NL Socialisme

Tag: Rusland

  • Solidariteitsoproep: CWI-lid en drie andere antifascisten opgepakt en met vervolging bedreigd

    Vier deelnemers van een jaarlijkse ‘antifascistische mars’ in Moskou werden zaterdag opgepakt. Onder hen een leidinggevend lid van ‘Socialistisch Alternatief’, de Russische afdeling van het CWI. Het gaat om Igor Yasin. Ze bleven in de cel om vandaag voor de rechter te verschijnen. Vandaag is het proces tegen Igor effectief begonnen, waardoor hij in de cel blijft. De drie anderen mogen even naar huis. Maar ook voor hen dreigt een proces dat tot gevangenisstraffen kan leiden.

    De antifascistische betoging wordt jaarlijks gehouden om te protesteren tegen de brutale moord op de advocaat Stanislav Markelov en de journaliste Anastasia Baburoba tien jaar geleden. Die moord werd gepleegd door fascisten. Stanislav was voorheen actief lid van Jongeren Tegen Racisme in Europa, de overkoepeling waartoe Blokbuster in ons land behoort.

    De betoging was luidruchtig, maar vreedzaam. De activisten trokken door het centrum van Moskou. Naast de gebruikelijke politieke groepen, waaronder een levendig blok van Socialistisch Alternatief, was er een delegatie van de onafhankelijke vakbonden geleid door de journalistenbond waar Igor co-voorzitter van is. Igor speelde een grote rol in het organiseren van deze delegatie. De politie had een probleem met de slogans op de actie toen een einde werd geëist van de arrestaties, martelingen en moorden van LGBTQI+-personen in Tsjetsjenië. Volgens verslagen zou door een nieuwe grootschalige zuiveringsoperatie opgestart zijn.

    Het lijkt erop dat de politie Igor er wilde uitpikken. Toen de politie hem probeerde vast te grijpen, werd hij beschermd door betogers die rond hem gingen staan. Het duurde vijf minuten vooraleer de oproerpolitie ter plaatse kwam om Igor en drie anderen weg te slepen.

    De directeur van de Russische afdeling van Amnesty International verklaarde: “Het vasthouden van deelnemers aan een vreedzame actie en dit enkel omdat ze hun mening uiten, is onaanvaardbaar. Het is de taak van de politie om dergelijke activiteiten te beschermen, niet om de deelnemers te censureren. Het optreden van de politie schokte de andere betogers. We eisen de onmiddellijke vrijlating van alle activisten.”

    Igor zit ondertussen nog steeds in het politiekantoor Arbat in Moskou. De politie liet niet toe dat er een advocaat met de vier kan spreken en volgde evenmin de normale procedure waarbij iedereen na drie uur wordt vrijgelaten. Er was contact tussen leden van Socialistisch Alternatief en Igor. Ze bezorgden hem wat eten en medicijnen.

    We eisen de onmiddellijke vrijlating van Igor en de buitenvervolgingstelling van de vier antifascisten (Igor Yasin, Nikolai Kretov, Dmitrii Borisenko en Mikhail Komrakov).

    Wie Russisch spreekt, kan het politiekantoor rechtstreeks bellen om informatie te eisen: +7 4992410945 of +7 499 2412814

    Of stuur een protestmail naar de Russische ambassade in Brussel: amrusbel@skynet.be

    Steunberichten voor Igor en de anderen, alsook kopies van protestmails kan je sturen naar robert.cwi@gmail.com

  • Steun voor Poetin neemt duik na aanvallen op pensioenen

    Leden van Socialistisch Alternatief op protestacties tegen de verhoging van de pensioenleeftijd.

    Op de dag dat Rusland onverwachts zijn eerste wedstrijd won op de Wereldbeker voetbal, kondigde de regering een zware aanval op de pensioenen aan. Prominente politici in de regering spraken al langer over de noodzaak om de pensioenleeftijd te verhogen. Die leeftijd was al decennialang vastgesteld op 55 jaar voor vrouwen en 60 voor mannen. Meteen na zijn herkiezing in maart verklaarde ook Poetin dat hij in zijn nieuwe ambtstermijn de pensioenleeftijd voor mannen zou optrekken tot 63 jaar. Maar toen de regering met de effectieve plannen kwam, bleek het te gaan om een verhoging tot 67 jaar voor mannen en 63 jaar voor vrouwen.

    Artikel door Rob Jones, Socialistisch Alternatief (onze zusterorganisatie in Rusland)

    Er was direct woede rond deze maatregel. De kleine Confederatie van Onafhankelijke Vakbonden (KRT) zette een petitie op tegen de hervorming. Op een paar dagen tijd waren er meer dan twee miljoen ondertekenaars. Het leefde zo sterk dat zelfs de officiële met de staat verbonden vakbondsfederatie en enkele geïsoleerde verkozenen van de heersende partij ‘Verenigd Rusland’ positie innamen tegen de verhoging van de pensioenleeftijd. Dit hield parlementsleden die uit de officiële vakbond komen uiteraard niet tegen om in het parlement voor de maatregel te stemmen.

    Tijdens de Wereldbeker waren openbare protestacties verboden, in het bijzonder in de steden waar er gevoetbald werd. Maar het spontane protest verspreidde zich toch doorheen het land. In september komen er nu nieuwe acties. Peilingen geven aan dat 90% tegen de maatregel is en een significant aantal is bereid om er actief rond te protesteren. Sinds mei is de populariteit van de regering fors afgenomen: het aandeel van de bevolking dat ontevreden is met de regering steeg van 27 tot 48%, met de premier van 32 tot 55% en met president Poetin van 10 tot 27%.

    Het ongenoegen is opmerkelijk sterk onder jongeren. Zij roepen: ‘We zullen niet leven tot aan ons pensioen.” De jongeren zijn niet alleen bezorgd om hun toekomst. De afgelopen jaren hebben besparingen in gezondheidszorg en de reeds zo goed als niet bestaande sociale zekerheid ertoe geleid dat de zorg voor ouderen bijna volledig bij gezinnen terechtkomt.

    De regering stelt dat er geen geld is voor de pensioenen omwille van demografische veranderingen. De regering stelt dat er in het verleden drie tot vier werkenden waren voor elke gepensioneerde, terwijl dat er nu minder dan twee zijn. Dat is een dubieus argument omdat de Russische pensioenen in hoofdzaak gefinancierd worden door bijdragen uit het verleden. De echte reden voor de crisis is dat het geld dat in de Sovjet-periode werd bijgedragen geplunderd werd na de herinvoering van het kapitalisme. Toen de wereldwijde financiële crisis in 2008 ook in Rusland toesloeg, stopte de regering met de betaling van bijdragen aan de pensioenfondsen om het in de plaats daarvan aan het redden van de banken te besteden.

    Laagste levensverwachting in Europa

    Om het nog erger te maken, beweert de regering dat de mensen nu langer zouden leven. De gemiddelde leeftijd voor mannen in Rusland bedraagt echter slechts 70 jaar, ongeveer tien jaar lager dan in West-Europa.

    Als deze hervorming passeert, zal de Russische pensioenleeftijd bij de hoogste in Europa liggen, terwijl de levensverwachting bij de laagste hoort. Bovendien zal het bedrag beperkt zijn tot 40% van het vroegere loon, terwijl dit in de meeste landen minstens 60% is. De lonen in Rusland behoren overigens ook tot de laagste in Europa. Bedrijven betalen amper belastingen en er is een vlaktaks van 13% op inkomens, waardoor rijken heel weinig bijdragen om de armeren in de samenleving te helpen.

    De regering dacht ongetwijfeld dat de Wereldbeker en de daaropvolgende zomervakantie ervoor zouden zorgen dat het aanvankelijke ongenoegen wel zou wegebben. Dit is echter niet het geval. Dat is waarom het Kremlin vorige week plots aankondigde dat Poetin de natie zou toespreken. De belangrijkste televisiezenders onderbraken hun uitzendingen voor een toespraak van 40 minuten. Velen vonden die toespraak ontgoochelend. Poetin herhaalde alle argumenten, verklaarde dat hij de hervorming niet leuk vindt en dat de pensioenleeftijd ‘slechts’ zou opgetrokken worden tot 65 en 60 jaar. Dit was een afzwakking van de maatregel, maar het blijft boven de 63 jaar die Poetin voor de zomer opwierp.

    De woede is door de toespraak niet verdwenen, maar net toegenomen. Een indicatie daarvan zagen we op onze website socialist.news. Het aantal bezoekers lag in de twee dagen na de toespraak 20 keer zo hoog als in de dagen ervoor. Mensen waren vooral op zoek naar manieren om hun protest te uiten. Peilingen geven aan dat het aantal mensen dat bereid is om te protesteren tegen de pensioenhervorming de voorbije maand is toegenomen van 37 tot 53%. Een golf van verdere protestacties trok vorig weekend door het land.

    De werkenden zijn kwaad en bereid om op straat te komen tegen de pensioenhervorming. Maar de bestaande organisaties die het protest beweren te leiden, doen er alles aan om de beweging op een zijspoor te zetten. De officiële ‘oppositie’ – de Communistische Partij en Rechtvaardig Rusland – stemde in het parlement tegen de hervorming, maar zijn niet in staat om te mobiliseren. In plaats van een  gezamenlijke betoging te houden, hielden de communisten voor een afzonderlijke betoging waarmee ze vooral steun willen verwerven voor hun kandidaat in de gemeenteraadsverkiezingen van volgende week. De onafhankelijke vakbonden vormden een blok met Rechtvaardig Rusland, ook al had de partijleider van die formatie de aankondiging van Poetin verwelkomd. Leden van Rechtvaardig Rusland halen uit naar migranten, werklozen en werkenden die een deel van hun loon in het zwart uitbetaald krijgen. Beide partijen betaalden mensen om naar hun protestacties te komen.

    De oprechte betogers waren hierdoor geschokt. Zij willen een massale beweging. Het is afwachten wat de betoging van komende zondag zal geven. Voor die actie wordt opgeroepen door de bekende ‘liberale’ oppositieleider Alexei Navalnii. Het protest vorige week was toegelaten, dat van komend weekend niet. Navalnii zelf is voor een maand in de gevangenis geplaatst.

    Socialistisch Alternatief organiseert verzet tegen de pensioenhervorming. We pleiten voor een eengemaakte campagne onder controle van verkozen actiecomités. We eisen de volledige intrekking van de verhoging van de pensioenleeftijd, voor het stoppen van de besparingen in zorg en sociale zekerheid, voor een verhoging van de lonen en uitkeringen tot een leefbaar niveau. De pensioenfondsen moeten volledig in publieke handen zijn onder democratische controle van verkozen comités van werkenden en gepensioneerden. De middelen voor de pensioenen moeten gevonden worden door de banken, grote bedrijven en rijken eindelijk ernstig te belasten.

    Dit alles moet gekoppeld worden aan de strijd voor fundamentele verandering van samenleving om een einde te maken aan de heerschappij van de oligarchen en om te bouwen aan een democratische socialistische samenleving waarin de economie gepland wordt met het oog op de noden van de meerderheid van de bevolking.

  • Uitwijzing Ali Feruz naar Oezbekistan voorlopig opgeschort

    Solidariteit met Ali Feruz op de Antwerp Pride afgelopen zaterdag

    Vorige woensdag (9 augustus) besliste de stadsrechtbank van Moskou om de deportatie van Ali Feruz op te schorten tot na een onderzoek door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Ali is een kritische journalist die meewerkt aan onafhankelijke media. Hij wordt bedreigd met uitwijzing naar Oezbekistan, het land waar hij geboren is. Daar riskeert hij arrestatie en gevangenzetting. Ali Feruz ontvluchtte Oezbekistan omdat hij er gemarteld werd en nadat hij er onder druk gezet werd om een agent van het regime te worden.

    Op basis van een verslag door onze correspondenten in Moskou

    Het opschorten van de uitwijzing is een kleine maar belangrijke overwinning voor de publieke en internationale solidariteitscampagne. Het is ongewoon dat de Russische rechtbanken op deze manier handelen en toegeven aan protest. De erg politieke en vastberaden campagne heeft een effect gehad. Er waren elke dag “individuele piketten” aan de presidentiële administratie in Moskou. Dergelijke acties bestaan uit enkele individuen die protestborden vasthouden. Dit is zowat de enige legale actievorm die nog toegelaten is in Moskou. Terwijl de individuen protesteren staan er enkele tientallen activisten op straat om solidariteit te betuigen. Het protest is dan wel ‘legaal’, toch werden centrale organisatoren ervan opgepakt. Op de eerste dag werden vier activisten opgepakt, waaronder drie leden van Socialistisch Alternatief (de Russische afdeling van het CWI). Eén van hen werd opgepakt omdat hij een protestbord vasthield op een verkeerde plaats, een ander lid omdat hij pamfletten uitdeelde en de twee andere activisten waren volgens de politie lastig omdat ze het aandurfden om een selfie te nemen. Het protest leverde wel heel wat mediabelangstelling op.

    De internationale solidariteit was eveneens erg belangrijk. De kwestie werd naar voor gebracht op verschillende Prides in augustus. Ook in België voeren we deze solidariteitscampagne, onder meer vorig weekend nog op de Antwerp Pride. De campagne werd internationaal gesteund door verschillende vakbonden, zeker journalistenbonden, en de online petitie werd al door meer dan 60.000 mensen ondertekend.

    -> Teken zelf de petitie 

    De beslissing om de uitwijzing van Ali op te schorten, is ongetwijfeld genomen na overleg met de presidentiële administratie. Die wil vermijden dat de kwestie een impact heeft op de relaties met Europa. De rechter oordeelde dat Ali voorlopig in de zogenaamde ‘Suvsig’ kan blijven, een nieuwe gevangenis net buiten Moskou waar buitenlanders worden vastgehouden. De omstandigheden zijn er echter verre van ideaal. Mogelijk zal Ali er maanden moeten blijven, mogelijk zelfs jaren indien er het logge gerechtelijke proces met het Europees Hof voor de Rechten van de Mens op gang wordt getrokken. Dit kan zijn fysieke en mentale gezondheid aantasten. Ali zit vast omwille van een ‘misdrijf’ die hij niet beging. Hij blijft een gijzelaar van de autoriteiten, een voorbeeld van de behandeling van tegenstanders van het huidige regime. Omwille van de solidariteitscampagne weten de autoriteiten niet goed wat ze met hem moeten doen. Ze willen geen problemen met Europa en buitenlandminister Lavrov wil geen lastige vragen op persconferenties.

    We moeten op dit eerste succes verderbouwen en de onmiddellijke vrijlating van Ali eisen, naast het opheffen van de dreiging tot deportatie en Ali moet politiek asiel krijgen. Als journalist neemt Ali het op voor migranten, vakbondsmilitanten, LGBT mensen, … Het is onder die lagen dat de solidariteit met Ali nu georganiseerd wordt. Zo is er komend weekend een actiedag in Rusland rond volgende eisen:

    • Laat alle journalisten en politieke gevangenen vrij
    • Voor de onmiddellijke vrijlating van Ali Feruz
    • Stop de dreiging van deportatie en geeft Ali politiek asiel

  • Afgelopen weekend waren er grote protestacties in Wit-Rusland en Rusland

    Foto vanop socialist.news

    Verslag door onze correspondenten van Socialistisch Alternatief (CWI in Rusland)

    Zaterdag 25 maart: protest in Wit-Rusland

    Protest was verboden, maar op de ‘dag van de wil’ – de 85ste verjaardag van de vestiging van de Wit-Russische ‘Volksrepubliek’, waren er toch acties tegen de zogenaamde ‘wet op de parasieten,’ een aanval op de werklozen. Vorige week beloofde Loekasjenko om de wet uit te stellen en alles werd eraan gedaan om protest te vermijden. Het nieuws op televisie bracht tal van ‘onthullingen’ over hoe de organisatoren een nieuwe ‘oranje revolutie’ wilden veroorzaken. Daarmee verwezen ze naar Oekraïne. Er werd beweerd dat buitenlandse machten, de VS of Rusland, het protest zouden aangrijpen en er werd gewaarschuwd voor de dreiging van een opmars van het “fascisme” vanuit Oekraïne. Tegelijk was er een golf van preventieve arrestaties waarbij tot 500 mensen werden opgepakt. Het doel was duidelijk: mensen aanzetten om niet te betogen.

    Eerder dit jaar waren er bijna spontane acties toen de regering een nieuwe taks invoerde die de armen en werklozen laat betalen. Die acties gingen volledig voorbij aan de oppositiepartijen, zowel de pro-Europese als de pro-Russische. Nu proberen de oppositieleiders om de controle over het protest te nemen en door dit te doen verzwakken ze het. In heel wat steden in het land ging de regering over tot onderhandelingen met de gematigde oppositie die toelating kreeg om activiteiten te houden in het kader van de nationale feestdag. Maar heel wat betogers waren niet bereid om de acties op deze manier af te blazen. Er waren niet-toegelaten betogingen in de grootste steden.

    Zoals in alle landen van de voormalige Sovjet-Unie proberen verschillende imperialistische machten tussen te komen om hun eigen belangen te verdedigen. Op 21 maart was er een coördinatiecomité van de gematigde oppositie voorzien, maar de vergadering had onvoldoende aanwezigen om iets te beslissen. Een aantal leden was opgepakt, maar er waren volgens onze informatie ook twee oppositieleiders die 30 minuten voor de start van de bijeenkomst naar de Amerikaanse ambassade werden geroepen. De Amerikaanse adviseurs waren bezorgd dat de nationale feestdag zou leiden tot een nieuw Maidan en een nieuw front van confrontatie met Rusland zou openen, terwijl de VS dit momenteel wil vermijden. Zowel het Westen als Rusland lijken te willen dat Loekasjenko aan de macht blijft.

    Ondertussen waren er toch duizenden mensen die probeerden te betogen in Minsk. Ze botsten op de oproerpolitie en het waterkanon. Er werden honderden mensen opgepakt. Wie een protestbord bijhad of verdacht werd van deelname aan het protest, werd opgepakt. Toen op zondag familieleden en vrienden voor politiekantoren eisten dat de gearresteerden vrij zouden komen, werden ze zelf opgepakt.

    Afgelopen zondag: protest tegen corruptie in Rusland

    De gebeurtenissen in Minsk waren beperkt in vergelijking met de protestbeweging in Rusland op zondag. Naarmate de klok verschoof in de negen tijdzones die Rusland telt, werd duidelijk dat er in honderden steden werd betoogd. Het begon in de steden in het uiterste oosten: Vladivostok, Khabarovsk en Komsmolsk-na-Amur. Er waren telkens honderden en soms duizenden betogers op de niet-toegelaten acties. Er werd geprotesteerd tegen de corruptie van de heersende elite. De activisten botsten op de oproerpolitie die tientallen en soms honderden betogers oppakte. In Vladivostok ging het om 40 arrestanten. Maar het protest ging verder: in Irkoetsk in Siberië en in de Siberische hoofdstad Novosibirsk waren er 4.000 betogers. In Jekaterinenburg in de Oeral waren er 2.000 betogers en in Tsjeljabinsk in de Volga nog eens 2.000. In Samara, Voronez en Kazan waren er telkens tussen de 1.000 en 2.000 betogers.

    Er waren acties in steden waar zo’n oppositie niet verwacht werd, zoals in de noordelijke Kaukasus in Krasnodar of in de hoofdstad van Dagestan, Machatsjkala. Er waren zelfs kleine protestacties in Simferopol en Sevastopol, de twee grootste steden van de Krim. In het kleine stadje Gatsjina, nabij St Petersburg, waren er 15 betogers waarvan er 7 opgepakt werden.

    Maar de hoofdprijs ging naar de twee grootste steden. In St Petersburg waren er 10.000 tot 15.000 mensen die voor het Winterpaleis verzamelden om langs de Nevskii Prospect te betogen. Volgens de politie werden 130 mensen opgepakt. In Moskou waren er eveneens 15.000 aanwezigen in de hoofdstraat van de stad, Tverskoi prospect, die naar het Kremlin leidt. De politie hield zich niet in. Tegen de avond zaten er meer dan 1.030 mensen in politiecellen. Heel wat journalisten en fotografen, ook van de Britse krant The Guardian, werden opgepakt. Er waren verslagen van mensen die slecht behandeld werden in de cel, sommigen hielden er zelfs een schedelbreuk aan over.

    De officiële Russische media hadden geen aandacht voor deze acties. Ze werden op voorhand gewaarschuwd om ervoor te zorgen dat hun berichtgeving ‘professioneel’ zou zijn. Maandag werd er uiteindelijk toch over gesproken met politieke commentatoren die de vergelijking maakten met de ‘Bolotny protestacties’ van vijf jaar geleden in Moskou, toen geprotesteerd werd tegen de vervalste kiesresultaten. De media gebruikten de vergelijking om te beweren dat het protest wel zou uitdoven en het regime dit gemakkelijk kan uitzitten.

    Maar er zijn belangrijke verschillen tussen deze explosie van woede en het protest van vijf jaar geleden. De protestacties van zondag kwamen er na een oproep door oppositieleider Alexei Navalny. Dat is een advocaat met een neoliberale en Russisch-nationalistische visie. Navalny werd bekend door zijn blogs tegen corruptie en het onderzoek van zijn ‘Stichting tegen corruptie.’ Zijn campagnes leverden hem ongeveer vijf jaar gevangenisstraf op. Hij kondigde aan dat hij in de presidentsverkiezingen van volgend jaar tegen Poetin zal aantreden.

    Door zijn kandidatuur aan te kondigen, kiest Navalny voor een totaal nieuwe strategie voor de Russische oppositie. Het Bolotni protest was beperkt tot Moskou. Dit protest kreeg de steun van een brede laag van jongere werkenden en werd geleid door een coalitie van neoliberale politici zoals Boris Nemtsov (die nadien in het centrum van Moskou werd neergeschoten) en de oligarch Prokhorov. Het heersende regime gebruikte die banden om het protest voor te stellen als gericht tegen de werkende klasse. Het regime organiseerde bovendien acties in steden als Tsjeljabinsk uit verzet tegen het protest in Moskou.

    Navalny trok de conclusie dat de oppositie zich niet alleen geografisch moet verspreiden, maar ook dat het een meer directe oproep naar de werkende klasse moet doen. Hij benadrukt thema’s als de verdediging van onderwijs en gezondheidszorg en roept op tot een nationaal minimumloon. De pamfletten van zijn campagne in aanloop naar de protestacties van zondag gingen vooral hierover. Het leverde Navalny banbliksems van de andere neoliberale oppositiegroepen en leiders op: opkomen voor de rechten van werkenden is immers ‘not done’ voor deze mensen. Navalny trok doorheen Rusland om kantoren van zijn campagne te openen. Zijn stichting heeft een video gemaakt over de enorme corruptie rond premier Medvedev. De gevestigde media negeren deze corruptieschandalen. De video van Navalny werd al 11 miljoen keer bekeken op Facebook.

    Een ander belangrijk aspect van deze protestacties was het feit dat ze gedomineerd werden door jongeren. Het Bolotni-protest van vijf jaar geleden werd gedomineerd door oude voormalige anti-Sovjet dissidenten en de gebruikelijke oudere aanhangers van de traditionele liberale oppositie. Daarnaast was er steun van een laag van studenten en jonge werkenden. De protesten nu bestonden vooral uit jongeren met ook heel wat scholieren die op straat kwamen. Scholieren werden opgepakt en geslagen door de politie. De sociale netwerken staan vol met getuigenissen van deze jongeren.

    Een 17-jarige uit Krasnodar legde bijvoorbeeld uit dat hij niet met politiek bezig was en enkel met muziek. Maar drie jaar geleden veranderde dit na de eenmaking van de Krim met Rusland. “Weet je,” zei hij, “ik dacht niet over politiek na en de politiek hield zich niet met mij bezig. Maar dit veranderde met de waanzin rond de campagne dat de Krim van ‘ons’ was. Op school begonnen al die vieringen over de eenmaking met de Krim. Urenlang werd ons verteld over die ‘slechte mensen uit Amerika’ en de geschiedenisles kwam er in essentie op neer dat het westen Rusland wilde vernietigen. De school werd dan nog eens bezocht door een eindeloze stroom van priesters en Kozakken. Ik besefte dat er iets fout was en begon politieke talkshows op televisie te volgen. Maar die zette ik snel af, niet alleen omdat het pure propaganda was maar ook omdat er enkel naar elkaar geroepen werd. Ik trok de conclusie dat we misschien in deze situatie terechtgekomen zijn omdat mensen zich niet interesseren in politiek. Misschien is dat waarom ik als 17-jarige slechts één president heb gekend. Zal ik naar de betoging gaan? Als de autoriteiten toelating geven, twijfel ik. Maar als ze het verbieden, dan ga ik zeker.”

    De eerste protestacties vijf jaar geleden waren niet toegelaten, maar tienduizenden mensen kwamen op straat om hun politieke ideeën te tonen met spandoeken en pamfletten. Er waren lange toespraken vanop de podia. De repressie begon pas toen de betogers vermoeid raakten. De politie viel de betogingen aan en begon zelfs omstaanders op te pakken. Vorig weekend begon de repressie van bij het begin. Maar de woede is zo groot dat het de mensen enkel aanmoedigt om meer te protesteren.

    Toen Alexei Navalny opgepakt werd op een protestactie, probeerden andere betogers geparkeerde wagens te verslepen om de politievoertuigen te blokkeren. Het feit dat het om verboden protesten ging, gaf er een ander karakter aan. Navalny riep zijn aanhangers aan om naar Tverskoi te gaan alsof ze er gewoon zouden wandelen. Er waren geen protestborden, spandoeken, pamfletten of toespraken. Zodra iemand anderen hinderde of een protestbord bovenhaalde, werd die opgepakt. Een video toont hoe de oproerpolitie op een groep chargeert om een jonge man op te pakken die een zelfgemaakt protestbord aan het standbeeld van Poesjkin had bevestigd. De angst voor repressie heeft niet gewerkt. Toen enkele mensen opgepakt werden, riepen omstaanders: “Je kan ons niet allemaal oppakken.” In St Petersburg trok het protest over de Nevski Prospect. Een journalist tweette dat de politie de betoging omsingelde, maar daar al snel van moest afzien. “Nu omsingelen de betogers de politie,” schreef hij.

    Mensen wachten nu af om te zien wat de volgende acties zullen zijn. Voor het eerst sinds lang is er een figuur die gezien wordt als een alternatief op Poetin. Verslagen uit het Kremlin geven aan dat de heersende kliek niet zeker is over wat ze zal doen met de verkiezingen van volgend jaar. Een leider op de Krim verklaarde dat een ‘tsaar’ nog de beste optie voor Rusland zou zijn, waarna hij zichzelf snel corrigeerde en zei dat Poetin de ‘beste tsaar’ zou zijn. Een andere commentator suggereerde dat de verkiezingen bij gebrek aan een ernstige tegenkandidaat een referendum over de verderzetting van het bewind van Poetin worden. Uit de laatste informatie vanuit het Kremlin kan opgemaakt worden dat Navalny niet zal toegelaten worden in de presidentsverkiezingen. Maar dat is een erg risicovolle strategie gezien het enorme ongenoegen in de samenleving als gevolg van de economische crisis en het steeds meer reactionaire sociale beleid van het regime.

    Politiek vacuüm

    Protestactie in Moskou op 26 maart – activisten van Socialistisch Alternatief verspreiden politiek materiaal

    Het probleem met Navalny is dat hij geen oprechte voorvechter van de rechten van werkenden en jongeren is. Het is een understatement om te zeggen dat de protesten vorig weekend aantoonden dat er een politiek vacuüm is. In Moskou, waar de politiecontrole veel strikter was dan in andere steden, was er geen enkele politieke groep aanwezig (behalve Socialistisch Alternatief), er werd geen enkel pamflet uitgedeeld en geen enkele partijvlag verscheen. Voor een protestactie met zoveel jongeren was het ongewoon om zelfs geen anarchistische aanwezigheid te zien. Dit komt deels omdat de politie iedereen oppakte die zichtbaar betoogde. Maar het komt ook door de hopeloos sectaire opstelling van heel wat linkse groepen die geen idee hebben van hoe ze op dergelijke evenementen kunnen tussenkomen. Socialistisch Alternatief was op de betoging in Moskou met een speciale editie van onze krant. We verdeelden er honderden exemplaren van op een kwartiertje tot twintig minuten tijd. ’s Avonds gingen honderden mensen op zoek naar onze site voor meer informatie. Deze beweging kan enkel oprechte antwoorden op de problemen van corruptie, onderwijs, gezondheidszorg, lage lonen en pensioenen ontwikkelen indien de bredere arbeidersklasse wordt verenigd. Dit begint met jongeren die in actie komen tegen corruptie en tegen de macht van de miljardairs. Het is onlosmakelijk verbonden met de opbouw van een democratische socialistische organisatie die ook de strijd voor de politieke macht aangaat.

  • Rusland decriminaliseert geweld binnen het gezin…

    Voor een eengemaakte strijd voor vrouwenrechten en tegen kapitalisme!

    Standpunt van Socialistisch Alternatief, socialist.news

    Socialistisch Alternatief, de Russische afdeling van het CWI, nam op 17 januari deel aan een “individueel protest” buiten het parlement. Het protest vond plaats naar aanleiding van de eerste bespreking van een wetsvoorstel om geweld binnen het gezin uit het strafrecht te halen. De aankondiging van die maatregel leidde tot een schok doorheen sociale netwerken. Het “individuele protest” – voorlopig de enige vorm van protest waarvoor geen toelating door de overheid vereist is – moet leiden tot grotere protestacties.

    Onze activisten hadden protestborden met slogans als: “De wet is geen verdediging tegen geweld binnen het gezin – voor het opzetten van crisiscentra in elke regio.”

    Op 28 januari komt er een groter protest van verschillende feministische en vrouwengroepen. Deze actie was aanvankelijk voor februari gepland, maar de wet wordt nu op een drafje door het parlement gejaagd waardoor de actieplannen moesten vervroegd worden. Normaal gezien duurt de bespreking van een voorstel in het parlement zeker een maand, maar nu worden slechts drie dagen voorzien. De autoriteiten weigerden op het ogenblik van het schrijven om de actie van 28 januari toe te laten met het argument dat er “teveel mensen” zouden zijn…

    Zelfs volgens officiële statistieken sterft er elk uur één Russische vrouw als gevolg van geweld binnen het gezin. Elke dag sterven er gemiddeld zes kinderen als gevolg van dergelijk geweld. Het is niet moeilijk om te veronderstellen dat elke dood voorafgegaan wordt door slagen en verwondingen, maar daar worden geen statistieken van bijgehouden. In een situatie dat vrouwen psychologisch en economisch afhankelijk zijn van tirannen, zal beroep doen op de politie niets opleveren. De politie weigert doorgaans zelfs om een verklaring op te maken. Ze beweren doorgaans dat de slachtoffers hun problemen maar binnen hun eigen gezin moeten oplossen. Het decriminaliseren van geweld binnen het gezin ontneemt de slachtoffers de laatste mogelijkheden om agressors gerechtelijk te vervolgen.

    Jammer genoeg volstaan in deze kwestie zelfs goede wetten niet. Om mensen te beschermen tegen geweld binnen het gezin is er nood aan een netwerk van vluchthuizen en crisiscentra op lokaal vlak. Iedereen die het slachtoffer is van geweld binnen het gezin weet dan dat er een opvang is met mensen die onmiddellijke hulp kunnen bieden. Crisiscentra moeten niet alleen professionele psychologische hulp en bescherming bieden, maar ook tijdelijke huisvesting, juridische bijstand, hulp bij het zoeken naar werk en opleidingen. Al te vaak moeten vrouwen de nachtmerrie van geweld  ondergaan omdat ze economisch afhankelijk zijn van hun partner of nergens terecht kunnen om individueel verder te gaan.

    Het opzetten van dergelijke crisiscentra zou onmiddellijk moeten gebeuren. Hoe noodzakelijk deze ook zijn, het blijven noodmaatregelen die de symptomen aanpakken en niet de oorzaken. We moeten de problemen zelf bevechten en ingaan tegen seksisme in de kapitalistische samenleving. De loonkloof tussen mannen en vrouwen die dezelfde job uitoefenen bedraagt 30% in Rusland. Zelfs in de nieuwe IT-sector neemt die kloof snel toe. Mannelijke beroepen in de mijnbouw of als chauffeur leveren betere lonen op dan vrouwelijke beroepen zoals zorg of onderwijs. We moeten samen opkomen voor betere lonen en strijden voor gelijk loon voor gelijk werk.

    Rechtse politici stellen dat huishoudelijk werk – het opvoeden van kinderen en de praktische taken binnen het gezin – aan de vrouw toekomen. Ze gebruiken dit als rechtvaardiging om te besparen op de sociale sector. We hebben nood aan gratis en toegankelijke kinderopvang, sociale cafetaria, gratis en degelijk onderwijs en gezondheidszorg.

    Rechtse politici zorgen voor een groter verschil tussen mannen en vrouwen. Ze verwijzen naar oude reactionaire standpunten als zouden vrouwen door hun aard “passief” zijn en mannen “agressief.” Seksisme in het onderwijs is een bewust beleid geworden van de reactionaire bureaucratie.

    Draai naar rechts

    Poetin heeft bewust wat hij het “conservatieve traditionalisme” noemt omarmd. Daarmee heeft hij de laatste terughoudendheid van extreemrechts en ultraconservatieve religieuze krachten weggenomen. De nieuwe minister van onderwijs die vorige zomer werd aangesteld haalt regelmatig uit naar de Oktoberrevolutie van de Bolsjewieken, maar is wel fan van Stalin en van de Russische orthodoxe kerk. Ze stelt dat kinderen de scholen moeten schoonmaken. De overwinning van Donald Trump in de VS heeft Poetin nog meer naar rechts doen opschuiven. In december vroeg een parlementslid die bekend staat voor het schrijven van anti-LGBT wetten, Mizulina, aan Poetin om zijn steun aan de decriminalisering van geweld binnen het gezin uit te spreken. Poetin antwoordde dat hij tegenstander is van inmenging in wat binnen het gezin gebeurt. Enkel Poetin is in staat om een wet er zo snel door te jagen.

    De strijd tegen de decriminalisering van geweld binnen het gezin moet het begin zijn van een bredere vrouwenbeweging. Met een programma voor radicale maatschappijverandering in het belang van de meerderheid van de bevolking, de werkende klasse, is een overwinning mogelijk.

    Weg met seksisme, weg met het kapitalisme! Voor gelijkheid onder de seksen en een gelijke samenleving – voor een democratisch socialistische samenleving!

  • Geschiedenis. Vrouwen- en LGBT-rechten in revolutionair Rusland

    rusland17

    Er is wereldwijd een politisering van jongeren rond de onderdrukking van vrouwen en LGBT-mensen. Dit leidt tot nieuwe discussies over hoe we een einde kunnen maken aan discriminatie en ongelijkheid. EMMA QUINN kijkt naar de ervaring van de Russische revolutie en de radicale progressieve maatregelen die door de Bolsjewieken werden doorgevoerd in wat gezien werd als de eerste stappen naar volledige bevrijding van deze twee onderdrukte groepen.

    Geen enkele gebeurtenis in de geschiedenis werd door het kapitalistische establishment meer verdraaid dan de Russische revolutie. De vele herzieningen van de geschiedenis van de revolutie maken dat de rol van vrouwen amper nog vermeld wordt en ook over de enorme verworvenheden van vrouwen na de revolutie wordt gezwegen.

    Het omverwerpen van het kapitalisme en het grootgrondbezit door de Bolsjewieken en de Russische arbeidersklasse in 1917 leidde tot radicale maatschappijverandering, een radicale verandering die we voorheen of nadien niet zagen. De Bolsjewieken konden de macht grijpen omdat ze de stem van de onderdrukte massa’s, werkenden, armen en vrouwen waren. De enorme ongelijkheid en onderdrukking zijn vandaag scherper dan ooit, de rijkste 1% zijn rijker dan de andere 99% van de wereldbevolking. Tegen de achtergrond van deze groeiende ongelijkheid, gaat de onderdrukking van vrouwen en de LGBT-gemeenschap wereldwijd verder. Ook in de meeste ontwikkelde landen is dit het geval. Het leidt tot een politieke bewustwording van jongeren. Tegen deze achtergrond is het nuttig om lessen te trekken uit het verleden, zeker de ervaringen van de Russische revolutie zijn daarbij van groot belang.

    De Bolsjewieken benadrukten het belang van de volledige arbeidersklasse om de samenleving te veranderen. Maar tegelijk erkenden ze dat vrouwen een dubbele onderdrukking ondergaan onder het kapitalisme en het plattelandspatriarchaat. Voor de Bolsjewieken was de bevrijding van vrouwen cruciaal in de strijd voor een socialistische samenleving. Lenin benadrukte dit toen hij in 1920 stelde dat “de arbeidersklasse de volledige zege niet kan behalen zonder de volledige emancipatie van de vrouw te hebben bevochten.” (1) Vrouwen speelden een leidinggevende rol in de Bolsjewistische partij, zowel op nationaal als lokaal vlak. De impact van de revolutie veranderde het bewustzijn en het leven van werkende vrouwen.

    Anti-oorlogsagitatie en Bolsjewistische vrouwen

    In de aanloop naar de revolutie speelden vrouwen een belangrijk rol in de val van het tsaristische regime en de overwinning van de bolsjewieken. Meer dan gelijk welke andere kracht begrepen de Bolsjewieken het belang hiervan. Toen tienduizenden vrouwen in februari 1917 op straat kwamen, in gebeurtenissen die zouden leiden tot de februarirevolutie, was dit rond eisen voor rechtvaardigheid en vrede, alsook brood. Het protest begon op de internationale vrouwendag, een herdenking die Rusland pas vier jaar eerder bereikt had via de Bolsjewistische activiste Konkordia Samoilova (2). Bolsjewistische vrouwen speelden een belangrijke rol in de voorbereiding van de betoging. Ze vormden vrouwenkringen die onder werkenden en soldatenvrouwen campagne voerden, zelfs indien de autoriteiten dit probeerden tegen te gaan. De Bolsjewieken, waaronder veel vrouwelijke leden, gingen gebukt onder zware repressie omwille van hun verzet tegen de Wereldoorlog. Velen werden gevangen genomen of moesten vluchten. Samen met de brutaliteit van de oorlog voor de werkende bevolking, werd beslist om de internationale vrouwendag te vieren met anti-oorlogsbetogingen. Op 23 februari 1917 betoogden werkenden in St Petersburg met de vrouwen vooraan. Ze riepen iedereen op om de betoging te vervoegen, ook de soldaten werden gevraagd om mee te doen.

    Internationale vrouwendag 1917

    “Op de internationale vrouwendag, 23 februari 1917, werd een staking uitgeroepen in de meeste fabrieken en werkplaatsen. Er was een militante sfeer onder de vrouwen, niet alleen onder de werkende vrouwen maar onder alle vrouwen die aanschoven voor brood en brandstof. Ze hielden politieke meetings, ze domineerden de straten, ze trokken naar het stadhuis met de eis van brood. Ze hielden trams tegen. ‘Kameraden, kom naar buiten’, riepen ze enthousiast. Ze trokken naar fabrieken en werkplaatsen en vroegen er iedereen om het werk neer te leggen. Vrouwendag werd een enorm succes en zorgde voor een revolutionaire sfeer”, schreven Anna en Mariia Ul’ianov op 5 maart 1917 in de Pravda. (3)

    De Bolsjewieken erkenden het belang van de radicalisering van vrouwen in de zomer die op de februarirevolutie volgde. Er ontstond een stakingsgolf onder het was- en schoonmaakpersoneel, de dienstensector, huispersoneel, winkelbedienden en horecapersoneel. De Bolsjewieken stonden vooraan in het organiseren van vrouwelijke arbeiders. Zeker de vrouwelijke Bolsjewieken ondernamen enorme inspanningen om werkenden en soldatenvrouwen te bereiken. Ze bouwden een basis uit onder deze pas politiek bewust geworden laag van vrouwen. Dit gebeurde ondanks de moeilijkheden van ingebakken seksisme, huishoudelijke verplichtingen en analfabetisme. Sofia Goncharskaia, een lid van de Bolsjewieken, leidde de vakbond van wasserijpersoneel en speelde een centrale rol in de acties. (4) Revolutionaire vrouwen vormden studiegroepen onder stakers in een poging om de vrouwen te politiseren en te vormen. Doorheen de staking werden vrouwen naar de bredere arbeidersstrijd getrokken en werd hun klassenbewustzijn versterkt. Toen de Bolsjewieken aan de macht kwamen in oktober, waren er meer vrouwen die het Winterpaleis bestormden dan dat er waren om het te verdedigen. Nochtans wordt nu vaak het tegenovergestelde beweerd.

    Meest progressieve wetten in de geschiedenis

    Op 17 december 1917, amper zeven weken na de vorming van de eerste arbeidersstaat ter wereld, werd het kerkelijke huwelijk afgeschaft en werd een gemakkelijke vorm van echtscheiding mogelijk. Een maand later werd een nieuwe familiewet ingevoerd. Deze wet vertrok van de wettelijke gelijkheid van vrouwen en maakte een einde aan de mogelijkheid om kinderen als ‘buitenwettelijk’ te bestempelen. Het belang van deze maatregelen voor de Bolsjewieken wordt duidelijk uit de timing. Op hetzelfde ogenblik probeerde de nieuwe regering de wereldoorlog te stoppen, een burgeroorlog te vermijden, de landbouwersbevolking te bevrijden en de industrie en de economie opnieuw op gang te krijgen.

    Doorheen de jaren 1920 werd de familiewet verder aangepast op basis van publieke discussies en debatten. Van bij het begin kwamen de Russische socialisten op voor gelijkheid voor vrouwen, de Bolsjewieken wezen erop dat de vrouw vastgeketend was in het traditionele gezin. Voor de revolutie was het leven van vrouwen erg strikt vastgelegd: trouwen, monogaam blijven, kinderen op de wereld zetten en het “afstompende werk in de keuken en in het algemeen van de individuele huishouding.” (5) De levenskwaliteit van vrouwen was nooit een punt, hun geluk en plezier was niet relevant. De Bolsjewieken gingen daar meteen tegen in, ze streden ook tegen de rol van de Orthodoxe kerk en het patriarchaat.

    Inessa Armand, de voorzitter van Shenotdel, het vrouwenbureau dat werd opgezet, verklaarde: “Zolang de oude vormen van het gezin, het huishouden en het opvoeden van kinderen niet afgeschaft worden, zal het onmogelijk zijn om uitbuiting en huisslavernij te stoppen, het zou onmogelijk zijn om het socialisme op te bouwen.” (6)

    Traditionele gezin uitgedaagd

    De revolutie deed een heldhaftige inspanning om het zogenaamde ‘gezinshart’ te bestrijden. Er werden plannen ingevoerd voor een systeem van sociale zorg met onder meer moederhuizen, kinderopvang, ziekenhuizen, scholen, sociale restaurants en wasplaatsen, … Het moest de vrouwen de mogelijkheid bieden om aan de verplichtingen van het huishoudelijk werk te ontsnappen. Er kwam betaald moederschapsverlof voor en na de geboorte voor vrouwelijke arbeiders en toegang tot zorgkamers op de werkplaatsen om borstvoeding mogelijk te maken, met pauzes om de drie uur voor elke moeder. Dit alles werd wettelijk vastgelegd.

    Abortus werd gelegaliseerd in 1920 en werd door Trotski omschreven als een van “de meest belangrijke civiele, politieke en culturele rechten” van vrouwen (7). Abortus was gratis en beschikbaar via de overheid. Werkende vrouwen genoten voorrang.

    In November 1918 was er de eerste al-Russische conferentie van werkende vrouwen. De bijeenkomst werd georganiseerd door Alexandra Kollontai en Inessa Armand. Er waren meer dan duizend aanwezigen. De organisatoren benadrukten opnieuw dat de emancipatie van vrouwen hand in hand samenging met de opbouw van socialisme. (8)

    Kort nadat deze veranderingen doorgevoerd werden, begonnen de reactionaire krachten een burgeroorlog in een land dat reeds hard geleden had onder de Eerste Wereldoorlog. Kort na het begin van de burgeroorlog werd het vrouwenbureau, of Zhenotdel, opgezet. Het doel was om vrouwen te bereiken, hen actief te krijgen en hen te vormen en informeren over hun nieuwe rechten. Het vrouwenbureau organiseerde klassen om te leren lezen en schrijven, voor politieke discussies en workshops over hoe faciliteiten zoals dagzorg op de werkplaatsen georganiseerd worden, … Afgevaardigden van vrouwen uit de fabrieken namen deel aan vormingen van het vrouwenbureau die soms drie tot zes maanden duurden. Nadien gingen ze terug naar hun werkplaats waar ze verslag uitbrachten aan hun collega’s.

    Het vrouwenbureau was erg succesvol in het versterken van het bewustzijn onder brede lagen van de werkende vrouwen, onder meer rond thema’s als kinderopvang, gezondheid in huis en op het werk. Het vrouwenbureau verbreedde de horizon van duizenden vrouwen. Tegen 1922 bedroeg het aantal vrouwelijke leden van de Communistische Partij meer dan 30.000.

    Ondanks de tekorten als gevolg van de oorlog, voorzag het Rode Leger een speciale trein voor het vrouwenbureau en werd toegang tot het spoornet verleend waardoor het land kon doorkruist worden om lokale afdelingen van het vrouwenbureau uit te bouwen. Duizenden vrouwen sloten er zich bij aan. De afdelingen hielden zowel kleine als grotere bijeenkomsten en discussiekringen die ingingen op thema’s die vrouwen specifiek raken.

    Kristina Suvorova, een huisvrouw uit een kleine stad in het noorden van het land, omschreef de verhoudingen en het gevoel van betrokkenheid die er was in de wekelijkse vergaderingen tussen soldatenvrouwen als haarzelf en de lokale partijsecretaris van de Bolsjewieken. “We spraken over vrijheid en gelijkheid van vrouwen, over warme wastafels voor het spoelen van kledij, we droomden over lopend water in het apartement. Het lokale partijcomité behandelde ons met oprechte aandacht, er werd respectvol naar ons geluisterd, delicaat gereageerd op fouten, beetje bij beetje werd ons wijsheid en rede bijgebracht. We voelden ons als een gelukkige familie.” (9)

    Seksuele vrijheid

    Doorheen de postrevolutionaire periode zorgden de Bolsjewieken ervoor dat er een breed debat over seksualiteit was. Dat was een groot verschil met het vorige regime. De Bolsjewieken deden dit op een ogenblik dat ze moesten vechten om stand te houden in afwachting van socialistische revoluties in andere landen. Maar ze deden het omdat het direct voortvloeide uit de filosofie van zelfemancipatie van de arbeidersklasse.

    De veranderingen op vlak van gezin en familiestructuur zorgden ervoor dat velen op een compleet andere manier naar relaties gingen kijken. In 1921 was er een onderzoek door de Communistische Jongeren naar de houding van mensen tegenover relaties. Daaruit bleek dat 21% van de mannen en 14% van de vrouwen het huwelijk ideaal vonden. 66% van de vrouwen was voorstander van langdurige relaties op basis van liefde en 10% was voorstander van relaties met verschillende partners. In 1918 waren er 7.000 echtscheidingen tegenover slechts 6.000 huwelijken in Moskou.

    Alexandra Kollontai verdedigde de radicale veranderingen en legde uit: “Het oude gezin waarin de man alles was en de vrouw niets, het typische gezin waarin de vrouw geen eigen wil had, geen tijd of geld, dat verandert nu allemaal voor onze ogen.” (10)

    De Bolsjewieken dachten dat relaties moesten gebaseerd zijn op vrije keuze en overeenstemming van persoonlijkheden, niet op financiële afhankelijkheid. Er werd geprobeerd om het patriarchale gezin te ondermijnen door publieke diensten aan te bieden die huishoudelijk werk vervingen en voor vrije tijd zorgden. Dit werd gezien als onderdeel in de opbouw van het socialisme.

    Tussen 1917 en begin jaren 1920 waren er tal van discussies over seksualiteit en waren er overal in het land experimenten. Er verschenen honderden pamfletten, magazines en novelles over seksualiteit. De radicalisering van de samenleving stopte niet na de revolutie. De Pravda bracht heel wat artikels en brieven over seksualiteit. Jongeren waren in het bijzonder bezig met het ontdekken van hun seksualiteit. De jonge vrouw Berakova schreef in 1927 in de ‘Rode Student’: “Ik vind dat meisjes zoals wij, hoewel we nog geen volledige gelijkheid met mannen bereikt hebben, een visie en gevoel hebben. De tijd van de prinsesjes is voorbij. Onze meisjes weten wat ze willen van een man, zonder zich zorgen te moeten maken, slapen ze met mannen omwille van een gezonde aantrekkingskracht. Wij zijn geen objecten of simpele wezens die door mannen het hof moeten gemaakt worden, meisjes weten zelf wie ze kiezen en met wie ze slapen.” (11)

    Dit verscheen in een land waar tien jaar eeder abortus, echtscheidingen en homoseksualiteit nog wettelijk verboden waren.

    Prostitutie werd bewust gedecriminaliseerd in 1922, maar pooierschap werd verboden. Er waren ziekenhuizen die vrouwen met seksueel overdraagbare aandoeningen behandelden en meteen ook vorming gaven aan vrouwen. Trotski omschreef prostitutie als: “de enorme degradatie van vrouwen in het belang van mannen die het kunnen betalen.” (12)

    De wetten over seksuele misdrijven onder de Bolsjewieken vielen op door hun gender neutraliteit en verwerping van moraliteit of morele benadering. De wet omschreef seksuele misdrijven als “inbreuken op de gezondheid, vrijheid en waardigheid” van het slachtoffer. Verkrachting werd door de wet omschreven als “seksuele betrekkingen zonder wederzijdse toestemming op basis van ofwel fysiek ofwel psychologisch geweld.” (13)

    Tegen 1921 was de burgeroorlog voorbij. Er waren miljoenen slachtoffers gevallen, industrie was verwoest en er heerste honger en ziekte. De middelen van de staat kwamen niet overeen met de visie en bedoelingen van de revolutionairen. De economie stond aan de rand van de afgrond. Tegen 1921 moesten verregaande maatregelen genomen worden, de regering voerde de Nieuwe Economische Politiek (NEP) in met een reeks martkmechanismen om de economie gaande te houden terwijl gehoopt werd op steun van de internationale arbeidersklasse via een revolutie in Duitsland, een grote kapitalistische economie met een massale arbeidersbeweging die revolutionaire oprispingen kende. De NEP was een poging om de productie in deze context overeind te houden, maar het leidde wel tot besparingen in diensten om de arbeidersstaat te behouden terwijl voor een internationale verspreiding van de revolutie werd opgekomen.

    In deze context kon de staat financieel niet instaan voor de kinderzorg. Het kwam vaak voor dat mannen de moeders lieten zitten. De staat begon dan maar steun te geven aan vrouwen die alleen moesten instaan voor hun gezin. Er kwamen brochures en pamfletten zodat vrouwen hun rechten kenden. De rechtbanken trokken de kant van de vrouwen en stelden de belangen van het kind centraal, voor de financiële belangen van de man. Er was zelfs een rechterlijke uitspraak waarin drie mannen moesten bijdragen aan een moeder die een relatie had gehad met drie potentiële vaders van een kind.

    LGBT-levens omgevormd

    De Russische revolutie veranderde het leven van LGBT-mensen. Onder het tsarisme was homoseksualiteit verboden, ‘sodomie’ was illegaal, lesbische relaties werden net als vrouwelijke seksualiteit in het algemeen genegeerd. Na de revolutie werd homoseksualiteit gedecriminaliseerd, alle anti-homoseksuele wetten verdwenen toen de nieuwe strafwet in 1922 tot stand kwam.

    In zijn werk ‘Seks en seksualiteit in Rusland’ beschrijft Jason Yanowitz de impact van de revolutie op gays, lesbiennes en transgenders. Overgeleverde biografieën tonen hoe veel homo’s en lesbiennes van de revolutie gebruik maakten om openlijk hun leven te leiden. Huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht werd wettelijk mogelijk, maar door een gebrek aan onderzoek is het niet duidelijk hoe breedverspreid dit was. Maar er is bewijs van minstens één rechtszaak waarin werd bevestigd dat een huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht legaal was. Er waren ook mensen die beslisten om te leven met een ander gender, tegen 1926 werd het legaal mogelijk om van gender te veranderen in de officiële administratie. Interseksuelen en transgenders kregen medische begeleiding in plaats van gedemoniseerd te worden. Er was staatssteun voor onderzoek naar deze thema’s en er werd toestemming gegeven voor geslachtoperaties indien de patiënt daarom verzocht. Openlijke homo’s en lesbiennes konden dienst doen in de regering en in publieke posities. Georgy Chicherin bijvoorbeeld werd in 1918 aangesteld als commissaris voor Buitenlandse Zaken. Hij was openlijk homo en hield er een flamboyante stijl op na. Het is ondenkbaar dat zo iemand een zelfde rol zou gespeeld hebben in een kapitalistische staat.

    In 1923 trok de commissaris van Gezondheidszorg met een delegatie naar het instituut voor seksuele wetenschappen in Berlijn. Hij omschreef er de nieuwe regels rond homoseksualiteit als “doelbewust emancipatorisch, breed aanvaard in de samenleving waarbij niemand de nieuwe regels wil terugtrekken.” (14)

    Stalinistische contrarevolutie richt zich tegen verworvenheden

    De jarenlange oorlog tegen de aanhangers van de tsaar en de imperialistische legers die de nieuwe arbeidersstaat liefst meteen de kop wilden indrukken en het ongewenste isolement van de revolutie na de nederlagen van de Duitse revolutie en andere opstanden in Europa, waren de voorwaarden waarop een bureaucratie onder Stalin aan de macht kon komen. Dit was een politieke contrarevolutie waarin Stalin en de bureaucratie autoritaire maatregelen gebruikten om het bewustzijn van de arbeidersklasse, het activisme en de democratie te ondermijnen. Ze gebruikten hun autoriteit ook om overwinningen voor de socialistische beweging in het buitenland te vermijden. Alles stond in het teken van de privileges van de bureaucratie aan de top van de geplande economie.

    Deze contrarevolutie zette de strijd voor socialisme op een zijspoor, het deed afbreuk van de zoektocht naar een samenleving waarin democratie in elk onderdeel ingebakken zit. Tegelijk werd bewust ingegaan tegen de verworvenheden van vrouwen en LGBT-mensen. Progressieve wetten verdwenen. Homoseksualiteit werd opnieuw verboden. Het patriarchale gezin werd gepromoot als methode tot sociale controle. In het bekende arbeiderslied ‘Bread and Roses’ uit het begin van de 20ste eeuw wordt gezongen: “de opkomst van de vrouwen, betekent de opkomst van ons allemaal”. Dit vat samen waarom de bureaucratie de verworvenheden van vrouwen moest aanvallen om het bewustzijn terug achteruit te duwen en daarmee ook het activisme en de betrokkenheid in het algemeen.

    Blijvende bron van inspiratie

    De opkomst van de bureaucratie en het verraad van de revolutie door Stalin, doen geen afbreuk aan het belang van de Bolsjewieken en hun programma. Nooit voorheen speelden vrouwen zo’n grote rol in de politiek. Nooit voorheen was er een leiding of politieke kracht die zo bewust probeerde de steun van vrouwen en de LGBT-gemeenschap te verwerven en die hun levenskwaliteit en geluk centraal stelde. Een aantal verworvenheden van de Russische revolutie bijna een eeuw geleden zijn tot op vandaag niet bekomen in tal van landen. Denk maar aan Ierland waar de nauwe banden tussen kerk en staat nog steeds leiden tot een grondwettelijk verbod op abortus. De oktoberrevolutie blijft een onmiskenbaar en inspirerend voorbeeld van de nauwe verbondenheid van de strijd tegen alle vormen van onderdrukking met arbeidersstrijd voor socialistische verandering. Het is ongelofelijk dat bijvoorbeeld bepaalde rechten voor transgenders werden erkend terwijl de bewegingen voor vrouwenbevrijding of de homobeweging pas decennia later zouden ontstaan.

    Het kapitalistische herstel in Rusland was rampzalig. Het neoliberale kapitalisme zorgde voor een tijdperk van snel aftakelende levensstandaarden. Samen met de vreselijke onderdrukking van de LGBTQ-gemeenschap in Rusland toont dit het door en door reactionaire karakter van het kapitalisme. Het kapitalisme in Rusland heeft niet geleid tot vooruitgang en democratie. Verworvenheden die een eeuw geleden door marxisten bekomen werden, staan lijnrecht tegenover het conservatieve bewind van Poetin waardoor Rusland een van de gevaarlijkste landen ter wereld is voor LGBTQ-mensen.

    De beweging die in de lente van 2015 in Ierland ontstond rond het homohuwelijk en de groeiende beweging in Noord-Ierland voor ditzelfde recht, is een uitdrukking van het feit dat arbeidersgemeenschappen sociale en economische gelijkheid willen en bereid zijn om tegen het establishment in te gaan. Vrouwen dragen een groot deel van de gevolgen van het harde besparingsbeleid. Vrouwen speelden een centrale rol in het referendum over het homohuwelijk maar ook in de strijd tegen de waterbelasting.

    De Russische revolutie toont dat de werkende klasse de sterkste kracht in de samenleving is. Een bewuste uitbouw van een beweging voor de 99% kan een einde stellen aan de enorme ongelijkheid voor vrouwen, voor de LGBTQ-gemeenschap en voor de armen. Zoals de Bolsjewieken moeten we beseffen dat het kapitalisme niet kan verslagen worden zonder de betrokkenheid van de vrouwen en de arbeidersvrouwen in het bijzonder. Zij zullen mee vooraan staan in de strijd tegen de 1%.

    [divider]

    Voetnoten

    1. VI Lenin, ‘Over de emancipatie van de vrouw’, Progress uitgeverij 1977, p. 72
    2. Jane McDermid en Anna Hillyar, ‘Midwives of the Revolution – Female Bolsheviks and Women workers in 1917’, UCL Press, 1999, p 67-68
    3. p 8
    4. p 9
    5. VI Lenin, ‘Over de emancipatie van de vrouw’, Progress uitgeverij 1977, p. 77
    6. Karen M Offen, ‘European Feminism 1700-1950’, Standford University Press 2000, p. 267
    7. Leon Trotski, ‘De Verraden revolutie’, marxisme.be 2015, p. 143
    8. Barbara Alpern Engel, ‘Women in Russia 1700-2000’, Cambridge University Press 2004, p. 143
    9. p. 142
    10. Alexandra Kollontai, ‘Communism and the Family’, 1920
    11. Uit Jason Yanowitz’s podcast, ‘Sex and Sexuality in Soviet Russia’, http://wearemany.org/a/2013/06/sex-and-sexuality-in-soviet-russia
    12. Leon Trotski, ‘De Verraden revolutie’, marxisme.be 2015, p. 142
    13. http://wearemany.org/a/2013/06/sex-and-sexuality-in-soviet-russia
    14. Ibid

  • Rusland betreedt het Syrische moeras

    Economische crisis in Rusland verdiept, Oekraïense crisis houdt aan

    poetinassadRussische vliegtuigen trekken sinds begin oktober over Syrië om bommen te werpen. Ze doen dat na een ‘verzoek’ van de regering-Assad. Er wordt officieel gebombardeerd op ISIS-posities. Op 7 oktober vuurden Russische marineschepen vanuit de Kaspische Zee 32 bommen af op doelwitten in Syrië. Volgens westerse bronnen raakten vier van die bommen niet voorbij Iran, maar zowel Rusland als Iran ontkennen dit.

    Analyse door Rob Jones vanuit Moskou

    In Rusland zelf wordt het voorgesteld als een poging om een “zo breed mogelijke coalitie tegen extremisten en terroristen” te vormen. President Poetin gebruikt het spookbeeld van de terugkeer van 7.000 Russische strijders die nu met ISIS vechten. Russia Today, het internationaal media-orgaan van het Kremlin, schept evenwel openlijk op dat de interventie “op een paar weken tijd de krachtsverhoudingen in het Midden-Oosten heeft veranderd. Moskou nam het initiatief op militair vlak, maar ook op het diplomatieke front. Rusland heeft een nooit geziene stap gezet waardoor veel bondgenoten van de VS de conclusive trekken dat Washington aan belang verliest in de regio en bereid is om de groeiende invloed van Rusland en Iran te erkennen.”

    De Russische media brachten uitgebreid verslag uit van de gevallen van ‘collateral damage’ bij Amerikaanse bombardementen, maar de eigen aanvallen worden als bijzonder doelgericht afgedaan waarbij tal van militaire bases van ISIS zouden verwoest zijn. ISIS is een reactionaire organisatie en de internationale arbeidersbeweging en socialisten zijn bijzonder hard tegen ISIS gekant, maar in de Russische media vernemen we nooit iets van de woede en wanhoop die mensen in het kamp van ISIS duwt.

    Er is geen enkele indicatie dat de Russische campagne meer succes zal kennen dan de door de VS geleide campagne of dat er minder terreuraanslagen in Rusland of elders zullen zijn. In werkelijkheid is de Russische interventie ingegeven door bredere doelstellingen dan enkel het vernietigen van ISIS.

    Het Kremlin neemt het initiatief over van het VS-imperialisme. In 2013 kwam Rusland tussen toen het westen beweerde dat Assad chemische wapens inzette. Rusland hield toen de geplande Amerikaanse luchtaanvallen tegen. De Amerikaans-Europese strategie baseert zich op het omverwerpen van Assad waarna de oppositiekrachten de controle overnemen. Deze strategie heeft tot een sectaire nachtmerrie geleid met meer dan tien verschillende elkaar bestrijdende groepen en milities die gesteund en gefinancierd worden door het westen en reactionaire Arabische regimes zoals die van Quatar en Saoedi-Arabië.

    Rusland nodigde Assad naar Moskou uit om verdere stappen te bespreken. Syrië is al langer een bondgenoot en economische partner van Rusland. Bovendien wil Rusland de positie versterken van diegenen in het westerse imperialistische kamp die ervoor pleiten om Assad in de onderhandelingen te betrekken. De VS en Groot-Brittannië willen dat niet.

    De meeste Russische luchtaanvallen zijn erop gericht om de posities van Assad te steunen, vooral rond Aleppo. Ook wil Rusland de zogenaamde “antiterreurcoalitie” steunen, dat is een hoofdzakelijk anti-VS coalitie in de regio. In deze situatie is de mogelijkheid van een proxy oorlog tussen Rusland en het Westen steeds aanwezig. Rusland wil echter geen significant aantal grondtroepen naar Syrië sturen. Het coördineert de aanvalllen niet alleen met de generaals van Assad maar ook met Iran en Hezbollah uit Libanon. Beiden stuurden een groter aantal grondtroepen. Volgens een commandant van het Vrije Syrische Leger uit Aleppo hebben de Russen “ook woongebieden gebombardeerd. Ze willen alles opruimen zodat de tanks en zelfs de soldaten van het regime kunnen optrekken.” De aanvallen versterken niet alleen het regime van Assad maar ook de positie van ISIS, zo beweert het Vrije Syrische Leger alvast. “Het regime en ISIS probeerden Aleppo het voorbije jaar in te nemen maar ze slaagden daar niet in. Nu wordt opnieuw geprobeerd met Russische steun. De Russen spelen in de kaart van ISIS. Terwijl de Russen vanuit de lucht aanvallen, kan ISIS ons vanop de grond aanvallen.”

    Iran

    De centrale commandant Soleimani van Iran begon in juli Moskou te bezoeken. Wellicht was dit deels om de Russische acties tegen de anti-Assadkrachten te versterken zodat deze niet in de richting van de kust van de Middellandse Zee zouden optrekken. Dat zou niet alleen het regime van Assad ondermijnen, maar het zou ook de Russische zeebasis van Tartus bedreigen. Russische vertegenwoordigers ontmoetten de Iraniërs en er waren verschillende diplomatieke bijeenkomsten, ook met een weinig waarschijnlijke bondgenoot als Saoed-Arabië. Beide kampen ondertekenden een akkoord rond nucleaire samenwerking en de Golfstaat zal 1 miljard dollar in Rusland investeren. Er is een ontmoeting op het hoogste niveau tussen president Poetin en koning Abdoellah gepland. Saoedi-Arabië vreest dat de opmars van ISIS te ver gaat en het regime heeft het ook moeilijk met het recente akkoord tussen de VS en Iran. De Saoedi’s vrezen een groeiende Iraanse invloed in de regio. Daarom wordt ook verder gegaan met de interventie in Jemen.

    Een andere belangrijke factor die de vriendschap tussen Rusland en Saoedi-Arabië lijkt te smeren op dit ogenblik, is de lage olieprijs. Dit is deels een gevolg van de Saoedi’s die proberen om de concurrentie van Amerikaanse schalie-olie tegen te gaan. De Saoedi’s nodigden Rusland uit om de organisatie van olieproducerende landen, OPEC, te vervoegen. Het doel lijkt te zijn om een blok te vormen op basis van oliebelangen waarbij de Amerikaanse productie kan gestopt worden.

    Rusland wil een verhoging van de olieprijzen. Het wil dat zo hard dat sommige commentatoren spreken over paniek in het Kremlin. Een voormalige insider, Gleb Pavlovskii, vergeleek het met “de muziek van een jazzgroep, de aanhoudende improvasatie is een poging om de meest recente crisis te overleven.” Een andere insider stelt dat de elite een crisis kent: “Ze kunnen niet leven met Poetin. En ze kunnen niet leven zonder hem.”

    Rusland heeft geen duidelijke uitweg uit de huidige economische crisis. Het land is in recessie sinds januari, het BBP zal naar verwachting met 4 tot 5% afnemen tegen het einde van het jaar en de regering verwacht dat de recessie tot eind 2016 zal duren. De werkloosheidscijfers vormen een sterke onderschatting van de reële situatie, maar zelfs deze cijfers geven aan dat de werkloosheid dit jaar al met 13% is toegenomen. De inflatie blijft hoge toppen scheren. Voor het eerst in 17 jaar was er een afname van de reële inkomens, in de grote steden met 10% en op het platteland soms met 25%.

    De staatsmedia probeert het te verbergen, maar er is ongenoegen. Onafhankelijke vakbonden slaagden er eind 2014 in om de woede rond de besparingen in de gezondheidszorg en het onderwijs te stoppen. Maar er waren vorig jaar toch meer protestacties dan in gelijk welk ander jaar sinds het begin van de wereldwijde crisis in 2008. De meeste protestacties vonden plaats zonder enige aanwezigheid van de zogenaamde oppositiepartijen zoals Rechtvaardig Rusland en de Communistische Partij of de bestaande vakbondsstructuren.

    De Russische economie wordt naar beneden gehaald door zowel binnenlandse als buitenlandse factoren. De energiesector is goed voor 98% van alle bedrijfswinsten, ondanks sancties en dalende olieprijzen bleef de winst hoog. De devaluatie van de roebel heeft de verliezen gecompenseerd. Deze winsten worden niet geïnvesteerd in nieuwe productie omdat gevreesd wordt dat dit de prijzen verder zou drukken. De 700 grootste bedrijven in Rusland zijn goed voor 78% van de Russische productie. Hun schulden namen met twee derden toe gedurende dit jaar. De banken zijn terughoudend om te investeren omdat er geen vraag is. De instorting van de Chinese beurzen en de devaluatie van de munt eerder dit jaar zorgen ervoor dat de vooruitzichten voor de Russische economie niet bepaald rooskleurig zijn. Gazeta.ru voorspelt dat 2016 het jaar van “geen geld, geen groei” zal zijn. De heersende elite heeft geen antwoorden en valt terug op de strategie om gewoon af te wachten in de hoop dat de crisis niet te lang duurt.

    Populariteit van het Kremlin

    Het Kremlin geniet nog steeds een populariteit door de aanhechting van de Krim en de interventie in Syrië moet een nieuwe dosis verdoving bieden. In het verleden waren delen van de Russische samenleving bereid om beperkingen op de democratie te ‘aanvaarden’ in ruil voor betere levensstandaard. Maar nu de levensstandaard onder vuur ligt, komt er kritiek op de lagere echelons van de heersende elite. Volgens onderzoeksbureau Levada denkt meer dan de helft van de bevolking dat Poetin de echte situatie in het land niet kent of dat zijn entourage liegt om de waarheid voor hem verborgen te houden. De heersende elite is bezorgd en gaat over tot een sterkere anti-Amerikaanse en anti-Westerse retoriek.

    Het Kremlin stelde aanvankelijk dat de coalitie tegen terreur mogelijk ook de VS zou omvatten. Dat was een illusie die meteen doorprikt werd toen de luchtaanvallen op de pro-Westerse oppositie begonnen. Het regime van Poetin hoopte dat deelname aan de campagne tegen ISIS de sancties tegen Rusland zou verzachten en de aandacht van Oekraïne zou afwenden.

    De spanningen tussen de Oekraïense regeringstroepen en de opstandige republieken van Loegansk en Donetsk namen gevaarlijke proporties aan. Sinds begin september houdt het staakt-het-vuren min of meer stand. De oorspronkelijke strategie van het Kremlin was om “Novorossiya” te vormen, een uitbreiding van de opstandige republieken doorheen het zuiden en het oosten van Oekraïne. Die strategie werd verlaten in augustus 2014 toen Oekraïense troepen een opmars maakten in de richting van Donetsk. Sindsdien steunde Rusland de door rebellen gecontroleerde regio’s die onder Russische invloed staan. Die regio’s worden gebruikt om stappen van het regime in Kiev naar de NAVO of de EU af te blokken. De kost van het politieke en economische isolement, maar ook de angst voor een groeiende oppositie in eigen land hielden het Kremlin tegen om verder te gaan. In september was er een nieuwe zuivering onder de leiding van de republieken om zeker te zijn van een volgzame opstelling ten aanzien van Moskou.

    De sociale en economische ramp in Oekraïne benadert steeds meer de dieptepunten die vlak na de ineenstorting van de Sovjet-Unie begin jaren 1990 werden bereikt. De Oekraïense munt hryvnia is de tweede slechtst presterende munt ter wereld, enkel de Wit-Russische roebel doet nog slechter. Dat was de situatie voor de Chinese crisis. De Oekraïense economie stort in elkaar, in het afgelopen jaar was er een daling van het BBP met 15%. Volgens de Wereldbank ging het BBP van Oekraïne met 35% achteruit sinds de onafhankelijkheid.

    De steun voor president Porosjenko nam fors af. Hij werd een jaar geleden verkozen met 54% maar staat nu in de peilingen nog maar op 15%. De kiezers zijn ontgoocheld omdat hij de belofte om de problemen op te lossen niet hield en omdat hij zijn zakelijke belangen niet aan de kant schoof. Zijn voorstellen om de “decentralisatie” te versterken, gaan niet ver genoeg voor de leiders van de opstandige republieken en tegelijk worden ze door de havikken in Kiev gezien als een te verregaande toegeving.

    Ondanks het staakt-het-vuren gaan er stemmen op voor hardere acties om de opstandige republieken te isoleren. De fractieleider van de partij van Porosjenko riep recent op tot een volledige blokkade van de twee republieken. Hij nam in de zomer ontslag. Leonid Koetsjma, president in de jaren 1990, riep het land op om “alle economische en politieke banden met deze door militanten en door Rusland gecontroleerde gebieden door te knippen.” Hij stelt in feite voor om de republieken uit te hongeren tot ze zich overgeven. Vervolgens kwam er nog een conflict naar buiten tussen extreemrechts en de regering. Er was een gewapende confrontatie tussen de Rechtse Sector en de politie in het westen van Oekraïne bij een betwisting over de controle over de zwarte markt en de weigering van extreemrechtse milities om zich uit het oosten van Oekraïne terug te trekken. Het wijst erop dat een blijvend compromis moeilijk zal zijn.

    Potentieel om een alternatief op te bouwen

    Op het eerste gezicht is de situatie in Oekraïne en die in Syrië erg verschillend, maar beide conflicten hebben veel gemeen. In Oekraïne en Syrië zijn er militaire acties van autoritaire regimes en lokale krijgsheren die gesteund worden door de NAVO, het westerse imperialisme en het Russische leger. Dit leidt steevast tot ellende voor de gewone bevolking. De economische crisis in Rusland wordt erger door de besparingen, de groeiende armoede, corruptie en wanhoop.

    Maar er is potentieel voor een alternatief op deze nachtmerrie. De Oekraïense en Russische arbeidersklassen zijn bij de grootste van Europa en gaan gebukt onder harde aanvallen op hun rechten en levensstandaard. Als de arbeidersklasse in actie komt tegen jobverliezen en besparingen, dan zal ongetwijfeld ook tegen het autoritair beleid van de heersende elite moeten ingegaan worden. Zo’n strijd op basis van eengemaakte actie zou in de regio’s waar er militaire conflicten zijn de basis kunnen leggen voor gemeenschappelijke arbeiderscomités over nationale grenzen heen om samen in te gaan tegen imperialistische tussenkomsten en voor de terugtrekking van alle buitenlandse troepen. Het zou de werkende bevolking toelaten om zelf over hun lot te beslissen in vrije en eerlijke verkiezingen onder toezicht van democratisch verkozen arbeiderscomités. Ook zou dit de nationale en democratische rechten garanderen, waaronder het recht op zelfbeschikking. De opbouw van onafhankelijke vakbonden en massale arbeiderspartijen zou een kracht vormen om een programma van grond voor de massa’s en fabrieken voor de werkenden te realiseren als onderdeel van een programma voor een socialistische geplande economie met een democratische en vrijwillige socialistische confederatie van de regio.

  • Interview over de strijd tegen homofobie in Rusland

    ruslandMeer dan twee jaar nadat Rusland een homofobe wet aannam waarmee “homoseksuele propaganda onder jongeren” werd verboden, spraken we met Igor van onze zusterorganisatie in Moskou over de staat van de LGBT-beweging in Rusland.

    Interview door Stéphane (Luik)

    Wat is er voor LGBT-mensen in Rusland veranderd na het aannemen van die homofobe wet?

    “Je moet eerst en vooral weten dat de Russische regering die wet op zich niet nodig had. Het doel was om homofobe bewegingen en campagnes op te zetten rond de regering om zo bestaande vooroordelen politiek uit te spelen. Sinds het stemmen van de wet in juni 2013 zijn de regels ervan amper toegepast is, zelden is er beroep gedaan op deze wet. Een van de indieners van de wet, Vitaly Milonov die in St Petersburg verkozen is, verklaarde: ‘We hebben iets nodig om de mensen schrik aan te jagen.’ Het is in die zin dat de wet moet gezien worden.

    Tentoonstelling in Moskou
    Tentoonstelling in Moskou

    “Zo wilden we samen met Rainbow Association een fototentoonstelling organiseren over jonge LGBT-mensen in Rusland om daarmee de discussie hierover aan te wakkeren. Maar het bleek onmogelijk om een plaats te vinden waar we die tentoonstelling konden houden. Geen enkele zaaleigenaar was bereid om het risico te nemen. We besloten dan maar om de tentoonstelling in open lucht te houden, in het centrum van Moskou. We slaagden er vier uur lang in om de tentoonstelling te houden vooraleer een ‘orthodoxe activist’ problemen veroorzaakte en de politie erbij haalde. De tentoonstelling zelf verliep rustig met goede reacties van voorbijgangers.

    “Ook voor het invoeren van deze wet werden openlijke LGBT-betogingen stelselmatig verboden en onderdrukt. Op dat vlak heeft de wet niet veel veranderd. Het aantal gewelddaden tegen LGBT-mensen nam nog voor de invoering van de wet toe. In 2011-2013 waren er verschillende homofobe bewegingen die mee geleid werden door extreemrechts. De leider van deze groepen werd overigens veroordeeld tot een gevangenisstraf, niet voor homofobie maar wegens racisme.

    “Wat er wel veranderd is door de wet, is het feit dat er meer dan voorheen en op grotere schaal over LGBT-rechten wordt gesproken in Rusland. Voorheen werden LGBT-mensen vaak gezien als monsters of toch zeker als rare vogels. Over LGBT-rechten spreken is vandaag mogelijk, zelfs indien het moeilijk blijft.

    “De LGBT-gemeenschap heeft zich sinds 2011, het jaar waarin de discussies over de homofobe wet begonnen, meer politiek moeten uitspreken. Dat gebeurde onder meer door deel te nemen aan de grote betogingen van drie jaar geleden (1). Er werden banden gesmeed met mensenrechtengroepen en politieke organisaties. Voor 2011 waren de meeste mensenrechtenorganisaties in Rusland ook niet happig op samenwerking met LGBT-groepen, maar het debat over een homofobe wet dwong hen om standpunt in te nemen. De oppositiebewegingen moesten ook meer interesse tonen in het thema van LGBT-rechten.”

    In Moskou en St-Petersburg zijn er organisaties die voor LGBT-rechten opkomen. Maar is dit ook in de rest van het land het geval?

    “Voor LGBT-mensen is het makkelijker om in steden te leven dan op het platteland. Zeker in het noorden van de Kaukasus of in de armste regio’s is de situatie erg moeilijk. Dat geldt overigens ook voor vrouwen. In deze regio’s zijn er geen organisaties die openlijk durven op te komen voor LGBT-rechten.”

    Welke partijen en organisaties steunen de LGBT-rechten dan wel?

    “Op nationaal vlak is dat heel beperkt, misschien dat een oppositiepartij LGBT-rechten verdedigt. Alle partijen in het federale parlement stemden voor de homofobe wet, zelfs indien een aantal verkozenen van die partijen de wet niet steunen.

    “Er zijn heel wat organisaties die LGBT-rechten verdedigen. Het gaat om mensenrechtenorganisaties, linkse groepen, vakbonden en zelfs liberale groepen (2). Het is belangrijk voor Rusland. In juli was er een bijeenkomst van vakbonden en LGBT-organisaties rond de kwestie van de strijd tegen discriminatie op het werk. Die bijeenkomst kwam er na campagnes van homofobe groepen tegen leraars die zich voor LGBT-rechten uitspraken of zelf uit de kast waren gekomen. De onderwijsbond sprak zich twee jaar geleden al uit tegen de homofobe wet. Het blijft een van de weinige vakbonden die zich publiek en actief uitspreekt voor LGBT-rechten. Maar zelfs onder de linkse organisaties zijn er meningsverschillen waarbij sommigen niet deelnemen aan de strijd voor LGBT-rechten.”

    Kan je uitleggen hoe LGBT-groepen zich organiseren en welke tactieken ze toepassen?

    “Er zijn vandaag twee types van tactieken in de strijd voor LGBT-rechten. De eerste stroming is de liberale benadering waarbij het kapitalistische systeem niet in vraag wordt gesteld. Deze tactiek wordt vooral naar voor gebracht door groepen die vanuit het westen betaald worden. Ze hebben geen eigen middelen en richten zich vooral op lobbywerk. Na de grote betogingen van 2012 en de invoering van de homofobe wet moesten ook deze groepen een politieke positie innemen. Maar tegelijk proberen ze dat karakter te verbergen door zich voor te doen als mensenrechtenorganisaties. Daarmee willen ze repressie door de overheid vermijden.

    “Met het CWI, de internationale organisatie waartoe ook LSP behoort, pleiten we voor het opzetten van democratische structuren in de Rainbow Association. Nu ontbreekt het aan dergelijke structuren, de alliantie werkt erg informeel en ondoeltreffend. Er zijn ook verschillende NGO’s met een eerder bureaucratische werking die moeten gedemocratiseerd worden zodat een bredere laag van leden iets te zeggen heeft. Deze NGO’s werken erg top-down en ondemocratisch waarbij de vrijwilligers zelf niet deelnemen aan het beslissingsproces. Vaak worden zo’n groepen geleid door figuren met diverse politieke standpunten, maar vooral door linkse liberalen. Hun ondemocratische werking maakt dat er geen bredere betrokkenheid van onderuit mogelijk is en dat ze geen rol spelen in het uitbouwen van een sterke beweging waarmee homofobie kan bestreden worden.

    “Doorgaans zijn de verantwoordelijken van deze organisaties het ermee eens dat de strijd voor LGBT-rechten moet verbonden worden met de strijd voor democratische rechten in Rusland. Maar ze gaan voorbij aan de sociale oorzaken en de economische omstandigheden waarin LGBT-mensen in Rusland leven. Er wordt geen globale strategie uitgewerkt om solidariteit en bredere steun van de bevolking te organiseren.

    “Een voorbeeld van de ondemocratische benadering van de NGO’s zien we met de Gay Pride in Moskou. De afgelopen tien jaar is daar niets veranderd. De organisator van de Pride heeft nooit geprobeerd om een beweging uit te bouwen, hij is enkel bezig met zijn eigen imago. Hij is een voorstander van Poetin en het Russische chauvinisme. Hij steunt de Russische politiek in Krim en Oekraïene. Tijdens de grote betogingen tegen het regime in 2012 riep hij op om er niet aan deel te nemen. Hij slaagde er wel in om in het westen bekend te raken. Hij vroeg recent de Zwitserse nationaliteit aan omdat zijn man van Zwitserse afkomst is.

    “Wat wij samen met enkele andere linkse organisaties naar voor brengen, is de nood aan campagnes rond twee extreme vormen van homofobie: geweld tegen jonge LGBT-mensen en discriminatie op de werkvloer. We richten ons vooral op de verdediging van jonge LGBT-mensen omdat zij het grootste slachtoffer van de huidige situatie zijn. We proberen de campagnes rond jonge LGBT-mensen te verbinden met campagnes voor de rechten van werkenden. In Moskou zijn we bijvoorbeeld actief in de Rainbow Association waarmee we zoals al gezegd een fototentoonstelling hielden over jonge LGBT-mensen. We kregen er een goede respons voor op straat, maar ook in de media. Samen met enkele medestanders publiceerden we twee brochures onder de titel ‘Unite’. De eerste brochure gaat over jonge LGBT-mensen en de tweede over LGBT-mensen op de werkvloer, waarbij de strijd tegen homofobie wordt verbonden met syndicale strijd.”

    [divider]

    Noten

    1. Tussen december 2011 en juni 2012 betoogden tienduizenden mensen in Moskou (en andere steden) tegen de verkiezingsfraude. De voornaamste eisen van de betogingen hadden betrekking op vrije verkiezingen, democratische rechten en politieke vrijheden. Maar ook de economische problemen van gewone mensen hadden een impact op het protest tegen de regering.
    2. In Rusland verwijzen liberale partijen doorgaans naar de liberale rechterzijde. Sommigen kunnen als ‘radicaal’ gezien worden omdat ze tegen de repressie door de overheid ingaan, zelfs indien de autoriteiten ervoor zorgen dat deze partijen zich niet voor de verkiezingen kunnen registreren.

  • Conflict in Oekraïne blijft duren

    ukraine_russien januari beloofde het IMF 40 miljard dollar voor Oekraïne, maar er is minstens twee tot drie keer zoveel nodig. De ‘hulp’ gaat gepaard met vreselijke voorwaarden. Zo werd al bekend dat de gasprijzen met 280% zullen stijgen. Na het akkoord met het IMF kondigde minister van Financiën Jaresko aan dat “alles wat kan geprivatiseerd worden, zal geprivatiseerd worden.”

    Ingekorte versie van een artikel door Rob Jones vanuit Moskou

    Tegelijk gaat het militaire opbod verder. De NAVO heeft een grotere aanwezigheid in de Baltische regio, zo kwamen er 3.000 Amerikaanse soldaten en honderden tanks en ander gereedschap. In navolging van het akkoord dat midden februari in Minsk werd gesloten, beweren beide kampen dat de zware artillerie van de onmiddellijke frontlinie is weggehaald. Maar op verschillende plaatsen gaan de confrontaties door.

    Nog voor de onderhandelingen werden meningsverschillen tussen de VS en de EU duidelijk. De Amerikaanse suggestie dat het westen Oekraïne sterker moet bewapenen, werd afgewezen door Merkel die vreesde dat Rusland eveneens meer wapens zou inzetten. Tal van Europese bedrijven lijden onder de sancties tegen Rusland en het antwoord van Poetin daarop.

    Het feit dat Poetin tien dagen uit de publieke ruimte verdween nadat een bezoek aan Kazachstan werd afgezegd, versterkt de geruchten van een machtsstrijd in het Kremlin. Er zijn verschillende belangen. Zo is er woede onder bedrijven die geld verliezen door de sancties en de economische crisis maar is er evengoed steun van andere bedrijven die door de devaluatie van de munt meer winsten opstrijken op buitenlandse markten. Er zijn diegenen die menen dat Rusland de rebellen in Oekraïne in de steek liet met het eerste vredesakkoord van Minsk in september, maar tegelijk is er een grote meerderheid van de Russen gekant tegen een openlijke betrokkenheid van Rusland in Oekraïne.

    Ook andere elementen suggereren dat er een strijd is binnen de elite. Zo werd door de Russische veiligheidsdiensten aangekondigd dat een groep Tsjetsjenen was opgepakt voor de moord op Boris Nemtsov. Die aankondiging was op zich ongewoon en bovendien was de centrale verdachte een commandant in de speciale troepen van de Tsjetsjeense heerser Kadyrov, een trouwe aanhanger van Poetin. Heel wat van deze troepen waren betrokken bij de strijd van de pro-Russische krachten in Oost-Oekraïne. De arrestatie van de Tsjetsjenen kan wijzen op een conflict tussen de veiligheidsdiensten en Kadyrov, en bij uitbreiding Poetin.

    De situatie in Oekraïne is al niet beter. Porosjenko sloot een decentralisatie van het land uit en dreigde de noodtoestand in heel het land uit te roepen indien het vredesakkoord geen stand hield. Hierdoor zou het leger alle macht in handen kunnen nemen. Hardliners in de Oekraïense regering, zoals premier Jatsenjoek, zijn voorstander van een “mobilisatie van het leger” om de “staatsgrens te beschermen.”

    De prowesterse liberale en extreemrechtse politici willen de oorlog tegen de oostelijke delen van Oekraïne opvoeren, maar de bevolking is steeds wanhopiger en weinig enthousiast over oorlog. Zo kwamen in Ternopil minder dan de helft van de 14.000 voor het leger opgeroepen mannen opdagen. De zwakte van het officiële leger maakt dat bataljons van vrijwilligers, vaak gecontroleerd door extreemrechts, een grotere rol spelen. Het is nog maar de vraag in welke mate de regering in Kiev deze bataljons onder controle kan houden.

    De oorlog is verre van voorbij en de economische achteruitgang blijft duren. Zo lag de industriële productie in januari 21% onder het niveau van een jaar eerder. In Donetsk was er een daling met 49% en in Loehansk met 87%. De economische ineenstorting in Oekraïne wordt versterkt door Russische plunderingen. Niet dat dit de toestand van de Russische economie verbetert. Er wordt geschat dat de werkloosheid dit jaar met 40% zal toenemen, honderdduizenden migranten keren terug naar Centraal-Azië. De activiteit van de bouwsector in Moskou zal dit jaar naar verwachting met 30% afnemen.

    Zolang de situatie gedomineerd wordt door de gevestigde belangen en hun militaire bondgenoten, komt er geen duurzame oplossing voor de crisis in Oekraïne. Zelfs indien de vredesgesprekken nieuw leven ingeblazen worden en bijvoorbeeld leiden tot een derde vredesakkoord van Minsk, blijven de economische omstandigheden van armoede, corruptie en wanhoop bestaan. Bovendien blijven de NAVO en Rusland tegenover elkaar staan in de hele regio. Enkel een massabeweging onder leiding van een onafhankelijke arbeiderspartij kan de autoritaire regimes in de regio aan de kant schuiven en de basis leggen voor een arbeidersregering met een socialistisch beleid dat vertrekt van de noden van de meerderheid van de bevolking.

  • Rusland. 50.000 betogers na moord op Boris Nemtsov

    nemtsovDe liberale oppositie had vorig weekend een betoging tegen de crisis gepland. Deze betoging in Moskou werd omgevormd tot een politiek protest tegen terreur nadat een van de organisatoren, Boris Nemtsov van de Russische Republikeinse Partij vrijdagavond in de buurt van het Kremlin werd neergeschoten.

    Artikel door Rob Jones vanuit Moskou

    De politie was binnen de 10 minuten ter plaatse, maar de aangekondigde grootschalige controle om de moordenaar te vatten leverde niets op. Binnen enkele uren kwam er een verklaring van de politie om aan te geven dat de moord het werk was van de oppositie, “Oekraïense agenten” of jaloerse familieleden. Er werd zelfs gesteld dat “de moord mogelijk gepleegd werd als provocatie om de politieke situatie in het land te destabiliseren.” Door enkel op die motieven te wijzen, wilde de politie andere mogelijkheden uitsluiten. Andere opties zijn immers dat Nemtsov op direct bevel van de autoriteiten werd neergeschoten of door een kliek binnen de staat of nog door Poetin-gezinde extreemrechtse militanten.

    De moord komt op een ogenblik van verhoogde spanningen tussen het nationalistische kapitalistische regime van Poetin aan de ene kant en de VS en andere westerse imperialistische machten langs de andere kant. Die hebben Rusland ‘gerichte sancties’ opgelegd naar aanleiding van het conflict in Oekraïne.

    Gezien het verleden van politieke moorden en bijhorende doofpotoperaties kan niemand van het officieel onderzoek vertrouwd worden. Een openbaar en onafhankelijk onderzoek naar alle bewijsmateriaal en alle mogelijke daders, kan enkel door een commissie van verkozen vertegenwoordigers van verschillende onafhankelijke sociale, politieke en syndicale organisaties.

    Het zal wellicht moeilijk zijn om de schutter die Nemstov vermoordde te identificeren (ook al werden in het verleden soms zondebokken opgeofferd zonder dat de opdrachtgevers in gevaar kwamen). Maar het is wel duidelijk dat het politieke klimaat van de afgelopen periode de voorwaarden creëerde waarin een dergelijke ontwikkeling kon verwacht worden. De afgelopen maanden, zeker sinds de afscheiding van de Krim en de retoriek van Poetin over het mogelijke bestaan van een “vijfde colonne van landverraders” in Rusland, werd de door de overheid gecontroleerde media gedomineerd door propaganda tegen de oppositie. Regimegezinde groepen hebben speciale sites opgezet met namen als ‘verrader’ (predatel.ru) om oppositiepolitici op te lijsten met impliciete oproepen om actie tegen hen te ondernemen. De televisie plande een uitzending in de reeks ‘Anatomie van protest’ waarin werd beweerd dat figuren als Nemtsov betaalde agenten van de ‘fascistische’ regering uit Kiev zijn.

    Met het gegeven dat Poetin 27 februari had uitgeroepen tot een nieuwe feestdag – de “dag van de speciale operaties” om te herdenken dat de Russische eenheden een jaar geleden het parlement van Krim overnamen en een nieuwe Russisch gezinde premier aan de macht brachten – is het niet denkbeeldig dat een groep ‘patriotten’ besloot om het heft in eigen handen te nemen en de ‘verrader’ Nemtsov aan te pakken. Het is even goed mogelijk dat de moord plaatsvond op bevel vanuit het staatsapparaat in een poging om de oppositiebeweging schrik aan te jagen.

    De moord van Nemtsov is een zware slag voor de leiding van het zogenaamde ‘bolotnoi protest’, de beweging die ontstond na de vervalste verkiezingsresultaten van 2011-12. Sommige leiders van dat protest staan onder huisarrest, anderen zijn vrijwillig in ballingschap gegaan. Deze beweging werd geleid door ‘liberalen’ en vormde op zich geen groot gevaar voor het regime van Poetin. Nemtsov bijvoorbeeld was enkel populair onder een laag van stedelijke intellectuelen. Hij verzette zich tegen de oorlogen in Tsjetsjenië en Oekraïne, maar dan wel vanuit het standpunt van een deel van de elite. Nemtsov was een tijdlang vice-premier of regionale gouverneur en was van dichtbij betrokken bij het rampzalige beleid tijdens de ‘kapitalistische schoktherapie’ onder Jeltsin. Dit beleid zorgde ervoor dat miljoenen Russen in ellende terechtkwamen, terwijl een nieuwe oligarchie de vroegere staatseconomie plunderde.

    Dit verleden zorgde ervoor dat de steun voor figuren als Nemtsov beperkt was. Om hun protest te verbreden, wilden de organisatoren van de betoging er een anti-crisisoptocht van maken. De eisen gingen evenwel niet verder dan ‘strijd tegen corruptie’.

    Het regime wordt veel meer bedreigd door het potentieel van een sociale uitbarsting verbonden met de dieper wordende economische crisis. De inflatie bedraagt meer dan 20%, het aantal werklozen zal dit jaar tot 40% stijgen en de regionale kranten staan vol artikels over afdankingen en loonsverlagingen. Meer dan 20% van de werkgevers geeft toe dat de lonen werden verlaagd. Samen met de werkende klasse komen ook de middengroepen in de problemen.

    De situatie in de “Oeral spoorwagonfabriek” in West-Siberië toont het gevaar voor het regime van Poetin. Deze fabriek werd in 2012 bekend toen het regime arbeiders van hieruit met bussen aanvoerde om de afkeer tegenover het ‘bolotnoi protest’ te tonen en steun aan Poetin te betuigen. Een ‘arbeider’ (eigenlijk de directeur) van de fabriek werd voorgesteld als een doorsnee vertegenwoordiger van de werkende bevolking die stelde dat het plein eens zou opgeruimd worden. Nu werden meer dan 5.000 arbeiders afgedankt en andere klagen dat de lonen van 50.000 roebel per maand (ongeveer 700 euro) werden verlaagd tot 20.000 roebel. De arbeiders willen de buikriem wel aanhalen, maar niet op een oneindige wijze.

    Op de betoging van afgelopen zondag verspreidde het CWI in Rusland meer dan 4.000 pamfletten waarin werd gewaarschuwd. “Nu werd Nemtsov vermoord, morgen zullen het de werkenden en studenten zijn”. Er werd gesteld dat de protestbeweging een andere koers moet uitgaan, zich moet richten op de arbeidersbeweging en eisen voor politieke democratie moet verbinden met de verdediging van de lonen, jobs, gezondheidszorg en onderwijs. De banken en sleutelsectoren moeten onder publiek bezit komen zodat de samenleving in het belang van de meerderheid van de bevolking kan geplaatst worden in plaats van de winsten van een handvol kapitalisten.

     

0
    0
    Your Cart
    Your cart is emptyReturn to Shop
    Continue Shopping