Meer dan een jaar geleden, op 26 mei 2002, werd het bestaansminimum vervangen door het leefloon. De wet op het bestaansminimum van 1974 voorzag de toekenning van het bestaansminimum aan iedereen die beantwoordde aan een aantal objectieve criteria (zoals leeftijd, nationaliteit, gebrek aan inkomsten,…). Je moest ook beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt, een voorwaarde die minder strikt werd geïnterpreteerd dan wanneer je een werkloosheidsuitkering kreeg.

Cécile en Caroline

De positieve aspecten van de wet van 1974 werden gewijzigd met de wet van 2002. De sociale integratie wordt ingevuld door een job en/of door het "leefloon". Er wordt een financiële druk op de OCMW’s uitgeoefend opdat zij de uitkeringsgerechtigden zouden aanzetten tot het aanvaarden van om het even welke job. De OCMW’s krijgen onvoldoende middelen, maar ze ontvangen wel een toelage van de federale regering voor elke "cliënt" die ze aan het werk zetten (waar dan nog eens regionale, Europese,… premies bijkomen).

Hoe gaat het OCMW te werk om leefloners te dwingen om precaire en slecht betaalde jobs te aanvaarden? De nieuwe wet heeft het objectief recht op een bestaansminimum vervangen door een "contract" tussen de uitkeringsgerechtigde en het OCMW. Het is duidelijk dat er geen sprake is van een contract tussen 2 gelijke partijen. Als de leefloner een job weigert, dan verliest hij zijn "leefloon" voor een bepaalde periode (tot maximaal 3 maanden). Het gaat dus om een terugkeer naar verplichte arbeid!

Welke "jobs" stelt het OCMW dan voor? Meestal gaat het om tijdelijke jobs die geen rekening houden met de familiale omstandigheden, de capaciteiten of persoonlijke interesses van mensen, en dat voor een minimumloon. Het OCMW stelt mensen juist zolang tewerk tot ze opnieuw recht hebben op een werkloosheidsuitkering. Dit is "sociale integratie" volgens de regering!

Het OCMW kan uitkeringsgerechtigden zelf "werk" aanbieden of ze laten werken in de privé. Het kan zelfs mensen tewerkstellen in het kader van een "voorafgaande opleiding" voor 1 euro per uur (boven op het leefloon). Deze opleidingen vallen buiten de normale regels van het arbeidsrecht.

Het OCMW speelt meer en meer "de VDAB en BDGA (VDAB in Brussel) van de armsten". Diegenen die het maar moeten zien te doen met tijdelijke en slecht betaalde jobs. Nochtans zouden ze mensen aan jobs kunnen helpen met een écht contract en een écht loon. De vakbonden hebben nog niet gereageerd op deze nieuwe aanval op onze werkzekerheid.

Maximumfactuur voor grote industriële energieverbruikers

Het zat er aan te komen. De paarse regeringscoalitie rammelt langs alle kanten. Van een beleid is nauwelijks nog sprake. In plaats daarvan regent het ministeriële aankondigingen, de één al onrealistischer dan de andere. Tijd dus voor premier Verhofstadt om aan teambuilding te doen en de neuzen in dezelfde richting te zetten. Om dat waar te maken, ging de regering op afzondering in een "kasteelhoeve" in het Waalse Gembloers. Na afloop waren de patroonsorganisaties vol lof, de vakbonden zijn er niet over te spreken.

Eric Byl

Liberale overwinning

Waarnemers zijn het erover eens: de liberalen kwamen als overwinnaar uit het conclaaf. Vanuit het standpunt van de regering was dat nodig. Dat België internationaal terecht werd gewezen omdat de belastingen onder paars gestegen zijn, moet vooral bij de "anti-belastingspartijen" VLD en MR hard zijn aangekomen. Bovendien werd het imago van goede huisvader, waarop de regering zich graag beroept, doorprikt door het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Het IMF waarschuwde de regering voor de manier waarop die haar begroting in evenwicht sleurt. De overname van de Belgacom-pensioenen en de verkoop van gebouwen, die meteen opnieuw gehuurd moeten worden, zou het IMF liever vervangen zien door meer structurele maatregelen.

Tenslotte is er het geklungel omtrent een ander liberaal stokpaardje, de eenmalige bevrijdende aangifte of fiscale amnestie. Aanvankelijk zou die ingaan op 1 januari 2004. De regeling werd echter afgeschoten door de Raad van State. Dat werd weer gefikst door het kabinet van Minister van Financiën Reynders, maar ook de nieuwe regeling is op zoveel vlakken onduidelijk dat de banken hun cliënteel aanraden om nog even te wachten. Kortom: de regeling trekt op niets.

Zoveel geblunder moest onvermijdelijk leiden tot gemor en zenuwachtigheid op de liberale banken. Bijgevolg heeft vooral de VLD sedert enkele weken, zoniet maanden, af te rekenen met een stevige dissidentie op haar rechterflank. Het begon met oud-minister Daems, die languit op de trappen van zijn riante villa in het weekblad Dag Allemaal verkondigde dat sociale fraude erger was dan fiscale fraude. Het ging voort met het gefilibuster van Coveliers omtrent het migrantenstemrecht, diens ontslag als senaatsfractieleider en diens dreiging met afscheuring. Daarna was het aan Dewael om totaal ondoordacht het debat rond de hoofddoeken aan te zwengelen. Tenslotte werd de VLD gedwongen tot uitsluiting van haar Antwerpse volksvertegenwoordiger Claudine De Schepper wegens toetreding tot het Blokcomité tegen stemrecht voor migranten. Zo ongeloofwaardig en verdeeld naar de stembus trekken, was voor Verhofstadt en de VLD – en in mindere mate voor MR – geen optie. Ze moesten iets krijgen om hun rechterflank te sussen en hun geloofwaardigheid op te krikken. Dat was de werkelijke inzet van Gembloers.

Een mager beestje?

Als we de pers mogen geloven is er uiteindelijk weinig uit de bus gekomen: oude beslissingen werden herbevestigd, andere uitgesteld. In de woorden van Knack: "Het blijft wachten op dat groot maatschappelijk project, waarover Guy Verhofstadt het graag had in zijn burgermanifesten". Welk project? "De regering weet nochtans dat ze staat voor een karwei dat onze buurlanden Duitsland, Frankrijk en Nederland hebben aangevat. Het gaat om niets minder dan de complete reorganisatie van onze sociale zekerheid en van de arbeidsmarkt." Klare taal, maar dachten de journalisten nu echt dat de regering zoiets publiek zou aankondigen op minder dan een half jaar voor de verkiezingen?

Wat is er dan wel uit de bus gekomen? Allerlei geschenken aan de patroons onder de vorm van verlaging van de lasten op nachtarbeid en ploegenwerk; de mogelijkheid om winkelpersoneel ook op zondag in te zetten en een versoepeling van de wet op handelsvestigingen; een grotere aftrekbaarheid voor zakenlunches en -diners. Het grootste geschenk is echter de maximumfactuur voor het elektriciteitsverbruik van grote bedrijven (zie kader).

Kleine zelfstandigen zijn vooral gekant tegen de herziening van de wet op handelsvestingen en de uitbreiding van zondagswerk. Als troost krijgen ze een beter sociaal statuut aangeboden, dat ze grotendeels zelf zullen bekostigen via hogere bijdragen, en verder is er een reductie van de btw in de horeca van 21 naar 6%. Dat laatste moet echter nog voorgelegd worden aan Euro-pa. Kortom: de liberalen heb-ben hun successen gekregen.

Het kan best zijn dat deze successen van de liberalen ook goed zijn voor sommige "socialisten", vooral als die – zoals Stevaert – baas zijn van een caféketen. De meeste socialisten, of de arbeiders die door hen ooit "vertegenwoordigd" werden, zullen helaas vaststellen dat de regering niet alleen vrijgevig is met gezondheid – door het bevorderen van ploegenwerk, nachtarbeid en zondagswerk – maar ook dat ze er van uitgaat dat we niet ziek zullen worden. Om lagere lonen te bevorderen, heeft de regering immers beslist een werkbonus te "geven". Wie minder dan 1.956 euro bruto per maand verdient, betaalt minder sociale bijdragen. Wie minder dan 1.095 euro bruto verdient betaalt er zelfs geen. Op die manier houden we netto meer over, maar wel te betalen uit eigen zak via de sociale bijdragen. Wat zal er met ons gebeuren als we ziek, werkloos of oud worden?

Werklozen de dupe

Volgens Alfons Verplaetse, voormalig gouverneur van de Nationale Bank, is de opdracht van deze en komende regeringen vergelijkbaar met die van Wilfried Martens in de jaren ’80. Dat waren regeringen die harde besparingen doorvoerden. In die periode daalden de lonen met gemiddeld 15% en de uitkeringen zelfs met gemiddeld 20%. Tegelijk steeg de productiviteit van onze arbeiders tot de hoogste ter wereld. De bedrijfswinsten braken record na record, de staatsschuld verdrievoudigde. Kortom: het was een massale overdracht van middelen van arm naar rijk.

Dat is wat het IMF, de Nationale Bank, het VBO en consoorten vandaag ook willen van de regering: een sociale slachting door het recht op een werkloosheidsuitkering te beperken in de tijd en de gemiddelde duur van een loopbaan te verlengen. De beslissingen omtrent dit laatste werden uitgesteld tot na de verkiezingen. We kunnen zo raden waarom. Het recht op een werkloosheidsuitkering werd officieel niet beperkt in de tijd. De praktijk zal daar echter op neerkomen door de overheveling van de controle op werklozen van de regionale werkgelegenheidsdiensten VDAB (Vl.), ORBEM (Brussel), en FOREM (Wallonië) naar de federale RVA (ONEM).

In tegenstelling tot de regionale werkgelegenheidsdiensten, die werkzoekenden begeleiden in hun zoektocht naar werk en probeerden om schorsing te voorkomen, is de RVA een louter controlemechanisme. Na gemiddeld 18 maanden werkloosheid zullen alle werkzoekenden verplicht worden om bij de RVA te bewijzen dat ze actief naar werk hebben gezocht. Wie na 3 zulke gesprekken "onvoldoende inspanningen" levert, wordt definitief geschorst. Alleen door daarna minstens 312 arbeidsdagen te presteren binnen een periode van 18 maanden komt men weer in aanmerking voor een uitkering. Knack noemt dat "een principiële doorbraak om de werkloosheid in de tijd te beperken". Die anti-sociale maatregel geldt ook voor oudere werklozen (50 jaar en meer).

Actualiteitsverslag

De polarisatie in het politieke landschap neemt toe in België. Enerzijds gebeurt dit rond de sp.a, waarbij Stevaert er lijkt in te slagen om na de verruiming met Spirit ook de fractie "Open Groen" (Jacinta De Roeck en een aantal leden van Groen) en "enkele" ACW’ers te overtuigen van een "linkse" frontvorming met de sp.a als dominante factor.

Het "gratis" verhaal, met name de voorstellen om het openbaar vervoer van en naar school alsook van en naar het werk, gratis te maken, zijn deel van het populisme van de sociaal democratie vandaag.

De Standaard berichtte dat de dagelijkse files de economie 114 miljoen euro kosten, de milieukost zou zelfs 361 miljoen belopen. Het lijkt ons niet uitgesloten dat een deel van de burgerij inderdaad gewonnen is voor het openbaar vervoer om op die manier de mobiliteitsproblemen op te lossen. De staat zou op die manier een deel van de kosten op zich nemen om ervoor te zorgen dat het "werkvolk" iedere dag op tijd op zijn werk komt. Gratis openbaar vervoer als dienst voor iedereen, echter, moeten we niet zoeken achter het voorstel van Stevaert. Het is trouwens niet toevallig dat deze voorstellen gedaan worden, net voor de liberalisering van de spoorwegen van start gaan.

Binnen het VLD kamp groeit het ongenoegen. Drukkingsgroepen als Nova Civitas pleiten voor een rechtse frontvorming als antwoord op het "linkse" front. Samenwerking en coalitievorming met het Vlaams Blok wordt niet uitgesloten. Ook de schrik voor een coalitiewissel, waarbij de sociaal democratie als dominante kracht samengaat met de christen democratie, zit er dik in. Zeker nadat de CDH aan Waalse kant en CD&V aan Vlaamse kant, openlijk laten weten voorstander te zijn voor een dergelijke coalitie.

Ondertussen voert de huidige coalitie gestaag een besparingsbeleid door met immense gevolgen. De samenlevingsproblemen stapelen zich op nadat in de jaren ’90 reeds een heleboel verworvenheden werden afgebroken. In Vlaanderen wachten 60.000 alleenstaanden en gezinnen op een sociale woning. Volgens een Leuvense huisvestingsmaatschappij moet het budget vertienvoudigd worden om aan de behoeften te voorzien. Publiek-private samenwerking leidt slechts tot meerkosten voor de huisvestingsmaatschappij, aangezien ze steeds duurder moeten betalen voor de bouw van de woningen, voor de investeringen die gedaan worden, …. Het alternatief is goedkopere woningen, met een lagere kwaliteit tot gevolg.

Ook een schooltje voor buitengewoon onderwijs in Gent trok afgelopen week aan de alarmbel. De privatisering van de resto leidt ertoe dat kinderen die de warme maaltijden niet kunnen betalen, niet als vroeger kunnen mee-eten met de pot, maar nu aan de kant zitten om hun boterhammetjes te eten. De school werd gedwongen om "zwart" te rijden op de tram omdat er geen geld was om de ticketjes te betalen en het tekort aan leerkrachten en specialisten, zorgen dat de kwaliteit van de opvang en de lessen drastisch achteruitging.

In Droixhe (wijk in Luik) tenslotte, gooiden twee tieners molotovcoctails in een bus van de TEC (waalse vervoersmaatschappij), als wraak omdat ze de vorige week van de bus gezet werden doordat ze geen ticket hadden. Jongeren lopen er op straat, vinden geen job, kunnen nergens terecht omdat er geen sociale voorzieningen zijn, en blijven uit school weg, omdat er toch geen perspectieven zijn. Een maatschappelijk klimaat wordt gecreëerd waarbij armoede en werkloosheid leidt tot toenemende spanningen, waarbij de roep voor meer orde en blauw op straat steeds harder zal klinken, met alle gevolgen van dien.

Extreem rechts krijgt carte blanche om het ongenoegen te organiseren. Tegenover deze populistische, niets oplossende retoriek, staat LSP voor meer jobs, meer middelen in het onderwijs en in sociale voorzienening, een degelijk inkomen voor iedereen, … om op die manier de voorwaarden te creëeren voor een meer veilige maatschappij.