Tag: Frankrijk

Algemene staking opbouwen op alle werkplekken met algemene vergaderingen

Dit was niet meer gezien sinds mei 1968! Op het moment van schrijven was de beweging tegen de Franse pensioenhervorming al langer dan 40 dagen aan de gang. Er is nog geen teken van uitputting en zelfs tijdens de feestdagen ging het protest door. Hoeveel journalisten en experts hebben ons de afgelopen jaren niet proberen wijs te maken dat vakbonden iets van het verleden zijn of niet meer in staat om te mobiliseren. In Frankrijk worden ze van antwoord gediend: de arbeidersbeweging is nog steeds in staat om een land tot stilstand te brengen. Meer dan zes weken na het begin van de beweging genoot deze nog steeds de steun van 60% van de bevolking (peiling van 14 januari).

Door Nicolas Croes

Ere wie ere toekomt: Macron en zijn regering hebben hun best gedaan om deze beweging uit te lokken. Toen de strijd aan zijn 12^de dag toe was, moest de Franse hoog-commissaris voor de pensioenen, Jean-Paul Delevoye, ontslag nemen omdat hij ‘vergeten’ was zijn banden met private verzekeringsbedrijven te melden. Kort nadien werd Jean-François Cirelli, voormalig topmanager van GDF-Suez, verheven tot Officier van het Erelegioen. Cirelli staat momenteel aan het hoofd van de Franse tak van de Amerikaanse financiële reus BlackRock! Voor dit pensioenfonds, het grootste ter wereld, is het project van Macron een buitengewone kans op nieuwe winsten. Daarnaast is er nog het politiegeweld, dat door steeds meer mensen gezien wordt als een bewust beleid van de overheid.

Het kraakt langs alle kanten

Het klimaat van strijd is ongekend. Het personeel van het openbaar vervoer in Parijs en het spoorpersoneel waren de eersten die staakten. Maar ze stonden van bij het begin verre van geïsoleerd. Zo waren de leraren, personeel van de raffinaderijen, dokwerkers, advocaten, … eveneens van bij het begin in staking.

Naast die sectoren waar aanhoudend werd gestaakt, zijn er natuurlijk de grote momenten van strijd, de nationale dagen met betogingen en stakingen, maar ook een veelheid aan collectieve acties van verzet tegen de regering. Advocaten gooiden hun toga’s voor het gezicht van de minister van Justitie neer vooraleer ze beslisten om verder te staken. Brandweerlieden in uniform dwongen de politie terug. De nieuwjaarsboodschap van Sibyle Veil werd onderbroken door personeelsleden van France Inter (waar 299 jobs bedreigd zijn) die Verdi’s ‘Slavenkoor’ zongen. Stakers van CGT-Energie hebben honderdduizenden huizen op het tarief voor daluren gezet. In Bordeaux hebben stakers de elektriciteit voor Cdiscount (een bedrijf van online handel) en voor het gemeentehuis afgesloten om deze energie te herverdelen. “We nemen kilowatts van de rijksten en geven ze terug aan de armsten.” Veel van deze initiatieven geven een beeld van wat mogelijk zou zijn indien de werkenden de controle over de bedrijven overnemen van de bazen en aandeelhouders.

Nu we het over die aandeelhouders hebben: begin dit jaar werd bekend dat het record van dividenden dat 12 jaar geleden werd behaald (net voor de kredietcrisis) vorig jaar is gebroken. De bedrijven van de CAC40, de beursgenoteerde bedrijven in Frankrijk, deelden meer dan 60 miljard euro uit op basis van 88,5 miljard euro winst. In die kringen zal geen onvertogen woord over het beleid van Macron en zijn bende vallen. Of het zou moeten zijn dat er nog meer gevraagd wordt, zoals steeds onder het mom van ‘het concurrentievermogen van de bedrijven.’

Onbetaalbare pensioenen?

De regering probeerde de mensen te laten geloven dat haar hervormingsproject “eerlijk en eenvoudig” is, aangezien het officiële streven een ‘universeel’ pensioenstelsel is. De publieke opinie weet echter heel goed dat het erom gaat de mensen langer te laten werken voor lagere pensioenen. Bovendien zal het pensioen met punten vrouwen nog zwaarder benadelen, terwijl zij nu al gemiddeld een lager pensioen hebben.

De regering beweert dat we langer moeten werken omdat we nu eenmaal langer leven. Het klopt dat de Fransen, net als de Belgen, gemiddeld langer leven dan 40 jaar geleden. Maar bovenal produceren we veel meer rijkdom dan wat 40 jaar geleden gebeurde tijdens een loopbaan. Waar is dat geld gebleven? Wie wordt hier voor de gek gehouden? Het huidige pensioenstelsel werd opgezet aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, in een land dat verwoest was door de nazibezetting en de oorlog. Het was de kracht van de arbeidersbeweging en het verzet die de basis legde voor dit systeem en de eerste mijlpalen van de sociale zekerheid afdwong. Vandaag herontdekken we deze kracht.

Doorzichtig manoeuvre van Macron

De regering kondigde aan dat één van de vele maatregelen in de hervorming wordt ingetrokken: de scharnierleeftijd (de leeftijd vanaf wanneer langer werken recht geeft op een bonus, momenteel 62 jaar en opgetrokken naar 64 tegen 2027). Twee vakbonden, CFDT en Unsa, hadden daar een rode lijn van gemaakt, een voorwaarde om het protest te stoppen. De aankondiging van de intrekking van deze maatregel had enkel als doel om de beweging te verdelen en te verzwakken. De stakers eisen niet alleen de intrekking van de scharnierleeftijd, maar van de volledige hervorming.

Het manoeuvre is doorzichtig: het gaat om een tijdelijke intrekking tot er een “conferentie over het evenwicht en de financiering van het pensioenstelsel” komt. Voor die conferentie wil de regering de vakbonden uitnodigen. Er is geen enkele garantie dat de maatregel dan niet opnieuw op tafel ligt. Het doel van het voorstel is om tijd te winnen, vooral om de lokale verkiezingen van maart te laten passeren. Die lokale verkiezingen dreigen uiterst spannend te worden voor de regeringspartij.

Het belang van algemene vergaderingen

De andere vakbonden van werkenden en studenten (CFE-CGC, CGT, FO, FSU, Solidaires, UNEF, UNL, MNL, FIDL) hebben er terecht op aangedrongen de strijd voort te zetten door het houden van algemene vergaderingen op de werkvloer. Daar verdedigen ze het voorstel om de mobilisatie verder te zetten en uit te breiden. Deze dynamiek moet worden gebruikt om een echte algemene staking op te bouwen, een staking waartoe democratisch wordt beslist op elke werkvloer. Het doel van de volledige intrekking van de pensioenhervorming mag daarbij slechts een begin zijn. Als er een krachtsverhouding in het voordeel van de werkenden wordt opgebouwd, moet de val van de regering van de rijken op de agenda gezet worden.

Dit vereist natuurlijk de ontwikkeling van een politiek alternatief. Naast het organiseren van de strijd, moeten de algemene vergaderingen fora worden om een bredere reeks eisen te ontwikkelen met de verhoging van de lonen en sociale uitkeringen, een einde aan onzeker werk, een einde aan de werkloosheid door het verkorten van de werkweek zonder loonverlies en met compenserende aanwerving, massale investeringen in openbare diensten die toegankelijk zijn voor iedereen, de onteigening van bedrijven die zich verzetten tegen de doorvoering van een dergelijk programma om ze onder democratische controle en beheer van de werkenden te plaatsen, …

Laten we ons geen illusies maken: dit programma kan niet doorgevoerd worden als we gevangenen blijven van de dictatuur van het kapitaal. Dit systeem moet hetzelfde traject volgen als de pensioenhervorming: richting vuilnisbak van de geschiedenis. Een van de meest fundamentele taken vandaag is het opzetten van een echte arbeiderspartij die verschillende gevoeligheden van het sociaal verzet bijeenbrengt in de strijd voor een arbeidersregering.

De sleutelsectoren van de economie (financiën, farmacie, …) uit de klauwen van het grootkapitaal en de ultrarijken halen en ter beschikking van de gemeenschap stellen – wat wij het socialisme noemen – zou het mogelijk maken om de middelen van de economie democratisch te plannen. Dan kan dit gericht worden op de behoeften van de meerderheid en niet de winst van een paar mensen. In de huidige internationale context, met massale strijd op alle continenten, zou Frankrijk een inspirerend voorbeeld zijn dat niet lang geïsoleerd zou blijven.

[divider]

Extreemrechts ontmaskerd

De kracht van de beweging is zodanig dat de Rassemblement National van Marine Lepen (ex-Front National) zich verplicht voelde om het protest in woorden te steunen. Dit is gemakkelijk te begrijpen: 75% van de RN-kiezers steunt de beweging. Maar Le Pen kon haar echte standpunt niet blijven verbergen. Toen de beweging de kaap van 40 dagen was gepasseerd, viel ze Philippe Martinez, de leider van de CGT, aan: “We hebben alle redenen om de CGT en Martinez te haten.”

Deze strijd kan een grote rol spelen in de strijd tegen extreemrechts. Dat kan door nadruk te leggen op wat arbeiders verenigt, ongeacht hun religie of huidskleur. De verdelende retoriek van extreemrechts houdt geen stand bij grote sociale mobilisatie. Maar als de beweging faalt of verraden wordt door de vakbondsleiding, kunnen cynisme en ontgoocheling een boulevard openen voor uiterst rechts.

Vandaag, donderdag 9 januari, bereikt het pensioenconflict zijn 36e dag van strijd zonder onderbreking sinds 5 december, met al 3 nationale stakingsdagen en interprofessionele betogingen terwijl verschillende sectoren met tussenpozen of sinds het begin van de beweging in staking zijn. Dat is een record dat sinds 1968 nooit meer in Frankrijk werd gezien. Na het verlies van de strijd om de publieke opinie, die ook na de vakantieperiode resoluut aan de kant van de beweging en de vakbonden blijft staan, hopen Emmanuel Macron en zijn regering op de uitputting van de stakers.

Door Nicolas Croes

In zijn nieuwjaarsboodschap bevestigde Macron de hardnekkigheid van zijn regering inzake het asociale project van pensioenhervorming en de strategie van verrotting. De drie dagen van interprofessionele mobilisaties op 9, 10 en 11 januari die door de vakbonden CGT, FO, Solidaires en FSU zijn gelanceerd, hebben tot doel een slag te slaan na de twee weken van eindejaarsfeesten.

De vakbonden hadden opgeroepen om “vanaf maandag [6 januari] in alle bedrijven, diensten en studieplaatsen in debat te gaan met algemene vergaderingen van werknemers, studenten en middelbare scholieren, over de voorwaarden voor het succes van 9 januari en de nasleep daarvan de volgende dag.” Na 9 en 10 januari roepen deze bonden op tot “een dag van betogingen in het hele land” op zaterdag 11 januari. Dit is een primeur in de vakbondsgeschiedenis van de afgelopen veertig jaar.

In tegenstelling tot wat de media en de regering beweren, staan de RATP (het openbaar vervoer in Parijs) en de werknemers van de spoorwegen niet alleen in de strijd. In de energiesector, raffinaderijen, havens en dokken, onderwijs, gezondheid, bij de brandweer, de nationale bibliotheek, de Opera van Parijs, vele bedrijven uit de privésector, … is de mobilisatie sterk en wordt de staking gevolgd.

Feestdagen in het teken van strijd

In het hele land werden tijdens de feestdagen honderden initiatieven genomen om de strijd te organiseren en te versterken. In de Parijse metropoolregio schakelde CGT Energie in de ochtend van kerstavond bijna 500.000 huishoudens over op de tarieven voor daluren. “Het was ons kerstcadeau,” legde CGT-vertegenwoordiger Nicolas Noguès uit. “Voor de gebruiker telt het in centen, maar voor het bedrijf wordt het een groot verlies aan inkomsten.” Ook in Béziers hebben de stakers in de centrale ingebroken om alle klanten van het netwerk op “daluren” te zetten.

Elders hebben arbeiders de elektriciteit van de rijken afgesneden om deze te herverdelen onder de armen, zoals in Bordeaux waar de stakers de elektriciteit hebben afgesneden naar Cdiscount (een Frans e-commerce bedrijf) en het gemeentehuis om deze te herverdelen: “We nemen de kilowatts van de rijksten en geven ze terug aan de armsten.”

Deze initiatieven blijven ongetwijfeld punten scoren bij het publiek. Maar ze tonen ook wat er mogelijk is als de arbeiders de controle hebben in de plaats van de bazen en de aandeelhouders.

Werkenden gemotiveerd door de huidige dynamiek

Sinds het begin van de pensioenbeweging op 5 december hadden verschillende raffinaderijen zich bij de strijd aangesloten, maar zonder echte coördinatie. Sommige waren niet in staking, terwijl andere met tussenpozen staakten. Dit had de regering geholpen om de aanvoerstromen te reorganiseren in coördinatie met het management van de oliemaatschappijen. Maar sinds dinsdag 7 januari ‘s middags zijn alle raffinaderijen van het land in staking gegaan op aandringen van CGT Chimie. Dit is sinds 2010 niet meer gebeurd. In 2016, in de beweging tegen de Arbeidswet, volgde één van de raffinaderijen niet, in tegenstelling tot vandaag. Deze situatie illustreert dat de beweging een impact heeft op het opnieuw motiveren en mobiliseren van de arbeiders.

De dynamiek van het structureren van de strijd raakt vele andere sectoren, zoals de advocaten, die de hele week in staking zijn gegaan om het pensioenhervormingsproject aan de kaak te stellen. Deze woensdagochtend trokken ze hun zwarte gewaden uit en gooiden ze aan de voeten van de minister van Justitie, die op bezoek was in Caen.

Het gaat erom voort te bouwen op deze drie dagen van nationale mobilisatie om de stakingsbeweging te versterken en uit te breiden tot een echte algemene staking die door algemene vergaderingen van de werkenden kan worden verlengd.

Het hele systeem moet weg!

De arbeidsproductiviteit is de laatste decennia aanzienlijk toegenomen: we produceren meer, met minder arbeiders. Het is niet waar dat de pensioenen onbetaalbaar zijn: er is nog nooit zoveel rijkdom geweest als nu. Er is meer dan genoeg om onze pensioenen te betalen en ook om de vele andere tekorten aan te pakken die de samenleving treffen.

Lokale algemene vergaderingen van werkenden en jongeren (op werkplaatsen, in wijken, …) kunnen niet alleen democratisch beslissen over het verlengen van stakingen en over maatregelen om deze acties te versterken, ze kunnen ook collectief discussiëren over een eisenplatform. Enkele elementen daarin kunnen zijn:

• De onmiddellijke daling en bevriezing van de benzine- en energieprijzen;
• Een inkomen om te leven, niet om te overleven: verhoging van de lonen en sociale uitkeringen en hun indexering naar prijzen, inclusief brandstof;
• Werkzekerheid met echte vaste arbeidsovereenkomsten;
• De werkloosheid moet worden aangepakt, niet de werklozen: verkorting van de arbeidstijd tot 32 uur per week zonder loonverlies met compenserende aanwervingen;
• De behoeften centraal stellen in het beleid: gratis en niet-vervuilend openbaar vervoer, openbare diensten (onder meer lokale diensten: crèches, scholen, kraamklinieken, postkantoren, sociale huisvesting, enz);
• De (her)invoering van de vermogensbelasting, strijd tegen belastingontduiking door de ultrarijken en multinationale ondernemingen, vervanging van indirecte belastingen (BTW, enz.) door een hoge belasting op de rijken en grote ondernemingen, mogelijkheid om grote bedrijven in publieke handen te nemen;
• Het vestigen van een grote publieke milieudienst die honderdduizenden banen schept die nodig zijn voor de energie- en ecologische transitie (ecologische landbouw, voeding in korte keten, hernieuwbare energie, enz.);

Om een dergelijk programma te verwezenlijken zijn echt socialistische maatregelen nodig, zoals de nationalisatie en eenmaking van de gehele financiële sector in een nationale investerings- en financieringsdienst onder de democratische controle van de gemeenschap, evenals de nationalisatie van belangrijke sectoren van de economie, zodat grote bedrijven de ecologische transitie niet langer kunnen saboteren en een democratische planning op basis van ecologische en andere behoeften mogelijk wordt.

Als Frankrijk vandaag in opstand komt, is het verre van het enige land. Sinds de eerste stappen van de revolte van de gele hesjes is de ontwikkeling van massale strijd en algemene stakingen met revolutionaire eigenschappen over de hele wereld krachtig geweest. De lijst van landen die geconfronteerd worden met een massale opstand wordt steeds langer. Marxisten kunnen met vertrouwen een rol spelen in dit tijdperk van strijd met de ambitie om de werkenden en de massa’s tot een breuk met het kapitalistische systeem van uitbuiting te brengen, zodat de mensheid zich eindelijk kan bevrijden doorheen de opbouw van een democratisch socialistische samenleving.

Op donderdag 5 december, de eerste dag van de staking en betogingen tegen de geplande hervorming van de pensioenen, kwamen maar liefst 1,5 miljoen mensen op straat in 250 betogingen. Ter vergelijking: de eerste stakingsdag tegen het ontwerp van arbeidswet in 2016 bracht 500.000 mensen samen volgens dezelfde vakbonden. Een nieuwe dag van strijd is aangekondigd voor 10 december, terwijl de staking in verschillende sectoren hernieuwd werd en ook de 12e een nieuwe datum voor algemene mobilisatie is.

Door Nicolas Croes

Nog voordat de actiedag van de 5e begon, was het duidelijk dat deze beweging massaal zou worden. De dag ervoor bleek uit de Harris Interactive Poll voor RTL en AEF Info dat 69% van de Fransen de stakingsbeweging steunde. De hoge opkomst bij de betogingen bevestigde deze steun, hoewel veel betogers na een jaar van politiegeweld en duizenden gewonden van de beweging van de gele hesjes met angst naar de betogingen gingen.

De betogingen verenigden spoorwegarbeiders, personeel van het lokaal openbaar vervoer, gezondheidswerkers, leraren, gepensioneerden, werkenden van private bedrijven, gele hesjes, … De vakbonden beweren dat 70% van de leraren in staking waren, waarvan sommige ook vrijdag staakten. De vakbond CGT schat dat in de openbare diensten tot 45% van het personeel aan de staking deelnam. Bij EDF (Electricité de France) meldt de CGT dat 50% tot 60% van het personeel in staking was. Bij de SNCF staakte 61,4% volgens de CGT, die net als UNSA-Rail en SUD-Rail oproept tot een staking van onbepaalde duur. Bij het lokaal openbaar vervoer in Parijs, de RATP, bleven tien metrolijnen gesloten. Dat is meer dan tijdens de vorige staking, die de hoofdstad op 13 september vrijwel verlamd had. Zelfs in bedrijven met een zwakkere vakbondstraditie, zoals Orange, schatten de vakbonden het percentage stakers op 15%, een van de hoogste percentages sinds de jaren 2000.

Ook de havens en dokken stonden stil, terwijl vrachtwagenchauffeurs blokkades organiseerden. Zeven van de acht Franse raffinaderijen waren in staking. “Nooit gezien,” volgens vakbondsman Emmanuel Lépine, in vergelijking met eerdere bewegingen in de raffinaderijen (2018 rond de lonen, 2016 tegen de wet El Khomri, 2010 tegen de pensioenhervorming onder Sarkozy). Vier raffinaderijen waren vrijdag nog steeds in staking. Zelfs de politie werd getroffen door de staking, terwijl minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner de politie probeerde gerust te stellen door te zeggen dat hun speciale pensioenregeling ‘gehandhaafd’ zal worden.

Strijd uitbreiden

Niemand ging ervan uit dat één mobilisatie, hoe indrukwekkend ook, de regering tot toegevingen zou dwingen. Op verschillende plaatsen waren er algemene vergaderingen om de staking te verlengen (SNCF, RATP, enkele leerkrachten, …) en dat nog voor de vergadering van de vakbonden CGT, FO, Solidaires, FSU Intersyndicale en de vier jongerenorganisaties op vrijdagochtend bijeenkwam. Uit die vergadering kwam een nieuwe datum voor een actiedag met stakingen en betogingen: dinsdag 10 december.

Op verschillende werkplekken waren er algemene vergaderingen. Het komt erop aan om deze verder te ontwikkelen en de beweging zo sterk mogelijk te verankeren onder de collega’s door hen democratisch te betrekken bij de organisatie van de strijd, in het bijzonder bij het verlengen van de staking.

Philippe Martinez, algemeen-secretaris van de CGT, legde op televisie uit: “We moeten de stakingen in alle bedrijven veralgemenen (…) We moeten de staking vernieuwen tot erkend wordt dat deze hervorming tot armoede zal leiden. We moeten vertrouwen op onze sociale basis, die een van de beste in de wereld is, en deze versterken onder jongeren, vrouwen en kwetsbare personen.”

Het spook dat boven de regering-Macron hangt, is dat van een stakingsbeweging zoals in 1995. Toen lag het openbaar vervoer drie weken lang lam. Deze beweging kon op grote steun van de bevolking rekenen, waardoor de regering gedwongen werd de klok terug te draaien. Dit waren de grootste stakingen sinds die van mei 68. Dat is ook vandaag het potentieel.

De kracht van de huidige beweging is van dien aard dat de meest antistakingsgezinde partij, het Rassemblement National (ex-FN) van Marine Le Pen, zich genoodzaakt zag om lippendienst aan de beweging te betuigen. Volgens de hoger vermelde peiling steunt maar liefst 75% van de kiezers van Le Pen de stakingen. Deze strijd kan dus ook een belangrijke rol spelen in het gevecht tegen extreemrechts: de stakingen vestigen de aandacht op wat de werkenden, los van hun geloof of huidskleur, verenigt. De extreemrechtse retoriek van verdeeldheid is niet bestand tegen belangrijke sociale mobilisaties. Maar als de beweging op de klippen loopt of verraden wordt door de vakbondsleiders, kunnen cynisme en ontgoocheling de weg vrijmaken voor een versterking van extreemrechts.

France Insoumise en de gele hesjes

In Frankrijk werd het potentieel voor eengemaakte strijd van verschillende sociale bewegingen tegen Macron en het grootkapitaal, waar hij een vertegenwoordiger van is, al meermaals aangetoond. In de verkiezingscampagne had France Insoumise (FI) met haar programma, onder meer rond de nood aan ‘ecologische planning’, het debat al aangewakkerd over welk soort verzet nodig is tegen de besparingen en de vernietiging van ons milieu.

Bij het begin van de ambtstermijn van Macron nam FI zeer goede initiatieven om de vakbondsstrijd te ondersteunen en om de besluiteloosheid die onder vakbondsleiders heerste te overstijgen. Helaas hebben de vakbondsleiders, met enige nuances, elke poging geblokkeerd om tot een nationale strijdbeweging met algemene stakingen te komen. FI heeft daarna verder initiatieven genomen, maar de nadruk lag sterk op de parlementaire strijd. Het einde van de initiatieven op straat en bij gebrek aan een grote betrokkenheid van onderuit, maakte dat veel aanhangers van FI zich afvroegen wat ze moesten doen behalve het werk van de verkozenen toejuichen. De mediacampagne tegen FI hielp zeker niet. Dezelfde media lieten nadien niet na om de beweging van de gele hesjes op brutale wijze aan te vallen, zoals dat gebeurt telkens de arbeiders in actie komen.

Toen de beweging van gele hesjes een jaar geleden opdook, stond deze het sterkst waar de beweging aansluiting vond met de arbeidersbeweging. Dit was onder meer het geval in Toulouse, waar de blokkade meermaals massaal was dankzij steun van de vakbond van vrachtwagenchauffeurs.

Als de arbeidersbeweging haar werkinstrumenten in de strijd gebruikt, door middel van een staking, is het mogelijk om daarrond een sterke eengemaakte beweging uit te bouwen. Zoals bij elke grote sociale beweging wordt in de media en op sociale media wel eens vergeleken met mei ’68. Op het hoogtepunt van die maand van revolutie was er een combinatie van jongeren in strijd en een algemene staking van 10 miljoen werkenden waardoor het systeem bijna omvergeworpen werd. De sociale woede bereikt nu een kookpunt dat vergelijkbaar is met de woede destijds. Met hernieuwbare algemene stakingen op basis van algemene vergaderingen van werkenden en jongeren in strijd, kunnen we onze eisen afdwingen.

Het hele systeem moet weg!

De arbeidsproductiviteit is de afgelopen decennia aanzienlijk toegenomen: we produceren meer, met minder werkenden. Het is niet waar dat pensioenen onbetaalbaar zijn: er was nog nooit zoveel rijkdom geweest als nu. Er is niet alleen een manier om onze pensioenen te betalen, maar ook om de vele tekorten aan te pakken die overal in de samenleving voorkomen.

Lokale algemene vergaderingen van werkenden en jongeren (op werkplaatsen, in wijken, …) kunnen niet alleen democratisch beslissen over het verlengen van stakingen en over maatregelen om deze acties te versterken, ze kunnen ook collectief discussiëren over een eisenplatform. Enkele elementen daarin kunnen zijn:

• De onmiddellijke daling en bevriezing van de benzine- en energieprijzen;
• Een inkomen om te leven, niet om te overleven: verhoging van de lonen en sociale uitkeringen en hun indexering naar prijzen, inclusief brandstof;
• Werkzekerheid met echte vaste arbeidsovereenkomsten;
• De werkloosheid moet worden aangepakt, niet de werklozen: verkorting van de arbeidstijd tot 32 uur per week zonder loonverlies met compenserende aanwervingen;
• De behoeften centraal stellen in het beleid: gratis en niet-vervuilend openbaar vervoer, openbare diensten (onder meer lokale diensten: crèches, scholen, kraamklinieken, postkantoren, sociale huisvesting, enz);
• De (her)invoering van de vermogensbelasting, strijd tegen belastingontduiking door de ultrarijken en multinationale ondernemingen, vervanging van indirecte belastingen (BTW, enz.) door een hoge belasting op de rijken en grote ondernemingen, mogelijkheid om grote bedrijven in publieke handen te nemen;
• Het vestigen van een grote publieke milieudienst die honderdduizenden banen schept die nodig zijn voor de energie- en ecologische transitie (ecologische landbouw, voeding in korte keten, hernieuwbare energie, enz.);

Om een dergelijk programma te verwezenlijken zijn echt socialistische maatregelen nodig, zoals de nationalisatie en eenmaking van de gehele financiële sector in een nationale investerings- en financieringsdienst onder de democratische controle van de gemeenschap, evenals de nationalisatie van belangrijke sectoren van de economie, zodat grote bedrijven de ecologische transitie niet langer kunnen saboteren en een democratische planning op basis van ecologische en andere behoeften mogelijk wordt.

Als Frankrijk vandaag in opstand komt, is het verre van het enige land. Sinds de eerste stappen van de revolte van de gele hesjes is de ontwikkeling van massale strijd en algemene stakingen met revolutionaire eigenschappen over de hele wereld krachtig geweest. De lijst van landen die geconfronteerd worden met een massale opstand wordt steeds langer. Marxisten kunnen met vertrouwen een rol spelen in dit tijdperk van strijd met de ambitie om de werkenden en de massa’s tot een breuk met het kapitalistische systeem van uitbuiting te brengen, zodat de mensheid zich eindelijk kan bevrijden doorheen de opbouw van een democratisch socialistische samenleving.

Volgens een peiling van IFOP vindt 64% van de Fransen dat de algemene staking van 5 december gerechtvaardigd is. De pensioenhervorming van president Macron valt in slechte aarde. De lijst van sectoren waar er tot stakingen opgeroepen wordt, is erg lang (spoor, openbaar vervoer in Parijs, luchtcontrole, personen- en goederentransport, energiebedrijf EDF, studenten, onderwijs, post, zorg, media, politie, …). Op drie maanden van de lokale verkiezingen kan deze actiedag verregaande gevolgen hebben, zeker in een context waarin de traditionele partijen in puin liggen.

Door Simon (Bergen)

Het is een jaar geleden dat de beweging van de gele hesjes begon. Een beweging van ongekende duur die de omvang van de woede illustreerde die tot in het diepst van de samenleving leeft. Een beweging die ook de eerste stappen zette in de wedergeboorte van een breed gedragen klassenbewustzijn. De protestbeweging tegen de pensioenhervorming is een direct gevolg hiervan.

Zoals Adrien Quatennens, parlementslid voor France Insoumise, uitlegt, is de situatie in Frankrijk er een van “sociale woede die verder gaat dan de kwestie van de pensioenen.” De samenleving kraakt overal en de autoriteiten doen niet veel meer om de gaten te dichten. Zo werd deze week in Le Monde gewezen op de explosie van het aantal dakloze moeders, terwijl we nog geschokt waren door de student die zichzelf in november in brand stak nadat hij zijn studiebeurs verloren was. Dergelijke wanhoopsdaden spreken boekdelen over het Frankrijk van Macron, het Frankrijk van het onrecht.

Veel sectoren hebben het al langer moeilijk en probeerden te reageren. Denk maar aan de acties in de zorgsector. Er was ook de internationale dag tegen geweld op vrouwen, waarbij op 23 november massaal betoogd werd in Frankrijk. Vrouwen worden ook nu het meest direct getroffen door de aanvallen van de pensioenhervorming.

Wat houdt de pensioenhervorming precies in?

Voorlopig is het de bedoeling om de periode waarin moet bijgedragen worden om recht te hebben op een volledig pensioen te verlengen. Het pensioenbedrag wordt verminderd door de invoering van een puntenpensioen. De regering pleit voor de afschaffing van speciale regimes, wat voorgesteld wordt als een beleid gericht op meer ‘gelijkheid’ waarbij iedereen op gelijke voet staat. Die gelijkheid betekent uiteraard niet dat iedereen van de meest gunstige regimes kan genieten, maar wel dat wie er nog wat beter aan toe was moet inleveren. Leerkrachten, spoorpersoneel, … worden voorgesteld als profiteurs die van privileges genieten. Gelijkheid betekent voor Macron dat iedereen even weinig krijgt…

Echte gelijkheid zou betekenen dat er een opwaartse eenmaking is waarbij de beste voorwaarden de norm worden voor iedereen. Dat is niet mogelijk zonder het geld te zoeken waar het zit: bij de aandeelhouders van de grote bedrijven, de beursgenoteerde bedrijven van de CAC40. In 2018 waren die beursgenoteerde bedrijven goed voor een winst van maar liefst 100 miljard euro!

De productiviteit van werkenden is de afgelopen decennia aanzienlijk toegenomen: we produceren meer met minder collega’s. Het klopt niet dat de pensioenen onbetaalbaar zijn: er was nog nooit zoveel rijkdom als nu. We moeten ons organiseren tegen deze aanval op de vruchten van onze arbeid. De massastrijd gaat niet alleen over de pensioenen, maar om een samenleving van ongelijkheid waarbij de hefbomen van de economie in handen zijn van een kleine minderheid van de bevolking. Om daar verandering in te brengen, moeten de belangrijkste sectoren van de economie (banken en financiën, energie, metaal, communicatie, …) in publieke handen komen onder democratisch beheer en controle van de arbeiders en de gemeenschap. Enkel op die basis kunnen we gezamenlijk plannen wat sociaal en ecologisch noodzakelijk is voor de werkende klasse.

Bouwen aan eenheid tegenover de overkant

De stakingsoproep voor 5 december is een kans om de woede in de samenleving te verenigen in een algemene strijd. Een meerderheid van vakbonden roept op tot actie tegen pensioenhervorming, terwijl sommige vakbonden, zoals die van het Parijse openbaar vervoer (RATP) en het spoor (SNCF), deze dag als startpunt nemen voor een hernieuwbare staking.

Als de arbeiders hun plaats in het productieproces als strijdinstrument gebruiken, kunnen zij een sleutelrol spelen in de strijd voor echte systeemverandering. De actiedag van 5 december moet worden beschouwd als een stap in de richting een echte algemene staking die de hele economie van het land blokkeert. Zo’n staking zou niet alleen de kapitalisten treffen waar het hen het meest pijn doet, in hun portefeuille, maar het zou ook duidelijk maken dat het de werkenden zijn die de rijkdom produceren en dat er zonder hen niets gebeurt.

Op basis van dit vertrouwen en het enthousiasme dat door de huidige internationale context van de massale strijd is ontstaan, is het mogelijk om de beweging tegen het kapitalisme zelf te richten, het omver te werpen en de fundamenten te leggen voor een economie gericht op het welzijn van allen, een democratisch socialistische economie, waar de sleutelsectoren democratisch gecontroleerd en beheerd worden door de werkenden en hun gezinnen.