Mikhail Khordokovskii, één van de rijkste Russen en hoofd van het bedrijf Yukos Oil, werd op 25 oktober op zijn privé jet opgepakt. Khordokovskii’s arrestatie kwam er op basis van beschuldigingen van corruptie, fraude, belastingsontduiking,… Als gevolg ervan is er een legale, politieke en economische crisis ontstaan. Miljarden dollars werden van de Russische beurzen teruggetrokken op 26 oktober. Voor het opschorten van de beurs, zag Khodorkovskii zijn eigen persoonlijke rijkdom afnemen met 1,5 miljard dollar.

Rob Jones, Moskou

Khordokovskii werd opgepakt omdat hij belastingen had ontdoken en wegens fraude, maar de zaak heeft grote gevolgen voor de Russische samenleving. Toen Poetin aan de macht kwam, beloofde hij om de zogenaamde ‘oligarchen’ (de mensen die tijdens het regime van Yeltsin hun invloed gebruikten om superrijk te worden terwijl de meerderheid van de bevolking met armoede te kampen had) aan te pakken. Poetin deed deze belofte niet omwille van een gevoel van rechtvaardigheid, maar omdat de Russische kapitalisten de noodzaak inzagen om een einde te maken aan de chaos en de rechteloosheid tijdens het regime van Yeltsin. Poetin wou een meer stabiele vorm van samenleving waarbij de kapitalistische economische relaties zich binnen een wettelijk kader zouden afspelen.

Als voormalige KGB-officier was Poetin een ideale figuur om het staatsapparaat te mobiliseren. Zijn bewind heeft veel kenmerken van wat marxisten ‘Bonapartisme’ noemen, waarbij de president balanceert en maneuvreert tussen verschillende onderdelen van de heersende klasse en daarbij gebruik maakt van semi-dictatoriale methoden. In die context werd de arrestatie van Khordorkovskii voorgesteld als een overwinning voor de "siloviki" (het leger en de politieke politie, de FSB-KGB) op de "familie" (de oligarchen).

Poetin was verplicht om een poging te doen om de situatie in het land te stabiliseren. Maar als reactie op de arrestatie van Khordokovskii nam het hoofd van de presidentiële administratie, Alexander Voloshin, algemeen gezien als een hooggeplaatst lid van de "familie" ontslag uit protest. In plaats van hem te vervangen door een figuur van de "siloviki", duidde Poetin een meer neutrale figuur aan, wellicht om te zien hoe ver de ambities gaan van een aantal van zijn vrienden bij de politieke politie.

Socialisten vinden het uiteraard niet erg dat Khordokovskii of andere oligarchen aangepakt worden. Khordokovskii en andere criminelen hebben de staatseigendommen van de voormalige Sovjetunie geplunderd om zichzelf te verrijken, terwijl er miljoenen mensen in armoede leven. -Dat was een onderdeel van de herinvoering van het kapitalisme waarbij wereldwijd door zowat alle regering enthousiast werd gereageerd.

De oligarchen zijn een tijdlang ingegaan tegen het regime in het Kremlin, waardoor er nu acties tegen hen worden ondernomen. Boris Berezovskii, een andere miljardair van de "familie", is in vrijwillige ballingschap gegaan in Londen. Vladimir Guzinsky probeert vervolging te voorkomen door naar Griekenland te verhuizen. Roman Abramovich heeft de meeste van zijn bezittingen in Rusland verkocht om te verhuizen naar Londen waar hij Chelsea FC eerder opkocht. Zelfs Potanin, die aanzien wordt als een bondgenoot van Poetin, zou overwegen om weg te trekken. Hij zou geïnteresseerd zijn om Arsenal FC in Londen op te kopen.

Maffia-kapitalisme

De oligarchen zijn het meest zichtbare en gehate gezicht van het "Nieuwe Rusland" dat het resultaat was van het kapitalistisch herstel in Rusland de voorbije 15 jaar. Ze namen de enorme overheidsbezittingen en natuurlijke grondstoffen over die onder het stalinistisch regime tenminste nog formeel aan de bevolking toebehoorden. Concurrenten werden uitgeschakeld en om de uitverkoop mogelijk te maken werd harde repressie gebruikt tegen de arbeiders die zich verzetten. De nieuwe kapitalisten gebruiken veel maffia-methoden zoals het in elkaar slaan van wie tegenwerkt en zelfs moorden. De afgelopen 10 jaar hebben deze figuren Rusland omgevormd in iets als Chicago in de jaren ’30.

Mikhail Khordokovskii is geen uitzondering, eind jaren ’80 was hij een leidinggevend figuur binnen de Komsomol en hij gebruikte die positie om kapitaal te accumuleren. Hij was de oprichter van één van de eerste piramide-systemen in Rusland, waarmee de nieuwe rijken het geld uit de zakken van de bevolking kregen met de belofte van een grote beloning. De beloning kwam er uiteraard niet. Khordokovskii maakte gebruik van de privatiseringen die gestimuleerd werden door de Wereldbank. Daarbij werden de meest productieve sectoren van de industrie erg snel geprivatiseerd en verkocht aan lage prijzen, soms zelfs tien keer onder de reële waarde. Khordovskii werd eigenaar van de oliemaatschappij Yukos, nu de vierde grootste in de wereld, en hij heeft een persoonlijke rijkdom die geschat wordt op 8 miljard dollar.

De westerse media die klagen dat de arrestatie van Khordokovskii aantoont dat er nog geen rechtsstaat bestaat in Rusland, zijn dan ook hypocriet. De oligarchen zijn verantwoordelijk voor enorme misdaden de afgelopen 15 jaar. Het zou logischer geweest zijn moesten ze allemaal vervolgd worden en gevangengezet zijn! De hypocriete commentaren op de arrestatie van Khordokovskii zijn enkel een weerspiegeling van het klassekarakter van het gerecht in een kapitalistisch systeem. Volgens hen moeten de misdaden uitgevoerd om het kapitalisme te herstellen aanvaard worden.

Het feit dat Khordokovskii onder vuur ligt, is een onderdeel van de aanval die plaatsvindt op de democratische rechten in de aanloop naar de parlementsverkiezingen in december en de presidentsverkiezingen van volgend jaar. Er bestaat geen onafhankelijke TV-zender meer sinds Berezovskii de controle over NTV verloor. De wetten over de media zijn herschreven waardoor journalisten geen kritiek mogen uiten op individuele kandidaten. Het recht van organisaties en individuen om op te komen bij de verkiezingen is serieus beperkt. Zo kunnen enkel partijen die in de helft van de regio’s van Rusland actief zijn deelnemen aan de verkiezingen. Dat betekent dat bvb. regionale partijen of islamitische partijen uitgesloten worden. Onafhankelijke kandidaten zullen amper nog kunnen opkomen. Zelfs de opiniepeilers werden onder handen genomen om zeker te zijn dat de "correcte" voorspellingen worden gedaan om zo de regerende partijen te helpen. Die maatregelen worden genomen om Poetin een ruime meerderheid in het parlement te geven en de pogingen van het parlement om zijn neo-liberale beleid te blokkeren te stoppen.

De echte redenen voor de arrestatie van Khordokovskii moeten hier gezocht worden. Yukos Oil probeerde los van het Kremlin een akkoord te sluiten voor een fusie met Exxon en het bedrijf probeerde ook om een aantal stemmen in het parlement op te kopen. De invloed van Yukos was zo groot dat een aantal partijen klaagden dat ze geen meerderheid kunnen krijgen voor een wet als die niet eerst met Khordokovskii werd besproken.

Yukos financiert ook twee pro-Westerse neo-liberale partijen – de Eenheid van Rechtse Krachten en Yabloko – en er wordt beweerd dat ze een "strategische alliantie" (die 5 miljoen dollar kostte) zouden aangegaan zijn met de Communistische Partij (CP). De voormalige PR manager van Yukos werkt nu voor de CP, waar hij moet proberen de partij een jonger imago te bezorgen voor de komende verkiezingen. Vertegenwoordigers van de olie-industrie zullen ook op de CP-lijsten kandideren. Een nieuw parlement vol marionetten van Khordokovskii zou mogelijks de plannen van Poetin kunnen blokkeren op vlak van pensioenhervormingen en andere maatregelen.

Poetin hoopt dat met de arrestatie van Khordokovskii diens groeiende macht in het parlement en in het land zal gestopt worden. Maar de miljardair legt zich niet bij de situatie neer. Op 3 november nam hij ontslag als voorzitter van Yukos Oil, en stelde hij een campagne te voeren tegen zijn gevangenschap – een campagne die mogelijks een politieke campagne zou worden volgens Khordokovskii.

Los van wat de uitkomst zal zijn van dit dispuut onder delen van de heersende elite, heeft de arrestatie van Khordokovskii alleszins aangetoond dat de schijnbare stabiliteit in de Russische samenleving enkel een stabiliteit aan de oppervlakte is die in stand gehouden wordt door een steeds ondemocratischer regime. De Russische arbeiders hebben geen bondgenoten onder de twistende vleugels van de heersende klasse. Enkel een sterke onafhankelijke arbeidersbeweging, bewapend met een socialistisch programma, kan een weg vooruit aanbieden. Eén van de centrale eisen moet de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie zijn, nationalisatie onder arbeiderscontrole en – beheer.

Als Poetin de arbeidersklasse direct wil confronteren, zal hij mogelijks een harde reactie krijgen van de arbeiders – een beweging die de belangrijkste kracht in de samenleving kan worden waardoor de crisis rond de ruzie van de president met Khordokovskii tot een fait divers zou herleid worden.

Enkele maanden voor de verkiezingen van 2004 komt de Griekse regering van de sociaal-democratische PASOK zwaar in de problemen.

Elektra Kleitsa, Athene

De enorme pogingen van de regering om een charme-offensief in te zetten, in september kondigden ze aan een aantal toegevingen te doen tegenover de meest kwestbare lagen van de bevolking (gepensioneerden, werklozen, boeren,…), verliezen nu alle impact.

In de opiniepeilingen is de kloof tussen PASOK en ‘Nieuwe Democratie’ (de belangrijkste rechtse partij) niet kleiner geworden, ND blijft vooropliggen met 8 punten voorsprong. Bovendien hebben de beperkte toegevingen enkel geleid tot het organiseren van een reeks stakingen door arbeiders in de publieke sector.

De eerste acties, zo’n anderhalve maand geleden, vonden plaats in het onderwijs. Het personeel aan de universiteiten en hogescholen gingen in staking om een verhoging van het onderwijsbudget met 25% te eisen. Ze eisten ook dat de regering haar beloftes zou houden om de lonen met 20% te verhogen en op die wijze loonsdalingen van de voorbije jaren te compenseren.

Al snel werden ook acties opgezet door de leraars in het secundair en lager onderwijs. Die hielden een 48-urenstaking op 3 en 4 november en dreigen met een algemene staking van onbepaalde duur na 18 november. Ze eisen meer geld voor het onderwijs, de afschaffing van onderwijshervormingen en degelijke lonen. Het is de eerste keer sinds de staking van 1997, die zo’n twee maanden duurde, dat de leraars zo vastberaden in actie komen.

Ook bij de gezondheidssector is er ongenoegen en zijn er acties. In de ziekenhuizen waren er verschillende stakingen van dokters. De verplegers en ander ziekenhuispersoneel hielden een 24-urenstaking gevolgd door twee 48-urenstakingen. Zij komen op voor meer geld voor de openbare gezondheidszorg, het aanwerven van meer verplegers en personeel, loonsverhoging en menselijke werkuren (dokters in de ziekenhuizen werken geregeld 70 tot 80 uur per week en dat zonder overloon – ze krijgen wel een aantal extra vrije dagen).

Recent werd beslist door de Federatie van Ziekenhuiswerknemers (POEDIN) om meer militante acties te ondernemen en dat onder druk van de basismilitanten die woedend waren omdat er geen acties ondernomen werden door de vakbondsleiding.

Andere belangrijke recente stakingen waren er o.a. bij de gemeentelijke ambtenaren waarbij 70% van de werknemers deelnam aan een 10-dagen durende staking.

De regering dagvaardde de vakbonden voor het gerecht en slaagde erin de staking illegaal te verklaren. Ondanks die uitspraak ging de staking verder. De stakende gemeentelijke ambtenaren eisen vooral loonsverhoging, geen deeltijdse arbeid, een verlaging van de pensioenleeftijd, geen privatisering van de afvalophaling,…

Het conflict leidde tot het opstapelen van het huisvuil in de straten van alle Griekse steden. De rechtbank besliste dat de staking illegaal was omdat het ‘gevaarlijk’ was voor de openbare gezondheid. De staking eindigde toen de vakbondsleiders – die met traditionele partijen als PASOK verbonden zijn – weigerden om de staking verder te steunen.

Ondanks het enorme aantal stakingen en betogingen, is er geen coördinatie van de acties. Vakbondsleiders die gelinkt zijn aan PASOK proberen op alle mogelijke wijzen om de acties af te remmen en te stoppen om zo hun regering niet verder te ondermijnen.

De Communistische Partij heeft een belangrijke invloed en posities in de vakbonden, maar weigert om met andere linkse partijen samen te werken onder het mom van politieke meningsverschillen. In feite weigeren ze dat vooral omdat geen radicale acties voorgesteld worden door de CP.

Xekinima (onze zusterorganisatie in Griekenland) roept op voor gecoördineerde acties van alle arbeiders die strijd leveren en het uitbreiden van de stakingsacties. Sociale conflicten moeten bovendien democratisch georganiseerd worden door de basismilitanten.

De negatieve invloed van partijen als PASOK en ND op de vakbondsleiding toont bovendien aan dat er nood is aan een socialistisch alternatief op politiek vlak.

De Nederlandse regering Balkenende wil zware besparingen doorvoeren. In het kader van die besparingen werd enkele weken geleden een akkoord gesloten met de vakbondsleiding die o.a. instemde met een loonsstop gedurende 2 jaar. Binnen de vakbond (FNV) is er echter groot ongenoegen bij de leden. Hieronder publiceren we een verslag vanop een bijeenkomst in Rotterdam.

Een sympathisant van Offensief

Dinsdag 28 oktober vond in Rotterdam de regionale ledenvergadering van het FNV plaats, uitgeroepen om de leden uitleg te geven over het onderhandelingsresultaat van het najaars-‘overleg’.

Voor de ingang stonden 5 SP’ers pamfletten uit te delen met de oproep om tegen de resultaten van dit overleg te stemmen.

Bij binnenkomst bleek dat het vakbondsbestuur, zoals gebruikelijk, niet had gerekend op een al te grote opkomst; in het veel te kleine zaaltje stonden een stuk of 40 stoelen. De vergadering werd wat uitgesteld om in alle haast nog wat stoelen aan te dragen, wat uiteindelijk nog te weinig bleek voor de aanwezige 150 leden, voornamelijk havenarbeiders.

Toen de vergadering uiteindelijk begon, werd er meegedeeld dat het hoofdbestuur niet aanwezig was, en dat het bestuur van Rotterdam uitleg zou doen over het najaarsoverleg.

Toen barstten de leden uit in woede, en vroegen om een verklaring. De verklaring was dat het hoofdbestuur op geen enkele ledenvergadering omtrent het najaarsoverleg aanwezig was. Woedend werd er geroepen dat het hoofdbestuur te laf was om zich voor zijn eigen achterban te komen verantwoorden.

De voorzitter van de vergadering slaagde er uiteindelijk in de boel te sussen met de mededeling dat er na de pauze gelegenheid was tot discussie. Punt voor punt werden de onderhandelingsresultaten behandeld. Na elk punt kwamen er verontwaardigde geluiden uit de zaal. De leden maakten duidelijk kenbaar dat ze dit niet accepteerden.

Na de pauze begon de zeer felle discussie. Een havenarbeider ging op de tafel staan, en hield een betoog dat als dit akkoord werd doorgevoerd, alles werd afgebroken waar onze ouders voor hadden gestreden, en dat die zelfde ouders dan alles werd afgepakt, en velen dan in armoede zouden moeten leven.

Een ander zei dat het onaanvaardbaar is dat er juist op de lage inkomens bezuinigd wordt, terwijl er wel geld is voor gevechtsvliegtuigen (JSF) en om troepen naar Irak te sturen om daar de boel te bezetten.

Er werd ook de opmerking gemaakt dat het bestuur had geprobeerd de opkomst laag te houden door de uitnodigingen laat te versturen (sommigen hadden de uitnodiging pas de dag voor de vergadering ontvangen), zodat ze konden volhouden dat er geen actiebereidheid was onder de arbeiders. Maar uit de stemming op deze vergadering bleek duidelijk dat het bestuur niet naar zijn achterban luisterde, want er was wel degelijk actiebereidheid, zeker in Rotterdam.

Door verschillende leden werd gerefereerd aan Rotterdam als de “afvallige gemeente”. Na afloop van de vergadering werd mij uitgelegd dat het hoofdbestuur niet zo blij was met Rotterdam, omdat Rotterdamse kaderleden al voor Prinsjesdag op tv en radio opriepen voor stakingsacties, en menigmaal werden teruggefloten door dhr De Waal.

Iemand stelde voor een motie van afkeuring te sturen naar het hoofdbestuur met betrekking tot het handelen van het hoofdbestuur. Hier is over gestemd: 1 tegen, 2 geen mening, en de rest voor. Er werd besloten dat er namens de vergadering, per brief, een motie van afkeuring wordt gestuurd naar Lodewijk de Waal.

De recente parlementsverkiezingen in Zwitserland maakten van de extreem-rechtse Volkspartij van de miljonair Blocher de grootste politieke formatie, met 28%. In Nederland lijkt uit de puinen van de LPF, de instabiele partij rond Pim Fortuyn, met Nieuw Rechts een hardere rechtse variant te herrijzen. Michiel Smit, het boegbeeld van Nieuw Rechts, leunt openlijk aan bij het Vlaams Blok. Ook in Engeland is de BNP er in de recente periode in geslaagd om lokaal een aantal successen te boeken. Wat vertegenwoordigen deze partijen en hoe kunnen ze worden bestreden?

Peter Delsing

Los van de vraag of deze formaties een meer populistisch of neofascistisch karakter hebben: ze teren allemaal op de groeiende onzekerheid binnen de kapitalistische maatschappij. In een situatie dat niemand nog zeker is van zijn job of inkomen, de sociale zekerheid onder vuur ligt in heel Europa,… wijzen ze een gemakkelijke zondebok aan als schuldige voor de tekorten: de migranten of asielzoekers. Ze drukken een nog grotendeels passief verzet uit tegen de corrupte, zichzelf bedienende heersende elite.

Populisme is daarbij een gemeenschappelijk instrument. Ook bij de neofascistische partijen worden de fascistische methodes, bijvoorbeeld straatgeweld tegen andersdenkenden, om verkiezingen te winnen voorlopig liefst uit de publiciteit gehouden. Dit is zeker het geval voor het neofascistische Vlaams Blok, de BNP of het Franse Front National.

Het zou echter naïef zijn om te denken dat deze partijen, eens ze menen dat de krachtsverhoudingen het toelaten, hun oude doel om de straten fysiek te beheersen niet zouden gaan uittesten. In Frankrijk deelden linkse activisten in de steden die het Front National controleerde in de klappen, toen het FN zag dat het daarmee wegkwam bij het brede publiek.

Dit betekent niet dat neofascisten vandaag het soort gewelddadige massabeweging, gericht tegen de vakbonden of tegen arbeiderspartijen, zoals in de jaren ’30 kunnen opzetten. Het gewicht van hun sociale basis – de door de crisis geruïneerde middenstand, boeren of van hun klasse vervreemde, werkloze arbeiders – is vandaag veel kleiner. Het Blok brengt vandaag hoogstens 5000 man op de been. Vraag is hoeveel er zelfs daarvan bereid zouden zijn tot systematisch geweld tegen stakingspiketten, vakbondsbetogingen, etc. Het antwoord zou vernietigend zijn voor Dewinter en co. Omwille van die veranderde verhoudingen in de positie van de klassen gebruiken we de term "neofascisme".

Het is nog onduidelijk welke richting het met Nieuw Rechts in Nederland zal uitgaan. Kopstuk Michiel Smit is eigenaar van een internetbedrijf, studeerde economie en is ex-lid van de liberale VVD. Reeds binnen Leefbaar Rotterdam en de LPF stond hij ter discussie door zijn contacten met neonazi’s. Zo werd hij op nazisite’s als Stormfront.org gepakt op racistische uitspraken als "Er is één ding erger dan een neger: een blanke neger". Hij ziet er geen probleem in om samen te werken met de openlijk fascistische Nieuwe Nationale Partij. Tegelijkertijd lijkt hij naast zijn interesse in kaalgeschoren voetvolk ook ernstig te bouwen aan een kader van jonge twintigers, dikwijls studenten, om een stabiele leiding rond zijn persoon op touw te zetten. Door de massale aanvallen op de sociale zekerheid en het onvermogen om minderheden – de meest onderdrukte lagen van de arbeidersklasse – binnen het kapitalisme te "integreren", is er in Nederland een ruimte voor een neofascistische formatie.

Neofascisten als Dewinter concentreren zich op dit moment echter meer op het versterken van de onderdrukkende arm van het kapitalistische staatsapparaat – politie, leger, repressieve wetten – dan op de uitbouw van een massale, gewelddadige beweging op straat. Het is tegen deze achtergrond dat we zijn oproepen moeten zien om grote rechtse coalities op te richten met de VLD, NVA, etc. (zie het interview in De Standaard, 25/10/2003). Anderzijds is het duidelijk dat het Blok nog altijd een kader probeert te vormen dat in staat is om leiding te geven aan georganiseerd straatgeweld, via nevenorganisaties als NSV, Voorpost, Were Di, etc.

Het Blok kan ook niet eeuwig blijven winnen door zich enkel tegen de heersende politiek af te zetten, zeker niet wanneer er meer activiteit van de arbeidersbeweging in de maatschappij komt. Door aan de vetpotten van de staat deel te nemen, kunnen ze op een andere manier mensen aan zich proberen te binden. Ook al vallen er met de huidige economische crisis een pak minder postjes en kruimels voor de achterban te verdelen. Dewinter zegt dat hij bereid is om de "scherpe kantjes" van zijn programma te halen om aan de macht te kunnen deelnemen. Zelfs zijn eigen persoon, als burgemeesterskandidaat in Antwerpen in 2006, zou ter discussie staan. In een situatie van meer openlijke klassenstrijd is het echter waarschijnlijk dat vanuit het Vlaams Blok de elementen zullen opstaan voor een openlijk gewelddadige politiek op straat, zij het vooral als perfide hulpjes van de kapitalistische staat.

Door de economische crisis verhoogt de druk op het centrum en komt er ruimte voor een meer radicale kritiek op het beleid, langs rechtse maar ook langs linkse zijde. Een nieuwe, massale en strijdbare arbeiderspartij zou de hypocrisie van het Blok in concrete campagnes doorprikken. Het Blok is niet radicaal tegen de huidige afbraakpolitiek, het staat voor nog meer van hetzelfde. Dewinter houdt zijn ene hand op om rond te gaan bij rijke donateurs voor het Vlaams Blok, langs de andere kant werpt hij zich – in een kostuum dat van een directielid bij Ford Genk zou kunnen zijn – op als kampioen van de armen. Hij probeert als populist iedereen naar de mond te praten, maar valt met zijn lomp gewicht steeds langs de kant van de bazen. Die spreidstand moet op een bepaald moment onhoudbaar worden. De voorwaarde daarvoor is de uitbouw van een strijdend, tegen de politiek van de bazen en de burgerlijke politiekers opkomend socialistisch alternatief in de wijken, de scholen en bedrijven.

Op 1 november betoogden in Berlijn zo’n 100.000 mensen tegen het besparingsprogramma van de regering van Sociaal-Democraten en Groenen geleid door Schröder. Sozialistische Alternative (SAV, onze Duitse zusterpartij) heeft reeds geruime tijd voor zo’n betoging opgeroepen. In augustus lagen leden van SAV mee aan de basis voor de oproep van een nationale betoging op 1 november tijdens een nationale "actie-conferentie" van activisten die opkomen tegen het besparingsbeleid. Holger Dröge brengt verslag uit van de betoging op 1 november.

De betoging werd met 100.000 deelnemers in Berlijn veel groter dan verwacht en was een uiting van het enorme ongenoegen en de woede die toeneemt in Duitsland. In de opbouw naar de betoging was de leiding van zowel Ver.di als DGB (de belangrijkste vakbonden) niet bereid om actief te mobiliseren. In Ver.di negeerde de vakbondsleiding de unanieme beslissing van haar congres om de actie te ondersteunen. Twee dagen geleden omschreef DGB-leider Michael Summer de betoging tegen de regering als "niet veelbelovend".

"Heute", het nieuwsprogramma van de publieke TV-zender ZDF, stelde dat de "DGB weigerde om de oproep voor de betoging te ondersteunen. Ook waren vertgenwoordigers van de kerken, sociale hulporganisaties en de partijen in de Bundstag niet officieel vertegenwoordigd". Het was dan ook opvallend dat er ondanks het gebrek aan een oproep van deze "officiële" instanties, er toch zo’n 100.000 betogers waren.

Zelfs in de leiding van de antiglobaliseringsgroep Attac was er de voorbije weken disucussie en kritiek over de mogelijkheid van een nationale mobilisatie. In augustus waren er binnen Attac stemmen voor lokale betogingen in plaats van een nationale betoging. De omvang van de betoging op 1 november maakt duidelijk dat die mensen in een andere wereld leven.

Het is belangrijk dat de betoging werd georganiseerd door de basis. De mobilisatie ging tegen de vakbondsleiding in, een leiding die eerder deze zomer besliste om geen verdere acties te organiseren tegen het neo-liberale ‘Agenda 2010’ van Schröder. De nationale acties vandaag zijn het begin van een toenemend verzet, in de vorm van acties en stakingen die georganiseerd worden op lokaal, regionaal en zelfs nationaal vlak tegen de poging van het establishment om de levensstandaard fundamenteel aan te pakken.

Nationaal werden zo’n 30.000 mensen gemobiliseerd naar de betoging, terwijl ook tienduizenden inwoners van Berlijn deelnamen. Er is in Berlijn een grote bereidheid om in actie te komen tegen de besparingsplannen van de lokale regering van SPD en PDS. Deze betoging toonde aan wat mogelijk is als gemobiliseerd wordt en dat ondanks de weigering van de vakbondsleiding om te mobiliseren.

Bernd Riexinger, een lokale voorman van Ver.di in Stuttgart, viel de regering scherp aan in zijn slottoespraak op de betoging: "We staan hier vandaag omdat we niet langer de de holle woorden aanvaarden over het hervormen, uithollen en vernietigen van de sociale zekerheid waar wij voor gevochten hebben en ontwikkeld hebben". Op de betoging waren er spandoeken als "Genoeg is genoeg, weg met Schröder", een uitdrukking van de woede onder brede lagen van de bevolking tegenover de hervormingen van het pensioenstelsel, de "Hartz-hervormingen" in de gezondheidssector en de pogingen om de werkzekerheid en de werkloosheidsuitkeringen aan te vallen.

De sfeer op de betoging was erg militant en vastberaden. Nico Weinmann, een SAV-lid die sprak namens de "Jongeren tegen besparingen" (JgS, Jugend Gegen Sozialabbau) in Kassel, kreeg een enorm applaus toen hij de eis voor een algemene 24-urenstaking naar voor bracht. De openingstoespraken werden in goede banen geleid door een SAV-lid die de meeting modereerde. Het jongerenblok van de SAV samen met de jongerenafdeling van de IG Bau (vakbond in de bouwsector), Internationaal Verzet, de Turkse groep DIDF en andere groepen was één van de luidruchtigste delegaties op de betoing en kreeg vele steun.

Algemene 24-urenstaking

Na deze indrukwekkende bevestiging dat arbeiders en jongeren bereid zijn de strijd aan te gaan tegen de besparingen is de centrale vraag: hoe verder met de campagne. SAV roept op voor een algemene 24-urenstaking georganiseerd door de vakbonden en met de actieve betrokkenheid van verschillende sociale bewegingen als Attac en werklozencomités.

De betoging werd door een aantal media gelinkt aan een aantal stakingsacties van de leraars in de deelstaat Hessen op 18 november. Dat kan het begin betekenen van een fundamentele beweging om de aanvallen van de regering en het patronaat te stoppen, het kan de vakbonden en sociale bewegingen in het offensief brengen. Dit kan de banken, grote bedrijven,… raken waar het hen raakt: in hun winsten.