een groeiende laag van hun ouders en grootouders verwerpen de jongeren het autoritaire en corrupte regime van de mullahs.

Toen president Hassan Rohani in december 2017 een besparingsprogramma voorstelde, ontplofte de opgestapelde woede in de samenleving. Er was in het hele land een grote beweging van betogingen en stakingen tegen de hoge kosten van levensonderhoud. De slogans vielen niet meer alleen de regering aan, maar ook de ‘hoogste leider’ ayatollah Ali Khamenei (die boven de president staat). De reactie van het regime was een bloedige onderdrukking.

In 2018 kondigde Trump met grote voortvarendheid de terugtrekking van de Verenigde Staten uit het Iraanse nucleaire akkoord en het herstel van de Amerikaanse sancties aan. In Iran is de economische situatie daarop meteen verslechterd. In 2019 kromp de economie naar schatting met 8,5% tot 9,5%. Toen het regime in november 2019 een stijging van de brandstofprijzen aankondigde, vond er een nieuwe explosie plaats. Op hetzelfde ogenblik waren er ook in de buurlanden Irak en Libanon grote sociale mobilisaties.

Deze opstand werd gekenmerkt door talrijke stakingen in fabrieken, onder leerkrachten en vrachtwagenchauffeurs. De beweging betrok zowel jongeren als arbeiders uit verschillende gemeenschappen (Perzisch, maar ook Arabisch, Koerdisch, …). Opnieuw waren de slogans niet meer alleen gericht tegen de president en de regering, maar ook tegen Khamenei. Aan de andere kant hekelden de betogers ook de kosten van de steun van Iran aan verschillende milities en sjiitische politieke krachten in Irak, Syrië en elders in de regio.

Amerikaans imperialisme verzwakt

Iran kreeg meer gewicht in de regio door de verzwakking van het Amerikaanse imperialisme. Vandaag oefent Iran een grote, zo niet dominante, invloed uit in een aantal landen in de regio, zoals Irak, Libanon, Syrië, Jemen en de Palestijnse Gazastrook. Het is de groeiende invloed van Iran die de regering van Trump tot een verkeerd berekend offensief bracht door zich in mei 2018 terug te trekken uit het Iraanse nucleaire akkoord en sancties op te leggen, ondanks verzet van haar Europese bondgenoten.

Toen afgelopen september de Aramco-raffinaderijen in Saoedi-Arabië werden gebombardeerd (waardoor meer dan 5% van de wereldproductie van olie buiten bedrijf werd gesteld), wezen de VS en Saoedi-Arabië naar de Houthi-beweging in Jemen en naar de Iraanse financiers van deze beweging. Deze dynamiek leidde tot de moord op de Iraanse generaal Qassem Soleimani in Bagdad door een Amerikaanse aanval op 3 januari. Kort daarna dreigde Trump 52 sites in Iran ”snel en ernstig” te vernietigen, inclusief culturele sites, en de Iraniërs “harder te treffen dan ze ooit zijn geweest.”

In de afgelopen jaren werden de conflicten in de regio gekenmerkt door een aspect van ‘oorlog via marionetten’: de imperialistische mogendheden gingen niet direct met elkaar in conflict. Trump mag dan geen officiële oorlog met Iran zijn begonnen, maar met de moord op Soleimani effent hij de weg voor grotere conflicten in de toekomst.

De Iraanse autoriteiten hoopten het gevaar van een oorlog met de VS te gebruiken om de bevolking rond zich te herenigen. Dit mislukte al snel door de leugens van het regime over het neerstorten van vlucht 752 van Ukraine International Airlines. Daarbij kwamen 176 passagiers en bemanningsleden om het leven, voor het merendeel mensen van Iraanse afkomst. Het vliegtuig stortte neer nadat het per ongeluk door de Revolutionaire Garde was neergeschoten. Vervolgens vond een nieuwe golf van betogingen plaats, beginnend bij vier universiteiten in de hoofdstad. De volgende dag veranderde een wake ter nagedachtenis van de slachtoffers van de crash in een anti-regeringsbetoging. Het Iraanse regime is zich er terdege van bewust dat het niet alleen van buitenaf bedreigd wordt.

Hoe verder?

Vandaag woont 73% van de Iraanse bevolking in steden en de Iraanse arbeidersklasse heeft een indrukwekkend palmares van strijd. In 1979 was het de Iraanse arbeidersklasse die verantwoordelijk was voor de omverwerping van de monarchie. Een tijd lang was het voor de arbeiders mogelijk om de macht te grijpen. Zij controleerden fabrieken op basis van democratische basiscomités en ze ontwapenden de contrarevolutionaire krachten. Helaas had deze beweging geen strategie om de macht echt over te nemen. Tegenover de aarzeling en het gebrek aan daadkracht van de arbeiders kon ayatollah Khomeini, die uit ballingschap was teruggekeerd, steun mobiliseren om het proces om te buigen en in feite de revolutie van de arbeiders te stelen. Zelfs als hij belangrijke sociale toegevingen moest doen (gratis medicijnen en vervoer, het wegvallen van water- en elektriciteitsrekeningen, …), liet de door Khomeini opgelegde rechtse politieke islam vervolgens duizenden vakbondsleden en linkse leiders vermoorden of gevangen zetten. Het regime had dit nodig om zijn positie te consolideren.

De Iraanse arbeidersklasse is objectief gezien nog steeds de sleutel tot elke succesvolle revolutie in Iran. De onmiddellijke taak van de beweging is om zich te verbreden en zich lokaal, regionaal en nationaal te organiseren rond een programma om het religieuze kapitalistische regime van de mullahs omver te werpen en de economie zelf in handen te nemen. Op basis van de strijd van de afgelopen jaren hebben zich vakbondsstructuren en studentencomités ontwikkeld. De dictatuur is zich terdege bewust van het gevaar en heeft niet geaarzeld om tijdens de mobilisaties in november het internet af te sluiten om de organisatie van de beweging te verhinderen. Uiteindelijk zal de enige uitweg voor de massa’s in Iran bestaan uit het bijeenroepen van een revolutionaire grondwetgevende vergadering voor een democratisch en socialistisch Iran, dat de individuele vrijheden en gelijke rechten voor alle onderdrukte minderheden zou garanderen.

Een oproep tot internationale solidariteit door de jongeren en de arbeiders in Iran is een fundamentele taak om een einde te maken aan de kapitalistische ellende en de oorlogsdreiging. Deze oproep moet uiteraard gericht zijn aan volkeren in de regio die eveneens in actie komen tegen het imperialisme en de corruptie van de elite, maar daarnaast ook aan de jongeren en werkenden in de VS en elders. Wat de regeringen in het Midden-Oosten en elders het meest vrezen, is dat het verzet over de grenzen heen zal groeien.

Overal ter wereld moeten we de eerste stappen zetten om een brede anti-oorlogsbeweging op te bouwen, vooral in de VS. Daar geniet de campagne van Bernie Sanders een groeiende weerklank en steun. Zijn verzet tegen de Amerikaanse militaire avonturen heeft veel enthousiasme gewekt.

• Nee tegen de imperialistische interventie in het Midden-Oosten, voor de terugtrekking van Amerikaanse, Franse, Britse, Russische en alle andere buitenlandse troepen uit de regio en tegen elke inmenging van regimes in de aangelegenheden van hun buurlanden;
• Volledige steun voor de protestbewegingen in Irak, Iran, Libanon en elders in hun strijd tegen armoede, corruptie en communautaire verdeeldheid;
• Voor de opbouw van een massale anti-oorlogsbeweging in de VS en internationaal;
• Eenheid van arbeiders en jongeren in de regio om de pro-kapitalistische regeringen, die gebaseerd zijn op etnische verdeeldheid en conflicten en deze versterken, ten val te brengen en te vervangen door werkelijk democratische arbeidersregeringen met een socialistisch programma om een einde te maken aan armoede, corruptie en autoritair bestuur – voor een democratische socialistische federatie van het Midden-Oosten.