Your cart is currently empty!
Tag: VS
-
Koude Oorlog tussen VS en China: dreigt een nieuwe wereldoorlog?

Onderstaand artikel is gebaseerd op een toespraak op de internationale winterschool van International Socialist Alternative op 30 januari.
Door Peter Chan, Socialist Action (ISA in Hongkong)
De nieuwe Koude Oorlog tussen de twee grootste supermachten, China en de Verenigde Staten, is een cruciaal aspect van onze marxistische analyse en perspectieven voor de wereldeconomie, de politiek en de klassenstrijd. Hij verschilt van de oude Koude Oorlog, die ging tussen twee onverenigbare sociale stelsels: de stalinistische bureaucratische planeconomie versus het kapitalisme.
In de nieuwe Koude Oorlog zijn China en de VS rivaliserende kapitalistische grootmachten, zij het met een verschil in de vorm van kapitalisme. Veel gevestigde commentatoren schrijven de nieuwe Koude Oorlog toe aan het ‘America First’-nationalisme van voormalig president Donald Trump. Met de komst van Biden hoopten sommigen op een einde van het conflict en een terugkeer naar de ‘normaliteit’ van voor Trump.
Trump heeft het proces van het conflict tussen de VS en China zeker versneld toen hij in juli 2018 een grote handelsoorlog begon alsook door zijn veelvuldige gebruik van racistische anti-China retoriek om het nationalisme op te zwepen als een manier om zijn populistische basis op te bouwen. Maar hij is het proces niet begonnen, en daarom zal het niet met hem eindigen.
In de voorgaande periode voerden de Amerikaanse regeringen een beleid van strategische betrokkenheid ten aanzien van China, dat terugging tot Nixon meer dan 40 jaar geleden. De heersende klasse in de VS zag China eerst als een bondgenoot tegen de Sovjet-Unie in de Koude Oorlog, om de twee grootste stalinistische dictaturen tegen elkaar op te zetten. De Chinese Communistische Partij (CCP) speelde een zeer belangrijke rol in de ineenstorting van het stalinisme op wereldschaal, vooral door haar rol in proxy-oorlogen zoals de oorlog in Afghanistan in de jaren tachtig, die een aderlating werd voor de grondstoffen van de Sovjet-Unie.
In de jaren 1980 steunden de VS het beleid van de CCP van ‘hervormingen en openstelling’, waarmee elementen van kapitalisme werden ingevoerd en het mogelijk werd om de enorme markt en de goedkope arbeidskrachten te exploiteren. Zelfs het bloedbad op het Plein van de Hemelse Vrede in 1989 kon deze hechte relatie niet stoppen. De VS protesteerden symbolisch na de moorden in Peking, maar wilden dat de CCP aan de macht bleef om de “stabiliteit” te handhaven en de enorme Chinese arbeidersklasse onder controle te houden, zodat Amerikaanse bedrijven de niet-georganiseerde arbeidskrachten vrij konden uitbuiten.
Strategische scheiding
De betrekkingen tussen de VS en China begonnen echter een beslissende wending te nemen na de ‘Grote Recessie’ van 2008. Deze legde de diepe crisis van het Amerikaanse kapitalisme bloot. Het demoraliseerde de pro-Amerikaanse ‘liberale’ geledingen van de CCP en overtuigde de meest nationalistische hardliners, zoals de fractie van de huidige heerser Xi Jinping, ervan dat China de rem op de economische liberalisering moest zetten en zich in plaats daarvan moest richten op zijn eigen kenmerkende regeringsmodel, gebaseerd op een vorm van staatskapitalisme met een onversneden autoritair bewind.
Dit proces van strategische “scheiding” werd duidelijker in de tweede ambtstermijn van de regering-Obama. In 2010 initieerde Obama het Trans-Pacific Partnership (TPP), een door de VS geleid handelspact, en in 2012 de “draai naar Azië” die inhield dat 60% van de militaire macht van de VS naar Azië werd verplaatst. Deze strategieën waren duidelijk gericht op het tegengaan van de invloed van China in Azië.
Wat veroorzaakte deze verandering in de verhouding tussen de VS en China? In 2010 haalde China Japan in als de tweede economie ter wereld. Vervolgens begon de Chinese heersende klasse haar eigen imperialistische agenda te onthullen met de door Xi Jinping in 2013 gelanceerde ‘nieuwe zijderoute’ (Belt and Road Initiative, BRI) om de Chinese investeringen en invloed wereldwijd te versterken, en het programma ‘Made in China 2025’ dat in 2015 werd genomen om de hightech productiecapaciteit van China te versnellen. Vanaf eind 2013 begon China zijn controle over de Zuid-Chinese Zee te doen gelden door kunstmatige eilanden te bouwen en deze betwiste wateren effectief te militariseren. Deze wateren zijn ook het voorwerp van overlappende territoriale claims door zes andere landen – Brunei, Indonesië, Maleisië, de Filipijnen, Taiwan en Vietnam.
Deze ontwikkelingen schokten de heersende klasse in de VS. Zij vrezen het verlies van hun wereldwijde hegemonie, te beginnen met het verlies van Azië. Zoals Trotski in het Manifest van de Vierde Internationale over Imperialistische Oorlog stelde: “Het imperialisme verafschuwt van nature elke machtsdeling.”
Wij beschreven de nieuwe zijderoute als “imperialisme met Chinese kenmerken.” De opkomst van China als imperialistische macht heeft niet in de eerste plaats te maken met de persoonlijke ambities van Xi Jinping, maar is een gevolg van de kapitalistische tegenstellingen in China. Hoewel China relatief beter uit de crisis van 2008-2009 is gekomen dan het Westen, was het herstel van het land gebaseerd op een ongekende kredietverlening voor mega-infrastructuur en investeringsprojecten. Dit leidde tot de daaropvolgende massale accumulatie van schulden en overcapaciteit, die tot op de dag van vandaag niet is opgelost. In het eerste kwartaal van 2020 bereikte de totale schuldquote van China 317 procent.
“Dubbele circulatie”
Vandaag spreekt Xi Jinping over de noodzaak om de “dubbele circulatie” van de economie te versterken, die verwijst naar de interne en externe economie. Deze term is in feite een herverpakking van de oude poging om de binnenlandse consumptie van China te stimuleren. Nu de economische ontkoppeling van de VS en de westerse landen de trend van de ontwikkelingen wordt, tracht China zijn afhankelijkheid van het Westen te verminderen en de economische druk van het VS-imperialisme te weerstaan door de binnenlandse consumptie op te voeren. Maar de lage lonen, het gebrek aan openbare gezondheidszorg en sociale bescherming, plus de hoge schuldenlast van de gezinnen door de hoge vastgoedprijzen, betekenen dat de Chinese arbeidersklasse weinig te besteden heeft, zodat dergelijke pogingen grotendeels vruchteloos zijn gebleken.
De consumptie van Chinese huishoudens was in 2019 goed voor 38,8% van het nominale bbp. Daarmee komt het na India en Indonesië. Er was slechts een stijging van 0,1% tegenover 2018. Dit was vóór de pandemie, die ervoor zorgde dat de consumentenbestedingen in 2020 met 4% daalden. Anderzijds bedraagt de schuld van de huishoudens nu 128% van het huishoudinkomen, wat een hogere ratio is dan in de VS en Japan. De schuldquote is nu vergelijkbaar met die in de Verenigde Staten van voor de crisis van 2008. En dat in een land waar bijna de helft van de bevolking, 600 miljoen mensen, moet rondkomen van ongeveer 152 dollar per maand.
Daarom moet China zich richten op de andere kant van de dubbele circulatie: de export van kapitaal en de opbouw van China’s eigen economische invloedssfeer, wat in feite neerkomt op imperialisme. Dit wordt nog dringender met de verwachte toename van de ontkoppeling van de economieën van China en de VS. De BRI was het begin van dit proces, waarvan we in het verleden hebben uitgelegd dat het China’s poging was om kapitaal, overcapaciteit en schuld naar andere landen te exporteren.
De recente ondertekening van het RCEP, een handelsakkoord tussen 15 landen dat door China wordt gedomineerd, wordt gezien als een rivaal voor het TPP, dat vroeger door de VS werd geleid. Trump trok zich in 2017 terug uit de TPP (nu omgedoopt tot de CPTPP – Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership), maar Biden treedt mogelijk opnieuw toe. Vorig jaar heeft het Zuidoost-Aziatische blok ASEAN de EU ingehaald als China’s grootste handelspartner. We zien dus de contouren van een door China geleid economisch blok, zij het een instabiel blok met veel interne conflicten.
De rivaliteit tussen de VS en China begon al voor Trump en zal zeker niet ophouden met Biden. Deze strijd ging nooit over democratie of mensenrechten. Dit weerspiegelt een bredere politieke verschuiving binnen de heersende klasse in de VS en een overeenkomstige verschuiving in de heersende klasse in China. Veelbetekenend is dat de Democraten zich niet hebben verzet tegen het brede China-beleid van de regering-Trump. Biden’s nieuwe minister van Buitenlandse Zaken, Tony Blinken, zei vlak voor Biden’s inauguratie: “Trump had gelijk met zijn hardere aanpak van China.” En nog: “het basisprincipe was het juiste” en het was “nuttig voor ons buitenlands beleid.”
In feite verkoos Xi’s regime Trump boven Biden. Trump gaf de voorkeur aan een handelsakkoord dat zijn kansen zou vergroten om herkozen te raken. Hij toonde een brutale minachting voor de mensenrechtenkwesties in Xinjiang, de regio van China met het grootste aantal moslims, of tegenover de repressie van het protest in Hongkong. Vanuit het oogpunt van de CCP was het waarschijnlijker dat Trump zich zou laten afkopen met economische concessies. Zij vrezen dat de regering-Biden ‘ideologischer’ zal zijn, dat wil zeggen bedrevener in het manipuleren van zaken als democratie en mensenrechten als dekmantel voor de doelstellingen van het VS-imperialisme. Het team van Biden legt meer nadruk op het herstellen van de banden met de traditionele bondgenoten van de VS, in de hoop een stabieler blok tegen China te creëren. Het Amerikaanse beleid om China in te dammen zal consequenter en strategischer zijn dan onder Trump.
Hardhandig optreden in Hongkong
Het Chinese regime is zeer nuchter dat dit conflict niet zal matigen onder Biden. Begin januari begon Peking met een grootscheepse massa-arrestatie van 53 politici van de oppositie in Hongkong op beschuldiging van “subversieve activiteiten” in het kader van de wet op de nationale veiligheid. Daaronder bevond zich ook een Amerikaanse advocaat – de timing was precies gekozen om de politieke wanorde in de VS uit te buiten. Het doel van dit laatste optreden in Hongkong was de oppositie weg te vagen voor het geval de uitgestelde parlementsverkiezingen van 2020 later dit jaar alsnog zouden plaatsvinden.
Het regime van Xi is ook bezorgd dat de westerse economieën zich tegen de tweede helft van dit jaar sterker zullen herstellen van de pandemie, op basis van de massale vaccinatieprogramma’s in veel van deze landen. Zowel wat het aandeel van de gevaccineerde bevolking als de gerapporteerde doeltreffendheid van de westerse versus de Chinese vaccins betreft, is Peking nerveus dat zijn relatieve voordeel als “enige grote economie die in 2020 groeide”, zou kunnen verdampen. Oplevende westerse economieën zouden de druk op het Chinese regime opvoeren wat betreft economisch beleid, Hongkong en Xinjiang. De massa-arrestaties in Hongkong kwamen ook een week na de ondertekening van een belangrijk investeringsakkoord tussen China en de EU, nog een slimme zet van Beijing om een wig te drijven tussen de VS en de EU op een wijze die aan de ‘drie koninkrijken’ doet denken: een periode van 60 jaar in de Chinese geschiedenis toen drie staten elkaar bevochten om de suprematie.
Het is onwaarschijnlijk dat Biden alle tarieven van Trump zal schrappen, omdat deze kunnen worden gebruikt om druk te blijven uitoefenen op het Chinese regime [Noot van de redactie: sinds dit werd geschreven, heeft Biden’s minister van Financiën Janet Yellen bevestigd dat alle tarieven van Trump “voorlopig” zullen blijven]. Biden kan in de toekomst aanbieden om enkele van de tarieven te schrappen als onderhandelingstactiek. Hij zal echter zowel door de Democraten als de Republikeinen onder druk worden gezet als hij als ‘soft’ tegen China wordt gezien.
De nieuwe Koude Oorlog is geen tijdelijke fase; het zal de trend zijn van het mondiale kapitalisme in de volgende historische periode. Zoals Lenin het formuleerde, is imperialisme het hoogste stadium van het kapitalisme, waarin het kapitalisme een periode ingaat van rivaliteit tussen grote mogendheden in de strijd om markten en grondstoffen. Met andere woorden: imperialistische conflicten zijn het onvermijdelijke gevolg van het kapitalisme, vooral in een tijdperk van crisis.
De aard van de nieuwe Koude Oorlog is meer verwant aan de periode vlak voor WO I, toen de imperialistische machten Groot-Brittannië en Duitsland rivaliserende allianties sloten. De voornaamste redenen waarom we niet met een nieuwe “grote oorlog” tussen de twee grootmachten worden geconfronteerd, zijn enerzijds het bestaan van kernwapens en anderzijds het feit dat geen enkele heersende klasse zich veilig voelt in haar macht; zij vreest massale opstanden als zij een grote oorlog begint.
Daarom zien we ook enkele kenmerken die lijken op die van de vorige Koude Oorlog – de meeste inter-imperialistische conflicten die we zullen zien, worden niet uitgevochten met militaire middelen, maar met economisch, handels- en technologisch beleid, zelfs indien ze gepaard gaan met een wapenwedloop. Wanneer er open conflicten – ‘hete’ oorlogen – ontstaan, zal dit voornamelijk in de vorm van proxy-oorlogen zijn. Dit is de komende jaren mogelijk in de Zuid-Chinese Zee of in de Straat van Taiwan. Zelfs een ‘kleine’ oorlog zou zeer destructief kunnen zijn, gevaarlijk ook voor het kapitalistische systeem, en zou enorme politieke gevolgen hebben. Dit zou internationaal een massale anti-oorlogsbeweging kunnen uitlokken.
Hoewel we in de komende periode misschien duidelijkere regionale blokken zullen zien ontstaan, zullen de nieuwe allianties waarschijnlijk instabiel zijn. Dit geldt vooral voor de regio Azië-Stille Oceaan, die de dominante en grootste regio is voor het wereldkapitalisme. Een topdiplomaat uit Singapore zei dat de meeste Zuidoost-Aziatische landen niet “monogaam” zijn in hun diplomatie.
Geen verschillende systemen
In vergelijking met de oude Koude Oorlog zijn de blokken en allianties van vandaag niet gebaseerd op fundamenteel verschillende systemen, maar veeleer een afspiegeling van de burgerlijke nationale belangen van de verschillende landen, belangen die kunnen veranderen. Sommige regeringen zullen proberen een evenwicht te vinden tussen China en de VS, of hebben zelfs hun eigen concurrerende regionale imperialistische agenda’s. Zo zijn bijvoorbeeld zeven landen, Australië, Brunei, Japan, Maleisië, Nieuw-Zeeland, Singapore en Vietnam, lid van zowel het door China geleide RCEP als het rivaliserende CPTPP, dat was opgezet als een anti-Chinees blok.
Met het RCEP en de overeenkomst tussen China en de EU, en de schijnbaar onstuitbare uitbreiding van de macht van de CCP in Hongkong, lijkt China de afgelopen periode indrukwekkende diplomatieke en economische overwinningen op de VS te hebben geboekt. Het gaat hier wellicht evenwel meer om symboliek dan om inhoud. Met de toenemende economische tegenstellingen en spanningen in de volgende periode kunnen deze “overwinningen” snel worden vergeten en plaatsmaken voor nieuwe conflicten.
De nieuwe Koude Oorlog kan ook gevolgen hebben voor massabewegingen in de wereld. Bij gebrek aan een sterke stempel van de arbeidersklasse in sommige bewegingen, kan de dynamiek van de ‘Koude Oorlog’ die op wereldschaal speelt, illusies wekken in één van de twee imperialistische blokken als tegenwicht tegen wat wordt gezien als de meest directe vijand. Dit wordt weerspiegeld in sommige van de politiek verwarde ideeën rond de zogenaamde Milk Tea Alliance, met online jongerenactivisten in Hong Kong, Taiwan en Thailand (nu aangevuld met jongeren in Myanmar) die samenwerken om elkaars strijd aan te moedigen, tactische ervaring te delen, maar ook kijken naar de ‘democratische’ VS als een bondgenoot tegen de CCP-dictatuur en de Thaise en Myanmarese militaire regimes.
De context is belangrijk: pro-CCP Chinese internet trollen waren actief tijdens de Thaise massaprotesten vorig jaar, steunden het Prayut regime en beschimpten de betogers voor democratie. Dit leidde tot een reactie op de sociale media van Thaise jongeren en jongeren uit Hongkong die beïnvloed werden door een pro-westers verhaal.
Tijdens WO1 ontwikkelden sommige Ierse nationalisten die tegen de Britse overheersing vochten, illusies in het Duitse imperialisme als een mogelijke “redder”. Net als in de imperialistische WO1 mag de arbeidersklasse niet aan een kant van het imperialistische conflict staan en moet zij in plaats daarvan een onafhankelijke positie innemen. In de nieuwe Koude Oorlog verzetten wij ons zowel tegen het Chinese als tegen het Amerikaanse imperialisme. Wij steunen de internationale strijd en solidariteit van de arbeidersklasse om het kapitalisme te verslaan.
De Chinese staat is niet langer een bureaucratisch vervormde arbeidersstaat, noch is er een planeconomie om te verdedigen. China’s autoritaire door de staat geleide kapitalisme vertegenwoordigt geen progressiever alternatief voor het Westerse kapitalisme. Het RCEP en de investeringsovereenkomsten tussen China en de EU die door Xi’s regime worden verdedigd, zijn neoliberale overeenkomsten die een enorme aanslag betekenen op arbeiders, boeren, de natuur en democratische rechten.
De arbeidersklasse is de enige kracht die de strijd voor een werkelijk vreedzame wereld kan leiden, door het stoppen van het systeem dat eindeloze oorlogen en conflicten voortbrengt, ecologische of virologische vernietiging, namelijk het kapitalisme en het imperialisme.
-
Texas. Inhaligheid van superrijken laat gewone werkenden in de kou staan

‘Houston, we have a climate problem’
Het kapitalisme laat gewone werkenden sterven in de Texaanse koude. De crisis toonde het totaal onvermogen van de vrije markt om in het overleven van mensen te voorzien.
Door Ryan Booker, Socialist Alternative (ISA in de VS)
Vorige week, toen een historische winterstorm een groot deel van de Verenigde Staten trof en de temperaturen ver onder het vriespunt daalden, begonnen er black-outs te ontstaan in het elektriciteitsnet van Texas. Op het hoogtepunt zaten meer dan vier miljoen mensen, vooral werkende gezinnen, zonder warmte en elektriciteit tijdens de koudste temperaturen in decennia. In veel delen van de staat daalde de temperatuur tot bijna -20 graden Celsius.
Het werd snel duidelijk dat de prognoses van de elektriciteitsnetbeheerder van de staat, de Electric Reliability Council of Texas (ERCOT), dat de stroomonderbrekingen ongeveer 40 minuten zouden duren, onnauwkeurig waren. Veel werkende mensen werden geconfronteerd met dagenlange stroomonderbrekingen en watertekorten in huizen die slecht waren uitgerust voor zulke lage temperaturen. Omdat ze elders geen onderdak konden vinden door de ijzige en besneeuwde wegen, waren sommigen gedwongen wanhopige maatregelen te nemen, zoals in auto’s slapen of persoonlijke bezittingen verbranden om warmte op te wekken. Sommigen verzamelden zich in provisorische warmtecentra, omdat de noodzaak om onder de vrieskou uit te komen zwaarder woog dan de bezorgdheid over sociale distantie tijdens de aanhoudende COVID-19 pandemie. In het huis van een lid van Socialist Alternative in Houston daalde de temperatuur binnenshuis tot 3 graden Celsius. In het huis van een ander lid in Nacogdoches daalde de temperatuur zo laag dat haar vader bevriezingsverschijnselen kreeg.
De tol voor de werkende mensen in de hele staat was wreed, met minstens 30 doden in Texas als direct gevolg van de winterstorm en tekorten aan voedsel en schoon water in de hele staat die dagen later nog steeds voortduren. Ondertussen vertrokken reactionaire politici zoals Ted Cruz naar warmere oorden zoals Cancún of gebruikten dure huisgeneratoren om zich te verwarmen.
Hoewel er technische mankementen waren op elk niveau van het Texaanse energiesysteem, van bevroren aardgasbronnen en pijpleidingen tot het feit dat ERCOT bij het voorspellen van de vraag naar elektriciteit geen rekening hield met de invloed van klimaatverandering op het weer, liggen de wortels van de ramp in de structurele tekortkomingen van het kapitalistische systeem, dat bedrijfswinsten belangrijker vindt dan het voorzien in warmte voor werkende mensen.
Het kapitalisme is zowel de drijvende kracht achter de klimaatverandering die ervoor zorgt dat catastrofale weersomstandigheden, zoals de winterstorm in Texas, steeds vaker voorkomen en steeds heviger zijn, als de oorzaak van het feit dat het er niet in slaagt de infrastructuur aan te leggen die nodig is om deze ernstige weersomstandigheden te weerstaan. De vernietiging van de natuurlijke omgeving en de rol die het kapitalisme speelt bij het aanjagen van de klimaatverandering zijn vooral duidelijk in Texas. Texas is de thuisbasis van veel van ‘s werelds grootste fossiele-brandstofbedrijven, zoals ExxonMobil, en van de zogenaamde “Energiehoofdstad van de wereld”, Houston.
Het Permbekken in West-Texas is een van de grootste olie- en gasproducerende regio’s in de Verenigde Staten. De energie-industrie oefent in Texas een enorme politieke en economische invloed uit en zorgt ervoor dat fossiele brandstoffen en andere winningsindustrieën dominant blijven, zelfs als zij wereldwijd ecologische schade aanrichten. De orkanen Harvey en Maria, die Texas en Puerto Rico respectievelijk in 2017 troffen, de catastrofale branden in Australië en aan de westkust van de VS in 2020, en nu de historische winterstorm die Texas in 2021 treft, zijn allemaal voorbeelden van natuurrampen die door het kapitalisme veel erger zijn gemaakt. Naarmate de temperatuur wereldwijd ongecontroleerd stijgt, komen branden vaker voor, stijgen de oceaantemperaturen, waardoor hevigere orkanen ontstaan, en beïnvloedt de opwarming van het Noordpoolgebied wereldwijd extreme weersomstandigheden, waaronder de winterstorm in Texas. Zelfs de oorsprong van de COVID-19 pandemie is geworteld in de meedogenloze aantasting van natuurlijke habitats door het kapitalisme.
Kapitalisme kan niet plannen, niet voorbereiden
De onstuitbare drang naar accumulatie van het kapitalisme veroorzaakt extreme weersomstandigheden, maar ondermijnt ook cruciale infrastructuur, waardoor deze vatbaarder wordt voor het soort kritieke storingen die zich in Texas voordeden. Terwijl de temperaturen daalden en de vraag naar elektriciteit toenam, begonnen elektriciteitsgeneratoren die het Texaanse elektriciteitsnet van stroom voorzagen het te laten afweten als gevolg van winterse omstandigheden. Dit tekort aan opwekking, met pieken van ongeveer de helft van de opwekkingscapaciteit van Texas, leidde tot de dagenlange stroomonderbrekingen. Later gaf de energiemaatschappij toe slechts enkele minuten verwijderd te zijn van een ongecontroleerde blackout die het net mogelijk maandenlang zou hebben verwoest.
Hoewel de Republikeinen van Texas haastig de schuld afschoven op hernieuwbare energiebronnen, en het klopt dat sommige windturbines zijn dichtgevroren, was het overgrote deel van de verloren capaciteit te wijten aan het falen van kolen-, kern- en aardgascentrales, die in de winter het leeuwendeel van de Texaanse elektriciteit leveren. Deze storingen waren het gevolg van de gedereguleerde, gedecentraliseerde en geprivatiseerde energie-infrastructuur in Texas. Het Texaanse elektriciteitsnet is grotendeels afgesneden van de netten in de omliggende staten om federale regelgeving te omzeilen.
In 2011 veroorzaakte een winterstorm roterende black-outs in Texas. In een federaal rapport dat naar aanleiding van dat debacle werd opgesteld, werden tal van aanbevelingen gedaan om de energie-infrastructuur van Texas te verbeteren en aan te passen aan de weersomstandigheden, maar in het gedereguleerde systeem van Texas werd het aan de particuliere energiebedrijven overgelaten om vrijwillig de cruciale veranderingen door te voeren. Velen deden dat niet, omdat ze niet bereid waren hun winst te gebruiken om te investeren in reservecapaciteit of veerkrachtigere apparatuur. Toen de opwekking in Texas uitviel, konden de netbeheerders geen elektriciteit importeren uit de omliggende staten omdat het Texaanse net zo geïsoleerd was.
Kapitalisme veroorzaakt ongelijkheid en crisis
In het kapitalisme is het doel van energie- en nutsbedrijven niet om energie en nutsvoorzieningen te leveren, maar om winst te maken. Veel van de aanbevelingen die in 2011 werden gedaan, werden ook al in 1989 gedaan, na een andere winterstorm, en werden evenmin uitgevoerd omdat energiebedrijven winst belangrijker vonden dan het leveren van betrouwbare energie. Ed Hirs, een Energy Fellow aan de Universiteit van Houston, vertelde aan de Houston Chronicle dat het Texaanse elektriciteitsnet “voortkabbelde op onderinvestering en verwaarlozing totdat het uiteindelijk brak onder voorspelbare omstandigheden.”
Om de systemische oorzaken aan te pakken die ertoe geleid hebben dat miljoenen werkende mensen zonder warmte en water kwamen te zitten op het moment dat ze dat het meest nodig hadden, zijn oplossingen nodig die buiten het kapitalistische winstmotief liggen. Energiebedrijven met winstoogmerk hebben geen stimulans om te zorgen voor betrouwbare infrastructuur tijdens perioden van abnormale vraag naar energie, zoals het vriesweer in Texas, zelfs nu dergelijke gebeurtenissen steeds vaker voorkomen.
De infrastructuur in de Verenigde Staten is al aan het verslechteren door een gebrek aan investeringen. Het overgrote deel van de infrastructuur in de VS is decennia geleden gebouwd in de verwachting dat de weerspatronen stabieler zouden worden. Naarmate de gevolgen van de onverminderd voortdurende klimaatverandering toenemen, zullen infrastructuurstoringen zoals de stroompannes in Texas in het hele land waarschijnlijk nog vaker voorkomen. De regering-Biden heeft aangegeven dat een economisch pakket met aanzienlijke investeringen in infrastructuur een prioriteit zal zijn na het wetsontwerp inzake de bestrijding van het coronavirus. De recente ramp in Texas toont aan dat er moedige stappen moeten worden gezet op het gebied van infrastructuur. Het infrastructuurplan van Biden bevat echter geen nieuwe inkomsten en zal waarschijnlijk op hevige weerstand stuiten van Republikeinen en sommige Democraten. Duurzame, milieuvriendelijke nieuwe infrastructuur is een dringende prioriteit, en moet worden gefinancierd door nieuwe belastingen op grote bedrijven en miljardairs, die de klimaatcrisis veroorzaken.
De beelden van wolkenkrabbers in Texaanse steden die ‘s nachts oplichtten terwijl de arbeiders het zonder verwarming, licht of water moesten stellen in de vrieskou, dienden als een krachtig symbool voor de diepe ongelijkheid in de samenleving. Maar het feit dat door de stroomuitval bedrijven werden gesloten en miljoenen werknemers werkloos werden, was zelfs voor veel bedrijven een debacle. Bedrijven hebben een betrouwbare infrastructuur nodig om hun economische productie voort te zetten, net zoals werkende mensen die nodig hebben voor warmte, water en andere levensbehoeften. Het feit dat het kapitalisme, na decennia van neoliberale deregulering en privatisering, niet in staat is die betrouwbare infrastructuur te bieden, is een manifestatie van de mate waarin het is opgehouden de productiekrachten van de samenleving te ontwikkelen en in plaats daarvan een rem op hen is geworden.
Een socialistisch antwoord op de crisis
Om aan de behoeften van de werkende mensen te voldoen, moeten we de energiebedrijven democratisch publiek eigendom maken en ze besturen volgens rationele planning ten bate van de samenleving. ERCOT moet democratisch publiek eigendom worden en geïntegreerd worden met energiebedrijven en nutsbedrijven in publiek bezit. Dit zou de werkenden en de gemeenschap in staat stellen cruciale beslissingen te nemen, zoals de vraag of apparatuur winterklaar moet worden gemaakt en hoe de stroom moet worden gedistribueerd, in plaats van dit over te laten aan de grillen van onberekenbare bedrijven in een marktsysteem.
Deze veranderingen moeten deel uitmaken van een Green New Deal om de crisis van de klimaatverandering snel aan te pakken; de markt heeft herhaaldelijk laten zien niet in staat te zijn de noodzakelijke veranderingen door te voeren. Er is gecentraliseerde planning nodig, democratische controle door de werkenden en de gemeenschap, en een Green New Deal jobprogramma om snel over te schakelen op betrouwbare alternatieve energie en een modern elektriciteitsnet, de infrastructuur te moderniseren en te beschermen tegen extreme hitte en kou, nieuwe, energie-efficiënte betaalbare woningen te bouwen, en het openbaar vervoer uit te breiden. Om deze vitale programma’s te bekostigen, moeten we belasting heffen op de bedrijven en miljardairs die de problemen in de eerste plaats hebben veroorzaakt.
Zowel de Republikeinse als de Democratische partij zijn schatplichtig aan de belangen van de grote bedrijven die verantwoordelijk zijn voor de klimaatverandering en onze falende infrastructuur. Vergelijkbare deregulering van de energie-industrie in Texas heeft plaatsgevonden onder Democratische regeringen in Californië, en heeft direct bijgedragen aan verwoestende branden in die staat door de nalatigheid van private nutsbedrijven zoals Pacific Gas and Electric.
Om een Green New Deal af te dwingen en infrastructuur te bouwen die werkt voor werkende mensen, moeten we voortbouwen op de jongerenklimaatbeweging die de afgelopen jaren miljoenen mensen over de hele wereld bij de milieustrijd heeft betrokken. Vakbonden hebben een sleutelrol te spelen in het stimuleren hiervan en zouden zich onmiddellijk moeten aansluiten bij de oproep voor een groen jobprogramma, inclusief een oproep voor de omscholing van werknemers in vervuilende industrieën naar gegarandeerde banen in hernieuwbare energie.
We kunnen jonge klimaatactivisten en werkenden in de energiesector verenigen als we ingaan tegen de belangen van big business en opkomen voor een nieuwe partij die vecht voor de werkende mensen. Een onafhankelijke partij van de arbeidersklasse zou concrete overwinningen kunnen behalen, zoals de Amazon Tax die gebruikt kan worden om Green New Deal projecten te financieren. Een Amazon Tax op de grote bedrijven werd in Seattle afgedwongen door onder meer socialistisch raadslid Kshama Sawant en Socialist Alternative. Uiteindelijk moeten we het rotte kapitalistische systeem helemaal afbreken en een samenleving opbouwen die op een democratische en duurzame basis wordt bestuurd, een socialistische samenleving.
Wij zeggen:
- Ted Cruz en de door big business gesteunde politici die verantwoordelijk zijn voor deze crisis, zoals gouverneur Greg Abbott, moeten aftreden!
- Arresteer en klaag de miljardair energiebaronnen aan!
- Gemeenschapscontrole over ERCOT! Dien de menselijke behoeften, niet de hebzucht van de miljardairs!
- #TaxTheRich voor de wederopbouw van door water beschadigde huizen en nieuwe, energie-efficiënte betaalbare woningen! Annulering van alle energierekeningen!
- Neem de energiebedrijven in democratisch publiek bezit!
- Een #GreenNewDeal om snel over te schakelen op 100% hernieuwbare energie, miljoenen groene banen te creëren, en duurzame, milieuvriendelijke openbare infrastructuur te bouwen, betaald uit belastingen op grote bedrijven en miljardairs!
- Een einde aan het kapitalistische systeem – voor een socialistische samenleving gerund op een democratische en duurzame basis!
-
Extreemrechts in de VS: het Democratisch establishment heeft geen antwoord

In onze vorige krant begon het dossier over de VS als volgt: “Trump blijft president tot 20 januari, wanneer de verkozen president Biden naar verwachting in functie zal treden. Zal Trump voordien reeds de handschoen in de ring gooien? Of zal zijn ongelooflijke ego – het grootste ego dat we ooit in reality-TV te zien kregen – integendeel blijven provoceren?” We wezen onder meer op de waarschuwing van de betoging op 14 november, toen tienduizenden mensen naar Washington DC trokken voor een steunbetuiging aan Trump. Daarop waren heel wat extreemrechtse groepen en militanten aanwezig. Het geweld kwam niet onverwacht, maar de aanval op Capitol Hill op 6 januari konden we ons niet voorstellen…
dossier door Nicolas Croes uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Het was geen Black Lives Matter betoging…
…en dat was er aan te zien. Terwijl de Nationale Garde afgelopen zomer met duizenden was gemobiliseerd om het Capitool te omsingelen tijdens de betogingen tegen racisme en politiegeweld na de dood van George Floyd, was de aanwezigheid van “ordehandhavers” op 6 januari nauwelijks groter dan die voor pakweg een schoolfeest. Er was geen tekort aan waarschuwingen, maar ambtenaren wilden een “slecht imago” vermijden. Zoals een medewerker van het Pentagon verklaarde: “Ik hou niet van het beeld van de Nationale Garde die een rij vormt met het Capitool op de achtergrond.”
De opstelling van de ordediensten kan niet louter toegeschreven worden aan de grotere ideologische verwantschap tussen delen van de erg gemilitariseerde ordediensten en diverse extreemrechtse milities in de VS. Onmiddellijk na de verkiezingen begon Trump ambtenaren van het Pentagon te vervangen, vooral diegenen die direct verantwoordelijk waren voor de strijdkrachten die de hoofdstad beschermen. Trump had immers een specifiek plan in gedachten: een machtsvertoon opvoeren om te voorkomen dat de kiesmannen Biden tot winnaar zouden uitroepen. Daartoe hoopte hij de positie van vicepresident Mike Pence, die tevens Senaatsvoorziter is, te gebruiken. De stunt werkte niet.
Deze dreiging heeft niets met folklore te maken
Het ontbrak niet aan beelden en uitspraken die onvermijdelijk een glimlacht veroorzaakten: van de samenzweerderige sjamaan tot Rudy Giuliani’s oproep dezelfde dag voor een “vechtproces.” Bij gebrek aan argumenten verwees de persoonlijke advocaat van Trump naar Tyrion Lannister en Game of Thrones, door hem omschreven als een “documentaire over een fictief middeleeuws Engeland.”
Een groot deel van de steun voor Trump is na de gebeurtenissen op Capitol Hill weggeëbd, zeker binnen het kapitalistische establishment, dat niet opgezet is dat zijn instellingen en prestige op deze manier nog verder zijn aangetast. Ook onder de meest populistische aanhangers, zijn er afvalligen die de aanval op het Capitool voorstellen als georganiseerd door vermomde antifascisten. Een groot deel van de Republikeinse basis heeft echter geen probleem met het geweld: volgens een peiling van You Gov steunt 45% van de Republikeinen de aanval. Dat zijn niet allemaal leden van racistische milities.
Sharon McGettrick, een personeelslid in de sector van ziekteverzekeringen, verklaarde haar steun voor Trump zelfs na de gebeurtenissen van 6 januari als volgt: “Ik verloor mijn baan in november 2019 (…), ik kreeg er een terug, vlak voor de pandemie (…), ik verloor hem weer in oktober…. Ik ben een alleenstaande moeder, twee kinderen, 28 en 18, maar ik betaal de rekeningen. Er is geen middenklasse meer, er zijn alleen nog rijken en armen (…).” In de crisis die de Verenigde Staten en de wereld heeft getroffen, zijn steeds meer mensen boos en zoeken zij met de moed der wanhoop naar oplossingen. Extreemrechts en rechtspopulisten proberen op alle mogelijke manieren deze woede af te buigen op China, migranten, LGBTQI mensen …
De gebeurtenissen op Capitol Hill illustreerden hoe extreemrechtse groeperingen de afgelopen jaren georganiseerder en belangrijker zijn geworden, waarbij Trump als hun verzamelpunt fungeerde. Wat nu? Toen hij uiteindelijk verslagen het Witte Huis verliet, verklaarde Trump: “We komen hoe dan ook terug.” Volgens de Wall Street Journal overweegt Trump een derde partij op te richten, een ‘Patriot Party’. Het klopt dat hij niet zuinig was op zijn uithalen naar Republikeinen die hij te lauw vond. Bovendien bestaat zijn aanhang uit heel wat mensen die voorheen politiek inactief of onafhankelijk waren en dus weinig loyaliteit hebben tegenover de Republikeinse partij.
Of het nu rond Trump of iemand anders is, één zaak is duidelijk: de economische, gezondheids- en ecologische crises en hun aanpak ervan onder Biden zullen de ruimte voor extreemrechts en rechts populisme vergroten. Het is noodzakelijk om het verzet te organiseren.
De Democratische dwangbuis
Tegenover het machtsvertoon van extreemrechts op 6 januari, was een sterk antwoord van links nodig. In augustus 2017 viel een extreemrechtse militant antifascisten aan, waarbij er een dode viel. Dit was in het kader van een grote mobilisatie onder de noemer ‘Unite the Right’. De woede tegenover dit geweld leidde tot massaprotest. Een week later waren er in Boston 40.000 betogers tegen een poging van extreemrechts om er bijeen te komen. Extreemrechts moest letterlijk de aftocht blazen nadat het slechts enkele tientallen medestanders verzamelde onder politiebescherming. Extreemrechts werd in de maatschappij in het defensief gedrongen. Het potentieel voor massale antifascistische mobilisatie is er sindsdien niet minder op geworden. Dit werd afgelopen zomer prachtig geïllustreerd door de nieuwe opkomst van de Black Lives Matter-beweging.
Het ontbreekt zowel in de VS als hier niet aan actiebereidheid van de basis. Er is wel een enorm gebrek aan durf aan de top. Na de laatste verkiezingen is het aantal verkozenen dat zich ‘socialist’ noemt verder toegenomen. Alexandria Ocasio-Cortez is vervoegd door een uitgebreidere ‘Squad’. Bernie Sanders geniet eveneens nog massale steun. Deze linkse voortrekkers blijven evenwel gevangenen van de Democratische Partij. Ze kwamen niet verder dan voorstellen voor een tweede impeachmentprocedure tegen Trump, zonder dat er ook maar de geringste oproep tot mobilisatie en actie was.
We mogen de straten niet overlaten aan extreemrechts en rechts-populisme, en wel om twee redenen. De eerste is dat zodra dit kamp vertrouwen krijgt, fysieke aanvallen zich vermenigvuldigen tegen hun tegenstanders, tegen mensen van kleur, tegen LGBTQI mensen … Er is geen gebrek aan bewijs in de Verenigde Staten om dit aan te tonen. We kunnen niet vertrouwen op de racistische, seksistische en asociale politie om daar iets aan te doen. Aanhoudende en consistente massamobilisatie is ons beste antwoord. Ten tweede bedriegt rechts de bevolking als het op straat roept dat het de ‘gewone Amerikanen’ verdedigt. Links moet laten zien dat het minstens even luid kan roepen, maar bovendien de daad bij het woord voegt in het afdwingen van sociale verandering.
Wanhopige mensen die zich laten verleiden door allerhande samenzweringstheorieën of extreemrechtse leugens overtuigen, kan enkel als we tonen dat het ons menens is. Op straat en op de werkvloer opkomen voor een programma om de crises aan te pakken, is daar essentieel voor: een massaal programma van publieke investeringen om de gezondheidscrisis en de ecologische ramp aan te pakken, de creatie van sociaal nuttige jobs met degelijke lonen, algemeen toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen, de onvoorwaardelijke kwijtschelding van de studieschulden, goedkope leningen voor zelfstandigen door de nationalisatie van de financiële sector …
Deze benadering betekent breken met Wall Street en zijn wereld, dus ook met de Democratische Partij, en voorwaarts gaan om een partij voor en door arbeiders op te bouwen die alle woede tegen “het systeem” samenbrengt, duidelijk maakt dat dit systeem het kapitalisme is, en stelt dat de beste strategie om het omver te werpen de eenheid van arbeiders is – ongeacht hun huidskleur, geslacht of seksuele geaardheid – zodat de sterkste massamobilisatie mogelijk is en het gebruik van effectieve methoden zoals de staking.
-
VS: massabetogingen tegen extreemrechts nodig

De extreemrechtse dreiging is niet verdwenen na de poging tot staatsgreep op 6 januari. Er zijn plannen voor gewapende bijeenkomsten en mogelijk nog pogingen om parlementsgebouwen te bestormen. Dit kan beginnen op zaterdag 16 januari en uitmonden in een potentiële krachtmeting op 20 januari, de dag dat Biden de eed aflegt als nieuwe Amerikaanse president.
Standpunt van Socialist Alternative in de VS
Zoals we zagen met de rellen rond en in het Capitool en met de voortdurende geschiedenis van racistische politiemoorden, kunnen we niet vertrouwen op de politie om ons te beschermen tegen extreemrechts. In plaats daarvan moeten de arbeidersbeweging en linkse leiders zoals Bernie Sanders, Alexandria Ocasio-Cortez en ‘The Squad’ oproepen tot en helpen bij het plannen van massabetogingen om fascisten, racisten en uiterst rechts in het algemeen van onze straten te verdrijven. We zagen hoe effectief massale betogingen waren in 2017. Na de extreemrechtse ‘Unite the Right’ in Charlottesville verjoegen 40.000 mensen in Bosten extreemrechts uit de stad. Dit gebeurde niet alleen in Boston, maar nationaal.
Lege woorden van vakbondsleiders of theatrale acties van politici zullen niet genoeg zijn om de dreiging van extreemrechts te verslaan. Hoewel wij voorstander zijn van impeachment of andere constitutionele maatregelen om Trump af te zetten, vinden wij niet dat links zijn energie moet richten op het opbouwen van steun voor impeachment. In de kritieke uren en dagen na de belegering van het Capitool schreef ‘The Squad’ verzoekschriften tot impeachment die bijna niet te onderscheiden waren van de verzoekschriften die nu door het establishment op tafel gelegd worden. Zij legden deze strategie uit als een manier om te voorkomen dat Trump in 2024 opnieuw kan opkomen, maar deze diskwalificatie is niet automatisch en het is alleen de Senaat – en alleen met een tweederden meerderheid – die Trump uit elk gekozen ambt kan uitsluiten. Afgezien van alle obstakels voor deze aanpak, is het ook geen effectieve manier om extreemrechts daadwerkelijk te neutraliseren. Als Trump niet meer kan opkomen, zal een andere extreemrechtse leider wel zijn plaats innemen.
De belangrijkste onmiddellijke taak is om extreemrechts en de fascisten een slag toe te brengen. Toch zal de strijd tegen extreemrechts en rechts populisme, dat miljoenen mensen bereikt, niet op twee weken tijd gewonnen worden. De heersende klasse heeft zich nu tegen Trump gekeerd, die voor hen een rode lijn heeft overschreden door hun politieke kerninstellingen rechtstreeks aan te vallen. Bedrijven stoppen hun financiële steun aan Trump en andere belangrijke Republikeinen die hem steunden, zoals Ted Cruz en Josh Hawley. Twitter heeft Trump levenslang gebannen. Maar de rechterzijde zal niet worden verslagen door de bazen van technologiebedrijven die jarenlang geen duimbreed in de weg van extreemrechts legden. We weten bovendien dat dergelijke maatregelen morgen tegen links zullen worden gebruikt als onderdeel van een campagne tegen ‘extremisme’. Socialisten vertrouwen niet op het establishment, de bedrijven of de staat. We zijn er echter wel voorstander van dat opgetreden wordt tegen extreemrechts, onder meer door de staatsmacht, inclusief de politie, te zuiveren van gekende racisten en iedereen die banden heeft met extreemrechtse en fascistische groeperingen.
Zoals Socialist Alternative eerder opmerkte, kunnen fascisten en andere extreemrechtse elementen sterker worden onder president Biden. De nieuwe regering zal immers geen antwoord bieden op de vele problemen van het kapitalisme. De Tea Party groeide onder Obama na de reddingsoperatie van de banken. We kunnen extreemrechts niet effectief bestrijden door ons te verenigen met een door big business gecontroleerd Democratisch establishment dat de belangen van de werkende mensen aanvalt. Het beleid van dit establishment vergroot de ruimte voor extreemrechts. In plaats daarvan moeten we een verenigd front van de werkende klasse opbouwen dat vecht tegen de racistische dreigingen en een programma voorstelt om de economische, gezondheids- en sociale crises in de samenleving aan te pakken.
Een vastberaden beweging tegen extreemrechts zou moeten opkomen voor een programma dat werkende mensen kan verenigen: gezondheidszorg toegankelijk voor iedereen, uitgebreide Covid-19 steunmaatregelen voor werkende mensen, einde van racistisch politiegeweld … Dit moet worden gecombineerd met massale actie om extreemrechts te stoppen met hun leugens op onze straten. Kleine avontuurlijke confrontaties met gewelddadige extreemrechtse elementen zouden niet onze focus moeten zijn. We hebben nu meer dan ooit een massabeweging van miljoenen nodig.
Socialist Alternative roept op tot noodvergaderingen van vakbondsactivisten, socialisten en gemeenschapsorganisaties om massale acties te plannen van 16 tot 20 januari om de rechtse dreiging te stoppen. Succesvolle acties tegen extreemrechts zouden helpen om een verenigd front te vormen in de strijd tegen racisme en de miljardairklasse. Deze problemen zijn immers niet verdwenen. De dreiging is onmiddellijk, en we moeten met spoed handelen. Zelfs als de gewelddadige racisten de komende week worden teruggedreven, kan extreemrechts nog steeds groeien, en is het essentieel dat de linkerzijde en de arbeidersbeweging deze strijd ernstig nemen.
-
Geweld in de VS. Kshama Sawant: “Ons organiseren om extreemrechts te stoppen”

Foto: Wikimedia Commons De beelden van de bestorming van het Amerikaanse parlement blijven nazinderen. Het extreemrechtse geweld, aangemoedigd door Trump, leidde tot 4 doden en verschillende gewonden. Hieronder een eerste reactie door Kshama Sawant, het socialistische gemeenteraadslid in Seattle en lid van Socialist Alternative.
“De vreselijke beelden van extreemrechts geweld in Washington DC wijzen ons er op een enge wijze op dat Trump misschien wel de verkiezingen verloor, maar dat het Trumpisme en extreemrechts groeien. Trump en zijn reactionaire aanhang weigeren een democratisch verkiezingsresultaat te aanvaarden. Socialist Alternative en ikzelf zijn solidair met iedereen die rechts bestrijdt en met wie in het parlementsgebouw getroffen werd door dit geweld, waaronder conciërges, dienstbodes, medewerkers en anderen.”
“Ik hoop dat iedereen die terecht bezorgd en doodsbang is in Washington DC op dit moment veilig blijft. We moeten op elkaar vertrouwen als werkende mensen en op onze solidariteit. Mijn kantoor steunt de vreedzame tegenacties van werkenden en socialisten als onderdeel van een onmiddellijk antwoord op deze extreemrechtse acties. De enige echte verdediging is een massabeweging en massale organisatie van werkenden, vakbonden, sociale bewegingen en socialisten om extreemrechts af te blokken.”
“De politie heeft afgelopen zomer in stad na stad de vreedzame Black Lives Matter betogingen verpletterd in naam van ‘wet en orde’. Waar zijn deze vermeende verdedigers van de wet en de orde als extreemrechts op een georganiseerde wijze overgaat tot geweld en terreur?”
“Deze specifieke rel zal eindigen en deze specifieke verkiezingen zullen passeren, maar het extreemrechtse offensief dat we nu zagen, is nog maar het begin. Tenzij de werkende mensen zich organiseren. Dit zijn de begindagen van een potentiële extreemrechtse beweging, mogelijk komt het zelfs tot een eigen politieke partij.”
“Het extreemrechtse geweld in Washington DC is niet alleen het resultaat van Trump, maar ook van het feit dat het Democratische establishment er niet in slaagt zich op een ernstige manier tegen de rechtse aanvallen op de werkende klasse te verzetten. Het geweld toont dat we geen tijd te verliezen hebben en onze inspanningen in de strijd voor echte verandering moeten opvoeren. Er is nood aan een partij van de werkende klasse. Er is massale strijd nodig voor algemeen toegankelijke gezondheidszorg, een Green New Deal en daadwerkelijke democratische controle over de politie. Vakbonden, gemeenschapsgroepen, socialisten, activisten en anderen moeten vechten voor al deze eisen om een krachtig alternatief te bouwen voor het valse en gevaarlijke populisme van Trump en om uiterst rechts te verslaan.”
Lees ook:
-
De dreiging van extreemrechts na Trump

Op 14 november trokken 10.000 aanhangers van Trump door Washington DC om te protesteren tegen wat ze als verkiezingsfraude omschreven. Onder de betogers een bont allegaartje van verschillende extreemrechtse groepen en aanhangers van complottheorieën, waarbij vooral QAnon een opgang kent.
Artikel door Geert Cool
Polarisatie
De belangrijkste verschuiving in de VS is naar links. De beweging van Black Lives Matter afgelopen zomer toonde dit, net zoals de massale steun voor eisen als algemene gezondheidszorg voor iedereen of de groeiende steun voor vakbonden. Maar de andere kant van deze polarisatie is dat reactionaire ideeën wortel schieten in een deel van de samenleving, met een veel kleinere maar groeiende laag die naar uiterst rechts wordt getrokken. De krachten van extreemrechts in de VS zijn groter, zichtbaarder en zelfverzekerder dan ze in vele decennia waren. Naarmate het systeem dieper in crisis komt, kan extreemrechts nog meer groeien. Dat is zeker het geval als er geen links alternatief wordt gebouwd.
Trump kon de verkiezingen van 2016 winnen op basis van afkeer tegen het beleid van Obama en Biden. Ondanks een vooruitstrevende façade van ‘hoop en verandering’ werd dit bewind gekenmerkt door het slaafs volgen van de agenda van de grote bedrijven. Het ‘herstel’ na 2008 was alleen voelbaar voor de superrijken en de grote bedrijven. Banken werden gered, gewone werkenden werden uit hun huis gezet. Het verderzetten van de oorlogen in het Midden-Oosten bleef de islamofobie aanwakkeren. Tegenover Trump plaatsten de Democraten in 2016 Hillary Clinton, bij uitstek het gezicht van het establishment.
De afgelopen jaren groeide extreemrechts in de VS. Het Southern Poverty Law Center bracht de blanke nationalistische groepen in kaart: hun aantal steeg met 55% van 100 in 2017 tot 155 in 2019. Extreemrechts geweld nam eveneens toe en zorgde voor tientallen doden. Tegelijk moet opgemerkt worden dat extreemrechts in de VS nog lang niet aan de sterkte komt die de Ku Klux Klan op zijn hoogtepunt had. In de jaren 1920 waren er drie tot zes miljoen KKK-leden!
Waar extreemrechts de afgelopen jaren tot geweld overging, werd dit vaak beantwoord met massaprotest. Na de moord op een antifascistische activiste in Charlottesville in 2017 waren er grote betogingen. Een optocht met 40.000 aanwezigen in Boston maakte een extreemrechts protest compleet onmogelijk. Dat extreemrechts na de verkiezingen van november 2020 de straten niet kon domineren, was eveneens te danken aan massale protestacties, met de eis dat alle stemmen geteld zouden worden om te vermijden dat Trump de verkiezingen kon stelen. Bij alle mobilisaties viel op dat de Democratische Partij niet alleen geen initiatief nam, maar er zelfs vaak vijandig tegenover stond.
QAnon en Proud Boys
Trump maakte gebruik van desinformatie en versterkte deze. Het ging zo ver dat sociale mediabedrijven als Twitter en Facebook waarschuwingen plaatsten bij berichten van de president. Terecht wantrouwen in de gevestigde media werd gebruikt om de campagne van Trump te versterken. Dit gebeurt niet alleen via ‘alternatieve’ rechtse mediakanalen zoals Breitbart, dat voorheen geleid werd door Steve Bannon, maar ook via allerhande sociale media.
Een populaire complottheorie in extreemrechtse kringen is QAnon. Die naam verwijst naar een anoniem account ‘Q’ dat op chatkanalen voorspelt dat er een ‘storm’ komt waarbij duizenden leden van de ‘deep state’ opgepakt worden, onder meer wegens kinderhandel en pedofilie. Volgens deze theorie zou het establishment dat de ‘deep state’ vormt samenzweren tegen Trump. Deze complottheorie heeft ook in België aanhangers: een drijvende kracht erachter is Eva Rollier, tevens actief bij het Vlaams Belang in Zoutleeuw. En het beperkt zich niet tot de marge van het VB. Europarlementslid Gerolf Annemans tweette na de nederlaag van Trump: “Het was mooi. Hij nam de handschoen op tegen de heersende elites, The Deep State, die in heel het vroegere Vrije Westen links-liberale multiculturele en multilaterale regimes doordrukt.” VB-voorzitter Van Grieken stuurde deze tweet verder door.
Sommigen gaan nog een stapje verder en organiseren zich in extreemrechtse milities. De ‘Proud Boys’ zijn daar één van de bekendste voorbeelden van. Deze militie waar enkel mannen lid van kunnen worden, was betrokken bij gewelddaden en intimidatie van tegenstanders. Trump gaf uitdrukkelijk steun aan deze militie. Er is een breder probleem met extreemrechts geweld in de VS. In 2018 kwamen bij geweld door extremisten minstens 50 mensen om het leven, in de overgrote meerderheid van de gevallen waren de daders extreemrechtse militanten. Volgens het Antiterrorisme Comité van de VN Veiligheidsraad was er in de vijf jaar voor 2020 wereldwijd een stijging van extreemrechts terrorisme met 320%. In Europa is extreemrechts verantwoordelijk voor het grootste aantal (pogingen tot) aanslagen. In ons land staan 3000 personen bekend bij de politie wegens rechts-extremisme.
Wat te doen?
Een systeem in crisis creëert ruimte voor de groei van extreemrechts. Massamobilisatie is het beste antwoord om te vermijden dat extreemrechts op straat kan domineren. Als extreemrechts daarin slaagt, is het om tegenstanders en de arbeidersbeweging in het bijzonder te breken. In onze mobilisatie kunnen we niet vertrouwen op het establishment of de staat. We moeten de werkenden en jongeren organiseren en onze collectieve kracht inzetten. Dit zal op zich niet volstaan om extreemrechts te stoppen: doorheen onze acties moeten we een alternatief bieden op het kapitalisme, zodat het terechte wantrouwen en de afkeer voor het kapitalisme niet kunnen gekaapt worden door reactionaire rechtse krachten. De enige oplossing op lange termijn is om een einde te maken aan dit krankzinnige systeem.
-

Na de nederlaag van Trump: strijd voeren tegen het systeem waarin hij groot kon worden

Ten tijde van het schrijven van dit artikel ontkende Trump nog steeds zijn nederlaag. Hij had zelfs net het hoofd van het overheidsagentschap dat belast is met toezicht op de verkiezingen ontslagen, omdat hij de beschuldigingen van de Republikeinse miljardair over ‘massale’ fraude bij de presidentsverkiezingen tegensprak. Terwijl de pandemie nog steeds woedde (het virus doodde meer dan 242.000 mensen in de Verenigde Staten), gaven Trump en zijn meest trouwe aanhangers er de voorkeur aan zich op te sluiten in een vreemde, parallelle wereld die wordt geregeerd door ‘alternatieve feiten’.
dossier door Nicolas Croes uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Trump blijft president tot 20 januari, wanneer de verkozen president Biden naar verwachting in functie zal treden. Zal Trump voordien reeds de handschoen in de ring gooien? Of zal zijn ongelooflijke ego – het grootste ego dat we ooit in reality-TV te zien kregen? – integendeel blijven provoceren? In ieder geval was de mobilisatie op 14 november een waarschuwing. Op die dag kwamen duizenden mensen naar Washington om hun steun aan Trump te betuigen, onder hen veel extreemrechtse activisten en groeperingen. De dreiging die zij vertegenwoordigen is in de afgelopen vier jaar gestaag toegenomen. Na zijn ambtstermijn kan een nog meer ontketende Trump een figuur worden die deze reactionaire stromingen bijeenbrengt, van de oude KKK (Ku Klux Klan) tot de Proud Boys. Om dit gevaar en de uitdagingen die voor ons liggen goed in te schatten, moeten we zowel de foto van de Verenigde Staten bij deze verkiezingen als de film die eraan voorafging grondig bekijken.
“Hoe meer ik naar deze verkiezing kijk, hoe minder ik het begrijp”
Dit citaat is afkomstig van Nobelprijs-winnaar Paul Krugman, één van de weinige experts die de economische crisis van 2008-09 voorzag. “Florida was een verrassingstriomf voor Trump en stemde tegelijk ook voor een minimumloon van $15 per uur”, zei hij. “Volgens een exit-poll van Fox News was een meerderheid voorstander van een publiek gezondheidsplan en een grotere staatsinterventie in het algemeen, terwijl Republikeinse senatoren die de staat willen minimaliseren toch werden verkozen”.
De verkiezingsresultaten waren in veel staten zeer nipt, veel nipter dan de peilingen voordien voorspelden. Voor de partijfunctionarissen van de Democratische Partij is de verklaring duidelijk: er kwamen te linkse stemmen aan bod tijdens de verkiezingscampagne. Die verdomde Bernie Sanders kwam tijdens de Democratische voorverkiezingen te veel in de media met zijn roep om socialisme. We hoorden te veel van parlementslid Alexandria Ocasio-Cortez en haar linkse kliek. Dat is de boodschap die de Democratische leiding ook aan de internationale media verkocht krijgt. Nochtans is dit niet wat de feiten aangeven.
Er vonden verschillende verkiezingen plaats op hetzelfde moment als de presidentsverkiezingen, voor het federale Huis en de Senaat, maar ook voor de staten. Van alle kandidaten steunden 112 openlijk het Medicare for All project (algemeen toegankelijke publieke gezondheidszorg). Ze zijn allemaal verkozen. De Green New Deal voor massale investeringen in infrastructuur en voor een ecologische transitie werd gesteund door 98 kandidaten, waarvan er slechts één niet werd verkozen. De vier Democratische vrouwen die voor “socialisten” doorgaan werden overtuigend herkozen voor het Congres. De zogenaamde ‘Squad’ – Ilhan Omar, Alexandria Ocasio-Cortez, Rashida Tlaib en Ayanna Pressley – krijgen er zelfs enkele medestanders bij.
Er werden ook verschillende wetsvoorstellen aan de kiezers voorgelegd in referenda, onder meer in Florida zoals hierboven vermeld. In Nevada – één van die beroemde ‘swing states’, de scharnierstaten waarvan het op voorhand niet duidelijk was wie er zou winnen – was dit het geval met het homohuwelijk. Achttien jaar geleden stemden de kiezers massaal om het huwelijk voor te behouden aan heteroseksuele paren. Deze keer stemde de overgrote meerderheid van de kiezers (62%) voor de erkenning van huwelijken van mensen van hetzelfde geslacht in de grondwet van de staat, een primeur in de Verenigde Staten. Het toont de veranderende sfeer in het land. In dezelfde staat was er een nek-aan-nek race tussen Biden en Trump: de eerste haalde het met 50,06% tegenover 47,67% voor Trump. Paul Krugman blijft ondertussen in zijn haar krabben.
De Democraten hebben hard gevochten… tegen een progressieve politiek
Eén ding is zeker: steeds meer mensen zijn het beu. Ze hebben genoeg van Wall Street en de miljardairs die stinkend rijk worden terwijl er mensen op straat slapen en de infrastructuur op instorten staat. Ze hebben genoeg van bedrijven die profiteren van de massale opsluiting in private gevangenissen. Ze hebben genoeg van het feit dat jongeren na hun studies tot over hun oren in de schulden zitten. In 2019 hadden 45 miljoen Amerikanen samen een persoonlijke schuld van 1600 miljard dollar (1482 miljard euro) als gevolg van hogere studies!
Moest Bernie Sanders de Democra-tische kandidaat in deze verkiezingen geweest zijn, dan had hij een politieke aardverschuiving kunnen teweegbrengen. Maar het partij-apparaat en de leiding van de Democratische Partij stak veel meer moeite in de strijd tegen Sanders in de Democratische voorverkiezingen dan in de strijd tegen Trump in de eigenlijke verkiezingen. Het Democratisch establishment was geschokt door het vooruitzicht op een overwinning van een kandidaat die beroep doet op de bereidheid van de werkende bevolking om te vechten. Het is schandalig dat Sanders de situatie heeft geaccepteerd en in de partij is gebleven.
Het Democratisch establishment heeft niet geaarzeld om elk mogelijk manoeuvre te gebruiken om hem opzij te schuiven en een kandidaat aan te stellen die zo gênant is dat hij algemeen gezien werd als de slechtst mogelijke (misschien met uitzondering van Hillary Clinton). Zolang hij maar volgzaam is voor het grootkapitaal. Gezien de wijze waarop de voorverkiezingen plaatsvonden, is het enigszins begrijpelijk dat sommigen twijfelen aan de geldigheid van het verkiezingsproces.
Uiteindelijk voerden zowel Biden als Trump een campagne die mijlenver afstond van de realiteit van gewone Amerikanen. Ze deden dat elk op hun manier. Terwijl het land met de grootste massabeweging in zijn geschiedenis met het protest tegen systemisch racisme en politiegeweld geconfronteerd werd, slaagde Biden er tot tweemaal in om zijn antwoord te formuleren in het voorstel dat de politie beter eerst op de benen zou schieten als waarschuwing. Veel Democratische kiezers stemden vooral tegen Trump en niet zozeer voor Biden. Volgens een peiling van Axios was dat de motivatie van 58% van de Biden-kiezers. Alles wat de Democraten deden, maakte het Trump mogelijk om zich voor te stellen als een outsider tegen het systeem, terwijl hij niet alleen een miljardair is maar ook de zittende president.
Trump probeerde conservatieve blanke kiezers te mobiliseren met een cocktail van racisme, seksisme, autoritarisme, rechtsextremistische oproepen, samenzweringstheorieën en een retoriek van orde en tucht. Maar zijn kiezers waren niet alleen een monolithisch blok racistische blanke kiezers. Veel mensen waren geschokt door de rampzalige aanpak van de pandemie door Trump. Zijn herhaalde oproepen om “de economie open te stellen” vonden echter weerklank bij heel wat mensen die zich zorgen maken over hun toekomst in een land waar er geen sociale zekerheid is zoals wij die kennen.
Uit exit polls blijkt dat kiezers die de pandemie als het belangrijkste probleem zagen, met een marge van 82% op Biden stemden, terwijl degenen die de economie als het belangrijkste probleem zagen, met een even grote marge op Trump stemden. Het maakt dat veel mensen van Latijns-Amerikaanse afkomst op Trump stemden, ondanks zijn openlijk racistische retoriek. Als de pandemie en de criminele aanpak ervan in de Verenigde Staten er niet was geweest, zou Trump Biden waarschijnlijk gemakkelijk hebben verslagen.
Sloop de dwangbuis van de Democraten
Tussen 2008 en 2010 controleerden de Democraten beide kamers van het Congres. In die periode hebben ze de belastingverlagingen van Bush verlengd en braken ze de belofte om antivakbondswetten af te schaffen. Ze sloten zich aan bij de Republikeinen in een meedogenloze campagne om het openbaar onderwijs te privatiseren en te vernietigen. Als klap op de vuurpijl was er Obama’s reactie op de migratie over de zuidelijke grens: onder zijn bewind werden er meer mensen gedeporteerd dan onder welke andere president ooit.
De leiders van de vakbonden en andere progressieve organisaties weigerden zich tegen deze aanvallen te verzetten vanwege hun totale ondergeschiktheid aan het Democratisch establishment. De populistische vleugel van de Republikeinse Partij greep dit vacuüm aan om de economische ontevredenheid uit te buiten. Dat leidde tot de geboorte van de Tea Party in 2009, die op zijn beurt de weg vrijmaakte voor Donald Trump. Onder Biden kan de dreiging van extreemrechts toenemen.
De Democratische Partij is volledig ondergeschikt aan de kapitalistische belangen. De verkiezing van linkse kandidaten op het ticket van de Democraten, kan in eerste instantie de illusie in stand houden dat het via die weg mogelijk is om een politiek instrument voor sociale strijd te bouwen. Maar de regering van Biden/Harris zal geen oplossing bieden voor de cruciale problemen waar de werkende mensen mee te maken hebben. De realiteit zal meer weerklank geven aan het idee om een nieuwe partij op te richten, een partij van strijd die gebaseerd is op de kracht van de werkende mensen, een partij die volledig onafhankelijk is van Wall Street en die verschillende sociale bewegingen (van Black Lives Matter tot vakbondsmilitanten) verenigt in actie rond een programma dat de belangen van de massa’s verdedigt. Een dergelijke partij zou op de grenzen van het kapitalisme botsen en zou de omverwerping ervan moeten verdedigen om een democratische socialistische samenleving op te bouwen. Onze zusterorganisatie in de VS, Socialist Alternative, doet er alles aan om elke stap in deze richting te versterken.
-
Nieuwe koude oorlog tussen VS en China: naar een bipolaire wereldeconomie?

Dossier door Vincent Kolo, chinaworker.info
“Er is geen bodem onder de Amerikaanse-Chinese relaties. We blijven nieuwe dieptepunten vinden,” zegt auteur en China-expert Richard McGregor.
Het conflict tussen de twee grootste imperialistische machten escaleert met duizelingwekkende snelheid. In juli gaf de VS opdracht tot de sluiting van het Chinese consulaat in Houston, onmiddellijk gevolgd door de sluiting van het Amerikaanse consulaat in Chengdu. Ongelooflijk genoeg verklaarde de Amerikaanse regering dat het consulaat van Houston een “spionagecentrum” was, alsof dat het eerste dergelijke geval in de wereldgeschiedenis zou zijn geweest. In Chengdu heeft een menigte van enkele duizenden mensen zich verzameld om te kijken naar de uitzetting van het Amerikaanse consulaire personeel. Beide regeringen hebben maatregelen aangekondigd om elkaars bedrijven op een zwarte lijst te zetten en journalisten te verdrijven, met de dreiging van ernstigere represailles.
In een toespraak over de Koude Oorlog zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo dat de wereld een keuze moet maken “tussen vrijheid en tirannie” en riep hij de zogenaamde democratieën van de wereld op om niet “door de knieën te gaan” voor de Chinese Communistische Partij (CCP). Vanuit China is de toon nog scherper, waarbij de relatief terughoudende reacties van vorig jaar plaats hebben gemaakt voor ‘Wolf Warrior’-diplomatie (vernoemd naar een populaire Chinese oorlogsfilm). China heeft Pompeo beschreven als een “vijand van de mensheid”, een opvatting waar veel Amerikanen het waarschijnlijk mee eens zouden zijn. Minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi klaagde tegen zijn Russische tegenhanger dat de VS “zijn verstand, moraal en geloofwaardigheid heeft verloren.”
In een dossier van een jaar geleden betoogden we dat Trump’s handelsoorlog met China geen ‘eenmalig geschil’ was en dat we eerder aan het begin stonden van ‘een langdurige en steeds ranzigere strijd met potentieel ernstige wereldwijde gevolgen op economisch, politiek en zelfs militair vlak’. Sindsdien is het conflict dramatisch geëscaleerd. Covid-19 heeft gehandeld als de grote versneller. Zelfs de beurzen beginnen te beseffen dat het ontwikkelen van een nieuwe Koude Oorlog een realiteit is.
Covid-19 versnelt conflict
De pandemie heeft geleid tot een volledige afbraak van de reeds gespannen relaties tussen de VS en China. Het Chinese regime vreest terecht dat de VS de pandemie uitbuit om de wereldwijde opinie tegen China te mobiliseren. Soms leken de verbale aanvallen van de Amerikaanse regering regelrecht uit de riolen te komen: zo werd herhaaldelijk verwezen naar het ‘Wuhan-virus’ en werd het racistische ‘Kung Flu’ gebruikt. De vraag naar economische compensatie van China voor de pandemie – een vorm van ‘oorlogsherstel’ – kreeg een brede weerklank, bijvoorbeeld onder regeringen van de Afrikaanse landen die wanhopig op zoek zijn naar kwijtschelding van schulden (China is de grootste schuldeiser van Afrika en is goed voor een vijfde van de staatsschuld van het continent).
Het repressieve bewind van Xi Jinping draagt een grote verantwoordelijkheid voor de verspreiding van het virus in de beginfase. Volgens een studie van Dr. Shengjie Lai van de Universiteit van Southampton hadden infecties in Wuhan en omgeving met 95% kunnen worden beperkt als Peking drie weken eerder had gehandeld om de maatregelen op te leggen die uiteindelijk op 23 januari werden aangekondigd. Het regime deed dit niet en zette de meedogenloze censuurmachine in waarbij klokkenluiders het zwijgen werd opgelegd. Deze criminele fouten werden echter aangevuld met de onthutsende nalatigheid en onwetendheid van de regering-Trump. De president tweette maar liefst 15 keer over zijn volledige vertrouwen in de reactie van het Chinese regime op de pandemie. Zo tweette hij op 24 januari nog: “Namens het Amerikaanse volk wil ik president Xi bedanken.”
De latere stap van Trump om de VS uit de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) te halen op de beschuldiging dat de WHO een “marionet van China” is, was een schaamteloze vorm van proxy-oorlogsvoering. De WHO, een tak van de Verenigde Naties, is een bureaucratische en vooral politieke instantie, in plaats van een medische. Toch kan de campagne van Trump om de WHO te saboteren, bij gebrek aan een echt mondiaal gezondheidsagentschap onder democratische controle en beheer, leiden tot een ernstige verstoring van de strijd tegen het virus in arme landen die, onder het juk van het imperialisme, zelfs de basisinfrastructuur voor de gezondheidszorg ontberen.
De geopolitieke strijd tussen het Amerikaanse en het Chinese imperialisme is een strijd om de wereldwijde hegemonie. Het belangrijkste kenmerk van dit conflict is eerder economische dan militaire oorlogsvoering. Dit impliceert het toenemende gebruik van het staatskapitalistische en nationalistische economische beleid (vooral door China) en de inzet van handel, financiën en technologie (vooral door de VS).
Militaire conflicten, vooral in de vorm van marionettenoorlogen waarbij derden betrokken zijn, vormen in deze situatie een verhoogd gevaar. De eerste dodelijke confrontaties in 60 jaar tussen China en India, het tweede en derde grootste leger ter wereld, zijn daar een voorbeeld van. De Amerikaanse regering heeft Modi in India aangespoord om de noordelijke grens te versterken, waarbij militaire steun beloofd werd en de kandidatuur voor permanent lidmaatschap van de VN-Veiligheidsraad werd ondersteund. De militaire export van de VS naar India is gestegen van nul in 2008 tot meer dan 20 miljard dollar in 2020.
In de Zuid-Chinese Zee hebben zowel de VS als China hun marine-aanwezigheid aanzienlijk opgevoerd naarmate de strijd tussen hen en zes kleinere landen escaleert, met concurrerende aanspraken op enkele van de eilandgroepen in deze strategische waterweg. In juli hebben de VS de inzet aanzienlijk verhoogd met een nieuw beleid dat alle territoriale claims van China “illegaal” verklaart (de VS veinsde eerder “neutraliteit” ten opzichte van alle concurrerende claims). De plotselinge bocht van de Filipijnse regering in juni, toen het schrappen van een belangrijk militair verdrag met de VS werd opgeschort als gevolg van ‘politieke en andere ontwikkelingen in de regio’, betekent een belangrijke overwinning voor de VS en een nieuwe tegenslag voor China’s regionale diplomatie.
Deze huidige concurrentiestrijd is geen herhaling van de vorige Koude Oorlog, van 1945-89, die werd uitgevochten tussen twee verschillende sociaaleconomische systemen. China is vandaag net als de VS een kapitalistische economie. De voormalige maoïstisch-stalinistische dictatuur is omgevormd tot een ultra-repressieve, nationalistische en racistische (Han-supremacistische) politiestaat. China speelt een veel grotere rol in de wereldeconomie dan de stalinistische Sovjet-Unie ooit heeft gedaan. Op zijn hoogtepunt was de buitenlandse handel van de Sovjet-Unie goed voor 4% van zijn BBP, waarvan het grootste deel met andere ‘socialistische’ landen.
Ter vergelijking: de buitenlandse handel van China is goed voor 36% van het BBP. Van even groot of groter belang is de wereldwijde financiële voetafdruk van China. Het land heeft de op twee na grootste obligatie- en effectenmarkt ter wereld en de op één na grootste voorraad buitenlandse directe investeringen (1,8 biljoen dollar aan het eind van 2017). Dit maakt het conflict vandaag complexer en potentieel veel schadelijker in economische termen.
Volgens Wang Jisi, voorzitter van het Instituut voor Internationale en Strategische Studies aan de Universiteit van Peking, “kunnen de banden tussen China en de VS vandaag nog erger zijn dan de relatie tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, want toen was de relatie tenminste ‘koud’. Die twee supermachten stonden politiek, economisch en sociaal los van elkaar, ze konden elkaars binnenlandse zaken niet echt beïnvloeden.”
Twee supermachten in crisis
De regeringen van beide grootmachten bevinden zich in een diepe crisis, wat de huidige volatiliteit nog vergroot. Daarom is de kans groter dat de nieuwe Koude Oorlog en de wereldwijde crisis beide regimes zullen verzwakken en destabiliseren dan dat ze een duidelijke winnaar zullen opleveren, zoals we hebben voorspeld. Voor Trump kan dit leiden tot een van de ergste verkiezingsnederlagen ooit voor een zittende president. Het rampzalige wanbeleid van zijn regering ten aanzien van de Covid-19 pandemie heeft ook een harde klap toegebracht aan de wereldwijde status en autoriteit van het Amerikaanse imperialisme. Kapitalistische commentatoren betreuren een ‘vacuüm’ inzake wereldwijde leiderschap en dit in tegenstelling tot de aanpak van de crisis van 2008-09.
Dit is natuurlijk een factor geweest in de politieke berekeningen van het regime van Xi Jinping. Het regime wil profiteren van de wanorde in de VS om de anti-Chinese agenda te vertroebelen. Maar door sterk te vertrouwen op het nationalisme, het militarisme en de dreiging van economische dwang is het buitenlands beleid van Peking grotendeels contraproductief geweest, zozeer zelfs dat dit het Amerikaanse imperialisme in staat heeft gesteld om zijn ‘Trump-probleem’ deels te overstijgen en andere landen dichter naar zich toe te trekken.
Dit is het geval met de demonstratieve militaire inzet van Xi: van invallen in het Taiwanese luchtruim tot territoriale aanspraken aan de Indiase grens en de Zuid-Chinese Zee. In Hongkong nam Xi zijn toevlucht tot het juridische equivalent van een raketaanval, waarbij de autonomie van het grondgebied werd ontnomen met een draconische en verregaande nationale veiligheidswet. “Het doel is om Hongkong vanaf nu door angst te regeren,” aldus Joshua Rosenzweig van Amnesty International.
Tal van andere conflicten zijn de afgelopen maanden opgelaaid en hebben Peking in botsing gebracht met Japan, Australië, Canada, Groot-Brittannië, Indonesië en Vietnam. Natuurlijk heeft de Amerikaanse regering een handje geholpen bij al deze conflicten. Het lijkt onbegrijpelijk dat de reactie van China zo agressief is, alsof het opzettelijk is bedoeld om te provoceren, en daarom alleen maar heeft gediend om zijn bredere internationale belangen te ondermijnen, tenzij we begrijpen wat er van binnenuit gebeurt.
Machtsstrijd in China
Voor Xi’s regime, dat worstelt met een crisis die aantoonbaar nog ernstiger is dan die van de Amerikaanse heersende klasse, is de strijd om de controle over de Chinese samenleving te behouden altijd primair.
In de eerste helft van 2020 is het inkomen per hoofd van de bevolking in China met 1,3% gedaald. In stedelijke gebieden is de daling verrassend genoeg zelfs nog scherper, namelijk 2%. Zoiets is in China al 40 jaar lang niet meer gebeurd. Onofficiële schattingen plaatsen het reële werkloosheidscijfer op 20%, in een maatschappij waar minder dan 10% van de beroepsbevolking een werkloosheidsverzekering heeft. Interimbureau Zhaopin meldde dat als gevolg van de pandemie één op de drie bedienden is ontslagen en dat 38% van de werknemers onder de 30 jaar gedwongen is om loonsverlagingen te slikken. De berichten over een Chinees ‘V-vormig herstel’ moeten dus met een flinke korrel zout worden genomen.
Het buitenlands beleid van Peking dient natuurlijk de wereldwijde belangen van China, maar hier is sprake van een groeiende tegenstrijdigheid. De druk op het regime van Xi om zijn binnenlandse positie te verstevigen primeert. In eigen land wordt Xi geconfronteerd met ernstige uitdagingen en heeft het land een reeks harde, militaristische en nationalistische stappen gezet in het buitenlands beleid, die in de eerste plaats bedoeld zijn voor binnenlands gebruik. Het doel is om zijn imago als “sterke” en “compromisloze” leider te versterken.
Analist Jayadeva Ranade, een voormalig ambtenaar bij de Indische regering, stelde: “Ik twijfel er niet aan dat deze hardere lijn [inzake buitenlands beleid] tot stand is gekomen vanwege de perceptie in eigen land dat de twee honderdjarige doelen zoals ze het noemen, de China-droom en het inhalen, zo niet overtreffen van de VS in 2049, uit de greep van de leiding raken. De aanhoudende protesten in Hongkong gedurende iets meer dan een jaar waren een factor, de manier waarop Taiwan zijn kritische opmerkingen over China maakte was de tweede factor. Dus ik denk dat deze perceptie onder de Chinese bevolking, dat het leiderschap niet meer zo effectief was, dat het geen stevige grip meer had op de situatie, een echte sleutelfactor is waarom Xi Jinping voor een veel hardere lijn heeft gekozen.”
Een hernieuwde machtsstrijd binnen het regime wordt deels gevoed door de groeiende vrees van delen van de Chinese elite dat Xi’s ‘Wolf Warrior’-doctrine roekeloos is en eigenlijk een stimulans is voor de Amerikaanse inspanningen om China te isoleren. De anti-Xi groepen zien liever een grotere nadruk op het “herstellen van de economie” en een verlaging van het militaire profiel van China.
In april stelde het Chinese ministerie van staatsveiligheid een geheim rapport op, waarin volgens lekken werd uitgelegd dat het anti-Chinese sentiment internationaal op het hoogste niveau staat sinds 1989, na het bloedbad op het Plein van de Hemelse Vrede. Dit rapport werd door een insider gelekt naar Reuters, op zich een teken van feitelijke onenigheid. Onder andere werd gewaarschuwd dat China zich moet voorbereiden op gewapende confrontaties met de VS als worst-case scenario.
Ook in april richtte Xi een andere commissie op hoog niveau op, dit keer om toezicht te houden op de ‘politieke stabiliteit’. Het is duidelijk dat er een gevoel van existentiële crisis aan de top is, waarbij Xi zelf zijn opties afweegt in de machtsstrijd. De missie van het nieuwe comité, onder leiding van een rechterhand van Xi, Politbureaulid Guo Shengkun, is het identificeren van bedreigingen en het beschermen van “de veiligheid van het politieke systeem.”
In mei heeft de spreekbuis van het leger een rapport geschreven waarin wordt gewaarschuwd dat de sociaaleconomische druk in China een “hoog explosiegevaar” bereikt. Het waarschuwde dat (niet nader genoemde) buitenlandse mogendheden de economische crisis zouden kunnen uitbuiten om een recessie in China te veroorzaken en zo sociale onrust te veroorzaken.
Coup in Hong Kong
Het inherente conflict tussen Xi’s steeds hardere beleid en een meer pragmatische strategie om de Amerikaanse agenda voor de Koude Oorlog af te zwakken, blijkt uit zijn politieke staatsgreep in Hongkong. Dit verhoogde de inzet van het conflict tussen de VS en China en opende een potentiële doos van Pandora met politieke en economische vertakkingen. Een van de gevolgen is de mogelijke vernietiging van de positie van Hongkong als mondiaal financieel centrum, vooral als de financiële ontkoppeling volgt op de ontkoppeling van de toeleveringsketen die al aan de gang is. Dit zou ertoe kunnen leiden dat Amerikaanse en andere westerse banken en bedrijven zich uit Hongkong terugtrekken en vervangen worden door financiële instellingen op het Chinese vasteland, waardoor de financiële en aandelenmarkten van Hongkong volledig ‘op het vasteland’ komen te liggen. In dit geval zou de heersende Chinese elite een cruciaal kanaal om toegang te krijgen tot buitenlands kapitaal verliezen.
Een proces waarbij economieën en financiële markten onder dwang worden gescheiden, zou uiterst ontwrichtend en chaotisch zijn. Dit brengt het risico met zich mee van een bredere systeemcrisis. Daarom heeft de Amerikaanse regering zich, ondanks de oproepen van de harde stemmen in het Congres, onthouden van een aanval op de Hongkongse dollar. Die munt is sinds 1983 gekoppeld aan de Amerikaanse dollar. Theoretisch gezien heeft de VS de macht om de toegang van Hongkong tot dollars af te sluiten, waardoor de koppeling aan de Amerikaanse dollar onwerkbaar wordt. Maar dat zou een wereldwijde financiële en valutacrisis kunnen veroorzaken.
In toenemende mate werken zowel Washington als Peking aan nieuwe diplomatieke en economische blokken om de andere te in te sluiten: een “D10” (van tien ‘democratische’ kapitalistische staten: Zuid-Korea, Australië en India plus de G7-landen) is door de Trump-administratie geopperd. China’s premier Li Keqiang zegt dat het misschien goed is om zich aan te sluiten bij de CPTPP (Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership), de overblijfselen van de door de VS ontworpen TPP, die door Trump meteen bij zijn aantreding is afgeschreven. China’s belangrijkste buitenlandse beleidsspoor om de door de VS geleide inperking te omzeilen, blijft het Belt and Road Initiative (BRI), dat door 130 regeringen is ondertekend. Dit gigantische project zit echter ook in grote problemen.
Al deze diplomatieke manoeuvres versterken de schijnbaar onstuitbare druk van beide regeringen om zich van elkaar te ‘ontkoppelen’. Het is een uitdrukking van de ‘geo-economie’ die de neoliberale globalisering verdringt als de belangrijkste trend binnen de wereldeconomie. In de loop van dit jaar zijn de posities al enorm verhard. Voor belangrijke delen van de heersende klasse in de VS is de ontkoppeling met China geëvolueerd naar een “harde ontkoppeling.” Aan Chinese zijde is er een gelijkaardige verschuiving. Ook nieuw dit jaar is het groeiende aantal regeringen in Europa en de Aziatisch-Pacifische regio die het ontkoppelingsethos omarmen. “Een bipolaire wereld begint vorm te krijgen,” merkt James Kynge op in de Financial Times. Hij voegt eraan toe dat “het westen in hoog tempo een grote muur van verzet opwerpt” tegen de wereldwijde ambities van China.
Huawei ontkoppeld
Een duidelijk voorbeeld is Huawei, de Chinese technologiereus wiens wereldwijd toonaangevende 5G-technologie het doelwit is geworden van een ongekende Amerikaanse campagne. Terwijl deze campagne vorig jaar in de problemen leek te zitten, ondermijnd door het vermogen van Trump om zelfs de meest pro-Amerikaanse regimes te vervreemden, heeft het een nieuwe dynamiek gekregen in de schaduw van Covid-10 en het meer urgente streven van het Westerse kapitalisme naar een gemeenschappelijk front tegen het Chinese kapitalisme. “Het getij heeft zich tegen Huawei gekeerd in de internationale 5G-markten,” merkte de South China Morning Post op. De krant noemde de 5G-bocht van de Britse regering in juli een beslissende slag voor China en Huawei. De Franse regering volgde snel daarna, waarbij een eerder besluit om met Huawei in zee te gaan werd herroepen. Naast Huawei heeft het Amerikaanse ministerie van Handel meer dan 70 Chinese technologiebedrijven op de zwarte lijst gezet.
Het besluit van Groot-Brittannië om Huawei uit te sluiten kon 2,5 miljard dollar kosten en de uitrol van 5G in het land met twee jaar vertragen. Maar de rechtse en populistische politici zijn meer en meer immuun voor argumenten over kosten en concurrentievermogen. Ze zien dat een anti-China retoriek schijnbaar populair is onder de kiezers, zeker tijdens de pandemie. In een opiniepeiling in juli in Groot-Brittannië zei 83% van de ondervraagden China te wantrouwen. Uit een peiling in de VS in juli bleek dat 73% een “ongunstige mening” heeft over China, een stijging van 26 procentpunten sinds 2018.
Het lijkt nu vrij zeker dat Huawei’s 5G-apparatuur uit de meeste Europese en Noord-Amerikaanse markten zal worden geweerd, evenals uit Japan, Australië en waarschijnlijk India. Zelfs in Zuidoost-Azië, dat vroeger als een veilige markt voor Huawei werd beschouwd, wordt de positie van het bedrijf bedreigd. Singapore en Vietnam hebben Huawei al uitgesloten ten gunste van Europese concurrenten. De ontkoppeling tussen de VS en China, en het bredere proces van de-globalisering (verschuiving naar economisch nationalisme), zit vol met problemen en enorme kosten, zoals de Britse Huawei-bocht laat zien. Maar desondanks is de richting duidelijk.
Staatsinterventies
Een ander kenmerk van dit proces is dat de grote kapitalistische regeringen sinds het begin van de Covid-19-crisis steeds vaker een beroep doen op staatsinterventie, wat wijst in de richting van staatskapitalisme. Dergelijke maatregelen zijn niet mogelijk zonder een staat, het gaat per definitie om nationaal beleid dat gebonden is aan en ingeperkt wordt door de grenzen van de natiestaat. Een dergelijk beleid houdt onvermijdelijk een afkeer in van de wereldwijde kapitalistische markt. Dit is op zijn beurt in strijd met een van de drijvende krachten achter de kapitalistische economische ontwikkeling: de verhoging van de productiviteit op basis van de wereldwijde arbeidsverdeling.
Dit is een tegenstrijdigheid waarbij de politieke behoeften van de kapitalistische klasse in een bepaalde periode in conflict kunnen komen met de economische winstbehoeften van hun systeem. Trotski verklaarde deze tegenstrijdigheid tijdens de Grote Depressie van de jaren dertig, ook een periode van terugtrekking in het staatskapitalistische beleid: “Het staatskapitalisme streeft ernaar het economisch leven te scheiden van de wereldarbeidsverdeling, de productiekrachten op het Procrustesbed van de nationale staat te leggen, de productie in enkele bedrijfstakken kunstmatig te reglementeren en even kunstmatig andere takken met grote onkosten in het leven te roepen.” (Trotski, “De 4de Internationale en de USSR”, 1933).
In de jaren 1930 kwam dit proces het duidelijkst tot uiting in de fascistische regimes, met name in het Duitsland van Hitler. Hoewel de economische depressie van vandaag misschien zelfs de diepte van de voorloper van de jaren 1930 overstijgt, is de verschuiving naar het staatskapitalistische beleid nog niet op een vergelijkbare schaal. Maar we staan aan het begin van een internationale koerswijziging, die het duidelijkst tot uiting komt in het economisch beleid van de twee grote imperialistische mogendheden. Hoe ver dit proces gaat, valt nog te bezien, maar de gevolgen ervan zijn al aanzienlijk en onmiskenbaar.
In zijn geschriften over economisch nationalisme in de jaren 1930 legde Trotski ook uit dat de opkomst van het nationalistische en staatskapitalistische beleid onvermijdelijk een nieuwe en gewelddadige “sprong” van het imperialisme zou voorbereiden, een perspectief dat door de Tweede Wereldoorlog werd bevestigd. Het huidige imperialistische conflict en het mondiale krachtenevenwicht zijn vandaag en de huidige fase van de kapitalistische deglobalisering kan langer duren.
In China is door de dictatuur van Xi Jinping, die onder zowel interne als externe druk staat, een economische “binnenwaartse verschuiving” aangekondigd. Xi heeft Mao’s slogan van Zili Gengsheng, of ‘zelfredzaamheid’, nieuw leven ingeblazen en benadrukt de noodzaak om China’s ontwikkeling van de volgende generatie technologieën te versnellen, met inbegrip van de microchips die de technologische industrie voeden, en ook om de creatie van een digitale yuan te versnellen als een van de manieren om de facto de Amerikaanse controle over het wereldwijde financiële systeem te omzeilen.
Het wapen van de dollar
De rol van de Amerikaanse dollar binnen het wereldwijde financiële systeem is, paradoxaal genoeg, sinds de wereldwijde crisis van 2008 versterkt, ondanks de oorsprong van die crisis op Wall Street. Dit geeft het Amerikaanse imperialisme een krachtig wapen, dat het steeds vaker gebruikt om geopolitieke rivalen te straffen met financiële sancties. China heeft zich nu aangesloten bij Rusland, Iran en Noord-Korea als doelwit van de Amerikaanse sancties, hoewel de Trump-regering in het geval van China heen en weer ging in de uitvoering van de sancties.
Peking had gedurende meer dan een decennium een programma van “yuan internationalisering” als strategie om het Amerikaanse monopolie te breken, maar dit heeft tot nu toe slechts magere resultaten opgeleverd. Vorig jaar bedroeg het aandeel van de yuan in internationale valutatransacties slechts 4,3%, vergeleken met 88% voor de Amerikaanse dollar, volgens de Bank voor Internationale Betalingen. Meer dan 61% van alle buitenlandse bankreserves worden uitgedrukt in Amerikaanse dollars.
De beperkte rol van de yuan is te wijten aan het kapitaal- en wisselkoersbeleid van China, waar het niet van af kan zonder het risico te lopen op een massale kapitaalvlucht en een bankcrash. Het wereldwijde financiële systeem wordt gedreven door parasitaire speculatie. De vraag naar dollars, die vrij inwisselbaar zijn, is gegroeid naarmate de economie meer parasitair is geworden. De inspanningen van China om meer landen en financiële instellingen te verleiden tot het verhogen van hun yuan-belangen (die niet vrij verhandelbaar zijn) zijn daarom op onvruchtbare grond gevallen.
De leidende positie van de dollar kan, net als andere pijlers van de huidige kapitalistische wereldeconomie, ten val worden gebracht door de gevolgen van de nieuwe crisis. De ongekende schuld-gefinancierde bailout-programma’s van de Amerikaanse regering om het kapitalisme te redden (tot nu toe meer dan 6 biljoen dollar dit jaar) kunnen uiteindelijk leiden tot een afrekening met de Amerikaanse munt als ankerpunt voor het wereldwijde financiële systeem. Het toenemende gebruik van financiële sancties door het Amerikaanse imperialisme als geopolitieke politiemaatregel kan dit proces alleen maar versnellen.
De verschuiving van het Chinese regime naar meer staatskapitalistische controle begon ten tijde van de financiële crisis van 2008. Dit is een zeer duidelijk en veelbesproken fenomeen: ‘Guo jin min tui’, wat betekent “de staatsbedrijven gaan vooruit, de particuliere sector trekt zich terug.” Maar terwijl dit een speciale dynamiek heeft in China – omdat de controle over belangrijke sectoren van de economie gebonden is aan het handhaven van de dictatuur aan de macht – is de toenemende toevlucht tot staatsinterventies een wereldwijde trend, geen uniek Chinese trend. Andere kapitalistische regeringen, zelfs met een onberispelijke geschiedenis van steun aan de ‘vrije markt’ wenden zich tot staatsinterventie op grote schaal.
De door de VS geleide ontkoppelingsagenda laat het regime van Xi weinig andere keuze dan te proberen de groei van de interne markt te versnellen. Maar pogingen om de binnenlandse consumptie van China te ontwikkelen schieten historisch gezien tekort, omdat de CCP het rudimentaire welvaartssysteem van de planeconomie heeft vernietigd. Het ontbreken van een sociaal vangnet dwingt de Chinezen om uitzonderlijk hoge besparingen te handhaven voor “noodgevallen” zoals ernstige ziekte of het krijgen van kinderen.
In het afgelopen decennium zijn de Chinese particuliere schulden ook geëxplodeerd, waardoor deze dicht in de buurt komen van de niveaus in de ontwikkelde kapitalistische landen. Chinese huishoudens hebben in de vijf jaar van 2015 tot 2019 een schuld van 4,6 biljoen dollar toegevoegd, vergeleken met een toename van 5,1 biljoen dollar in de Amerikaanse schuldenlast tussen 2003 en 2008. De Chinese consumptie wordt vandaag bedreigd door zowel de pandemie als de schuldendruk.
De verschuiving in het economisch beleid van China betekent niet dat het land terugkeert naar autarkie, net zo min als dat dit in andere landen het geval zal zijn. Maar China’s exportmachine zal te maken krijgen met toenemende belemmeringen, vooral op de westerse markten. De concurrentie voor de markten in Azië, Afrika en Zuid-Amerika zal nog intensiever worden.
De nationale economie wordt de beslissende focus voor Xi’s regime, naast een internationale strategie om Rusland, Zuidoost-Azië, delen van Afrika en Oost-Europa nauwer te integreren in een door China geleid blok als tegenwicht voor de hoge druk van een door de VS geleide tegenhanger. Voor zowel Washington als Peking is de nieuwe golf van blokvorming beladen met complicaties en beginnende crisissen.
Dit blijkt uit de problemen die China’s BRI-programma teisteren: toenemende schuldennood (16% van alle projecten wordt geacht in gebreke te blijven), economische winsten zijn beperkter dan verwacht, terwijl Peking ook het risico loopt verder opgezogen te worden in geopolitieke moerassen die de economie van het land onder nieuwe druk zetten. De recente confrontaties tussen China en India zijn in veel opzichten een resultaat van de BRI-ambities in Pakistan, waarbij belangrijkste projecten dicht bij de betwiste grens lopen.
Wat zal een overwinning van Biden betekenen?
De Amerikaanse verkiezingen in november zouden wel eens een adempauze kunnen bieden en zelfs leiden tot een poging om het conflict tussen de VS en China wat te verzachten. Maar dit is niet het meest waarschijnlijke scenario, ongeacht of Trump of Biden wint. Hoewel het beleid van de Koude Oorlog van het Amerikaanse imperialisme onder het toeziend oog van Trump werd gelanceerd, is hij niet de centrale figuur in dit proces geweest, en soms hebben zijn eigen beleidskeuzes hem gemarginaliseerd ten aanzien van de belangrijkste strategische lijn van de heersende klasse in de VS.
Dit bleek uit zijn besluit om de Chinese techneut ZTE in mei 2019 gratie te verlenen als een “gunst” aan Xi. En opnieuw door zijn besluit in juni 2020, om het uitvoeren van sancties tegen CCP-ambtenaren in Xinjiang uit te stellen in ruil voor Chinese beloften om de invoer van de landbouwproducten uit de VS op te voeren, een akkoord dat tot doel heeft om de steun voor Trump in de VS op te krikken.
Peking gelooft dat Trump kan worden overtuigd om overeenkomsten te sluiten, zelfs indien er een prijs tegenover staat. Tegelijk vreest Peking dat Biden heviger en ‘ideologischer’ zal zijn, mogelijk ook dat hij bekwamer zal zijn in het uitvoeren van een anti-Chinese agenda en het opbouwen van de beschadigde allianties met traditionele Amerikaanse bondgenoten. Dat verklaart de voorkeur van het CCP-regime voor een Trump-overwinning. We weten dit niet alleen op basis van de onthullingen van John Bolton, maar ook door wat gezegd werd door prominente CCP-bronnen.
Een overwinning van Biden, wat de meest waarschijnlijke uitkomst is, zal wellicht niet leiden tot het verzachten van het conflict. Verdere escalatie is waarschijnlijker. Een mogelijke variant op dit perspectief is dat de regering van Biden een “reset” aanbiedt in de relatie tussen de VS en China om onderhandelingen te openen over een breed spectrum van controversiële kwesties. Sommige concessies zouden door de VS kunnen worden aangeboden, zoals het opheffen van Trump’s tarieven, die zelfs binnen de Amerikaanse kapitalistische klasse controversieel zijn.
Maar alle concessies zouden in ruil komen voor waarschijnlijk nog hardere eisen van de VS over economisch beleid, technologie, investeringsregels, maar ook over gevoelige geopolitieke kwesties zoals de BRI, Hongkong en de Zuid-Chinese Zee. Onder Xi Jingping is het bijna ondenkbaar dat China op deze punten zou toegeven, onder meer vanwege het verlies aan persoonlijk gezag dat dit met zich mee zou brengen. Zelfs als er een wankel proces van détente zou ontstaan, zijn de kansen om een einde te maken aan het huidige conflict gering.
Het Chinese regime heeft niets te maken met communisme, socialisme of de arbeidersbeweging. Het is de dictatuur van een kapitalistische oligarchie. Het is niet in staat om een beroep te doen op de wereldwijde solidariteit om de publieke opinie te mobiliseren en vertrouwt in plaats daarvan op het giftige rechtse nationalisme en toenemende militaire macht. De Verenigde Staten en hun bondgenoten onder de ontwikkelde kapitalistische landen kunnen hun roofzuchtige imperialistische beleid gedeeltelijk verbergen achter een “democratisch” masker, zij het dat dit masker steeds verder afglijdt naarmate de kapitalistische crisis leidt tot een opgang van staatsrepressie in de “democratieën”. Socialisten verzetten zich tegen zowel het Amerikaanse als het Chinese imperialisme, die de toekomst van de planeet in gevaar brengen. Wij staan voor het opbouwen van solidariteit tussen arbeiders en onderdrukten, zowel in het oosten als in het westen, om de wereld te bevrijden van het kapitalisme en het imperialisme.
-
Democratic Socialists of America doen het uitstekend in voorverkiezingen in New York

De VS maken zich stilaan op voor de verkiezingen van november. Naast presidentsverkiezingen zijn er dan ook verkiezingen voor het federale en enkele deelstaatparlementen. Bij de Democratische voorverkiezingen, die bepalen wie de kandidaat wordt in november, deden enkele zelfverklaarde socialisten het uitstekend in New York. Hieronder een reactie door Socialist Alternative.
De resultaten van de voorverkiezingen in juni zijn eindelijk bekend. Het resultaat is duidelijk: ‘Het socialisme won’, stelde de winnende kandidaat voor Queens, Zohran Mamdani, op Twitter. De vijf kandidaten van de Democratic Socialists of America voor de verkiezingen voor het deelstaatparlement haalden het allemaal. We feliciteren senator Julia Salazar, Zohran Mamdani, Jabari Brisbort, Marcela Mitaynes en Phara Souffrant Forrest met hun overwinningen. Ook Alexandria Ocasio-Cortez won de voorverkiezingen. Socialist Alternative riep op om voor deze kandidaten te stemmen. Bovendien wonnen minstens twee zelfverklaarde democratisch socialistische kandidaten, die niet door de DSA werden gesteund, de voorverkiezingen voor het deelstaatparlement, naast progressieve kandidaten zoals Jamaal Bowman voor het federale parlement.
De overwinningen van DSA openen nieuw terrein voor socialisten in New York. Deze overwinningen waren te danken aan het onvermogen van het establishment om effectief om te gaan met COVID-19, racistisch politiegeweld en de economische gevolgen van de pandemie, waaronder 25% werkloosheid in New York City. De socialistische kandidaten van DSA voerden campagne op een platform om de meer dan 70.000 daklozen in New York te huisvesten, betaalbare woningen te bouwen, het strafrechtelijk systeem te hervormen, algemene gezondheidszorg af te dwingen, de Green New Deal te promoten, en de rijken en Wall Street te belasten om dit alles te betalen. Deze hervormingen zijn cruciaal, en Socialist Alternative steunt deze. We kijken ernaar uit om samen met DSA, de arbeidersbeweging en sociale bewegingen te strijden om elke mogelijke overwinning onder het kapitalisme te behalen en doorheen deze strijd een visie van een socialistische wereld te bevorderen.
Hoe zullen deze radicale hervormingen worden afgedwongen? In onze zevenjarige ervaring met een verkozene, Kshama Sawant in Seattle, bereikten we dat Seattle de eerste grote stad werd met een minimumloon van 15 dollar per uur (2014). Recent werd een taks op Amazon en grote bedrijven afgedwongen, waardoor 240 miljoen dollar kan opgehaald worden om te investeren in betaalbare huisvesting en andere sociale doeleinden. Een krachtige en georganiseerde sociale beweging die gebaseerd is op een degelijke inplanting en betrokkenheid, kan ons tot overwinningen brengen. Om DSA’s platform te winnen, moeten we onze sociale bewegingen, zoals Black Lives Matter, verenigen met de arbeidersbeweging en campagnes rond milieu, vrouwenrechten en de LGBTQIA+ gemeenschap. Deze verenigde massabewegingen moeten democratische structuren hebben, inclusief mechanismen van verantwoording die ervoor zorgen dat socialistische gekozen politici effectief strijden voor onze hervormingen in de wetgevende macht.
De groei van DSA in de parlementen moet gepaard gaan met de formele oprichting van een socialistische fractie. De gekozen socialistische ambtenaren bevinden zich in vijandelijk gebied, met name in de machtshallen die het kapitalisme heeft bedacht om de staat te besturen in naam van de miljardairklasse en Wall Street. Proberen de leiders van de gevestigde orde te kalmeren of te milderen, zal niet werken. De aanpak moet er juist in bestaan verkozen posities te gebruiken als een stormram om het falen van de kapitalistische leiders en hun op winst en hebzucht gebaseerde systeem aan de kaak te stellen. De regionale Democratische verantwoordelijken slaagden er ook in volle Covid-19 crisis niet in om ook maar één dollar extra bij de rijken te halen. DSA-verkozenen zouden hun eigen kandidaten naar voren kunnen schuiven voor de verantwoordelijke posities die in de parlementen verkozen worden in januari 2021. Zo kan Julia Salazar kandidaat zijn voor de functie van senaatsvoorzitter.
Het is ook nodig om ons te organiseren in de wijken, met de mogelijkheid van regelmatige meetings die ook democratische beslissingen nemen. De bijeenkomsten zouden een plaats moeten zijn om inwoners, socialisten, vakbondsleden en jongeren te verzamelen om hun agenda en programma te verdedigen en af te dwingen.
De economie is in vrije val, en de kapitalisten maken zich letterlijk meer zorgen over de terugkeer naar winstgevendheid en het behoud van de dominantie van de financiële sector dan over het leven van essentiële werkenden, leraren en senioren. Wall Street en hun vertegenwoordigers zullen proberen de last van de historische economische, sociale en gezondheidscrises op de werkende bevolking af te wentelen. Dat betekent dat socialistische vertegenwoordigers zich zullen moeten organiseren om zich tegen deze aanvallen te verdedigen en verdere overwinningen te behalen, terwijl ze hun verkozen posities gebruiken om de krachten van de arbeidersklasse, de jeugd en de meest onderdrukten op te bouwen om een einde te maken aan het racistisch, seksistisch, kapitalistisch systeem.
DSA-kandidaten kunnen de Democratische Partij gebruiken om verkiezingsoverwinningen te behalen, maar er zijn sterke beperkingen verbonden aan deze methode. De Democratische Partij is geen instrument om hervormingen door te voeren. Er is een groeiende kloof binnen de partij die afstevent op hardere confrontaties tussen de progressieve en socialistische vleugel aan de ene kant en het establishment aan de andere kant. Bij dat establishment horen onder meer gouverneur Andrew Cuomo, Carl Heastie en Andrea Stewart-Cousins.
De staat New York raakt snel zonder geld, en om de miljardairklasse aan te spreken om nieuwe inkomsten te vinden is een onafhankelijke benadering van de klassenstrijd nodig. Dit zal de mobilisatie vragen van werkende mensen in heel New York, in naburige staten en over de hele wereld. Zo’n op klassenstrijd gebaseerde, internationalistische aanpak is het tegenovergestelde van wat Cuomo en de rest van het establishment willen. Zij geven de voorkeur aan socialisten die bereid zijn om alles volgens de regels van het establishment te spelen en de Democratische Partij, die eigenlijk Wall Street vertegenwoordigt, slechts het links laagje vernis geven dat handig is bij verkiezingen. Na deze overwinningen moet de DSA gedurfder naar buiten komen en de werkende klasse organiseren tegen de kapitalisten. Een eengemaakte massabeweging met een duidelijke leiding en democratische structuren is nodig om tot een socialistisch New York en een socialistische wereld te komen.
We kijken uit naar verdere discussies met leden en verkozenen van DSA. Solidariteit en nogmaals gefeliciteerd met de overwinningen van socialistische kandidaten in de voorverkiezingen!
-
Federale troepen in de VS terug geduwd in Portland en Seattle

Het massaprotest in Portland (VS) boekte een eerste overwinning. De federale overheid moest ermee instemmen om alle federale troepen vanaf vandaag geleidelijk uit de stad terug te trekken. De burgemeester van Seattle, Jenny Durkan, kondigde dinsdagavond aan dat de federale troepen zich ook uit Seattle terugtrekken.
Door Steve Edwards, Socialist Alternative (VS)
Trump’s minister van Binnenlandse Veiligheid, de voormalige Republikeinse lobbyist Chad Wolf, beweerde dat er enkele federale troepen in Portland zullen blijven om federale gebouwen te beschermen. Maar desondanks is dit een scherp keerpunt in de poging van Trump om Portland en andere steden voor te stellen als verderfelijke oorden in de ban van gewelddadige anarchisten. Tegelijkertijd blijft Trump troepen sturen naar andere door Democraten bestuurde steden, waaronder Detroit, Cleveland en Milwaukee. Dit gebeurt het mom van “strijd tegen de misdaad”, maar eigenlijk gaat het vooral om het stoppen van betogers.
Federale troepen in Portland
De populariteit van Trump is onder het gecombineerde gewicht van de pandemie en de economische crisis gekelderd. In een schaamteloze poging om zich te positioneren als de ultieme “law and order” president, stuurde hij in juli federale politie naar Portland. Lang voordat de federale politie kwam opdagen, had de politie van Portland al buitensporig veel geweld gebruikt, waaronder enorme hoeveelheden CS-gas, dat illegaal is in oorlogstijd maar nacht na nacht werd gebruikt tegen ongewapende massa’s demonstranten. Dit lag in de lijn van de geschiedenis van de politie van Portland die nooit aarzelde om betogers tegen racisme aan te vallen, terwijl op andere ogenblikken agressieve en gewapende blanke supremacisten werden beschermd. In de politiedienst zelf worden openlijke racisten en minstens één openlijke nazi-sympathisant getolereerd.
Om de aandacht af te leiden van zijn criminele nalatigheid in de strijd tegen de pandemie en om de politieke illusie te creëren van een crisis van steden die in anarchie vervallen, zette Trump vanaf begin juli de federale politie in als zijn eigen politieke privémilitie. Met 60.000 manschappen is de Department of Homeland Security groter dan de FBI, DEA en ATF samen. Trump en zijn aangestelde marionetten hebben deze politieke politie naar een reeks steden gestuurd, of gedreigd om dat te doen. Dit was het geval in onder meer Seattle, Chicago en Detroit, steden bestuurd door Democraten. Het gebeurde zonder overleg met die lokale besturen. Dit schaamteloze en sinistere autoritaire machtsspel is al wekenlang aan de gang.
De federale troepen terroriseren betogers
Tot deze federale interventie waren de protesten in Portland beperkt tot een zeer klein gebied rond het gerechtsgebouw en hadden ze na het eerste weekend geen noemenswaardige materiële schade aangericht. De regering van Trump stelde dat het sturen van federale troepen nodig was om federale gebouwen te beschermen, maar medio juli begonnen deze troepen in camouflagepak zonder insigne dat hen identificeert in de binnenstad van Portland in het midden van de nacht rond te rijden, waarbij betogers werden opgepakt. Meerdere online geposte video’s toonden hoe individuen op straat, zonder enige identificatie, mensen in ongemarkeerde bestelwagens duwen en meenemen.
De eerste reactie van de activisten was het opvoeren van de nachtelijke protesten, maar naarmate de video’s van de aanpak door de federale troepen circuleerden, raakten meer en meer inwoners van Portland betrokken bij een aangroeiende verzetsbeweging van duizenden mensen, met een reeks haastig georganiseerde groepen die samenkwamen om de jeugdige betogers te verdedigen en om de angstaanjagende excessen van de federale troepenmacht van Trump te stoppen.
Dit is een creatieve, geweldloze beweging die begon met de moedige “Muur van Moeders” die een menselijk schild vormde tussen de gewelddadige agenten van Trump en de demonstranten. Het heeft sindsdien vertakt naar de “Leaf Blower Dads” die met bladblazers het CS-gas wegblazen en nu met een door veteranen geleide “Wall of Vets” en groepen van werkenden die per beroepsgroep georganiseerd zijn: “Teachers Against Tyrants” (leraars tegen tirannen), pizzabezorgers, zorgpersoneel en ‘Advocaten voor Black Lives’ die in pak en das naar de acties komen.
Verkozenen in Oregon maakten sinds de komst van de troepen duidelijk dat deze niet gewenst waren. Tal van grondwetsexperts en zelfs de Republikein Tom Ridge, G.W. Bush’s eerste minister van Binnenlandse Veiligheid, zijn het erover eens dat de manier waarop ze zijn gebruikt ongrondwettelijk is. Meerdere rechtszaken zijn aangespannen tegen hun aanwezigheid, maar in plaats van zich terug te trekken, heeft dit een expliciete dreiging van het Witte Huis opgeleverd dat andere door Democraten bestuurde steden dezelfde ongrondwettelijke invasie kunnen verwachten.
Gealarmeerde deskundigen wijzen erop dat wat gebeurt “eruit ziet en klinkt als de minister van Binnenlandse Veiligheid en de Procureur-generaal die langs een achterdeur gaan om een veiligheidsdienst te creëren die 18 jaar geleden expliciet werd afgewezen door het parlement en nog steeds niet is toegelaten.” (Carrie Cordero, senior fellow van het Center for a New American Security en CNN-medewerker, geïnterviewd door The New Yorker).
Zoals de New York Times aangaf: “Trump lokt verontwaardiging uit in een cascade die ontworpen is om alarm te slaan. Hij stopt reacties door middel van volume en herhaling. Maar het recente gebruik van ongemarkeerde auto’s en federale agenten zonder duidelijke identificatie die demonstranten vasthouden, stoppen elke neiging om gewoon de schouders op te halen. In oorlogstijd vereist de Derde Conventie van Genève, ondertekend door de Verenigde Staten, dat zelfs onregelmatige troepen ‘vanop afstand herkenbaar zijn’. Wanneer paramilitaire eenheden geen herkenbare insignes hebben, is er geen transparantie, geen verantwoording, en dat betekent straffeloosheid.” (‘American Catastrophe Through German Eyes’ New York Times opiniepagina 24 juli)
Hoe ver kan Trump gaan?
Als klap op de vuurpijl voert Trump eerdere dreigementen op en zegt hij dat hij de legitimiteit van de verkiezingen in november misschien niet zal erkennen als het niet op zijn manier verloopt. Op de officiële website van het Witte Huis wordt Trump geciteerd: “Nou, ik ga iets doen. Dat kan ik je wel vertellen. Omdat we New York en Chicago en Philadelphia en Detroit en Baltimore en dit alles niet gaan toestaan – Oakland is een puinhoop. We gaan dit niet laten gebeuren in ons land. Allemaal bestuurd door liberale Democraten… dit is erger dan Afghanistan, veruit. Dit is erger dan alles wat iemand ooit heeft gezien. Allemaal beheerd door dezelfde liberale democraten. En weet je wat? Als Biden verkozen wordt, zal dit voor het hele land gelden. Het hele land zou naar de hel gaan. En we laten het niet naar de hel gaan.”
Trump kan inderdaad fantaseren over een staatsgreep. Zijn autoritaire neigingen zijn al zichtbaar vanaf het moment dat hij het Witte Huis binnentrad. Maar de Amerikaanse heersende klasse als geheel, inclusief het grootste deel van het militaire leger, lijkt niet geïnteresseerd in het volgen van deze weg. De kapitalistische democratie heeft hen zeer goed gediend als middel om hun bewind te handhaven en het dreigement van Trump om de kapitalistische democratische procedure naar buiten toe te dwarsbomen zou waarschijnlijk niet welkom zijn. Hun opvattingen zouden echter kunnen veranderen naarmate we dieper wegzakken in de ergste depressie in honderd jaar en naarmate de sociale onrust zich verder ontwikkelt. Trump is een uiterst onheilspellend voorproefje van wat er aan de horizon zou kunnen komen als we geen massale partij van de werkende klasse opbouwen als onderdeel van een strijdbare arbeidersbeweging die de belangen van alle onderdrukten behartigt. Zoals het nu is, zullen Trump en de Republikeinen elke denkbare vorm van onderdrukking van de kiezers gebruiken om een eerlijke stemming in november te voorkomen.
Massa-actie nodig om Trump te stoppen
Trump stuurde troepen naar Seattle. Gesterkt door een federale rechter die een stadsverordening introk die het politiegebruik van wapens om een menigte te controleren verbood, leidde dit tot een weekend van scherpe confrontaties. Net als voorheen gebruikte de politie van Seattle buitensporig veel geweld en richtte zich op journalisten en juridische waarnemers, dit ondanks eerdere uitspraken die dit gedrag specifiek verboden. Nu heeft Trump ook de federale troepenaanwezigheid van Seattle moeten intrekken.
Hij heeft gedreigd federale troepen naar Chicago te sturen, iets wat de protesten zou doen oplaaien, ondanks de verklaring van de Democratische burgemeester, Lori Lightfoot, dat ze de politie van Trump zou verwelkomen als deze de stroom van illegale wapens uit Indiana zouden helpen verminderen. Trump dreigt ook tegen Detroit, waar federale troepen klaar zouden staan. Dit heeft al protest uitgelokt met betogers die bordjes dragen met slogans als: ‘We hebben federale middelen nodig, geen federale troepen.’
Er zijn meerdere rechtszaken aangespannen tegen de acties van Trump. Maar als de laatste drie en een half jaar iets hebben bewezen, is het dat de rechtbanken Donald Trump niet zullen tegenhouden. Zijn eerste nederlaag was het gevolg van een massale directe actie op de luchthavens, begonnen door de Taxi Workers Alliance in New York tegen het inreisverbod voor moslims in januari 2017.
Deze actie inspireerde de bezettingen van de luchthavens in heel het land, waaronder de luchthaven van Seattle-Tacoma, en het stopte het moslimverbod. Tragisch genoeg gaf de beweging toen toe aan de druk van de ACLU en de Democraten die het in de veilige kanalen van het rechtssysteem leidden, dat uiteindelijk met Trump instemde en het verbod toestond.
Drie en een half jaar van ineffectieve Democratische en juridische oppositie hebben Trump herhaaldelijk zien winnen, aangemoedigd om zijn programma van massale belastingverlagingen voor de rijken en massale aanvallen op de rechten van de arbeidersklasse uit te voeren. Hij heeft zich specifiek gericht op migranten, zwarten, inheemse en andere gekleurde mensen, vrouwen, LGBTQ+ en transseksuelen. Zijn regering heeft de vakbondsrechten aangevallen en de milieuregelgeving geschrapt.
Tot de massale opstand voor gerechtigheid voor George Floyd was de belangrijkste nederlaag van Trump ook te danken aan de massale actie van de arbeiders, toen uitgeputte luchtverkeersleiders en vliegpersoneel de stakingsoproep van vakbondsleider Sarah Nelson opvolgden en zo een einde maakten aan de federale shutdown in januari 2019.
Een jaar later stond de populariteit van Trump al onder druk toen de coronaviruspandemie toesloeg. Vandaag wordt hij door zijn criminele aanpak van de pandemie alom gezien als verantwoordelijk voor een enorm sterftecijfer dat al over de 145.000 is gegaan met meer dan vier miljoen besmette mensen en geen einde in zicht. Samen met de enorme schade aan de economie heeft dit zijn steun ondergraven tot het punt waarop elke peiling hem achter de weinig inspirerende Democraat Joe Biden plaatst.
De op video opgenomen politiemoord op George Floyd heeft de grootste en meest aanhoudende protestbeweging in de Amerikaanse geschiedenis op gang gebracht. Dit heeft het massale verzet tegen racisme op straat gebracht. De heersende klasse werd gedwongen toegevingen te doen, waaronder het vervolgen van de moordenaars maar ook enkele beperkte verplichtingen om de middelen voor de politie een andere bestemming te geven. In Seattle, waar de druk van de beweging politiek is versterkt door de aanwezigheid van het socialistische gemeenteraadslid Kshama Sawant, zag de raad zich verplicht om de politiebegroting te verlagen en werd een maatregel genomen om Amazon en andere grote bedrijven te belasten om te investeren in betaalbare huisvesting en sociale voorzieningen. Het kantoor van Kshama Sawant leidde ook de aanklacht tegen het eerste verbod op het gebruik van crowd control wapens door de politie. Overal in het land zijn racistische symbolen zoals standbeelden van de Confederatie en van slavenhandelaars neergehaald vanwege deze massabeweging.
Het gebruik van federale troepen door Trump is een poging om dat alles terug te draaien.
Waar is de arbeidersbeweging?
Wat onvergeeflijk ontbreekt aan deze groeiende massabeweging om democratische rechten te verdedigen, is de leiding van de georganiseerde arbeidersbeweging. De arbeidersbeweging heeft de kracht om belangrijke delen van de economie te sluiten. Georganiseerde aanwezigheid op de protesten zou bovendien de marge van de federale en lokale politiediensten beperken.
Zoals we hierboven hebben aangegeven, en zoals zelfs de New York Times destijds toegaf, was het keerpunt in het einde van de shutdown in 2019 een oproep van een verantwoordelijke van de georganiseerde arbeidersbeweging.
Op een kleinere maar nog steeds significante schaal, was er bij het begin van de protesten voor gerechtigheid voor George Floyd de weigering van buschauffeurs in Minneapolis om gearresteerde demonstranten te vervoeren en dit werd gevolgd door buschauffeurs in New York en andere steden, gesteund door hun nationale vakbond, de ATU.
Alleen de massale actie van de werkende klasse kon een einde maken aan de impasse in de straten van Portland en voorkomen dat deze zich uitbreidde naar Seattle, Chicago en andere steden. Dit kan de weg wijzen naar de verdediging van ons stemrecht in november. Concreet moet er in andere steden die met de dreiging van een federale bezetting worden geconfronteerd, onmiddellijk worden gediscussieerd over stakingsacties, waarbij wordt voortgebouwd op lokale algemene stakingen waarin de terugtrekking van de federale troepen wordt geëist en onmiddellijk actie wordt ondernomen om de middelen voor de politie af te bouwen en onderwijs en andere noodzakelijke sociale voorzieningen te financieren.
Arbeidsleiders en vakbondsverantwoordelijken klagen eindeloos over de lage organisatiegraad in de Amerikaanse vakbonden: nu zijn minder dan 10% van de werkenden in een vakbond georganiseerd. Dat percentage is nog groter als werkenden zonder papieren of werkenden in de groeiende informele sector worden meegerekend. Maar de officieel erkende vakbonden vertegenwoordigen nog steeds meer dan 14 miljoen werkenden, velen van hen georganiseerd in sleutelsectoren van de economie. Het voorbeeld van het transportpersoneel, zonder wie de meeste steden tot stilstand zouden komen, is al gegeven, maar er zijn er nog veel meer. De enorme torens in het centrum van Portland en elke andere stad kunnen alleen functioneren door het werk van elektriciens, liftexploitanten, onderhoud van gebouwen, schoonmaak- en beveiligingspersoneel. Deze arbeiders zijn overweldigend in vakbonden georganiseerd, net als de arbeiders die deze gebouwen bouwen – en de bouw is gedurende de hele pandemie doorgegaan. De manier om de vakbondsmacht weer op te bouwen is door de enorme kracht van de georganiseerde arbeidersbeweging effectief te laten zien.
Portland is een testgebied voor Trump’s gebruik van niet alleen onherkenbare federale politie om demonstranten te ontvoeren en te intimideren, maar ook om een verhaal te creëren dat de situatie uit de hand loopt en het land niet zal overleven zonder sterke leider.
In het licht van deze dreiging starten de Democraten rechtszaken, terwijl de vakbondsleiders de verdediging van de zwarte levens en van de democratische rechten overlaten aan jonge betogers en hun ouders. Dit is onaanvaardbaar. De vakbondsleiders hebben de plicht om stakingsacties te organiseren om een einde te maken aan de aanval op de democratische rechten.
Tienduizenden werkende mensen zijn wanhopig op zoek naar de weg vooruit in de strijd tegen het kapitalisme en de racistische politie. De arbeidersklasse is de enige kracht in de samenleving die deze eisen kan waarmaken.
Zoals Socialist Alternative in Minneapolois eind mei, slechts enkele dagen na het begin van de demonstraties, stelde: “Om #JusticeForGeorgeFloyd te winnen hebben we massale, gecoördineerde protesten nodig en actiedagen waarbij we pogingen van het leger en de politie om betogingen te onderdrukken kunnen stoppen. De bredere arbeidersklasse, en vooral de arbeidersbeweging, zou moeten mobiliseren voor deze acties… De vakbonden moeten ook onmiddellijk voorbereidingen treffen voor een algemene staking. Zo’n staking zou wijdverspreide sympathie zou genieten van de bredere gemeenschap en zelfs van kleine bedrijven die al solidair zijn met de beweging.”
Voortbouwend op de terugtrekking van de troepen in Portland en Seattle, zouden de vakbondsraden, de lokale bevolking en de regionale vakbondsfederaties, in elke stad die bedreigd wordt met federale interventie, dringend moeten discussiëren over het oproepen tot lokale algemene stakingen om de democratische rechten te verdedigen tegen de onberekenbare politie van Trump.