Tag: Turkije

Het referendum over de presidentiële macht in Turkije werd nipt gewonnen door Erdogan. Die grijpt dat aan om zijn macht effectief verder uit te bouwen. Dit gebeurt op een ogenblik dat Turkije door een erg moeilijke periode gaat: economisch gaat het slecht, er zijn miljoenen vluchtelingen uit Syrië en alle voorheen bestaande tegenstellingen zijn hierdoor enkel groter geworden. We spraken met een Belgische syndicalist die al enkele jaren in Turkije woont.

Kwam het resultaat van het referendum als een verrassing of lag dit op voorhand vast?

“Ja, een verrassing in die zin dat de officiële uitslag vervalst is. Bij een normaal verloop van de verkiezingen had HAYIR (“Neen”) gewonnen. De fraude is enorm geweest. Dat wordt overigens ook bevestigd door de Organisatie van Samenwerking en Vrede in Europa. Als je meer dan 2,5 miljoen stembiljetten toelaat waarop geen officiële stempel staat, want dat heeft de (uitgezuiverde) nationale verkiezingscommissie gedaan, dan sjoemel je met de resultaten. Met alle gedocumenteerde gevallen van fraude (die de verkiezingscommissie verwerpt) blijkt overduidelijk dat vanaf nu geen eerlijke verkiezingen meer mogelijk zijn in Turkije. De man die altijd verwijst naar de ‘verkiezingsurnes’ kan nog enkel overleven door grootschalige fraude. En dat was, zeg het ironisch, nog één van de laatste ‘democratische’ restanten van een land dat bijna een jaar onder de noodtoestand verkeert.”

De beperkte ‘meerderheid’ van Erdogan wijst op een probleem: in de steden is een deel van de steun verdwenen en ook op het platteland zullen gevolgen van de economische crisis duidelijk worden. Hoe reageert Erdogan en zijn regime hierop?

“Het is inderdaad opvallend: de vijf grootste steden van Turkije (Istanbul, Ankara, Izmir, Adana en Antalya) hebben HAYIR gestemd. Istanbul is de stad waar Erdogan voor het eerst aan de macht kwam (in 1994 als burgemeester) en hij beschouwt dit als zijn achtertuin. Opvallend was dat bijvoorbeeld in Eyup, een van de meest conservatieve delen van Istanbul, er stembureaus waren waar er HAYIR werd gestemd. Dit is een probleem voor de AKP. Ondanks dat de media totaal werden gemanipuleerd, blijkt duidelijk dat de economische crisis (waar niet over werd gesproken) de kiezersbasis van de AKP doet twijfelen. Het probleem is dat het Nieuwe Turkije met explosieve groei, zonder werkloosheid, met weinig of geen inflatie en zonder aanslagen, verder af is dan ooit  (hoewel men dit telkens voorhoudt aan de kiezers).

“De Turkse economie zit in het slop. De luchtballonnen die zijn gecreëerd staan op ontploffen. Ondanks het feit dat Turkije zeker economische troeven heeft (onder andere een jonge bevolking), een centrale ligging, is men juist die troeven aan het vernietigen. Het onderwijs (voorheen al een ramp) is nu een totale catastrofe geworden. Komt daarbij dat door de voortdurende zuiveringen diegenen die het kunnen het land ontvluchten. In sommige faculteiten kan zelfs geen les meer gegeven worden omdat bijna alle profs en assistenten zijn uitgezuiverd.

“De inflatie, vooral van voedselprijzen, is abnormaal. De agro-industrie speculeert, maar iedereen klaagt. Het dolgedraaide kapitalisme en liberalisme steekt enorm in de schulden en de grootschalige projecten zijn niet houdbaar. Maar om de Erdolobby tevreden te stellen, gaat men verder op de ingeslagen weg.

“Eigenlijk reageert Erdogan slechts op één manier: de repressie nog versterken. Onmiddellijk na de verkiezingen werd de noodtoestand verlengd en grepen weerom massale arrestaties plaats. Het hele staatsapparaat is ontregeld, men plaatst AKP-getrouwen op die plaatsen, maar ook daar begint men alweer met zuiveringen.

“Het is duidelijk dat Erdogan nu ook binnen de eigen partij opkuis gaat houden. Maar geen regime overleeft een zware economische crisis en die is op komst.”

Er wordt in België al eens beweerd dat Erdogan ook in Koerdisch gebied steun geniet. Ondanks arrestaties en een eenzijdige campagne tegen de Koerdische bevolking werden hier de hoogste neen-scores behaald. Gaan we naar een escalatie van de nationale kwestie?

“Die steun is heel relatief. Feit is dat HDP en BDP nog steeds enorm sterk staan ondanks het feit dat meer dan 80 van de verkozen burgemeesters in de gevangenis zitten. Wie nauwgezet de verkiezingsuitslagen analyseert (een monnikenwerk) stelt enorme verschillen vast.

“Vooral in de Koerdisch etnische streken is zwaar gesjoemeld. In Urfa (met een Koerdische minderheid) is dit het meeste duidelijk. Daar krijg je uitslagen van 100% EVET (“Ja”), geen enkele onthouding, alle stemmen zijn geldig. Toch niet normaal.

“Ik denk dat de Koerden, terecht overigens, het vredesproces opnieuw op gang willen brengen. Ik hoop alleen dat zij hierdoor geen banden gaan doorknippen met de HDP. De HDP blijft een belangrijke kracht, ook in West-Turkije. De aanhang daar bestaat meestal uit linkse socialisten of progressieven. Samen met de Koerden pleiten die voor een oplossing. Deze eenheid is belangrijk.

“Ook de Koerden zullen moeten kiezen. Wil men het project van de HDP, wat ik overigens ten volle steun, doorzetten, moet men voor progressieven kiezen zoals Demirtas en Yuksedag, de nieuwe verkiezingen voor het voorzitterschap zullen hier uitsluitsel over geven. Maar vandaag is het oorlog!”

Wat is de impact van de honderdduizenden Syrische vluchtelingen op de arbeids- en leefomstandigheden?

“Het is een dubbele situatie. Het gaat trouwens over meer dan 2,5 miljoen vluchtelingen. Dat is meer dan honderdduizenden. De overgrote meerderheid verblijft niet in vluchtelingenkampen, want dan kan je geen statuut als politiek vluchteling aanvragen. Zij zijn vooral actief in de ‘zwarte’ economie.

“Omdat in Turkije een groot deel van de economie, zeker in bepaalde sectoren, enkel of voornamelijk, in het zwart plaatsgrijpt (denk aan de seizoensarbeid) krijg je hier een enorme instroom van Syriërs. Zij werken nog goedkoper dan het bestaande ‘lompenproletariaat’. Ook in de textielindustrie zie je dat. De prostitutie neemt enorm toe. Om te overleven gaan vele jonge meisjes in deze industrie, voor bijna geen geld. Daar zou eens een reportage over moeten gemaakt worden, wat ik hierover hoor grenst aan het ongelofelijke. Ik bedoel uiteraard geen sensatiereportage maar een poging om de vreselijke omstandigheden waaronder deze vrouwen leven duidelijk te maken.”

Economisch gaat het slecht, steeds meer komt daar politieke instabiliteit bij gekoppeld aan repressie. Zijn er lichtpuntjes in deze duistere periode: op syndicaal en politiek vlak? Kan de HDP standhouden tegen de enorme repressie?

“Het gaat economisch inderdaad slecht. De inflatie van de voedselprijzen is ongelooflijk. Voor een kilo tomaten betaal ik drie keer de prijs van een jaar geleden, vlees is niet meer betaalbaar voor gewone mensen, de prijzen van doorsnee groenten zijn verdubbeld, net zoals die van eieren (toch basisgoederen). Men schat (volgens officiële cijfers) de inflatie op 15% voor voedselprijzen, de lonen zijn slechts met 8% gestegen.

“Er zijn – dat is positief – stakingen aan de gang in de metaalsector. De DISK steunt die tenvolle. Is het een begin of is het een zwaluw die de lente niet maakt? Ik weet het niet. De noodtoestand maakt alles zo gecompliceerd. Je leeft onder een angstklimaat. ‘Vrijheid’ is hier echt een relatief begrip geworden.

“De HDP, de partij die wij steunen omwille van hun standpunten – het is een linkse sociaaldemocratische partij – staat onder zware druk. De leiding (parlementairen, burgemeesters) zit voor een groot stuk in de gevangenis, zeker het progressieve deel ervan. Ik vrees dat de nieuwe leiding wel eens een stuk conservatiever zou zijn. Als dat gebeurt, dan valt het progressief deel van West-Turkije af. Hopelijk vergis ik me, maar ik vrees ervoor. Met alle respect voor Osman Baydemir, Leyla Zayna en Ahmet Turk, als zij de binding met de HDP verbreken door ‘conservatieve’ standpunten, dan verliezen zij de progressieve en linkerzijde in Turkije! En dan staan we terug op nul! Dan heeft Erdogan weer gewonnen.”

Hoe zie jij de toekomst?

“Het politieke bewustzijn in Turkije stond al op een laag pitje. Wij (mijn vrouw en ikzelf) hebben altijd onze volledige steun gegeven aan de HDP, omdat het een enorm potentieel had en zullen dit blijven doen zolang het potentieel blijft. Het is vandaag geen tijd om compromissen te sluiten. Tegenover een dictatuur moet je een duidelijk alternatief stellen. Zonder dat belandt je in het moeras!”

Op zondag 16 april kende Turkije een van de meest controversiële en betwiste referenda uit zijn geschiedenis. De wijzigingen voor de grondwet zijn erop gericht om president Erdogan dictatoriale bevoegdheden te geven, onder meer het recht om het parlement te ontbinden. Officieel won het ja-kamp nipt met 51% van de stemmen.

Artikel door een lid van Sosyialist Alternatif (Turkije)

Met het referendum wilde Erdogan zichzelf dictatoriale macht toekennen om zo de macht te behouden nu het op democratische wijze steeds moeilijker werd. Het referendum werd gekenmerkt door bijzonder ondemocratische praktijken. Na de mislukte poging tot staatsgreep in juli 2016 werden honderdduizenden ambtenaren, hooggeplaatste militairen, rechters, openbaar aanklagers, politie-officiers en academici afgedankt – dit gaat overigens nog steeds door. Tevens werden journalisten, politieke activisten, syndicalisten en zelfs enkele parlementsleden opgepakt.

De overheidsdruk en de intimidatie kenmerkten de aanloop naar het referendum. De campagne vond plaats onder een noodtoestand. Erdogan en zijn omgeving deed er alles aan om de neen-campagne te onderdrukken. Activisten die voor ‘neen’ campagne voerden, werden fysiek aangevallen en opgepakt door de politie. Erdogan en zijn medestanders veroordeelden het neen-kamp als “verraders”, “verdeeldheidzaaiers” en “terroristen.” Activisten die probeerden stands te zetten om voor neen op te komen, eindigden vaak in een politiecel. De neen-campagnes werden grotendeels genegeerd door de media.

Terwijl de neen-campagnes onderdrukt werden, was de ja-campagne overal aanwezig. Deze campagne werd in de praktijk door de overheid zelf gevoerd. Alle mogelijke middelen van de overheid (reclameborden, media, overheidsmiddelen, politiediensten, …) werden hiervoor ingezet. Parlementsleden van de HDP (Volksdemocratische Partij, een pro-Koerdische en linkse partij die als enige politieke organisatie een neen-campagne in het noorden van Koerdistan organiseerde) vlogen in de gevangenis. Ondertussen werden toespraken van vertegenwoordigers van de regeringspartij AKP live uitgezonden op televisie in prime time.

Ondanks al deze maatregelen bleef een overwinning voor het ja-kamp moeilijk. Op de dag van het referendum kondigde de verkiezingsraad YSK aan dat ook niet-afgestempelde stembiljetten zouden erkend worden. Dit is een inbreuk op de kieswet en een indicator van fraude die moeilijk kan ontkend worden. Naar verluidt werden op deze manier 1,5 miljoen stembiljetten geteld. Er kan dus gerust gezegd worden dat het referendum vervalst werd. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat Erdogan de verkiezingsraad uitdrukkelijk bedankte in zijn toespraak na de bekendmaking van de resultaten.

Pyrrusoverwinning

Ondanks de ondemocratische campagne van het ja-kamp en de fraude, werd het referendum ‘gewonnen’ met slechts 51%. Dat kan een overwinning lijken, maar het is een uitstekend voorbeeld van een Pyrrusoverwinning (Pyrrus, de koning van Epirus versloeg het Romeins leger in de slag van Asculum. Maar het leger van Pyrrus leed daarbij zoveel doden dat hij de troon niet kon opeisen. De prijs van de overwinning op het slagveld was de politieke macht die Pyrrus wilde verwerven.) Erdogan heeft dan wel deze verkiezing gewonnen, maar hij zal uiteindelijk mogelijk meer verliezen.

Eerst en vooral heeft de helft van het land tegen Erdogan gestemd en dit ondanks de sfeer van een de factor dictatuur. Dit is een uitdrukking van de woede tegen hem en zijn regime, ook onder een aantal traditioneel conservatieve AKP-kiezers. De twee partijen van het ja-kamp, de AKP en het extreemrechtse MHP, haalden in de laatste parlementsverkiezingen samen ongeveer 60%. In het referendum was het ja-kamp goed voor 51% en dit na fraude. In de drie grootste steden van het land, Istanbul, Ankara en Izmir, stemde een meerderheid neen. Dit is des te opvallender gezien de AKP de vorige verkiezingen in zowel Istanbul als Ankara won. Het verlies van de twee grootste steden van Turkije is een groot nadeel voor Erdogan in de aanloop naar de lokale verkiezingen van 2018.

De situatie onder de Koerdische kiezers was eveneens belangrijk. Bij het begin van de verkiezingscampagne voor het referendum werden parlementsleden van de HDP, waaronder de twee co-voorzitters, opgepakt. Heel wat HDP-vertegenwoordigers in Noord-Koerdistan werden eveneens gearresteerd. Bovendien was de AKP de tweede grootste partij in Koerdistan na de HDP. De HDP was de enige politieke organisatie die een efficiënte neen-campagne kon organiseren onder de Koerdische kiezers en zo tegen de heersende partij kon ingaan. Dat is waarom Erdogan probeerde om deze partij van bij het begin van de campagne te verlammen.

Het resultaat van het referendum is daar een uitdrukking van. Erdogan gaat er procentueel op vooruit in vergelijking met de vorige parlementsverkiezingen. In Diyarbakir, de grootste Koerdische stad in Turkije, haalden de AKP en de MHP bij de laatste verkiezingen 22%. In het referendum stemde nu 32% ‘ja’. In Van waren deze proporties 30% en 43%, in Hakkari 14% en 32%. Onder invloed van de staatsrepressie, de gedwongen ballingschap van tienduizenden mensen als gevolg van de oorlog en de belegering waaronder veel Koerdische steden gebukt gaan, en in afwezigheid van de HDP als georganiseerde electorale kracht, kon Erdogan een hoger percentage halen. Maar dit is geen indicatie van een echte sociale dynamiek achter de AKP en een ja-stem.

“Er is altijd hoop”

Dit referendum heeft een ‘de facto’ dictatuur in Turkije omgevormd tot een wettelijke dictatuur. Maar onder het vernis van de overwinning, bevestigen de resultaten dat Erdogan sociale steun verliest en dat de woede in de samenleving diepgaander wordt. Het referendum is zeker een nagel aan de doodskist van de fragiele burgerlijke democratie in het land. Wanhoop zou echter een nagel aan de doodskist van de hoop van de werkenden en armen zijn. We zien al de eerste reacties op straat. In onder meer Istanbul en Noord-Cyprus en elders waren er spontane betogingen op de avond van het referendum. Het geeft aan dat een laag van de bevolking niet zal toelaten dat het land verder tot een dictatuur afglijdt zonder hiertegen te strijden.

Dit zijn de zaden van wat een massaal verzet kan worden tegen de poging van het regime om de grondwetswijzingen effectief op te leggen. Dit verzet moet meteen georganiseerd worden en zich ook richten op de ja-kiezers onder de armen, jongeren en werkenden. We moeten uitleggen dat de wijzigingen hun lot niet zullen verbeteren en de beperkte stappen vooruit op basis van de economische groei de afgelopen jaren niet kunnen veiligstellen. Die economische groei was de belangrijkste reden voor de sociale reserve die de AKP genoot. Maar nu wordt de economische situatie slechter. Het opleggen van autoritaire maatregelen moet het regime toelaten om het groeiende ongenoegen en uitbarstingen van klassenwoede de kop in te drukken.

Onder deze omstandigheden biedt de sociaaldemocratische oppositie van de CHP geen alternatief voor de massa’s. De partij verzet zich wel tegen Erdogan en voerde campagne voor een neen-stem, maar het blijft een nationalistische partij met een economisch programma dat erg gelijkaardig is als dat van de AKP. De CHP baseert zich ook op een verderzetting van het kapitalisme en dus van de economische uitbuiting van de meerderheid van de bevolking. De CHP vertegenwoordigt slechts een andere vleugel van de Turkse burgerij.

De politieke polarisatie in de Turkse samenleving tussen de AKP en de CHP lijkt zich vooral te richten op elementen van levensstijl (conservatief of seculier). Maar beiden baseren zich op het bestaande systeem en de huidige sociale structuren. Een eengemaakte arbeidersbeweging is de enige remedie voor deze twee pro-kapitalistische polen en het beste antwoord op het gif van de verdeeldheid dat door Erdogan wordt verspreid. Er is nood aan een alternatieve partij, waarbij de HDP een belangrijke rol kan spelen. Zo’n partij moet een klassenstrijd voeren tegen zowel het afglijden naar dictatuur als voor degelijke jobs en een hogere levensstandaard, openbare diensten, sociale rechtvaardigheid en de rechten van Koerden en andere nationale minderheden, en voor arbeiderseenheid en socialisme. Tegen de achtergrond van een oprukkende dictatuur kunnen we enkel vertrouwen op onze eigen kracht!

Als het referendum van de Turkse AKP-regering op 16 april tot ‘Neen’ (Hayir’) leidt, zal dit een zware slag zijn voor het regime en zal het de strijd van de jongeren en armen versterken. Het zou het begin van het einde van het corrupte en polariserende regime van Recep Tayyip Erdogan betekenen. Dit regime is gebaseerd op repressie, chaos en angst.

Artikel door Sosyalist Alternatif, onze zusterorganisatie in Turkije

Het referendum van 16 april is geen gewone stembusslag. Het kan integendeel ook het begin van de door Erdogan gewenste dictatuur betekenen. Dat is waarom een Neen-stem zo belangrijk is: het kan dit proces doorkruisen voor het te laat is.

Erdogan en zijn AKP-top verklaren vaak dat ze het slachtoffer zijn van de Gülen-beweging (een islamitische religieuze en sociale beweging onder leiding van de predikant Fethullah Gülen die sinds 1999 in de VS leeft). Gülen wordt er door de Turkse regering van beschuldigd dat hij achter de onsuccesvolle militaire staatsgreep van 15 juli vorig jaar zat.

De waarheid is dat het politieke bewind van de AKP de afgelopen 15 jaar uit valse hoop bestond. Op 16 april hopen Erdogan en de AKP onbeperkte macht te krijgen.

Kruimels voor de armen

De arme massa’s staan bovenaan op de lijst van wie Erdogan hoopt te misleiden. Zijn AKP kwam aan de macht na een economische crisis en zorgde ervoor dat de eigen aanhangers miljoenen dollars op hun rekening kregen dankzij economische groei. De werkenden en de armen moesten zich tevreden stellen met kruimels. De heersende klasse wist overigens perfect hoe het de kruimels van de armen kon terugpakken: inflatie, hypotheken, indirecte belastingen, …

De armen zorgden voor een enorme rijkdom en de AKP zorgde ervoor dat deze middelen naar de rijken gingen in de vorm van subsidies, belastingvoordelen, … In het huidige Turkije betaalt een bediende meer belastingen dan een kapitalist. De AKP wees op het economisch falen van de vorige regeringen om de hoge inflatie af te doen. Tegelijk benadrukte de partij de kruimels voor de armsten waarmee het zichzelf voorstelde als ‘de partij van de armen.’

De AKP probeerde ook de Koerdische bevolking te misleiden. Op basis van kleine toegevingen, zoals het opzetten van een Koerdische staatstelevisie, en door zich voor te doen als een partij die een vreedzame oplossing voor de Koerdische kwestie wil, kon de AKP in noordelijk Koerdistan de tweede partij worden na de pro-Koerdische HDP (Volksdemocratische partij). De Koerdische stemmen zorgden ervoor dat de AKP 15 jaar aan de macht kon blijven. Maar toen de HDP besliste om als partij op te komen en niet als individuele onafhankelijke kandidaten en daarbij nog eens de ondemocratische kiesdrempel van 10% oversteeg, gingen de meeste AKP-zetels in noordelijk Koerdistan naar de HDP. Dit doorkruiste de plannen van Erdogan. Hij reageerde door het vredesproces te stoppen en door de militaire repressie tegen de Koerden op te voeren.

Een ander deel van de bevolking dat misleid werd door Erdogan bestaat uit de linkse liberalen, waarvan er nu veel in de gevangenis zitten of vervolgd worden. Veel van deze mensen speelden een belangrijke rol in het referendum van 2010 toen Erdogan zijn overwinning uitriep op de militaire dominantie. Ook heel wat leidinggevende partijkaders van de AKP werden op een zijspoor gezet en wachten nu om terug een rol te kunnen spelen.

De AKP en Erdogan hebben in samenwerking met Gülen de Kemalistische militaire bureaucratie een nederlaag toegebracht. Dit gebeurde met alle mogelijke legale en illegale methoden. De AKP en Erdogan aarzelden niet om rechtbanken te manipuleren. Veel mensen werden vervolgd, of ze nu wel dan niet betrokken waren bij de Kemalistische fractie binnen de staatsbureaucratie. Op deze manier kon de AKP-regering een ‘overwinning’ uitroepen op de andere fractie van de heersende klasse. Veel van de Gulenisten die de politie en het gerecht geïnfiltreerd waren, speelden een centrale rol in de zuiveringen. Veel van hen zitten nu zelf in de gevangenis nadat in 2010 een machtsstrijd begon tussen Erdogan en de Gulenisten.

Vandaag is er een nieuwe alliantie tussen Erdogan en de extreemrechtse partij MHP van Devlet Bahceli. Toekomstige allianties zijn nog niet duidelijk, maar indien Erdogan het referendum wint heeft hij wel onbeperkte macht.

Het referendum vindt plaats op 16 april en is voor Erdogan van cruciaal belang om zijn politieke macht te behouden. Momenteel loopt die macht leeg zoals een batterij. Erdogan kan zijn politieke macht niet op democratische wijze behouden en dus wordt een virtuele dictatuur de enige optie voor hem. De grondwettelijke amendementen die uit 18 artikels bestaan, zijn een weg naar de dictatuur.

Als deze artikels doorgevoerd worden, dan komen alle machten (wetgevend, uitvoerend en gerechtelijk) in handen van één man: president Erdogan. De president zal dan de regering, het gerecht en het parlement zijn. Hij kan het parlement ontbinden, waardoor de mening van Erdogan als een zwaard van Damocles boven het hoofd van de parlementsleden zal hangen. De parlementairen zullen hun functies verliezen. Ministers kunnen aangesteld worden zonder parlementslid te zijn. De president kan zijn familieleden aanstellen, zoals Aliyev, de president van Azerbeidjan, recent zijn vrouw als vice-president aanduidde. De president zal bovendien partijvoorzitter zijn, waardoor het staatsapparaat kan omgevormd worden tot een partijstaat. Wie geen lid is van de heersende partij dreigt een tweederangsburger te worden. De president of een minister kan enkel afgezet worden indien 400 tot 600 parlementsleden hiervoor stemmen. Zelfs indien zo’n mirakel gebeurt, kan het Hooggerechtshof het ongedaan maken. Het Hooggerechtshof wordt dan uiteraard ook door Erdogan gecontroleerd. Anders gezegd: de president zou geen enkele verantwoording moeten afleggen en het regime zou in de praktijk een dictatuur zijn.

Echte polarisatie is tussen arm en rijk

De Turkse economie kent al even een vertraging waardoor de ruimte voor het vroegere populistische beleid van de AKP-regering er niet langer is. De ultranationalistische benadering en het gebruik van militaire repressie tegen de Koerden leidde tot verlies van AKP-stemmen in Koerdische steden. Dat is waarom de enige strategie van het regime van Erdogan in dit referendum bestaat uit het opvoeren van paranoia onder de massa’s rond het idee van “iedereen is tegen ons” en met het aanklagen van al wie Neen stemt als “terroristen”. Tenslotte worden de overheidsmiddelen gebruikt voor hun campagne.

De campagne van Erdogan in dit referendum bestaat uit provocaties en cynisme. Israël was een tijdje de belangrijkste vijand, daarna speelde de Syrische president Assad deze rol. Rusland werd ervan beschuldigd een put voor Turkije te graven door Assad in Syrië te steunen. Maar nu Rusland en Syrië het ‘Eufrates schild’ van Turkije (de militaire operatie van Turkije in Syrië met lokale bondgenoten) oogluikend toelaten, neemt de AKP-regering gas terug. Nu richt de AKP de kritiek vooral op de VS omdat deze samenwerken met de Koerdische YPG (Volksbeschermingseenheden)/PYD (Democratische Eenheidspartij) in het noorden van Syrië. Op basis van conflicten met Duitsland en Nederland rond het houden van Ja-bijeenkomsten onder de Turkse bevolking in die landen, probeert het regime van Erdogan de steun te vergroten op basis van een slachtofferrol en nationalisme.

Ondanks al deze inspanningen door de AKP wijzen zowat alle peilingen erop dat het Neen-kamp nog steeds voorop ligt. Er is echter een gevaar dat mensen (met reden!) denken dat Erdogan een overwinning van het Neen-kamp sowieso zal stoppen en dat stemmen bijgevolg niet nuttig is. Dit kan in handen van Erdogan spelen.

Elke Neen-stem is een nederlaag voor Erdogan en zijn poging om een dictatoriaal regime te vestigen. De Neen-stemmen zullen niet alleen een stem zijn tegen de nooit geziene aanvallen op democratische rechten en tegen een almachtige president, maar ook tegen de armoedige minimumlonen en pensioenen, tegen de lange rijen in de ziekenhuizen, tegen de werkloosheid en de inflatie, tegen de opeenhoping van kredieten. Anders gezegd: een neen-stem is een stem tegen dictatuur en tegen onderdrukking en uitbuiting.

De afgelopen twee jaar werden gekenmerkt door onderdrukking, angst, terreur en chaos. Een land waar kranten en uitgevers van bovenaf gesloten worden, waar journalisten, academici en ambtenaren afgedankt en opgepakt worden. Een land ook waar stakingen verboden zijn. Turkije is een land geworden waar iedereen dezelfde vraag stelt: ‘Wie is de volgende?’

Elke Neen-stem op 16 april zal bijdragen aan het gezamenlijke verzet dat nodig is tegen de onmenselijke omstandigheden waarin we leven. Verschillende delen van de samenleving organiseren Neen-campagnes, elk met de middelen die zij hebben. Een overwinning van het Neen-kamp op 16 april zou een fantastische opstap zijn naar de heropleving van strijd tegen het pro-kapitalistische en autoritaire bewind van Erdogan. Een overwinning van het Ja-kamp zou een nederlaag zijn, maar zou niet leiden tot een periode van rust. De massale woede onder de bevolking  en de economische crisis waarmee het Turkse kapitalisme geconfronteerd wordt, zullen er immers niet mee verdwijnen.

Wat ook het resultaat zal zijn op 16 april: de enorme frustratie en de woede moeten een uitweg vinden in de opbouw van een verenigde arbeidersbeweging met een socialistisch programma, waaronder de verdediging van het recht op zelfbeschikking voor de Koerdische bevolking, maar ook de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder democratisch publiek bezit en beheer van de gemeenschap om in dienst te staan van de werkende klasse en de armen.