Nederland

Indien de leden van de FNV het centraal akkoord hadden afgewezen,dan zou dat een belangrijke stap vooruit zijn geweest voor de Nederlandse arbeidersbeweging. Nog even de feiten: voor het eerst sinds de tweede wereldoorlog zullen de lonen twee jaar lang in het geheel niet stijgen in ruil voor uitstel of verzachting van een aantal bezuinigingsmaatregelen die het kabinet in het najaar heeft aangekondigd. Het gelijk blijven van de lonen betekent vanwege e jaarlijkse prijsstijging dat de koopkracht twee jaar lang afneemt. Het licht afzwakken van het harde bezuinigingsbeleid is geen werkelijke concessie aan e arbeidersbeweging, maar meer een tijdelijke knieval in de richting van de vakbondstop. Het tempo van de bezuinigingen verandert er nauwelijks door.

Pieter Brans, Amsterdam

De inhoud van het akkoord heeft veel verzet opgeroepen. Kort na het sluiten van het akkoord kwam zelfs een aantal bestuurders in het geweer tegen het akkoord dat hen ervan weerhield (overigens heel bescheiden) loonsverhogingen af te spreken in bedrijfstakken waar het geld nog met miljoenen Euro’s binnenrolt. De ledenvergaderingen over het centraal akkoord barstten van de kritiek. Dat is terecht. Het akkoord bindt de vakbondsleden met handen en voeten en ze krijgen van kabinet alleen een stuk van een sigaar uit eigen doos. De arbeidersbeweging is het meest gediend met een algemene 24-urensstaking tegen het kabinetsbeleid. Een algemene staking is een massale beweging; het vraagt om een stevige voorbereiding.

Daarom roepen wij nog niet op tot een algemene staking van onbeperkte duur. Zo’n algemene staking stelt het machtsvraagstuk in de samenleving aan de orde, wie heeft de macht, de bazen of de arbeidersbeweging. Al het werk stopt, en de arbeidersbeweging moet voorzieningen treffen voor nood-diensten en onmisbare vormen van productie. De heersende klasse komt als het ware in de lucht te hangen. Maar om zo’n strijd op leven en dood te winnen is een leiding van de arbeidersbeweging nodig die bereid en in staat is om te vechten én te winnen. Zo’n leiding hebben we op dit moment niet, en een algemene staking van onbeperkte duur zou dus tot een grote nederlaag voor de arbeiders kunnen leiden.

Acties in bouw en metaal rond CAO’s in de afgelopen jaren zijn voldoende om af te rekenen met het misverstand dat er in Nederland geen actie meer wordt gevoerd. Het feit dat in de arbeidersbeweging wordt gesproken over een algemene staking geeft de woede weer over het regeringsbeleid. Tegelijkertijd bestaan er twijfels en onzekerheden over de mogelijkheden om een zo grote beweging op de been te brengen, vooral vanwege de rol van de leiding van de vakbeweging, maar ook vanwege het gebrek aan een duidelijk politiek alternatief.

In Europa hebben grote bewegingen en ook grote stakingsbewegingen tegen rechtse regeringen plaats gevonden. Bij veel van deze bewegingen is de gedachte aan een algemene staking naar voren gekomen. Maar de strekking van de eisen is tot nu toe beperkt tot een algemene staking totdat de regeringsplannen worden ingetrokken. De eis van de val van de regering wordt niet of nauwelijks gesteld. Toch is de dreiging van rechtse regeringen voor de levensstandaard van de arbeiders en hun gezinnen nu zo groot in veel landen dat de arbeidersklasse geen andere keus heeft dan zich te verzetten. Dat is de reden dat mensen voor het eerst sinds jaren kijken naar de mogelijkheid van een algemene staking. Binnen de vakbeweging is de situatie volstrekt anders dan in de jaren zeventig en tachtig. Ook in die jaren is de kwestie van een volledige algemene staking in Nederland nooit aan de orde gekomen. Wel is er in 1977 een massale staking geweest die enigszins in de buurt kwam van een algemene staking: 500.000 arbeiders gingen in staking tegen de aanval op de automatische prijscompensatie.

WASSENAAR

Bij het centraal akkoord van Wassenaar in 1982 verkocht vakbondsleider Wim Kok de prijscompensatie, in ruil voor banen die er nooit gekomen zijn. Dat centraal akkoord kwam echter op een moment dat de arbeidersbeweging geremd werd door een snel stijgende werkloosheid.. De huidige vakbondsleiding is nog een stuk rechtser dan 25 jaar geleden. De vakbeweging heeft een dubbel karakter: aan de ene kant een arbeidersorganisatie, waarvan de leden het doel hebben gezamenlijk hun belangen te verdedigen; aan de andere kant staat de vakbondsleiding door hun hoge salarissen en privileges dicht bij de ondernemers. Ook ideologisch gaan zij tot op grote hoogte mee met het kapitalistisch denken; zij hebben de klassenstrijd in feite begraven, en het ‘overlegmodel’ omarmd. Lange tijd heeft de vakbondsleiding strijd in Nederland in feite gesaboteerd, maar inmiddels is de woede en de frustratie van de gewone leden zo hoog opgelopen dat ze gedwongen worden in elk geval iets te doen.

De vakbondsleiders danken hun mooie salaris immers wel aan die leden, en als de bonden leeglopen is het met hun positie ook gedaan. Ook politiek is de situatie anders. In de jaren zeventig en tachtig was er in de meeste Europese landen, ook in Nederland een politiek alternatief voor rechtse regeringen voor handen vanwege de positie van sociaal-democratische en communistische partijen. Deze partijen hadden weliswaar ook een burgerlijke (pro-kapitalistische) leiding, maar hun basis lag in de arbeidersklasse en hun officiële programma was min of meer socialistisch. De totale verburgerlijking van deze vroegere arbeiderspartijen sinds de jaren negentig betekent dat er geen politiek alternatief op massabasis is in de huidige situatie. Wel zijn er in Europa politieke formaties ontstaan, zoals de RC in Italië en de SP in Nederland, die in de toekomst zo’n rol zouden kunnen gaan spelen.

In het huidige bewustzijn komt de wens van arbeiders naar voren om hun enorme potentiële macht in de samenleving te gebruiken, en hun spieren te laten zien, om zo de regering een halt toe te roepen en de aanval van de ondernemers te keren. In deze situatie is de eis van een algemene 24-urenstaking de beste manier om deze wens handen en voeten te geven en om de arbeidersklasse op verdere strijd in de toekomst voor te bereiden. De eis van een algemene staking van 24 uur brengt de kwestie naar voren van de leiding van de vakbeweging die uit de handen van de vakbondsbureaucratie genomen moet worden. Actie- comités worden in de strijd gevormd en kunnen met elkaar verbonden worden op plaatselijk, regionaal en nationaal niveau en leiding geven aan de strijd. Nu al komt soms de eis naar voren om de regering weg te staken. Deze eis werpt de kwestie op van het politieke alternatief voor de burgerlijke regeringen in Nederland en Europa. Wij hebben absoluut geen vertrouwen in een coalitie met de PvdA als alternatief voor de huidige regering. Deze partij heeft in het verleden bewezen net zo goed aan de kant van de rijken te staan als de VVD of het CDA. Vandaar dat wij ook onze reserves hebben bij een actiegroep als ‘Keer het Tij’, die weliswaar een zeer succesvolle demonstratie van 25.000 mensen op haar naam heeft staan, maar de PvdA in haar gelederen heeft opgenomen.

ARBEIDERSREGERING

Wij hebben een regering nodig die werkgelegenheid en behoud van de verzorgingsstaat kan garanderen. Als de traditionele partijen dat niet kunnen, zal er een alternatief uit de strijd zelf naar boven moeten komen: een arbeidersregering, die voort zou kunnen vloeien uit de actiecomités die zullen ontstaan tijdens grote stakingen.

Zo’n regering zou wel een socialistisch programma moeten aannemen om een sociaal beleid te kunnen garanderen. De SP zou in zo’n regering een rol kunnen spelen, indien ze zich in de strijd van de arbeiders werpt.

Nederland en Europa zijn een geheel nieuwe fase ingegaan. Het schrille triomfalisme van het kapitalisme uit de jaren negentig sterft snel weg. We staan aan de vooravond van een periode van economische stagnatie. Dat betekent dat de kapitalisten van plan zijn de levensstandaard, die grote delen van de arbeidersklasse in het verleden genoten, van ze af te nemen. De arbeiders zullen zich verzetten en zij zullen op zoek gaan naar de meest effectieve manieren om de werkgevers en hun regeringen terug te slaan. Dit plaatst de algemene staking onvermijdelijk op de agenda. Een nieuwe, explosieve periode van massale stakingen, strijd, grote demonstraties en de politisering van de arbeidersklasse dient zich aan.

Voor een socialistisch alternatief!

De arbeiders, arme boeren en indigene bevolking van Bolivië zijn er in geslaagd om hun president van de macht te verdrijven na twee weken van algemene staking. De volksopstand met elementen van een revolutionaire opstand, tegen het vrijmaken van de gassector voor een brutale uitbuiting door het Amerikaanse imperialisme, deed de heersende klassen in Bolivië en het VS-imperialisme beven. In West-Europa voerden de arbeiders strijd in Frankrijk, Oostenrijk, Italië en Duitsland als protest tegen het neo-liberale beleid van hun regeringen en van de EU.

In het voorbije jaar waren er massale betogingen tegen de oorlog en de bezetting van Irak. daarbij betoogden duizenden mensen tegen militarisme en tegen het imperialisme. De omvang van die manifestaties heeft eens te meer getoond dat brede lagen de kapitalistische regeringen, multinationals en internationale instellingen als het IMF verantwoordelijk achten voor de huidige problemen.

De bezetting van Irak bevestigt wat we eerder stelden met het CWI. Wij hebben uitgelegd dat de bezetting van Irak door imperialistische krachten er één is om olie en meer en meer botst op weerstand van de bevolking in Irak. Terwijl de multinationals een graantje proberen mee te pikken van de olie in het land, wordt door het door de VS-gecontroleerde lokale bestuur de aanval ingezet op alle openbare diensten en bedrijven die voorheen in staatshanden waren. De multinationals kregen een garantie dat hun winsten onmiddellijk elders kunnen investeren, de Irakezen zullen dus niet eens kunnen genieten van de kruimels die van de tafel vallen.

De aanvallen in Europa

Alle Europese regeringen hebben een nieuw front van aanvallen ingezet tegen de arbeidersklasse, de jongeren en de middengroepen, waarbij die lagen armer zullen zijn dan voorheen. In Frankrijk is er de hervorming van de pensioenen, de privatiseringen van de openbare diensten en de aanhoudende golf van ontslagen in de private sector waarbij de levens- en arbeidsomstandigheden van miljoenen mensen wordt getroffen. Het Zweedse "neen" in een referendum over de Euro was een duidelijke verwerping van de neo-liberale hervormingen in de EU. In Italië organiseerden de drie belangrijkste vakbonden een 4-uren algemene staking tegen de hervorming van de pensioenen. In Duitsland waren er betogingen en stakingen van jonge technische scholieren, arbeiders en gepensioneerden. De regering Schröder kondigde haar ‘Agenda 2010’ aan, een brutale aanval op de werkloosheidsuitkeringen, de gezondheidszorg, de bescherming van werknemers tegen ontslagen, de pensioenen, de arbeidsduur,…

Die verzetsbewegingen herinneren ons er op krachtige wijze aan dat de arbeidersklasse een centrale rol kan spelen.

Het kapitalisme kan ons geen vooruitgang bieden. Volgens een rapport van de VN in 2003 over de menselijke ontwikkeling, leven er 1,2 miljard mensen met minder dan 1 dollar per dag en 2,8 miljard met minder dan 2 dollar per dag. 54 landen zijn vandaag armer dan in 1990. Zo’n cijfers vormen een veroordeling van het neo-liberale beleid en van de markteconomie in de afgelopen decennia. De ongelijkheid beperkt zich echter niet tot de arme landen. In de VS is de kloof tussen rijk en arm meer dan verdubbeld tussen 1979 en 2000. De neo-liberale aanvallen tegen de openbare diensten en de sociale zekerheid, doorgevoerd door de EU en haar regeringen, vormen een bewuste poging om de levensstandaard naar beneden te halen en de winsten te verhogen. De toename van de armoede en de ongelijkheid zijn een gevolg van de brutale logica van het kapitalisme. De Wereldhandelsorganisatie of andere kapitalistische instellingen zoals de Wereldbank hervormen, zou niets veranderen aan het beleid of aan de natuur van het wereldwijde kapitalisme. Eisen dat het kapitalisme rechtvaardig en democratisch zou worden, is hetzelfde als van een tijger eisen dat die vegetariër wordt.

Het ESF brengt heel wat wijkverenigingen, NGO’s, vakbonden en militanten bijeen. De uitdaging waarmee het ESF wordt geconfronteerd, is het uitwerken van een strategie en een programma om strijd te kunnen winnen. De meerderheid binnen het ESF is er voorstander van om politieke bewegingen uit te sluiten uit haar werking. Volgens ons is dat een fout. We begrijpen dat er door de degeneratie en de corruptie bij de traditionele partijen onder belangrijke lagen van de jongeren en arbeiders wantrouwen is tegenover officiële politiekers. Wij verzetten ons ook tegen de partijen die een neo-liberaal beleid voeren. Maar voor revolutionaire socialisten gaat politiek over de strijd om te weten wie er de samenleving controleert. Door die politieke kwestie te negeren, kan het ESF geen alternatief naar voor brengen op de kapitalistische controle op de samenleving. Door de confrontatie niet aan te gaan, kan het ESF bovendien overkomen als een verlengstuk van bestaande politieke partijen. Wij denken dat het nodig is om zelf politieke krachten op te bouwen om een verlengstuk te bieden voor de strijd van jongeren, arbeiders en de armsten, en om het kapitalisme te bestrijden. Er zullen nieuwe massale arbeiderspartijen moeten opgebouwd worden om de strijd in de verschillende sectoren van arbeiders en jongeren te verenigen om de samenleving te kunnen veranderen. La Gauche Révolutionnaire, de Franse afdeling van het CWI, komt er voor op dat zo’n nieuwe arbeiderspartij een socialistisch programma zou aannemen. Wij verdedigen alle afgedwongen verworvenheden en vechten voor nieuwe toegevingen van de heersende klassen in de komende strijdbewegingen.

Het kapitalisme is een systeem gebaseerd op uitbuiting van de meerderheid van de bevolking door een kleine minderheid die de economie en de middelen controleert. Wij zijn ervoor om de sleutelsectoren van de economie onder controle van de bevolking te plaatsen in een democratisch geplande socialistische economie waarbij de behoeften van iedereen centraal staan. De anarchie van de markteconomie moet vervangen worden door een democratisch geplande economie. De internationale handel moet gepland worden aangezien noch het liberalisme, noch het protectionisme een economische vooruitgang kunnen brengen. De natuurlijke grondstoffen en de productiekrachten moeten ontwikkeld worden op basis van samenwerking en internationale planning, waarbij de bescherming van het milieu in aanmerking wordt genomen, om de enorme ongelijkheden weg te werken en ten dienste te staan van de arbeiders en kleine boeren. Dat is het socialistisch alternatief waar wij voor opkomen.

Op zaterdag 15 november trokken we met een groep Belgische activisten naar Parijs om er deel te nemen aan de betoging van het Europees Sociaal Forum. In Parijs werden we opgewacht door kameraden die er al eerder waren toegekomen om deel te nemen aan de debatten en discussies op het ESF.

De betoging was massaal groot. Vreemd genoeg waren de traditionele media blijkbaar niet geïnteresseerd, op het TV-nieuws werd niets gezegd over de betoging. Zijn 100.000 betogers niet meer genoeg voor de journalisten? Of was het omdat alles vreedzaam verlopen is?

Aan de kop van de betoging waren er de ‘intermittants’, acteurs en kunstenaars die al maandenlang strijd voeren voor het beschermen van het statuut van de kunstenaars. Zij vormden een opgemerkte delegatie met kleurrijke spandoeken en levendige groepen. In de betoging was het internationale karakter enorm duidelijk, zo zagen we veel Italiaanse betogers, maar ook groepen van het ACV uit België, IG-Metal uit Duitsland,…

Wij namen deel aan een internationale delegatie van het CWI, de organisatie waarvan LSP deel uitmaakt. Er waren leden uit Frankrijk, België, Duitsland, Groot-Brittannië en zelfs uit Rusland! Wij verspreidden een pamflet op de betoging waarin de nadruk werd gelegd op de noodzaak om de strijd die we overal in Europa zien te verenigen en van daaruit te werken aan een politiek verlengstuk.

Het zal immers niet volstaan om enkel te betogen of om kleurrijke optochten te organiseren. Het zal ook niet genoeg zijn om ervaringen uit te wisselen op allerhande discussies, er zal een daadwerkelijke coördinatie nodig zijn van de bewegingen om een duidelijk programma en een strategie naar voor te brengen om effectief stappen vooruit te kunnen zetten.

De omvang van de betoging weerspiegelde dat de anti-globaliseringsbeweging verre van dood is. Deze beweging heeft een belangrijke rol gespeeld in de anti-oorlogsbeweging en kan een grote rol spelen in de arbeidersstrijd die we in tal van Europese landen zien ontwikkelen. Daarom was de aanwezigheid van het CWI belangrijk, om een programma naar voor te brengen en te wijzen op de verantwoordelijkheid van de anti-globaliseringsbeweging.

De betoging zelf verliep vreedzaam, maar opvallend was toch het feit dat er vrij weinig politieke slogans werden geroepen. Sommige delegaties deden eerder denken aan een feestelijke optocht, maar er is toch niet direct iets om te feesten? Wij riepen wel slogans zodat omstaanders zouden weten waarom we betogen: tegen het neo-liberale beleid, tegen de Franse regering, tegen het kapitalistische Europa, tegen oorlog en uitbuiting.

Aan de vooravond van zijn bezoek aan Groot-Brittannië klaagde Bush over het gebrek aan democratie in het Midden-Oosten. Dat is pure hypocrisie. Het komt immers van iemand die zelf het electoraal systeem "creatief" moest aanwenden om president te worden.

Bush had financiële en familiale banden met de monarchie in Saoedie-Arabië, een reactionaire semi-feodale dictatuur die betogingen, politieke partijen, vakbonden en vrije media verbiedt. Het is een dictatuur die actieve steun gaf aan het repressieve Taliban-regime in Afghanistan.

Ook het post-Taliban Afghanistan is niet direct een toonbeeld van ‘democratie’. Het door de VS gesteunde regime van Hamed Karzai is een niet-verkozen, corrupte kliek die alle dissidentie de kop indrukt en de sterk verarmde bevolking alle democratische rechten ontzegd.

Het VS-imperialisme steunt verschillende ondemocratische regimes in het Midden-Oosten en elders. Maar al deze tekortkomingen op ‘democratisch’ vlak worden over het hoofd gezien door de VS, zolang die regimes maar het VS-kapitalisme steunen.

Hypocrisie

De steun van Bush voor het ‘democratische’ Israël is ook hypocriet. De regering van Ariel Sharon krijgt 3 miljard dollar per jaar van de VS, naast directe militaire steun, terwijl het de Palestijnen het democratisch recht op een eigen staat ontzegt.

Het was de VS onder de republikeinse president Ronald Reagan die de dictatuur van Saddam ondersteunde tijdens de bloedige oorlog tussen Irak en Iran in de jaren ’80. Op het einde van de eerste Golfoorlog tegen Irak in 1991, zorgde Bush senior ervoor dat de sjietische opstand tegen Saddam geen kans kreeg.

Nu de VS het regime van Saddam omvergeworpen heeft, slagen ze er niet in een ‘democratisch’ zelfbestuur te organiseren in Irak.

Weinigen geloven nog de nonsens van Bush als hij het heeft over ‘democratie’ voor Irak en de regio. De meeste Irakezen begrijpen dat de door de VS geleide oorlog en bezetting enkel oog heeft voor de olievoorraden, het uitbreiden van de VS-markt en om de VS-macht op militair en politiek vlak te versterken. Sinds het de ‘Monroe Doctrine’ in 1823 innam, heeft de VS ieder land dat een bedreiging vormde voor haar belangen aangepakt. Ieder land dus dat ingaat tegen het kapitalistische winstsysteem.

Vietnam

Meer dan 25 jaar geleden probeerde de VS om Vietnam te controleren maar eindigde dit in een nederlaag voor het imperialisme. Bush en zijn schoothondje Blair hopen dat Irak niet hun Vietnam wordt.

Het kapitalisme is gebaseerd op de heerschappij van een minderheid die de samenleving controleert en nooit een democratische toekomst zal bereiken. Een echte democratie betekent het controleren en bezitten van de economie en de samenleving door de meerderheid van de bevolking. M.a.w. socialisme.

Volgende week zullen duizenden Britten betogen tegen de oorlogszuchtige VS-president. Wij zeggen: we betogen niet enkel tegen het imperialisme van Bush, wij vechten voor een democratisch socialistisch systeem.