Tag: Griekenland

Artikel door onze correspondenten van Xekinima

Op 12 november was er voor het eerst sinds lang in Griekenland een 24-urenstaking. Deze actiedag was gericht tegen het beleid van de regering onder leiding van Syriza. Sinds de verkiezingen van januari 2015, waarna Syriza een regering vormde, was de vakbondsleiding nergens te bespeuren. Zeker de leiders van GSEE, de confederatie van vakbonden in de private sector, lieten het afweten. Tijdens het referendum van afgelopen zomer, over het al dan niet aanvaarden van meer besparingen door de trojka, riep de leiding van GSEE niet op om tegen te stemmen. Er werd slechts gevraagd om het referendum in te trekken. Tegelijk werd benadrukt dat de vakbond voorstander was van Griekenland als lid van de eurozone. Er werd dus opgeroepen om ‘ja’ te stemmen.

Vakbondsleiders falen

Syriza vervelde van een antibesparingspartij tot een partij die zelf een reeks besparingen doorvoerde. Het zorgde ervoor dat GSEE naar ‘goede gewoonte’ een 24-urenstaking uitriep. In eerder materiaal gaven we kritiek op de vakbondsleidingen die stakingen uitroepen zonder ze te organiseren en zonder perspectief voor na de stakingsdag. We legden ook uit dat er onder brede lagen van de werkenden een gevoel van demoralisatie was toen Syriza een nieuw memorandum goedkeurde. Voorheen werd hoop gevestigd op Syriza, maar de linkse partij maakte het niet waar.

De ontgoocheling leidde tot beperkte mobilisatie in de tal van sectoren (zoals gezondheidszorg, de lokale autoriteiten, …). Anderzijds benadrukten we dat een dergelijke terugval in de acties niet betekende dat de beweging volledig van de baan was, maar dat er nieuwe massale strijd zou ontstaan tegen het besparingsbeleid dat steeds verregaandere gevolgen heeft.

Massale betogingen

Tegen deze achtergrond was het erg positief dat de algemene staking van 12 november relatief goed opgevolgd werd. In Athene waren er betogingen met alles samen 30.000 aanwezigen. De vakbond PAME hield de grootste betoging. In Thessaloniki waren er 6.000 aanwezigen. Het protest in Volos was een van de grootste van de afgelopen jaren.

Er was veel volk op de betogingen, maar toch waren de acties niet erg dynamisch. De werkende bevolking begrijpt dat mobilisatie nodig is, maar anderzijds is er weinig enthousiasme voor een actie zonder plan om een einde te maken aan het besparingsbeleid.

Syriza versus Syriza

Er was een bizar gegeven aan de betogingen. Syriza riep immers op om deel te nemen. Dit betekent dat de regeringspartij die verantwoordelijk is voor het besparingsbeleid de mensen opriep om te betogen tegen dat beleid. Het was niet de eerste keer dat Syriza op wanhopige wijze probeerde aan te tonen dat het deel uitmaakt van de beweging.

Zo nam Syriza met verschillende parlementsleden deel aan het protest tegen de privatisering van de haven van Pereaus. Die privatisering werd door Syriza in het parlement goedgekeurd. Er werd ook geprotesteerd tegen het grenshekken aan de Turkse grens in Evros, maar tegelijk verklaarde Syriza dat het hekken niet weg kan. Je kan echter niet tegelijk een cake bewaren en opeten.

De regering en Syriza hebben kant gekozen, de beslissingen gaan in tegen de werkende bevolking. Het besparingsbeleid wordt gewoon verdergezet. Wat hoopt Syriza te bereiken met deelname aan protestacties tegen het eigen beleid? Dat de partij nog steeds ‘gevoelig’ is voor sociale thema’s? Hoopt de partij de kiezers aan te tonen dat een regering onder leiding van Syriza een beter besparingsbeleid kan voeren? Wat ook het doel is, de impact van het gevoerde beleid wordt voor steeds meer mensen duidelijk. Elke illusie in een ‘parallel programma’ wordt doorprikt. Het enige wat Syriza hiermee bereikt, is dat de voortrekkers van de bewegingen zich niet alleen verraden voelen door Syriza maar ook nog eens het gevoel hebben dat extra zout in de wonde wordt gestrooid.

Linkse socialisten

Xekinima komt op voor een breuk met het besparingsbeleid en voor een socialistisch programma. Dit omvat de weigering om de schulden terug te betalen, kapitaalcontrole, een staatsmonopolie op buitenlandse handel, de nationalisatie van de banken en de sleutelsectoren van de economie en dit onder democratische arbeiderscontrole en –beheer, intrekking van de besparingen, degelijke jobs met goede lonen voor iedereen, gratis en goede gezondheidszorg, onderwijs en sociale zekerheid.

De economie moet gepland worden naar de behoeften van de bevolking en niet de winsten van de kapitalisten. Er is nood aan een socialistische herorganisatie van de samenleving om een einde te maken aan de economische crisis, armoede, werkloosheid en gedwongen emigratie.

Hiertoe is het van cruciaal belang dat een onafhankelijke klassenpolitiek wordt gevoerd met actieve deelname van de werkende bevolking en de jongeren in een strijd tegen de trojka en voor een socialistisch alternatief. Van daaruit kan een oproep gedaan worden naar de werkenden en jongeren doorheen Europa om in te gaan tegen besparingen en voor een socialistisch Europa.

Nood aan massale revolutionaire linkerzijde om uitweg uit crisis te vinden

Verklaring door Xekinima

In de komende verkiezingen van 20 september roept Xekinima, de Griekse afdeling van het CWI, op om tegen de partijen te stemmen die het beleid van de laatste ‘memoranda’ met de EU, ECB en IMF (de trojka) uitvoeren. Het gaat om Syriza, Nieuwe Democratie, Pasok, Potami en de Onafhankelijke Grieken. We roepen uiteraard ook op om tegen de neonazi’s van Gouden Dageraad te stemmen. Er is een enorm vacuüm door de omvorming van Syriza tot een pro-besparingspartij. In dat vacuüm roepen we op tot een kritische stem voor Volkseenheid (LAE).

De verkiezingen vinden plaats tegen een achtergrond vol tegenstellingen en moeilijkheden. Een groot deel van de samenleving is terecht ontgoocheld. Al diegenen die hun hoop in Syriza stelden omdat ze dachten dat een “linkse regering” maatregelen in het belang van de werkenden zou nemen en dus tegen de besparingen waaronder die van de memoranda zou ingaan, al diegenen die neen stemden in het referendum en daarmee de chantage van de trojka van antwoord dienden, al diegenen die in de voorbije periode aan protestbewegingen deelnamen en dachten dat de ineenstorting van de traditionele partijen ND en PASOK tot betere tijden zou leiden, … Al deze mensen likken nu hun wonden als gevolg van de onderwerping van de regering van Tsipras aan de trojka. Ze proberen de ontgoocheling en verwarring te overkomen en kijken vooruit.

Welke uitweg?

Alle ‘oude’ vragen staan vandaag opnieuw op de agenda: hoe kunnen diegenen die de afgelopen jaren tegen de besparingen vochten hun stem uiten? Hoe kunnen de mensen die ‘neen’ stemden in het referendum politiek vertegenwoordigd worden? Hoe kan de brede ontgoocheling en het gebrek aan vertrouwen overkomen worden? Hoe kunnen al diegenen die de strijd willen verderzetten een uitweg uit de crisis vinden en welke politieke en electorale uitdrukking kunnen zij vinden?

De meeste werkenden begrijpen dat er van de traditionele partijen niets kan verwacht worden. PASOK en ND zullen hen niet vertegenwoordigen. Hetzelfde geldt voor partijen als Potami die op alle cruciale ogenblikken (het referendum, het memorandum, …) toonden dat ze hetzelfde zijn als de oude gevestigde partijen. Sommige lagen van de bevolking denken dat het gevaar van een terugkeer van ND en de rest van de gevestigde partijen betekent dat Syriza een nieuwe kans moet krijgen.

Het einde van Syriza als linkse partij

Maar in werkelijkheid bestaat het Syriza van voor het referendum niet langer. Er zijn niet alleen de duizenden gewone leden die ontslag namen uit de partij. Er is niet alleen het feit dat de partij niet langer de eisen van de werkende bevolking en de sociale bewegingen vertegenwoordigt. Er zijn niet alleen de partijkopstukken die de mogelijkheid van een ‘regering van nationale eenheid’ niet uitsluiten. Het belangrijkste element dat de omvorming van Syriza van een linkse partij tot een gevestigde partij aantoont, is de openlijke steun aan de maatregelen van het laatste memorandum en dit tegen gelijk welke prijs.

De reden waarom deze verkiezingen er zo snel komen (in afspraak met diegenen die gisteren nog de ‘vijanden’ van Syriza in de EU waren), is dat de regering wil vermijden dat de bevolking de omvang van de maatregelen uit het derde memorandum begrijpt. Om een idee te geven van wat er na de verkiezingen zal gebeuren: sinds vorige maand zijn de laagste pensioenen van 490 naar 390 euro per maand gezakt.

Stem voor LAE

Linkse mensen kunnen hun stem in deze verkiezingen het beste laten horen door voor de Volkseenheid (LAE) te stemmen.

LAE vertegenwoordigt op dit ogenblik de beste uitdrukking van verzet tegen de leiding van Tsipras en de onderwerping van Syriza een de trojka. LAE toont aan dat een groot deel van de partijleden van Syria het niet eens was met de beslissing van Tsipras om de beloften van voor de verkiezingen en het programma van Syriza naar de prullenmand te verwijzen. Het toont aan dat Syriza niet het ‘bezit’ is van Tsipras en de onverkozen kliek rond hem. En het toont aan dat duizenden gewone leden hun rug naar de partijleiding toekeren om iets anders te zoeken.

De verkozenen van LAE in het parlement hebben zich consistent verzet tegen de besparingen. Ze baseren zich op de overwinning van het neenkamp in het referendum en houden vast aan het verkiezingsmanifest van Syriza. LAE krijgt op dit ogenblik de steun van belangrijke delen van de basis van Syriza (van het Links Platform, delen van de jongerenvleugel, een deel van de tendens van de ‘53’, …) zelfs indien niet iedereen het volledig eens is met LAE. Ze kijken wel naar LAE als een manier om hun protest tegen de leiding van Tsipras te uiten. Naast de verschillende linkse groepen en stromingen binnen Syriza kreeg LAE ook de steun van een groot aantal radicaal-linkse krachten.

Anderzijds kan LAE niet rekenen op een breed enthousiasme onder de linkse activisten en de samenleving in het algemeen. Er zijn verschillende redenen hiervoor. De eerste reden is objectief. Er is een algemene ontgoocheling en gebrek aan vertrouwen door de onderwerping van Syriza aan de trojka. Maar er zijn ook subjectieve redenen. Het algemeen ‘beeld’ van LAE leidt tot vragen en twijfel. Zo was de leiding van LAE lange tijd een organisch deel van de leiding van Syriza. Onder de publieke figuren van de nieuwe partij zijn er geen nieuwe gezichten. Er zijn ook elementen van interne democratie die tot vragen leiden, er is een gebrek aan duidelijkheid en consistentie in wat de verschillende vertegenwoordigers van LAE op het publieke forum verkondigen. Tenslotte geven de kandidatenlijsten van LAE niet de indruk van openheid of minstens van een electoraal front met andere organisaties naast de oude linkse stroming binnen Syriza. Dit alles leidt tot twijfel en aarzeling onder brede delen van de potentiële kiezers van de partij.

Ondanks al deze beperkingen van LAE mogen we echter niet vergeten wat er op het spel staat. In deze verkiezingen zal LAE het belangrijkste instrument zijn om het verzet van de werkende bevolking, de jongeren en brede lagen van de bevolking tegen de capitulatie van Tsipras en de leiding van Syriza te tonen.

Beperkingen van de rest van links

Gelet op deze situatie zullen heel wat linkse militanten voor de KKE (Communistische Partij) en Antarsya (anti-kapitalistische alliantie) stemmen. Dat is begrijpelijk. Maar noch de KKE noch Antarsya hebben een uitweg uit de crisis van de afgelopen jaren aangeboden, nochtans was dit een van de ergste crisissen in de recente Griekse geschiedenis.

Het volstaat niet om de samenleving hiervoor verantwoordelijk te stellen, de beperkingen van KKE en Antarsya zelf spelen een rol. Het is geen toeval dat de electorale steun voor de KKE vandaag beperkter is dan voor het eerste memorandum van 2010. Op een ogenblik dat Syriza uit elkaar spat met een fragmentatie in alle richtingen, slaagt Antarsya er niet in om zich te versterken. De alliantie kent integendeel zelf een interne crisis en een nieuwe afsplitsing.

Een van de grootste fouten van beide linkse formaties heeft betrekking op de tactiek van het eenheidsfront. Ze weigerden om met andere linkse krachten samen te werken rond elementen waarover we het eens zijn en waarvoor het noodzakelijk is omwille van de gemeenschappelijke belangen van de werkende bevolking en strijdbewegingen waarbij elke partij en stroming natuurlijk wel zijn ideologische, politieke en organisatorische eigenheid bewaart.

Deze partijen betalen nu een prijs voor hun fouten. We hopen dat ze in de toekomst hun positie zullen corrigeren zodat ze niet volledig en permanent afgesloten zijn van de processen binnen de linkerzijde en de samenleving in het algemeen.

Welke linkerzijde is er nodig?

Naast de zaken die hierboven al vermeld werden, denkt Xekinima dat de centrale uitdaging is om een massale linkse kracht te vormen die bereid is om een confrontatie aan te gaan met de trojka, die weigert om de schulden te betalen en overgaat tot de nationalisatie van het bankenstelsel in de wetenschap dat dit een confrontatie met de EU en een exit uit de eurozone vereist. Een terugkeer naar een nationale munt is geen ‘tragedie’, enkel voor de heersende klasse is dat het geval. Het kan de basis vormen voor de ontwikkeling van de economie en de samenleving, maar dat vereist wel iets anders: het moet gepaard gaan met de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder arbeiderscontrole en -beheer zodat de economie democratisch kan gepland worden in het belang van de meerderheid van de bevolking en niet van de winsten van een handvol scheepseigenaars, bankiers en industriëlen.

Deze linkerzijde moet ook gekenmerkt worden door internationalisme, een begrip van de noodzaak van gemeenschappelijk gecoördineerde strijd van de arbeidersklasse in Europa en de rest van de wereld. Deze linkerzijde moet ook gekenmerkt worden door interne democratie, want zonder volledige interne democratie heeft links geen toekomst. Hopelijk zullen grotere delen van de Griekse linkerzijde dit begrijpen, historisch gezien zijn er immers nogal wat tekortkomingen op deze vlakken.

Dit alles vereist de vestiging van een massale revolutionaire linkerzijde. Zonder een massale revolutionaire linkerzijde zullen de Griekse werkenden nooit in staat zijn om uit de vicieuze cirkel van kapitalistische crisis te geraken.

Het potentieel voor de vestiging van zo’n massale linkerzijde bestaat vandaag. De ‘kritische massa’ is aanwezig. Deze is aanwezig in LAE maar ook erbuiten. In initiatieven zoals “17 juli” en de linkse netwerken die uit Syriza gestapt zijn (zoals de tendens van de 53, de jongerenvleugel, …) maar ook onder de duizenden activisten die niet tot Syriza behoren en actief zijn in sociale bewegingen of onafhankelijke linkse initiatieven die niet noodzakelijk door LAE aangetrokken worden.

Een van de centrale taken in de komende periode zal erin bestaan om deze krachten te verenigen in een eengemaakt en democratisch front op basis van een duidelijk internationalistische klassenprogramma dat ingaat tegen de EU en de macht van het kapitaal om de strijd voor een alternatieve, socialistische samenleving aan te vatten.

De Griekse samenleving is daar klaar voor, ook al zitten we nu in een fase van terugtocht. De Griekse werkenden en armen hebben hun strijdbaarheid getoond in de historische protestbewegingen van de afgelopen jaren. Ze toonden hun vastberadenheid in het referendum van 5 juli toen 61,5% neen stemde en daarmee inging tegen de heersende klasse. De Griekse bevolking zal de bereidheid tot verzet en strijd opnieuw tonen in de komende periode als nieuwe strijdbewegingen tegen het derde memorandum, nu mee ondertekend door Syriza, onvermijdelijk zijn.

Na capitulatie door Syriza worden eerste stappen gezet in de opbouw van een nieuw massaal alternatief op besparingen en kapitalisme

Andros Payiatsos

Xekinima, de Griekse afdeling van het CWI, publiceerde nadat premier Tsipras een nieuw ‘memorandum’ met de trojka ondertekende een verklaring waarin het stelde dat Tsipras “de Rubicon is overgestoken”. Er werd opgeroepen tot een “nieuwe massale linkerzijde” in Griekenland. Lucy Redler van Sozialistische Alternative, de Duitse afdeling van het CWI, sprak met Andros Payiatsos van Xekinima over de situatie in Griekenland en de vooruitzichten voor nieuwe linkse initiatieven.

Dit interview dateert van voor de aankondiging van nieuwe verkiezingen en van de afsplitsing van de Volkseenheid uit Syriza. Maar de algemene context en grote lijnen blijven actueel en een goede samenvatting van onze positie en standpunten in Griekenland. Op de recente ontwikkelingen wordt ingegaan in een tweede interview dat we vandaag eveneens op socialisme.be publiceren.

Wat is de sfeer onder de Griekse werkenden en jongeren?

“Onmiddellijk nadat Tsipras het memorandum ondertekende, stelden we dat er dringend nood was aan een nieuwe massale linkse kracht. We hadden de bocht van Tsipras verwacht, eerder deed hij immers de ene toegeving na de andere. Een nieuwe linkse kracht is nodig als antwoord op het enorme vacuüm ter linkerzijde. Deze ruimte werd groter door het feit dat Syriza het sterke neen-mandaat van het referendum van 5 juli, toen maar liefst 61,5% tegen de eisen van de trojka stemde, heeft uitverkocht.

“Een nieuwe sterke linkse kracht is nodig omwille van twee redenen. Ten eerste om de werkende bevolking een alternatief aan te bieden dat links is. Zoniet dreigt een grote demoralisatie opgang te maken in de samenleving. En ten tweede is het nodig om zo’n kracht uit te bouwen zodat het extreemrechtse Gouden Dageraad zich niet kan opwerpen als de enige antibesparingskracht en zich daarop kan opbouwen waardoor het een groot gevaar wordt voor alle democratische en arbeidersrechten.

“Op de vraag naar de stemming onder de Grieken, moeten we een onderscheid maken tussen brede lagen van de bevolking en het bewustzijn onder een meer vooruitgeschoven laag van activisten in de sociale bewegingen, in de klassenstrijd en onder de linkse basis van Syriza. De massa’s hebben de gevolgen van het nieuwe memorandum nog niet begrepen, de maatregelen zijn nog niet doorgevoerd en de mensen hebben het dus nog niet concreet ondergaan. Er is dan ook een zekere afwachtende houding en het gevoel dat Tsipras toch zijn best deed in de strijd tegen de trojka.

“Maar de steun voor Syriza in de peilingen neemt al af. Een peiling van twee weken na het memorandum wijst op een daling van 5% in de steun. De massa’s zullen steeds meer begrijpen wat de gevolgen zijn van het akkoord tussen Syriza en de trojka. In september en oktober zullen de nieuwe besparingsmaatregelen immers deel worden van het dagelijkse leven.

“Onder de linkervleugel van Syriza en bij andere activisten was er wel een grote schok. Duizenden basismilitanten die nooit verwacht hadden dat Syriza een nieuw memorandum zou tekenen, hadden hun collega’s en omgeving altijd op het hart gedrukt dat Syriza niet dezelfde weg zou opgaan als Pasok en Nieuwe Democratie toen zij in de regering zaten. Toen Tsipras toegaf, voelden duizenden activisten zich verraden en schaamden ze zich. Velen durfden hun huis dagenlang niet verlaten om niet te moeten uitleggen wat er gebeurde. Duizenden basisactivisten waren dagenlang depressief.

“Voor wie depressief is, komt het erop aan om niet gedemoraliseerd te raken. Dat kan enkel door correcte conclusies uit de nederlaag te trekken en een volgende stap voor te bereiden in de opbouw van een nieuwe massale linkse kracht met een programma dat ingaat tegen het kapitalisme en de elite van de eurozone.”

Vindt het idee van een ‘nieuwe linkerzijde’ steun onder de activisten?

“Samen met andere activisten en linkse groepen namen we het initiatief voor een publieke meeting in Athene op 17 juli. We hadden eigenlijk maar twee dagen om ernaar te mobiliseren. Ondanks de timing was het een geslaagde meeting met 250 tot 300 aanwezigen. Er waren minstens een tiental verschillende linkse groepen vertegenwoordigd, waaronder de belangrijkste linkse stromingen binnen Syriza. Het kreeg de voorlopige naam ’17 juli initiatief’.”

Wat is het programma van dit initiatief?

“De ervaringen van de afgelopen vijf jaar van crisis en het draconische besparingsbeleid hebben de radicale delen van de Griekse linkerzijde tot gelijkaardige conclusies gebracht over de nood aan een ‘overgangsprogramma’ dat breekt met het kapitalisme en de EU. Er is een brede eensgezindheid rond volgende punten: 1. De publieke schulden moeten niet betaald worden; 2. De banken moeten genationaliseerd worden; 3. Kapitaalcontrole en publieke controle op buitenlandse handel; 4. Exit uit de euro en vestiging van een nationale munt; 5. Nationalisatie van alle bedrijven die gesloten zijn of de economie saboteerden, deze bedrijven moeten onder arbeidersbeheer geplaatst worden; 6. Nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie waarbij ze onder controle en beheer van de werkenden en de samenleving worden geplaatst om het productie- en distributieproces te democratiseren; 8. Het is belangrijk om de strijd van de Griekse werkenden te verbinden met arbeidersstrijd tegen besparingen en kapitalisme doorheen heel Europa.”

Wat blijft er nog over van de sleutelsectoren van de Griekse economie?

“Het klopt dat er de voorbije decennia een desindustrialisering was in Griekenland. Maar het blijft een land waar ongeveer 30% van het BBP op export gebaseerd is. Natuurlijk is toerisme een belangrijke sector maar ook de landbouwproductie blijft belangrijk en er zijn ook mineralen. Het grootste deel van de Griekse export blijft echter de industrie. Er zijn geen grote fabrieken en industriële centra zoals elders in Europa, maar de export van industriële productie blijft ondanks de desindustrialisering en ondanks de Europese besparingen een belangrijk deel van de Griekse economie. Met een degelijke democratische planning van de economie zou er een enorm potentieel zijn.”

Hoe verhoudt het ’17 juli initiatief’ zich tot de ontwikkelingen binnen de linkerzijde van Syriza?

“Met het initiatief proberen we een brug te bouwen tussen de linkerzijde binnen Syriza, grote delen van Antarsya (anti-kapitalistische linkerzijde) die de nood aan eengemaakte actie en de opbouw van een nieuwe massale formatie begrijpen, en andere linkse krachten zoals Xekinima of het eerdere ‘Initiatief van de 1.000’ waarin verschillende groepen actief waren. We houden gezamenlijke bijeenkomsten en discussies om de basis te leggen voor een nieuwe massale linkse kracht.

“Op dit ogenblik zijn er discussies in de aanloop naar het congres van Syriza. De linkerzijde en vooral het Linkse Platform binnen Syriza eisten van de leiding dat er een speciaal congres zou komen. Onder druk van de basis heeft Tsipras een congres in september aangekondigd.”

Wat zal er op dat congres gebeuren? Komt er een splitsing in de partij?

“Syriza is op weg naar een splitsing. We denken dat het bewaren van de ‘eenheid’ in Syriza na de capitulatie van Tsipras aan de trojka een bijkomende nederlaag zou vormen. De linkerzijde in Syriza voert strijd om de meerderheid van de partij over te winnen. Het is een correcte benadering, maar de kans om dit ook effectief te bereiken is klein. De linkerzijde in Syriza moet de strijd binnen de partij naar aanleiding van het komende congres koppelen aan de eis van een nieuwe leiding, daar wordt vooralsnog over gezwegen.

“Indien de linkerzijde in Syriza verliest, wat het meest waarschijnlijke is, dan moet de linkerzijde de partij verlaten en met krachten buiten Syriza bouwen aan een nieuwe linkse partij. Zo zou deze nieuwe partij meteen sterk genoeg staan om in het parlement te zetelen.”

Betekent dit dat het ’17 juli initiatief’ moet wachten op de ontwikkelingen binnen Syriza?

“Neen. De linkse krachten buiten Syriza die de nood aan een nieuwe massale linkse kracht begrijpen, kunnen niet wachten op de ontwikkelingen binnen Syriza. Ze moeten hun positie in de bewegingen en de samenleving in het algemeen gebruiken om de ontwikkelingen in Syriza te beïnvloeden. Als acht tot tien grotere onafhankelijke groepen buiten Syriza, maar met banden binnen de linkerzijde van Syriza, oproepen tot een nieuwe linkse formatie en daarvoor een eenheidsfrontmethode gebruiken, zou dit ook een groot effect hebben op de processen binnen Syriza.

“Maar er is een tweede reden waarom we niet kunnen wachten. Er zijn al veel kiezers, aanhangers en zelfs leden van Syriza die de partij de rug toekeren. We moeten hen dringend een alternatief aanbieden. Met de activiteiten van Xekinima hebben we op lokaal vlak al een aantal eengemaakte linkse initiatieven opgezet.”

Hoe wordt op die lokale linkse alliantie gereageerd?

“Deze linkse initiatieven krijgen een goede respons van de lokale bewegingen en de gemeenschap. Sommige van de beste elementen van de sociale bewegingen en uit de klassenstrijd maken er deel van uit. Het gaat om alle delen van de linkerzijde, zowel binnen als buiten Syriza. Om maar een voorbeeld te geven: in Volos, een stad met ongeveer 150.000 inwoners, trok de lokale linkse alliantie alle activisten aan. Alle publieke bijeenkomsten tellen er meer dan 100 aanwezigen, wat veel is voor zo’n kleine stad. Ter vergelijking: een meeting van Syriza (waar Tsipras niet de spreker is) telt er doorgaans 150 tot 200 aanwezigen, maar dat was voor de bocht van Tsipras. In Athene hielden we gelijkaardige bijeenkomsten in verschillende wijken, op elk van die bijeenkomsten waren er ongeveer 70 aanwezigen.

“Deze lokale initiatieven komen politiek tussen, verspreiden persberichten en brengen de nood aan een nieuwe linkerzijde ook nationaal naar voor. Dat gebeurt op basis van de eerder vermelde programmapunten. Deze lokale linkse allianties maar ook het ’17 juli initiatief’ zijn geen eindpunt, ze vormen een hefboom om in de nabije toekomst iets groter op te bouwen.

“Ik moet ook nog wijzen op de rol die de jongerenafdeling van Syriza kan spelen in de ontwikkeling van een nieuwe linkerzijde. De jongerenafdeling publiceerde een verklaring tegen het nieuwe memorandum en neemt deel aan de bijeenkomsten van het ’17 juli initiatief.’ Deze rol mag niet onderschat worden, in het verleden was de jongerenafdeling een bastion van Tsipras. En ook de aanhangers van Alavanos, de partijleider van Syriza voor Tsipras, namen aan de bijeenkomsten van het nieuwe initiatief deel.”

Wat is de benadering van de Griekse Communistische Partij KKE inzake de nieuwe linkse initiatieven?

“De KKE heeft de kracht om de kaart van de Griekse linkerzijde te hertekenen, maar de partij weigert om er deel van uit te maken. In de praktijk staat de KKE aan de zijlijn waarbij iedereen wordt aangevallen en enkel de eigen partij wordt voorgesteld als de enige echte revolutionaire kracht. Elke samenwerking op gelijk welk niveau wordt geweigerd. Maar de KKE beschikt wel nog steeds over een belangrijke basis. Omdat mensen met een afwijkend standpunt van de officiële partijlijn van de KKE meteen uitgesloten worden, zullen initiatieven voor een nieuwe linkerzijde geen effect hebben op de georganiseerde krachten in de partij. Maar het zal wel een impact hebben onder de kiezers van KKE.

“Wat Antarsya betreft, deze antikapitalistische alliantie biedt evenmin een oplossing omdat de belangrijkste ontwikkelingen van de Griekse linkerzijde zullen gebeuren rond krachten die ofwel in Syriza zitten ofwel een ‘eenheidsfrontbenadering’ hebben naar de basismilitanten van Syriza. Er is een crisis binnen Antarsya. Een groot deel van de alliantie, ongeveer 40%, is het eens met het standpunt dat er nood is aan een nieuwe massale linkse kracht. Maar de meerderheid van Antarsya verdedigt het idee dat de krachten rond de ‘Neen-comités’ naar aanleiding van het voorbije referendum verder moeten opgebouwd worden. Dat is op zich niet verkeerd, maar het volstaat niet. De discussie moet ook gaan over een nieuwe politieke kracht die in het vacuüm kan treden.”

Is de opbouw van een links initiatief gericht op vervroegde verkiezingen?

“De tijd om dit initiatief te ontwikkelen is natuurlijk beperkt. Wellicht komen er nieuwe verkiezingen in de herfst. Een nieuw massaal links initiatief moet dan aan de verkiezingen kunnen deelnemen en eenheid bekomen met de linkerzijde in Syriza. Het is belangrijk dat de linkerzijde van Syriza deel uitmaakt van het proces. Tsipras zal mogelijk voor vervroegde verkiezingen gaan om de linkse verkozenen van Syriza aan de kant te schuiven. Tsipras kan dit op basis van de Griekse grondwet ook doen. Als de vervroegde verkiezingen binnen de 18 maanden na de vorige verkiezingen plaatsvinden, is het de partijleiding die de kandidatenlijsten kan bepalen. Wellicht zouden vervroegde verkiezingen het proces van splitsing binnen Syriza versnellen. De linkse verkozenen binnen Syriza weten dan immers dat ze niet op de lijst van de partijleiding zullen staan en dus niet kunnen herkozen worden.”

Wat is het gevaar van de neofascistische Gouden Dageraad?

“Zoals al gezegd probeert Gouden Dageraad zich na de capitulatie van Tsipras op te werpen als de enige kracht die ingaat tegen het memorandum. De leiding van Gouden Dageraad wordt dan wel vervolgd, het blijft de derde partij in het parlement.

“Als Gouden Dageraad zich zo kan voorstellen, heeft dit niet alleen te maken met het verraad van de leiding van Syriza maar ook met de sectaire opstelling van de KKE en de meerderheid van Antarsya. Die isoleren zich van het algemene bewustzijn in de samenleving en brengen geen concrete eisen die aangepast zijn aan de concrete situatie. Het maakt dat KKE en Antarsya het vacuüm niet kunnen vullen. Daarom is er nood aan een nieuw links initiatief met verschillende groepen en stromingen ter linkerzijde die in deze richting willen gaan.

“Nieuwe initiatieven kunnen doorheen verschillende fasen gaan, met verschillende namen en verschillende samenstellingen, maar uiteindelijk moet het leiden tot een nieuwe massale radicale linkse kracht met een socialistisch programma.

“Gouden Dageraad kent al een zekere opmars. Als de maatregelen van het derde memorandum concreet worden voor de bevolking, vanaf september dus, kan de partij mogelijk verder groeien.”

Is er na deze nederlaag nog aanleiding om optimistisch te zijn?

“Dit is geen ‘finale nederlaag’ van de Griekse arbeidersklasse in deze historische periode. Het potentieel van strijd blijft bestaan. De Griekse werkende bevolking heeft aangetoond dat ze steeds opnieuw tot strijd kan overgaan. Het bleek nog uit de ontwikkelingen rond het referendum. Niemand had verwacht dat maar liefst 61,5% neen zou stemmen.

“Als we in de komende periode een nieuwe massale linkerzijde in Griekenland kunnen uitbouwen, op basis van het eerder vermelde programma, dan zullen de werkenden en hun gezinnen terug tot strijd overgaan en is een verbazingwekkende terugkeer mogelijk. De kans om een nieuwe linkerzijde uit te bouwen, is reëel en heeft kansen op succes.”

 

Begin augustus was er een druk bijgewoond socialistisch jongerenkamp op het Griekse eiland Thassos. Het initiatief ging uit van Youth Against Racism in Europe (YRE), de antifascistische campagne van Xekinima, onze Griekse zusterorganisatie. We waren er naar goede gewoonte ook met enkele Belgische activisten aanwezig.

Verslag door Mathias (Gent)

Het 22^ste antifascistische zomerkamp was een van de meest succesvolle ooit. Het kamp kwam na een erg drukke periode met de campagne voor het referendum en daarna de opbouw van een linkse oppositie tegen het besparingsproject van de regering. De interesse in de discussies bleek uit de aanwezigheid op het kamp, er waren meer dan 500 activisten waaronder heel wat vakbondsmilitanten uit tientallen vakbonden, voortrekkers van sociale bewegingen, jongeren en werkenden, lokale inwoners en een 25-tal internationale gasten, waaronder parlementslid Paul Murphy uit Ierland en gemeenteraadslid Victor Egio uit Spanje.

Naast ontspanning met concerten, films, … was er veel aandacht voor recente sociale bewegingen in Griekenland. Zo sprak een journalist van de publieke omroep ERT en spraken verschillende antifascistische activisten. Er werd ingegaan op de strijd tegen de aanleg van een vervuilende goudmijn in Skouries. Vakbondsafgevaardigden hadden het over de strijd op hun werkvloer. De migratiecrisis op de Middellandse Zee kwam aan bod.

De belangrijkste discussie was die over het verraad van de regering onder leiding van Syriza. Die werd verkozen met de hoop op sociale verandering en een breuk met de besparingen. Er is onder een laag van activisten een grote frustratie over de koerswijziging van Tsipras. Onder die activisten was er heel wat discussie over de verdere stappen in het opzetten van een nieuwe linkse oppositie buiten Syriza.

Op het kamp was er een debat met zowat 300 aanwezigen over de vraag naar een alternatief op Syriza. Er was een breed panel van sprekers, waaronder vertegenwoordigers van het Links Platform in Syriza, de jongerenafdeling van Syriza, de antikapitalistische alliantie Antarsya en natuurlijk ook iemand van Xekinima.

De spreker van de jongerenafdeling van Syriza, Simos Simotas, nam een opmerkelijk strijdbare positie in. Onder jongeren had meer dan 85% ‘neen’ gestemd in het referendum over het besparingsplan. De jongerenafdeling neemt uitdrukkelijk afstand van de regering en had het over de nood aan een eenmaking van linkse krachten buiten Syriza om de strijd tegen de nieuwe besparingen aan te gaan. Simotas was het met ons eens dat een dergelijke formatie van onderuit moet opgebouwd worden en nood heeft aan een programma dat de confrontatie met de EU en het kapitalisme aangaat.

Enkele dagen na het kamp verscheen een oproep van het Links Platform en 12 andere organisaties om te bouwen aan een linkse beweging tegen het nieuwe memorandum. Xekinima was een van de ondertekenaars en benadrukte de nood aan een eengemaakte nieuwe beweging. Vanuit de oproep kwam het tot een nieuwe partij, Volkseenheid (LAE), die 25 parlementsleden groepeert en daarmee de derde fractie in het parlement is. Tsipras kondigde vervroegde verkiezingen aan om zich van de linkervleugel in zijn  partij te ontdoen en om zijn populariteit te meten voordat de besparingen concreet worden.

Het is een enorme uitdaging voor de Griekse linkerzijde om een nieuwe partij uit te bouwen. De nieuwe verkiezingen eind september zijn maar een eerste afspraak. Het verzet tegen de besparingen in alle delen van het land organiseren en versterken, zal de grootste uitdaging zijn. De eerste indicaties van het programma van LAE gaan alvast in de goede richting: stop aan de besparingen, einde van de privatiseringen, nationalisatie onder sociale controle van de financiële sector en de sleutelsectoren, weigering om het merendeel van de publieke schulden te betalen, …