Het actiecomité ‘Santé en Lutte’ (Zorg in strijd) verspreidde onderstaand persbericht.

Vandaag, zaterdag 21 maart, kijken we terug op de gebeurtenissen van deze lange week: gebrek aan uitrusting, oproepen tot giften, zorgpersoneel in de frontlinie, …

Het gebrek aan uitrusting

Het is duidelijk dat we, ondanks de geruststellende woorden van de overheid, een tekort hebben aan beschermingsmiddelen. Dit tekort wordt verborgen en gecompenseerd door een neerwaartse bijstelling van de voorzorgsnormen en een beleid van voorraadbesparing. Om te voorkomen dat er te veel materiaal wordt verbruikt, geeft het ziekenhuismanagement namelijk zeer restrictieve richtlijnen aan zijn personeel met betrekking tot het dragen van bescherming, wat hen en hun patiënten in gevaar brengt. Op die manier keren ze het discours om door de verantwoordelijkheid voor het tekort aan materiaal bij het verplegend personeel te leggen. Volgens hen is het blijkbaar het personeel dat misbruik maakt van het materiaal, terwijl de realiteit is dat de overheid heeft nagelaten te produceren en nog steeds niet van plan is voldoende materiaal ter beschikking te stellen om al het ziekenhuispersoneel en het personeel van buiten het ziekenhuis te beschermen.

Het resultaat is alarmerend: in de meeste zorginstellingen beschikt het personeel niet over adequate en voldoende uitrusting! Erger nog, het personeel wordt onder druk gezet om NIET de nodige bescherming te bieden, onder het voorwendsel van verspilling!

Wat zijn de gevolgen van een dergelijk beleid?

In de eerste plaats zijn de gezondheidswerkers, ook al zijn ze niet getest, zeer zeker dragers van Covid-19. Ze zijn immers niet opgesloten en staan in direct contact met potentiële dragers van het virus (patiënten en collega’s). Kortom, zorgpersoneel dat in contact komt met niet-geteste besmette patiënten is mogelijk niet alleen besmet, maar kan zelf ook anderen besmetten! In de loop van hun werk respecteren de zorgwerkers de normen van sociale afstandelijkheid NIET. Ze MOETEN zichzelf dus beschermen. Als dit personeel geen eenvoudig chirurgisch masker mag dragen, is dit een gezondheidsschandaal!

Dan gaat ditzelfde zorgpersoneel op het eind van de dag naar huis met een risico om de mensen om zich heen te besmetten.

Het rantsoeneringsbeleid stelt patiënten, gezondheidspersoneel en hun entourage dus bloot aan een ernstig gezondheidsrisico! Het is een gevaarlijk beleid dat bijdraagt aan de verspreiding van de pandemie! Wij eisen onmiddellijk bescherming voor iedereen, naar het voorbeeld van verschillende Aziatische landen die erin geslaagd zijn de epidemie in te dammen door het verstrekken van beschermingsmiddelen aan al diegenen die de quarantaine niet kunnen respecteren (caissières, conciërges, onderhoudspersoneel, vuilnisophalers, enz.).

Zorgen en werken in essentiële sectoren JA, maar NEE we zijn geen kanonnenvoer!

Gebrek aan beademingsapparaten

De situatie in China en vervolgens in Italië heeft ons gewaarschuwd: wat zal ontbreken zijn ook ademhalingsapparatuur. Kritische luchtwegbeschadiging vereist dat patiënten een beademingsapparaat krijgen.

Hoe meer we ademhalingsapparatuur hebben, hoe meer we in staat zullen zijn om levens te redden! Eenvoudig.
Anders zullen we keuzes moeten maken. Vreselijk.

Aan de andere kant lijkt het ons een beetje eigenaardig om de bevolking te vragen deze behoefte aan apparatuur in te vullen. Natuurlijk zijn gebaren van solidariteit welkom, en ze zijn hartverwarmend. Maar zou het niet beter zijn dat de overheid in de basisbehoeften van de ziekenhuizen voorziet?

De oproep tot giften gedaan door het CHU Saint-Pierre, en verschillende andere ziekenhuizen sindsdien, heeft ons verbaasd! De sector heeft al jaren een gebrek aan middelen. We wisten het, we hebben het aan de kaak gesteld, maar de overheid investeert liever in de commercialisering van de zorg dan in de herfinanciering van de gezondheidssector. Het is in het kader van de strijd tegen deze logica dat we erin geslaagd zijn om eind 2019 een herfinanciering van 400 miljoen euro voor de sector te verkrijgen (we komen hier later op terug).

De besparingen die de sector al lange tijd treft, hebben hun tol geëist in de ziekenhuisbudgetten. Het is in deze context dat het CHU Saint-Pierre, dat het nog moeilijker heeft door deze crisis, afhankelijk wordt van de welwillendheid van de bevolking. Ongelooflijk! Ongelooflijk om zover te komen, ongelooflijk om de gezondheidszorg afhankelijk te maken van aalmoezen… Als je denkt dat een beademingsapparaat 50.000 euro kost en dat de sector, onder het mandaat van De Block, met de zegen van de toenmalige minister van Begroting, Sophie Wilmès, meer dan 2 miljard euro heeft moeten inleveren!

Waarom kan de apparatuur, die dus beschikbaar is omdat ze door farmaceutische bedrijven wordt verkocht, niet worden opgeëist van de bedrijven die ze leveren, zoals in tijden van oorlog? Deze goederen zijn van primordiaal belang, en wij denken dat de situatie dit rechtvaardigt. Moet de notie van winst niet opzij worden gezet als we het hebben over het leven van honderden of zelfs duizenden mensen?

Solidariteit ja, maar niet dom!

De achtergrond van de witte woede

Tijdens onze strijd voor een herfinanciering van de gezondheidszorg in 2019 hadden we van de overheid een fonds van 400 miljoen euro per jaar gekregen om het tekort aan personeel in de ziekenhuizen op te vangen. Dit fonds, dat nog steeds niet is toegepast, was bedoeld om tegemoet te komen aan de moeilijkheid om steeds meer patiënten met minder personeel te verzorgen. Het resultaat (we herhalen onszelf) van jaren besparen in de sector.

Vandaag lijkt het erop dat dit fonds door de overheid, met de zegen van bepaalde vakbondsleiders, zal worden gebruikt om de strijd tegen Covid-19 aan te gaan. Hadden we niet elders geld kunnen vinden dan in onze sociale verworvenheden? Bij de fiscale cadeaus aan de grote farmaceutische bedrijven, in de honderden miljarden die bijvoorbeeld in belastingparadijzen verborgen zijn?

We geven ons elke dag om te genezen, schoon te maken, patiënten te vervoeren, te bevoorraden, … Is dat niet genoeg? Moeten we ook de weinige middelen die we door onze strijd hebben verkregen opofferen?

Na de Covid-19-crisis zal het zorgpersoneel uitgeput, berooid en nog steeds met een tekort aan mankracht achterblijven, waardoor het na een jaar van strijd, stakingen en betogingen de weinige sociale vooruitgang dat het had bekomen opnieuw zal moeten afdwingen…

Bedankt, we zullen het niet vergeten.

Een “voorschot” van een miljard euro:

Ten slotte leidt de afname van de ‘traditionele’ ziekenhuisactiviteiten tot een aanzienlijke daling van de ‘inkomsten’. Daarom gaat het Ministerie van Volksgezondheid een “voorschot” van een miljard euro geven aan de ziekenhuizen om de “verliezen” op te vangen. “Het voorschot van één miljard euro zal de ziekenhuizen voldoende liquiditeit verschaffen om hun uitgaven te kunnen blijven dekken. De betaling van de lonen van het personeel is van primair belang, maar omvat ook bijvoorbeeld uitgaven voor het bestellen van medische en andere apparatuur. Een deel van het budget zal worden gebruikt om de afname van de activiteit van zorgverleners te compenseren”. Dit “voorschot” zal dus moeten worden terugbetaald, het RIZIV zal er “later” voor zorgen. Steeds weer dezelfde logica: het ziekenhuis zal nog ‘winstgevender’ moeten zijn om de schulden af te lossen…

De overheid leent aan de bevolking zodat deze voor zichzelf kan zorgen (overleven?), maar de bevolking moet dit terugbetalen.

Tot slot stellen we vast dat achter een discours van nationale eenheid, solidariteit, wederzijdse hulp altijd dezelfde mensen zitten die effectief hun handen uit de mouwen steken: de werkenden; dezelfde mensen die steeds meer lijden: de precaire, daklozen, vluchtelingen, kleine zelfstandigen, …

Het is tijd om onze schaal van waarden te herzien en de basis te leggen voor een meer egalitaire samenleving. De crisis confronteert ons met de inconsistenties van dit systeem en de sociale hiërarchie die daaruit voortvloeit, dit alles lijkt ons steeds ondraaglijker.

Dank voor uw applaus elke avond, maar we vragen vooral niet te vergeten wat er nu gebeurt en ons te blijven steunen in onze toekomstige mobilisaties. Zodra de lockdown voorbij is, hebben we iets te zeggen en iets te doen. En we zullen je nodig hebben!

Vergeet niet om naast het applaus vooral onze eisen voor concrete oplossingen door te geven.

 

Dat is wat wij in deze crisisperiode eisen:

1. Middelen en herfinanciering in overeenstemming met de behoeften.
2. Een beheer van de voorraden op federaal niveau, een opeising van private voorraden en een herverdeling naar gelang van de behoeften.
3. Het opeisen van ademhalingsapparatuur waar deze wordt geproduceerd, in plaats van het verhogen van de winst van de fabrikanten met geld dat door het publiek wordt aangeboden.
4. Beschermingsmiddelen voor alle werknemers die werken om de basisbehoeften van de bevolking te waarborgen (supermarkten, ziekenhuizen, vuilnisophaling, thuiszorg, huishouding, etc.).
5. Screening van al het risicopersoneel en maatregelen inzake organisatie van het werk om de gezondheid van het personeel niet in gevaar te brengen en om het niet uit te putten.

Door jarenlange besparingen (om begrotingen te doen kloppen), onderinvesteringen en een toenemend personeelstekort, was er reeds voor de uitbraak van het coronavirus sprake van een zich ontwikkelende zorgcrisis.

Door een verpleegkundige

Onlangs berichtte werkgeversorganisatie Voka dat er voor elke nieuwe verpleegkundige drie vacatures zijn. “Dit zijn geen geleidelijke dalingen meer, dit is eerder een aardverschuiving”, stelt Voka. “Als deze evolutie zich doorzet en het beleid ongewijzigd blijft, dan komt de werking van welzijn en zorg over vijf jaar serieus in het gedrang.”

Deze situatie is geheel te wijten aan de struisvogelpolitiek van de beleidsmakers. Reeds vele jaren wordt er o.a. door de vakbonden gewaarschuwd voor zware personeelstekorten in de toekomst:  je moest enkel de leeftijdspiramide van het personeel in de zorg en de voorspelde groeiende behoeften naast elkaar leggen om tot deze conclusie te komen. Tien jaar geleden had men volop moeten inzetten op zware investeringen in de zorg, maar het redden van de winsten van de banken in de nasleep van de financiële crisis van 2008 had voorrang voor de heren en dames politici. Bijkomende besparingen in de zorg werden ons deel.

Het jarenlange soberheidsbeleid dwong de zorginstellingen te rationaliseren door o.a. “efficiëntiewinsten” te boeken. In mensentaal betekent dit gewoon méér werk verzetten met minder handen en middelen. Dit introduceerde o.a. het management uit de profit in de zorg. Het ontstaan van een zware hiërarchische lijn – zeg maar bureaucratie – met een bataljon directeurs, managers en middenkaders is het gevolg terwijl op de werkvloer het aantal handen aan het bed van de patiënt zienderogen blijft afnemen. Een proces van “industrialisering en ontmenselijking van de zorg”, met de patiënt op de lopende band en de zorgwerker als robot, werd in gang gezet. De holistische benadering van de patiënt – zeg maar warme, menselijke zorg – wordt in de praktijk meer en meer naar het rijk van de theorieboekjes verbannen.

Eén van de gevolgen van die rationalisatie is het houden van kleine voorraden door het just in time principe. Nét dit is de oorzaak van de toenemende schaarste van beschermingsmiddelen in de ziekenhuizen die, reeds in het begin van de coronacrisis, verplicht worden deze rigoureus te rantsoeneren én zelfs achter slot en grendel te plaatsen. Door gebrek aan beschermingsmateriaal moet er “creatief” omgesprongen worden met de veiligheidsmaatregelen door het personeel, bijvoorbeeld slechts 1 mondmasker per personeelslid per shift, wegwerpschorten voor éénmalig gebruik bij isolatiekamers worden meerdere malen en door meerdere personeelsleden gebruikt … Dit legt uiteraard een hypotheek op de draconische maatregelen tot bestrijding van het coronavirus en brengt niet in het minst de veiligheid van zowel patiënten als zorgpersoneel in gevaar. Het zorgpersoneel wordt als het ware met musketten naar een moderne oorlog gestuurd.

Om het allemaal wat concreter te maken: in een regionaal ziekenhuis waar één van de eerste corona doden te betreuren viel, werden onlangs voor langere tijd 20 van de 70 chirurgische bedden gesloten wegens personeelsgebrek. Nu komt de coronacrisis daar bovenop. Er wordt een oproep gedaan aan alle werknemers die gekwalificeerd zijn in de zorg die vandaag een andere functie uitoefenen om zich kandidaat te stellen om tijdelijk terug een functie in de zorg op te nemen. In sommige ziekenhuizen gaat men over tot het annuleren van verloven en recupperiodes.

Ziekenhuizen proberen zich zo goed mogelijk voor te bereiden voor een worst case scenario. Het zorgpersoneel neemt ondanks de (materiële) beperkingen zonder morren plichtsbewust zijn verantwoordelijkheid op.  De coronacrisis zal echter meer dan ooit de zwakke punten van onze gezondheidszorg blootleggen voor het bredere publiek. Eenmaal de laatste kruitdampen van de corona-oorlog opgetrokken zijn, zullen de politici verantwoordelijk voor de malaise in de zorg de trommels van de witte woede luider horen dan ooit tevoren!

Het collectief ‘La Santé en Lutte’, (zorg in strijd), verspreidde onderstaand standpunt

 

Na de verspreiding van het coronavirus zijn we genoodzaakt om onze evenementen te annuleren, waaronder de grote zorgbetoging op 29 maart. Dit is natuurlijk slechts uitstel.

Voorlopig zullen we ons concentreren op zaken die verband houden met de arbeids- en zorgomstandigheden in deze crisistijd.

In een sector die al jaren overbelast, onderbemand en ondergefinancierd is, zullen we moeten vechten om deze pandemie in te dammen, zowel op het gebied van gezondheidszorg, logistiek, administratie als onthaal.

Reactie op het crisisplan van de regering

Eergisteren hebben we kennis genomen van de nieuwe maatregelen van de regering in lopende zaken. We zijn blij met de voorzorgsmaatregelen en de bekommernissen voor gezondheidskwesties die de hele bevolking treffen. De regering heeft eindelijk geluisterd naar de waarschuwingen van de wetenschappelijke wereld en de professionals in de sector, en zoals we weten is dit niet noodzakelijkerwijs haar gewoonte.

Desalniettemin blijven we op bepaalde punten verbijsterd. Wij nemen namelijk nota van het compromis dat is bereikt om de economische activiteit van de grote ondernemingen in stand te houden, nochtans is veel van die activiteit niet essentieel voor de goede werking van onze samenleving. Het lijkt ons dat de belangrijkste economische actoren die door de maatregelen worden getroffen, horecamedewerkers, de culturele sector en het verenigingsleven, studenten en kleine zelfstandigen zijn, die soms moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. We begrijpen het idee achter deze keuzes en we steunen het principe: concentraties van mensen moeten worden vermeden. Daarom vinden wij het absurd en gevaarlijk om de activiteiten van grote bedrijven in stand te houden, waarvan we weten dat honderden werknemers naast elkaar zullen werken en meer dan waarschijnlijk het risico lopen om bij te dragen aan de verspreiding van het virus.

We maken ons ook zorgen over de kwestie van het behoud van de salarissen van mensen die in quarantaine zijn of niet kunnen gaan werken. De onzekerheid van de bevolking zal inderdaad leiden tot gezondheidsschade waar we sterk voor vrezen. Verschillende studies tonen de onmiddellijke correlatie aan tussen het inkomensniveau en het gezondheidsniveau van de bevolking. Wij zijn dan ook zeer bezorgd over dit risico van verarming en over de moeilijkheden bij de toegang tot de gezondheidszorg, die de strijd tegen Covid-19 niet zal vergemakkelijken. In de aankondigingen van de regering wordt erop gewezen dat er geen maatregelen zijn genomen met betrekking tot de dekking van de medische kosten in verband met deze pandemie. Vandaag worden we geconfronteerd met een ongelijke gezondheidssector, die met verschillende snelheden opereert. De toegang tot de gezondheidszorg wordt steeds meer bepaald door het inkomensniveau van de patiënten. Mensen met een laag inkomen hebben een hoger risico op sterfte als gevolg van het coronavirus. We accepteren dit niet.

Tot slot moeten we op een ander verbazingwekkende element wijzen: de minister van Volksgezondheid verdedigde in het Parlement enkele uren voor de aankondigingen van de maatregelen in de strijd tegen de Covid-19 pandemie om de pandemie van Covid-19 te bestrijden, een wetsvoorstel om 48 miljoen extra te besparen in de ziekenhuizen van het land; dit ondanks het feit dat de sector al maandenlang de wijdverbreide uitputting aan de kaak stelt en dringend oproept tot meer middelen. Schaamt de minister zich dan nergens voor?

Zijn we er klaar voor?

Dat is de vraag die iedereen zich stelt. Zoals we al eerder zeiden, komt het coronavirus als een extra belasting in een sector die al uitgeput is. Natuurlijk zullen wij, het gezondheidspersoneel, solidair zijn en ons best doen om de hele bevolking te behandelen. Zoals gewoonlijk, want dat is de betekenis die we aan ons werk geven.

Wat zullen de gevolgen zijn van de besparingen die vroeger aan ons gezondheidsstelsel werden opgelegd voor de capaciteit om de pandemie die ons vandaag bedreigt, op te vangen en te bestrijden?

Ten eerste zal het steeds moeilijker worden om meer verzorgers aan bed te hebben. De werkomstandigheden stoten al jaren verpleegkundigen af, waardoor er een groot tekort ontstaat.

Ten tweede heeft de vermarkting van de sector het ziekenhuismanagement ertoe aangezet om diensten die essentieel zijn voor het goed functioneren uit te besteden, meer precair te maken en onderbezet te houden. Inderdaad, vandaag zullen we meer dan ooit behoefte hebben aan meer logistiek, administratief en onthaalpersoneel, geschoold en gemotiveerd. Speciale aandacht zal moeten worden besteed aan het huishoudpersoneel, dat de komende dagen te veel bevraagd zal worden, net als andere gezondheidswerkers.

Ten slotte laat de managementverschuiving in het ziekenhuisbeheer de zorgteams achter zonder professioneel toezicht dat in staat is om met gezondheidskwesties om te gaan. Gelukkig weten we nog steeds hoe we ons werk moeten doen. Bijvoorbeeld de thuiszorg, die zonder richtlijnen is vertrokken en die de professionaliteit had om zichzelf duidelijke en concrete richtlijnen te geven voor de aanpak van de pandemie. Daarnaast is er een probleem met het “just in time” beheer, waardoor de eenheden weinig voorraad hebben, wat materiële tekorten met zich meebrengt.

Tot slot zijn we ons ervan bewust dat we in deze kritieke gezondheidsfase veel zullen moeten geven. Ter illustratie van deze offers heeft de directie van de CHU Saint-Pierre gevraagd “alle vakanties, recuperatie en vakanties die tot juni zijn gepland, te annuleren” voor al haar personeel. Er zal de komende maanden heel veel gevraagd worden van het gezondheidspersoneel. Deze maatregelen kunnen een aanzet zijn voor een opvordering van personeel. Maar wat zijn de compensaties die door de ziekenhuisdirectie en de staat worden voorgesteld voor het gezondheidspersoneel dat de komende maanden veel zal moeten opofferen? Voorlopig, en opnieuw, bereiden de medewerkers van de zorginstellingen zich voor op het feit dat er van hen gevraagd zal worden om veel moeite te doen, zonder de garantie van een eerlijke en noodzakelijke erkenning.

Vandaag is de bevolking zich meer dan ooit bewust van het belang van voldoende, opgeleid en goed betaald personeel en zorgpersoneel op het terrein, om gezondheidsproblemen aan te pakken. Meer dan ooit weten we dat we iedereen nodig hebben in deze mierenhoop die het ziekenhuis is. Van het onderhoudspersoneel tot de dokter, van de laborant tot de brancarddrager, een algehele versterking van het personeel is dringend en noodzakelijk. Meer dan ooit beseft de wereld dat gezondheid een recht is voor iedereen, en dat het onaanvaardbaar is om mensen met weinig middelen te laten sterven. Meer dan ooit beseffen we dat private bedrijven deze logica niet volgen en speculeren over ziekten, medicijnen, ontsmettingsmiddelen, maskers, enz.

Daarom is onze slogan “meer personeel, meer loon en meer menselijkheid” tijdens en na de pandemie meer dan ooit zinvol.

Laten we op alle fronten de strijd voeren: tegen het coronavirus en tegen besparingen!

We vragen :

• Meer bescherming van de bevolking door het stopzetten van alle niet-essentiële productie om de verspreiding van het virus werkelijk zoveel mogelijk te beperken.
• Duidelijke garanties voor loonbehoud voor al diegenen die in deze crisiscontext gedwongen worden te stoppen met werken.
• Staatssteun met aanzienlijke deelname van grote bedrijven voor al diegenen die een medische behandeling in verband met het coronavirus moeten ondergaan.
• Een onmiddellijke stopzetting van alle kostenbesparende maatregelen in de gezondheidssector.
• Een massale herfinanciering van de sector om deze en alle volgende situaties het hoofd te bieden. Het doel moet gratis kwaliteitszorg voor iedereen zijn.
• Serieuze compensatie voor al het personeel in de sector dat in de komende weken en maanden onder nog moeilijkere omstandigheden zal werken.