Tag: Frankrijk

In mei zat het eerste jaar van de ambtstermijn van president Macron er op. In dat jaar heeft zijn regering hard gewerkt om een programma te realiseren dat wel heel sterk lijkt op een verlanglijstje van de Franse werkgeversfederatie Medef. Om het met Balzac te zeggen: we zien het ‘hoogtepunt van de geldkluizen.’

Artikel door Nicolas Croes uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Spoorpersoneel geeft het voorbeeld

Volgens een peiling van Cevipof die tussen 25 april en 2 mei werd afgenomen, meent 55% van de Fransen dat Macron en zijn regering te autoritair zijn. Maar liefst 76% denkt dat het gevoerde beleid enkel de rijksten ten goede komt.

Het ontbrak niet aan betogingen en stakingen tegen dit beleid. Macron probeert overigens om het verzet uit te putten en te verdelen door op een adembenemend tempo tot aanvallen over te gaan. Met het asociaal offensief tegen het spoorpersoneel kwam er een nieuwe fase in het beleid. Hiermee wilde de regering een goed georganiseerde en strijdbare laag van de Franse arbeidersklasse treffen. Het idee is dat een nederlaag van het spoorpersoneel de rest van de werkenden en jongeren zou demoraliseren, naar het voorbeeld van wat Margaret Thatcher in de jaren 1980 deed met de Britse mijnwerkers.

Het spoorpersoneel reageerde met stakingsacties die over drie maanden gespreid werden waarbij twee dagen per week gestaakt wordt. Dit actieplan begon in april en duurt tot eind juni. De staking werd voorbereid met de verspreiding van een gratis krant op 500.000 exemplaren. Dit was een belangrijk instrument om discussies tussen vakbondsmilitanten en reizigers aan te gaan. Laurent Brun, de algemeen-secretaris van CGT Spoor, stelde dat de krant twee functies had: “De band tussen gebruikers van het spoor en spoorwegpersoneel herstellen en het spoorwegpersoneel weer in beweging krijgen, hen opnieuw aanzetten tot militeren.” (1) De solidariteitskas van het spoorpersoneel raakte snel gevuld: er werd meer dan 700.000 euro opgehaald. Een solidariteitskas opgezet door artiesten en intellectuelen haalde zelfs meer dan een miljoen euro op. Dat is een uitdrukking van de brede steun voor het stakend spoorpersoneel.

Over de eisen tegenover de regeringsplannen legt Laurent Brun uit: “We hebben ons personeel aangesproken: ‘Jullie gaan jullie lokaal urgentieplan uitwerken, jullie gaan opschrijven wat er moet gebeuren om de dienst te doen draaien in goede werkomstandigheden.’ Daarna hebben we dat omgevormd tot een nationaal urgentieplan.” Eind mei, na twee maanden van strijd, was de deelname aan de staking even groot als bij het begin van de beweging.

Daarnaast kwam het tot stakingen in een aantal ziekenhuizen en postkantoren. De studenten kwamen in actie met blokkades en bezettingen van universiteitsgebouwen. De politieke situatie is bijzonder instabiel. De regering neemt grote risico’s, maar blijft hopen op een uitputting van het verzet.

Een golf van verzet

In de herfst van vorig jaar riepen Jean-Luc Mélenchon en France Insoumise al op tot verenigd verzet van syndicalisten en linkse partijen in een betoging om “met een miljoen mensen naar de Elysée te trekken.” Jammer genoeg werd die oproep tot een gemeenschappelijk front tegen Macron toen niet opgenomen.

Sindsdien is er echter aanzienlijke vooruitgang geboekt. In april betuigden François Ruffin (France Insoumise), Benoît Hamon (Génération-s), Pierre Laurent (PCF) en Olivier Besancenot (NPA) samen hun solidariteit met de spoorstaking. Op 14 april was er in Marseille een betoging met tienduizenden deelnemers na een oproep van de regionale afdeling van de CGT, samen met onder meer France Insoumise dat sterk vertegenwoordigd was op de betoging. Op 5 mei was er met de “Fête à Marcon” in Parijs nog een grote actie tegen de president.

Tenslotte werd voor 26 mei een mobilisatie aangekondigd om in heel het land een “golf van verzet” te houden. Het initiatief komt van France Insoumise en werd opgenomen door de CGT – dat hiermee breekt met de syndicale traditie om afstand te houden van politieke partijen – en de vakbonden Solidaires, FSU, UNEF, SAF, de vakbond van de magistratuur, naast verenigingen en bewegingen zoals Attac, Droit au logement, Collectif pour les droits des femmes, en de partijen links van de PS. Een dergelijke eenheid is nooit gezien.

Mélenchon legde uit: “Ik ben voor een soort van volkse eenheid die de grenzen tussen syndicalisme, politiek en de verenigingen afbouwt.” Hij riep op om actiecomités voor 26 mei op te zetten om samen te mobiliseren in sectoren, bedrijven of wijken. Deze aanpak staat in een schril contrast met de meeste linkse formaties in Europa die de neiging hebben om een kunstmatig onderscheid te maken tussen het politieke en het syndicale, waarbij ze zich vooral op verkiezingen richten.

Deze opstelling van Mélenchon is een belangrijke stap vooruit om France Insoumise te kunnen uitbouwen tot een politiek instrument van het sociaal verzet, een echte massapartij die zich moet structureren om echt democratisch te zijn en een antikapitalistisch programma te realiseren.

De samenwerking tussen vakbondsmilitanten, politieke activisten en mensen uit het verenigingsleven op 26 mei was van groot belang. Het is een voorbeeld voor het verzet tegen het besparingsbeleid in andere landen. Nu moet een volgende stap bediscussieerd worden. Dat kan in de vorm van een actieplan dat opbouwt naar een nationale staking van alle sectoren en een hernieuwbare algemene staking om de economie volledig te blokkeren.

 

 

Voetnoot
(1) http://solidair.org/artikels/laurent-brun-cgt-spoor-het-isolement-doorbreken-steunen-op-overwinningen-en-doorgaan-tot

Actief Linkse Studenten en Linkse Socialistische Partij namen deel aan Marée Humaine tegen Macron in Parijs

De Franse president Macron is nu ongeveer een jaar aan de macht. Zijn verkiezing was het gevolg van een bijzondere samenloop van omstandigheden zoals het enorme diskrediet van de traditionele politieke partijen en het feit velen in de tweede ronde Le Pen absoluut wilden stoppen. Macron beseft dat dit een unieke opportuniteit is. Hij wil ze benutten om drastisch komaf te maken met een aantal historische verworvenheden van de Franse arbeidersbeweging. Hij stoot daarbij op hardnekkig verzet, ook van de spoorbonden, die twee maand lang twee dagen per week staken. Maar Macron zal niet licht toegeven: hij beseft dat het erop of erover is.

Door Sander en Eric

Op hetzelfde moment worden universiteiten bezet door studenten die protesteren tegen de manier waarop Macron en zijn rijken-regering de democratisering van het onderwijs willen terugschroeven. Overdag zijn er pogingen van de politie om de campussen te ontruimen, ‘s nachts zijn het dan weer neofascistische bendes die het vuile werk van de politie overnemen. De woede is algemeen, de staking breidde uit naar verschillende sectoren.

Het heeft een tijd geduurd, maar uiteindelijk is de belangrijkste politieke tegenstander van Macron, La France Insoumise (LFI) van Mélenchon, erin geslaagd een breed front te smeden in wat het een “marée humaine”, een vloedgolf van mensen, noemt. Mélenchon riep ook op tot het vormen van mobilisatiecomités voor 26 mei. Dat is een aanzet om de strijd constructief en georganiseerd voort te zetten. De Actief Linkse Studenten en de Links Socialistische Partij gingen hun solidariteit betuigen bij de grote betoging van 26 mei in Parijs, maar ook in verschillende andere Franse steden was er protest.

LFI, CGT, PCF, Action, ZAD en verschillende radicaal linkse partijen, sociale organisaties en vakbonden ondersteunden de oproep van Marée Humaine om over het hele land een golf van protest te laten weerklinken. De opkomst was aanzienlijk, naar verluidt 280.000 over heel Frankrijk en de sfeer was strijdbaar. De slogan “Macron un an, ça suffit!” was een perfecte uiting van de woede die er is tegen de verderzetting en het opdrijven van het neoliberale beleid van zijn voorgangers. Toch werd het niet de overrompeling die sommigen gehoopt hadden en hoewel strijdbaar, waren er ook elementen van gelatenheid duidelijk merkbaar onder de betogers.

Verschillende deelnemers legden ons uit dat de verdeeldheid van links een ernstige rem vormt op de beweging. Velen waren het met ons eens toen we stelden dat Lutte Ouvrière (LO), Nouveau Parti Anticapitaliste (NPA) en Hamon er fout aan gedaan hadden om tijdens de 1^ste ronde van de presidentsverkiezingen vorige lente hun kandidatuur niet in te trekken ten voordele van Mélenchon. Twee weken voor verkiezingsdag was al heel duidelijk dat hun kandidaten de tweede ronde niet zouden halen. Ze hadden toen perfect kunnen uitleggen dat ze een uitstekende campagne achter de rug hadden, maar zelf geen kans maakten, en ondanks diens beperkingen hun kandidatuur introkken ten voordele van Mélenchon. Dat zou links niet alleen in een veel betere positie hebben geplaatst voor de tweede ronde, maar ook vandaag éénheid in de strijd vereenvoudigd hebben.

De meest betogers waren het met ons eens dat de oproep van Mélenchon om naar 26 mei mobilisatiecomités te vormen, een uitstekend initiatief was. Op de vraag hoeveel van hun collega’s en/of buren meegekomen waren, was het antwoord helaas meestal teleurstellend. Er waren ook geen echte delegaties uit de bezette campussen of van secundaire scholen. Kortom, het is niet omdat men het in het algemeen eens is met een oproep, dat men ook begrijpt hoe die concreet op het terrein uit te voeren. Dit zijn oude tradities die voor een groot stuk verloren gegaan zijn. Hoe belangrijk de sociale media ook waren voor de kiescampagne van Mélenchon en de lancering van La France Insoumise, het volstaat niet om dit te herstellen, daarvoor is een democratische debat- en organisatiestructuur vereist. Mélenchon en La France Insoumise moeten daar dringend werk van maken.

De leiders van de vakbonden, de brandstof van het protest, hopen dat Macron “van zijn voetstuk neerdaalt om naar het volk te luisteren.” Het is echter een illusie dat Macron zal luisteren en via sociaal overleg afgeremd kan worden. Op de vraag of de CGT Macron wil wegstaken, antwoordt Martinez helaas expliciet neen. Bij FO werd de algemeen-secretaris omwille van zijn gebrek aan strijdbaarheid afgezet en vervangen. Men kan en mag niet rekenen op de goodwill van een regering en een president voor wie het erop of erover is. In België hadden we in 2014 een gelijkaardige situatie, het eerste actieplan van de vakbonden bracht de regering aan het wankelen. Er was toen zelfs sprake van een voorlopige tussenregering om de gemoederen te bedaren. Het uitblijven van een nieuw actieplan begin 2015 met als startpunt een 48 urenstaking liet de regering de kans om zich te herstellen. De beweging werd in het defensief gedrongen en tot vandaag voelen we daar de gevolgen van.

Het is daarom dat onze Franse zusterorganisatie, Gauche Revolutionnaire, op de betoging opriep voor een nationale stakingsdag in juni. Als de vakbonden en LFI Macron en zijn regering niet ten val brengen, dreigt hetzelfde scenario als in België. De regering doen vallen is één zaak, maar wat stel je dan in de plaats? Dat brengt ons terug naar de verdeeldheid van links. Op de betoging in Parijs kreeg die zelfs een fysieke uitdrukking: PCF, Parti Ouvrier Indépendant Démocratique (POID), NPA en LO hadden elk hun eigen delegatie, hetgeen we best kunnen begrijpen, maar wat er bij ons veel moeilijker in gaat, is het feit dat de ordedienst van elk van hen hun blok hermetisch afsloot voor buitenstaanders, enkel LFI en NPA hadden een opener houding. Dat belemmert niet alleen de dialoog en de uitwisseling van ervaringen onder de verschillende deelnemers aan de betoging, maar kan er ook op wijzen dat de leidingen van die partijen elk debat van bovenaf willen controleren.

Er zou integendeel vanuit de beweging, van onderaf als je wil, een programma bediscussieerd en uitgewerkt moeten worden. Alle krachten, linkse partijen, sociale organisaties en vakbonden zouden rond dit programma samen gebracht moeten worden, hetgeen de basis zou leggen voor een arbeidersregering die niet langer de winsten van een kleine elite centraal stelt, maar de middelen aanwendt om de behoeften van de overgrote meerderheid te voldoen. Op dit ogenblik lijkt dit voor de meeste betogers een onbereikbare wensdroom. Toch vonden we het belangrijk die idee nu al aftastend in de beweging te gooien, we zijn er immers van overtuigd dat naarmate de klassenstrijd openlijker gestreden wordt, steeds meer arbeiders en jongeren die idee zullen omarmen. Zodra een idee gedragen wordt door bredere lagen in de maatschappij wordt ze een maatschappelijke kracht.

Interview met Rachel Mahé, actief bij Gauche Révolutionnaire en France Insoumise

President Macron en zijn partij ‘La République en Marche’ (LREM) haalden het op de ruïnes van de gevestigde partijen in Frankrijk van Marine Le Pen en het extreemrechtse Front National in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen vorig jaar. Minder dan een jaar later rolt een tsunami van sociaal protest over het land. De gelijkenissen met België enkele maanden na het aantreden van de rechtse regering-Michel liggen voor de hand. De uitdagingen voor de sociale beweging zijn dezelfde: hoe kunnen de jongeren en werkenden het halen tegen een kracht die beweert het sociaal overleg met de vakbonden te willen behouden, maar dat overleg in de praktijk van elke inhoud ontdoet? “De democratie is niet de straat,” herhaalt Macron. Waar hoorden we dat nog? We spraken met Rachel Mahé van Gauche Révolutionnaire, onze Franse zusterorganisatie. Rachel was in 2017 kandidaat voor France Insoumise in Montélimar.

Interview door Els Deschoemacker na de betoging in Marseille van 14 april – dit interview verschijnt ook in de volgende editie van ‘De Linkse Socialist’

Hoe is het een jaar na de verkiezing van Macron gesteld met zijn ‘verandering’?

“Vandaag gelooft niemand nog de propaganda van zijn verkiezingscampagne, waarmee hij vooral inspeelde op de verwerping van de gevestigde partijen en hun beleid. Het overwegende gevoel vandaag is dat het beleid van Macron niet verschilt van dat van zijn voorgangers. Het is een beleid dat enkel de belangen van de superrijken dient.

“En het is erger dan dat. Macron gaat een stap verder in de afbouw van de sociale verworvenheden van de arbeidersklasse. De tweede ‘arbeidswet’ bevat de volledige afbraak van het vast contract. Het wordt mogelijk om af te danken wegens economische redenen, zelfs indien het bedrijf nog steeds winst maakt. Er is ook een aanval op de syndicale vertegenwoordiging met een vermindering van het aantal verkozen vakbondsvertegenwoordigers in overlegorganen. De werkgevers willen op directe wijze de agenda bepalen door referenda per bedrijf te organiseren. Dat heeft als doel om de vakbonden buiten spel te zetten en de arbeidersklasse te verdelen.

“Een andere aanval is die op de pensioenen van een groot aantal werkenden. Verder zouden 120.000 jobs in de publieke sector (zorg, onderwijs, …) verdwijnen. Het parlement stemde ondertussen wel voor het verhogen van de eigen parlementaire lonen! De belasting op grote vermogens werd herzien waardoor de superrijken 3 miljard euro cadeau krijgen! Het is dus niet moeilijk om te zien in welk kamp Macron staat.

“Nog een belangrijk aspect van zijn bewind is het feit dat de noodtoestand in de grondwet wordt ingeschreven. Het gaat om een indrukwekkende inperking van onze rechten. Het maakt het veel gemakkelijker om mensen te bespieden en om de repressie tegen sociaal protest op te voeren. We zien tot wat dit leidt met het grootschalig politiegeweld tegen de universiteitsbezettingen of nog tegen de Zone d’Aménagement Différé (ZAD) in Notre-Dame-des-Landes, waar jarenlang werd geprotesteerd tegen de aanleg van een luchthaven. Repressie is het enige antwoord van Macron in zijn pogingen om sociaal verzet te stoppen.”

Het beleid wordt niet zomaar aanvaard door de Fransen. De golf van protest lijkt ons indrukwekkend.

“Ja. Het verzet begon kort nadat Macron aan de macht kwam. Er werd eerst geprotesteerd tegen de arbeidswet. Maar vandaag zijn er veel strijdbewegingen en is de woede algemeen. Publieke sectoren, zoals het spoor, zorg, onderwijs, … kennen een sterke mobilisatie. De huidige arbeidsomstandigheden zijn al onhoudbaar en de regering blijft aanvallen. Zo wil ze 12.000 posten in de publieke sector wegsnoeien. Er komen stilaan aankondigingen dat het aantal klassen afneemt en dat er minder leraars zijn. Daarnaast zijn er ook veel stakingen in de private sector voor betere arbeidsomstandigheden en hogere lonen.

“Begin 2018 werden nationale stakingen opgezet vanuit de publieke sector. Op 22 maart was er een staking van onder meer spoorpersoneel, onderwijs (jongeren en personeel), personeel bij lokale besturen, zorgpersoneel, werknemers uit de energiesector, … Dat versterkte de mobilisatie onder jongeren en studenten tegen de onderwijshervormingen in het secundair onderwijs en tegen de verstrengde toegang tot de universiteiten. Er worden momenteel elke week nieuwe universiteiten geblokkeerd met telkens meer studenten op de algemene vergaderingen.

“De strijd van het spoorpersoneel steekt er boven uit. Zoals de studentenbeweging gaat het om een beweging van lange duur. Het statuut van het spoorpersoneel is bedreigd en er dreigt een privatisering van het spoor. Daarop werd een stakingstraject tot eind juni vastgelegd, met in sommige regio’s een algemene staking vanaf 3 april. Andere sectoren beginnen zich daarbij aan te sluiten tijdens bepaalde stakingsdagen. Het gaat onder meer om personeel uit de energiesector en bij Air France.”

Wat is het doel van het actieplan en welke rol spelen de vakbonden?

“De vakbonden staan onder grote druk om in actie te komen. Ze zijn momenteel de motor van het protest. Maar de leidingen zijn niet bereid om de regering ook echt in de problemen te brengen. Philippe Martinez, de algemeen-secretaris van de CGT, stelde in een interview met Le Monde dat hij hoopt dat Macron van zijn “voetstuk neerdaalt” om naar de mensen te luisteren en zijn projecten in te trekken. Dat is een illusie. Het probleem is dat de vakbonden de politieke dimensie in de huidige strijd niet opnemen.”

De politieke oppositie heeft dus een grote rol te spelen, in het bijzonder France Insoumise. Mélenchon is de belangrijkste politieke uitdager van Macron.

“Dat klopt. In de verkiezingscampagne was Mélenchon al diegene die het debat over de sociale kwesties naar voren schoof en die waarschuwde voor wat zou gebeuren onder het presidentschap van Macron. Zijn campagne was erg pedagogisch, hij klaagde het functioneren van het kapitalisme aan en bracht de nood aan een breuk met dit beleid. Hij slaagde er in om duizenden jongeren en werkenden te mobiliseren op zijn meetings. Dat vormt een enorm potentieel voor de politieke oppositie tegen Macron.”

Wat was zijn rol sindsdien?

“In de herfst deed Mélenchon al een oproep om vakbondsmilitanten en linkse partijen te verenigen in een betoging waarvoor hij een miljoen mensen naar de hoofdstad wilde brengen. Die oproep werd helaas niet overgenomen. Nochtans was het volgens ons een belangrijke stap vooruit in de opbouw van een gezamenlijk front tegen Macron. Die kwestie blijft pertinent en is zelfs cruciaal. Het gaat immers om de kwestie van een politiek alternatief op de huidige regering. France Insoumise wordt vandaag echter niet gezien als een instrument dat de jongeren en werkenden in strijd zich kunnen toe-eigenen.

“De grote betoging in Marseille op 14 april was de eerste waar de vakbonden, politieke partijen en verenigingen samen opkwamen tegen Macron. De regionale afdeling van de CGT nam het initiatief voor de oproep en nam hiermee in zekere zin het idee van Mélenchon op. We moeten op die weg doorgaan. Er waren enkele tienduizenden aanwezigen. In de betoging was er een sterke roep naar eenheid. Om te winnen, moeten we immers sterk, standvastig en talrijk zijn. De betoging bracht militanten van de CGT samen, spoorpersoneel, postmannen en –vrouwen, dokwerkers, de vakbond Sud en enkele leerkrachten, jongeren (jammer genoeg niet massaal), organisaties die migranten verdedigen en linkse politieke partijen zoals France Insoumise, dat de betoging met een grote delegatie afsloot.”

Welke rol speelt Gauche Révolutionnaire in France Insoumise en wat zijn onze ordewoorden voor de beweging?

“We blijven actiegroepen van FI uitbouwen en bediscussiëren daar de rol die iedereen kan spelen in de strijd tegen het beleid van Macron. Opdat FI een aantrekkingskracht blijft vormen en een echt politiek wapen voor onze strijd zou worden, moet de beweging gestructureerd worden en een echte massale arbeiderspartij worden die democratisch functioneert.

“In de beweging zelf ondersteunen we uiteraard alle sectoren die in strijd gaan en hun specifieke eisen. Maar we benadrukken het belang om tot een eengemaakte strijd te komen. Dat is nodig om de golf van aanvallen door Macron te stoppen. Het is belangrijk dat we het verzet kunnen verenigen rond gezamenlijke eisen zoals afschaffing van de arbeidswet en hervorming in het onderwijs, verhoging van het minimumloon, collectieve arbeidsduurvermindering naar 32 uur per week, … Er is nood aan een actieplan waarin elke sector zich kan mobiliseren en waarmee we opbouwen naar een algemene 24-urenstaking op nationaal vlak die vervolgens kan verlengd worden.”

Is een nieuw mei ’68 mogelijk?

“Vijftig jaar na mei ’68 is er een breed verzet en wordt het systeem in vraag gesteld. De situatie is natuurlijk anders dan in 1968. Maar de geschiedenis kan een inspiratiebron zijn en vertrouwen geven in onze capaciteit om de macht uit te dagen. Langs de andere kant moeten we ook lessen trekken uit de beperkingen die maakten dat er toen geen socialistische revolutie was. We moeten bouwen aan een politieke kracht die vastberaden is om de macht te grijpen en het systeem te veranderen.”

Betoging van 14 april in Marseille – foto’s door Els Deschoemacker:

Deze zomer hebben Macron en zijn regering een offensief ingezet tegen de werkenden. De methode is brutaal en er wordt met een strakke timing gewerkt. De arbeidersbeweging die pas nog massaal in actie kwam tegen de wet-El Khomri, de vorige aanval op de arbeidsvoorwaarden, komt opnieuw op straat.

Artikel door Nicolas M (Brussel)

Voor het establishment was de verkiezing van Macron een geschenk uit de hemel: temidden van een grote politieke crisis met een herschikking van het politieke landschap kwam hij naar voor als de kampioen van de ‘holle consensus’ en de nietszeggende algemeenheden. Maar hij staat wel degelijk voor een project: dat van de werkgevers en de grote Franse bedrijven. Zijn minister van Arbeid, Muriel Pénicaud, zat voorheen in het management van bedrijven als Dassault en Danone, en was voorzitster van Business France. De regering van La République En Marche (LREM) lijkt op een club van beursspecialisten die zich uitleven op de feestjes van werkgeversfederatie Medef. De regering wordt geleid door een president die voorheen actief was bij zakenbank Rothschild.

Massavernietigingswapen tegen de arbeidsvoorwaarden

De ‘Hervorming voor de versterking van de sociale dialoog’, de nieuwe ‘Arbeidswet’, geeft de grote werkgevers in Frankrijk een groot arsenaal aan maatregelen om de productiekosten te drukken op de kap van de werknemers. De onzekerheid en flexibiliteit van de arbeidsmarkt worden fors opgevoerd. De regering stelt dat “vertrouwen noodzakelijk is voor een heropleving van onze economie.” In het eerste kwartaal van 2017 alleen al maakten de bedrijven van de CAC40 (de belangrijkste Franse bedrijven) 51 miljard euro winst. Dit nieuwe record ligt 11 miljard hoger dan in dezelfde periode in 2016. Waar eindigt die dorst naar vertrouwen eigenlijk?

De regering wil het vertrouwen van de werkgevers ondersteunen door onder meer de vermogensbelasting quasi volledig af te schaffen. De rijksten krijgen zo een cadeau van drie miljard euro. Met de nieuwe hervorming van de arbeidswet moet het (nog) makkelijker worden om personeel af te danken en bovendien worden ontslagvergoedingen drastisch beperkt. De ‘hiërarchie van de normen’ wordt omgekeerd: nationale, interprofessionele en sectorale akkoorden verdwijnen naar het achterplan ten voordele van onderhandelingen per bedrijf. Dat is een overwinning voor het beleid van ‘verdelen om te heersen.’ Het opent de weg voor individuele onderhandelingen per werknemer. Geen enkel taboe blijft overeind. Het arbeidscontract kan op elk ogenblik eenzijdig aangepast worden wat de duur ervan betreft, maar ook inzake de lonen, de gezondheid op het werk, de ‘mobiliteit’ (plaats van  tewerkstelling), duur van de proeftijd, …

De terugkeer van een massabeweging

In juni werd al meteen een mobilisatieplan aangekondigd met een stakingsdag op 12 september. Die actiedag was een succes met tienduizenden stakers en een half miljoen betogers op straat. Er volgde een nieuwe stakingsdag op 21 september. Niet alle vakbonden steunen deze mobilisaties, maar de druk van onderuit neemt toe. Alle vakbonden roepen nu op tot de ambtenarenstaking van 10 oktober.

Dit actieplan is een goed vertrekpunt om de dynamiek te keren. De vakbondsleiding maakt een fout als ze zich laat opsluiten in onderhandelingen met de regering. De opbouw van een krachtsverhouding op straat en in de bedrijven is van groot belang. Dit kan het best met stakingsdagen en een grote campagne van personeelsvergaderingen.

Het platleggen van de economische activiteit door een staking, was een belangrijk argument dat terugkwam in verschillende interviews met stakers op 12 en 21 september. Het is de beste methode om de lawine aan aanvallen door de regering te stoppen. Daarbij kan vertrokken worden van het model van de strijd tegen de CPE (jongerencontracten) in 2006 of tegen de pensioenhervormingen in 1995, 2003 en 2010.

France Insoumise: van het parlement naar de straat

La France Insoumise (LFI) voegde een actiedag toe met de bijzonder grote betoging in Parijs op 23 september. Dat is een uitstekend initiatief om het verzet op te bouwen. Na de electorale doorbraak (19,6% in de presidentsverkiezingen en een groep van 17 verkozenen in de parlementsverkiezingen) heeft LFI expliciet opgeroepen tot deelname aan de syndicale acties. Tijdens zijn campagne heeft de beweging van Mélenchon aangetoond dat ze grote aantallen jongeren en werkenden kan mobiliseren voor massameetings en betogingen zoals op 23 september in Parijs.

Verschillende nieuwe linkse formaties in Europa hebben de neiging om een kunstmatig onderscheid te maken tussen het ‘syndicale’ en het ‘politieke’ terrein. Ze doen dit vooral om zich te beperken tot het electorale. LFI lijkt een andere benadering voor te staan en wij vinden dat positief. Om de strijd aan te gaan, moet de arbeidersbeweging gebruik maken van beide vuisten en dit liefst op een gecoördineerde wijze. De concrete ervaring van strijd en betrokkenheid bij sociale en syndicale mobilisaties is ook de beste leerschool voor nieuwe lagen die politiek actief werden in de campagne van Mélenchon.

Het programma van LFI had volgens ons een aantal beperkingen (zie het dossier in onze aprilkrant hierover), maar het was wel één van de meest uitgewerkte antibesparingsprogramma’s in Europa. Heel wat eisen komen overeen met die van de vakbonden. Dit kan de basis vormen voor een politiek alternatief op het programma van Macron en co. We denken aan eisen als collectieve arbeidsduurvermindering zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen, arbeidsovereenkomsten van onbepaalde duur als norm, optrekken van alle sociale uitkeringen, …

De radicale linkerzijde moet zich inschakelen in de vakbondsacties en in LFI, met name daar waar de arbeiders en jongeren zich op richten, bijeenkomen en zich organiseren. Zo kan de radicale linkerzijde het best helpen bij het trekken van lessen uit de strijd en wegen in de discussies over de volgende stappen van de beweging.

Gauche Révolutionnaire, onze Franse zusterorganisatie, verdedigt de nood aan een nieuwe massale arbeiderspartij. Een partij waarvan de leden stakersposten organiseren voor hun bedrijven, de universiteiten en scholen blokkeren en zich organiseren rond een anti-besparingsprogramma dat gekoppeld wordt aan een offensief alternatief. Een dergelijke partij die democratisch functioneert, zou een enorme hefboom zijn om een collectieve analyse van het kapitalistisch systeem en de noodzaak om hiermee te breken op grote schaal te populariseren. Het zou ook een krachtig forum zijn om de discussie over een alternatief op het kapitalisme te voeren: een socialistisch alternatief.

De media stelden de overwinning van Macron in de Franse presidentsverkiezingen voor als triomfantelijk en een overwinning voor een “vernieuwend politiek project.” Het recordaantal mensen dat niet ging stemmen (12 miljoen mensen of 25,4%, het hoogste aantal sinds 1969) en het aantal blanco en ongeldige stemmen (4 miljoen mensen of 11,5%, een absoluut record), zijn tekenend: er is geen enthousiasme voor een verderzetting van hetzelfde beleid. Een peiling naar de redenen waarom in de tweede ronde voor Macron gestemd werd, is veelzeggend: 43% deed dit om tegen Le Pen te stemmen, 33% wilde een “politieke vernieuwing” bekomen, 16% koos voor Macron omwille van zijn programma en 8% voor zijn “persoonlijkheid.” Dit was geen overtuigende steun aan het politieke project van Macron.

door Stéphane Delcros uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Het Front National heeft niet gewonnen, maar we zijn er nog niet van af

Zelfs indien Marine Le Pen niet kon winnen, vormen haar campagne en resultaat een waarschuwing: 10 miljoen stemmen is een record voor extreemrechts. Hoe kan dit 15 jaar nadat Jean-Marie Le Pen naar de tweede ronde doorstootte?

Het FN heeft zich de voorbije maanden dan wel wat afgevlakt en de partij trekt (een beetje) minder de kaart van racistische provocaties. Maar het blijft een bijzonder reactionaire partij. Als het FN zich sociaal probeert voor te doen, is het vooral om een diepgaand asociaal beleid te verbergen. De voorstellen van het FN bestaan uit besparingen en haat. Le Pen probeert zich sociaal voor te doen omdat ze weet dat de centrale voorstellen van haar partij – racisme en vreemdelingenhaat – op zich onvoldoende gesteund worden onder de werkenden en jongeren om verder door te breken. De campagne van het FN was er dan ook op gericht om de afkeer tegen het establishment naar zich toe te trekken.

Het succes van Marine Le Pen is vooral gebaseerd op een woede tegen de afbouw van de levensvoorwaarden de voorbije decennia en op een algemene walging van de economische en politieke elite die niet in dezelfde wereld leeft en steeds de eigen belangen verdedigt. Er zijn 5,7 miljoen werklozen, 9 miljoen mensen leven onder de armoedegrens, 4 miljoen mensen hebben geen toegang tot degelijke huisvesting waaronder 150.000 daklozen. Dat heeft het succes van het FN de voorbije jaren versterkt.

De establishmentpartijen die dit beleid van sociale afbraak voerden, betaalden een prijs in de presidentsverkiezingen: de PS van Hollande en Valls staat op springen en haalde slechts 6% van de stemmen, de Republikeinen van Sarkozy en Fillon werden pas derde in een verkiezing die ze volgens alle peilingen tot zes maanden geleden zouden winnen. Geen van beide traditionele electorale blokken raakte in de tweede ronde.

Oude wijn in nieuwe zakken

Macron is de “mondialist”, de kandidaat “van het bankenstelsel en de sociale ellende,” verklaarde Marine Le Pen tussen de twee rondes in de presidentsverkiezingen. Ze had geen ongelijk. Macron is een voormalige zakenbankier bij Rothschild en was actief als minister van Economie in de regering Hollande-Valls. De nieuwe president gaf zijn naam aan de wet-Macron waarmee de flexibiliteit op de werkvloer werd verhoogd. Dat vormde ook de basis voor de gehate wet-El Khomri waarmee de arbeidswetgeving verder afgebouwd wordt.

Het programma van Macron? In de openbare diensten 120.000 jobs schrappen en 60 miljard euro besparen in de publieke uitgaven (wat exact evenveel is als François Hollande de afgelopen vijf jaar). Dit zal rampzalige gevolgen hebben op sociaal vlak. Daar komt nog eens de stigmatisering van de werklozen bovenop met een versterking van de controles en een verbod om meer dan één jobaanbod te weigeren. Het is weinig verrassend dat Macron in zijn campagne de steun kreeg van verschillende grote werkgevers.

Meteen na zijn verkiezing kondigde Macron overigens aan dat hij de Arbeidswet verder zal herzien. Hij wil dat deze zomer al doen om de flexibiliteit op te drijven en de mogelijkheid van ontslag eenvoudiger te maken. Macron wil met decreten regeren, zo kan hij de rol van het parlement beperken. Op deze manier wil de nieuwe president sneller gaan. De toon is dus gezet.

Macron zal mogelijk geen meerderheid hebben na de parlementsverkiezingen van 11 en 18 juni. Maar hij kan rekenen op steun van verkozenen van de PS en de Republikeinen, zowel binnen als buiten een regering. In dergelijke omstandigheden wordt duidelijk wie aan welke kant staat.

Je kan geen brand blussen door een pyromaan in te roepen

Le Pen verslagen? Mogelijk zal dit niet lang duren. Mélenchon merkte tussen de twee rondes van de presidentsverkiezingen op dat je geen brand kan blussen door beroep te doen op een pyromaan. Dat gevoel werd door velen gedeeld: tegen Le Pen stemmen in de tweede ronde in 2002 heeft niets uitgehaald. We kunnen extreemrechts niet stoppen met een beleid dat net toelaat dat het groeit.

De omstandigheden die Le Pen zo’n brede steun bezorgd hebben, zijn nog altijd aanwezig. Meer nog: ze dreigen versterkt te worden door de voortzetting van hetzelfde beleid als onder Sarkozy-Fillon en Hollande-Valls. Dat is het politieke project van Macron, ook al wordt het verpakt als “vernieuwend.”

De duidelijke boodschap van France Insoumise

Met meer dan 7 miljoen stemmen en 19,6% werd een stevige basis gelegd voor de strijd tegen het asociale beleid van president Macron. Eén op de drie jongeren stemde voor Mélenchon die daarmee veruit de populairste was onder de jongeren. France Insoumise is de grootste linkse kracht in Frankrijk, zowel op het vlak van stemmen als van aanhangers: er zijn al meer dan 530.000 leden.

Honderdduizenden militanten, van wie er velen hun eerste politieke ervaring opdeden, bouwden mee aan een gedurfde campagne op basis van een gedetailleerd programma dat niet gericht was op compromissen met de elite. Het programma “L’Avenir en commun” (zie onze bespreking ervan in de aprileditie van deze krant) vertrok van het principe: “vertrekken van de reële behoeften om vervolgens de nodige financiering te vinden.” Het is een programma waarmee we meningsverschillen hebben, maar dat duidelijk in de richting van een breuk met het neoliberalisme gaat. Zo verwerpt het de Europese besparingsverdragen en staat het voor een institutionele verandering met de vestiging van de Zesde Republiek, een verhoging van de publieke uitgaven met 173 miljard euro gekoppeld aan een plan van publieke investeringen voor 100 miljard euro om jobs te creëren, het minimumloon en de pensioenen op te trekken, een ecologische planning door te voeren om tot 100% hernieuwbare energie tegen 2050 te komen, de bouw van 200.000 sociale wooneenheden per jaar, volledig gratis onderwijs, volledige terugbetaling van gezondheidszorg, …

Massale politieke kracht nodig voor verkiezingen en voor strijd

De inzet van de parlementsverkiezingen is groot: zoveel mogelijk leden van ‘France Insoumise’ in het parlement krijgen om het beleid te kunnen bepalen of minstens bepaalde voorstellen van Macron te kunnen afblokken. Maar het is ook belangrijk om de stem van de werkenden en jongeren op nationaal vlak te laten horen, om strijdbewegingen op de politieke agenda te plaatsen en van ‘France Insoumise’ een sterk instrument ter verdediging van de belangen van de meerderheid van de bevolking te maken. Op deze manier kan de groei van het FN afgeblokt worden en tegelijk wordt een ander maatschappelijk project naar voor gebracht op basis van sociaal verzet tegen het beleid van Macron.

De afgelopen jaren was er geen echte linkse oppositie, zeker niet onder het mandaat van François Hollande. Het massale protest tegen de wet-El Khomri in de lente van 2016 en de campagne van France Insoumise tonen echter dat er een groot potentieel is.

France Insoumise heeft met haar campagne en verkiezingsresultaat misschien niet gewonnen, maar er is een belangrijke aanzet die nu moet doorgezet worden. Het zal daarbij nodig zijn om de beweging te structureren.  Dat kan met behoud van de sterke punten zoals het inclusief en open karakter met een vrijheid om campagne te voeren zoals deelnemende leden en organisaties dit willen, het optimaal benutten van de eigen talenten en mogelijkheden, … Zo is het mogelijk om te gaan naar een echt strijdinstrument bij verkiezingen en op straat, met een strijdbaar links programma. Dit zou de basis vormen voor een nieuwe massale politieke kracht die iedereen die opkomt tegen het kapitalisme kan verenigen, rekening houdend met de specifieke gevoeligheden van alle partners.