Tag: Koerdistan

Tahir Elci, voorzitter van de advocatenbalie van Diyarbakir, is vermoord door duistere krachten van de Turkse staat. We veroordelen deze brutale aanval.

De voorzitter van de advocatenbalie van Diyarbakir, Tahir Elci, is tijdens een persconferentie in Diyarbakir slachtoffer geworden van een moordaanslag. Die persconferentie werd gehouden vlak voor de bekende 4 potige minaret. Deze historische gebouw was een aantal dagen geleden door regeringstroepen met zwaar geschut beschadigd. Om hiertegen te protesteren hielden Tahir Elci en zijn collega-advocaten een persconferentie. Op dat moment vond de fatale moordaanslag plaats.

Tahir Elci was al langer het doelwit van de AKP-regering en de staat omwille van zijn strijd voor mensenrechten, vrijheid en vrede. Na zijn uitspraak op de televisie van enkele weken geleden dat de PKK geen terroristische organisatie is, werd hij zelfs een openlijke doelwit.

Hij werd toen gearresteerd en voor de rechtbank gebracht waar hij berecht werd met mogelijks een gevangenisstraf van 7,5 jaar. Gisteren werd hij vermoord door diegenen die deze straf niet zwaar genoeg vonden.

We zijn zeer vertrouwd met dit soort van aanvallen. Er werden tot nu toe duizenden Koerdische politici en activisten vermoord door dezelfde duistere krachten en op dezelfde manier. We weten wie de opdracht gegeven heeft. De opdrachtgevers zijn diegenen die Elci’s uitspraken, zijn strijd en persoonlijkheid niet konden verdragen. De opdrachtgever is de AKP-regering en de duistere krachten die eerder nog de dood van duizenden Koerdische politici en activisten bevolen hebben. Men moet de daders niet elders gaan zoeken.

Dit is een aanval op de Koerdische politici, het Koerdische volk en op de vrijheidsbeweging. We veroordelen deze brutale aanval en de opdrachtgevers. We willen ons medeleven betuigen met de familie van Tahir Elci, zijn vrienden en collega’s en het hele Koerdische volk. We zullen de strijd van Tahir Elci verderzetten en dezelfde idealen blijven nastreven. Hierbij roepen we ons volk ook op om de strijd van martelaar Tahir te herdenken en zijn strijd voor vrijheid naar nieuwe hoogtes te tillen.

We roepen de democratische krachten van Turkije en de wereld die aan de kant van vrede, democratie en de mensenrechten staan, op om solidair te zijn met de Koerdische strijd om vrijheid en deze brutale en barbaarse aanval te veroordelen.

Koerdistan Nationaal Congres (KNK)

28/11/2015

Bij de parlementsverkiezingen van 7 juni leed president Erdogan een zware nederlaag. Hij besloot hierop om een brutale oorlog tegen de Koerdische bevolking te starten. Dit is het zogenaamde ‘plan B’ van Erdogan en zijn regerende AKP (Partij voor rechtvaardigheid en ontwikkeling). De AKP wil na de nieuwe parlementsverkiezingen die wellicht begin november zullen plaatsvinden een meerderheidsregering vormen. Daartoe wil Erdogan de pro-Koerdische HDP (Democratische Volkspartij) van het toneel laten verdwijnen en zijn eigen autoritaire macht versterken. De president was bijzonder expliciet toen hij verklaarde: “Niets van dit alles zou gebeurd zijn indien we 400 zetels in het parlement hadden.”

Ondertussen wordt de situatie in het land steeds erger. Afgelopen dinsdag werden 126 kantoren van de HDP in het land aangevallen, in brand gestoken of vernield door bendes. Veel van die bendes zijn verbonden met het extreemrechtse MHP, de Grijze Wolven, en de heersende AKP. De Koerdische bevolking en activisten worden onder vuur genomen, het lijkt op een heuse lynchcampagne. De Turkse politie heeft de repressie tegen linkse activiteiten opgevoerd, maar diegenen die HDP-kantoren vernielden werden grotendeels ongemoeid gelaten.

Deze aanvallen gaan samen met de oorlog die het Turkse regime is opgestart in het Koerdische zuidoosten. De aanvallen zijn het directe resultaat van de provocatieve verklaringen en de oorlogstrom die door de heersende kliek rond Erdogan wordt geslagen en die gepaard gaat met een bloedige aanval op Koerdische gebieden. Honderden guerrillastrijders verbonden met de PKK (Koerdische Arbeiderspartij) raakten gewond of werden vermoord, maar er vallen ook veel burgerdoden. Veel jonge Turkse dienstplichtige soldaten die niets met deze oorlog te winnen hebben, laten het leven. Erdorgan en de AKP willen hun macht en prestige versterken op basis van het bloed van Koerden en Turken. Het risico van een nieuwe burgeroorlog nemen ze er bij.

Een dergelijk vooruitzicht is niet wat de overgrote meerderheid van zowel de Koerdische als de Turkse bevolking wil. Er is nood aan een massale, georganiseerde en verenigde beweging van Turkse en Koerdische werkenden en jongeren om het geweld te stoppen. De wraakacties van de PKK spelen jammer genoeg in de handen van Erdogan, ze maken de opbouw van eenheid moeilijker omdat een laag van de Turkse bevolking hierdoor in de handen van de rechtse chauvinistische reactionairen wordt geduwd. De HDP moet samen met de vakbonden en socialistische organisaties proberen om grootschalige acties tegen de oorlog te organiseren op basis van een oproep naar alle werkenden, armen en jongeren over alle etnische tegenstellingen heen. Er is nood aan massaprotesten en stakingen tegen de door de AKP geleide oorlog, tegen racisitsche aanvallen, tegen politierepressie en tegen terrorisme in al zijn vormen. Multi-etnische en democratisch georganiseerde initiatieven zijn nodig om de verschillende gemeenschappen te beschermen tegen toekomstige aanvallen.

Hieronder een standpunt van Sosyalist Alternatif, onze Turkse zusterorganisatie, van 6 september (dus voor de aanvallen op de HDP-kantoren).

[divider]

Bijna iedereen weet dat het plan B van Erdogan dat voor de verkiezingen van 7 juni werd opgemaakt nu tot uitvoering wordt gebracht. Erdorgan wil de nederlaag van de AKP teniet doen in de nieuwe verkiezingen van 1 november en hij wil dit doen door de chaos in het land uit te spelen.

Eerst zorgde Erdogan ervoor dat er nieuwe verkiezingen kwamen door de mogelijkheid van een coalitie tussen de AKP en andere burgerlijke partijen naar voor te schuiven. Tegelijk stuurde hij aan op militaire en politieke operaties tegen de PKK. Meer dan 100 districten, allen in de Koerdische regio, werden uitgeroepen tot “private veiligheidsgebieden.” Er is een avondklok in verschillende steden, waaronder Varto, Yuksekova, Cizre, … Meer dan 150 soldaten, agenten, guerrillastrijders en burgers verloren hun leven. Duizenden mensen zijn opgepakt, honderden zitten nog steeds vast in afwachting vna een proces. Volledige dorpen in de districten worden geëvacueerd. Er is geen interventie om de grote branden te stoppen die veroorzaakt werden door het intensief bombarderen. De overheid zorgt er zelfs voor dat de brandweerlieden hun werk niet kunnen doen. Stadscentra in de districten kenden straatgevechten die doen denken aan wat in Syrië gebeurt.

Het falen om een regering te vormen en de begrafenissen van soldaten uit het westen van Turkije die omkwamen, versterken het argument van de aanhangers van Erdogan dat er een sterker presidentieel stelsel nodig is. Dit vindt een ingang onder mensen die bang zijn van een nieuwe interne oorlog. Het doel van de AKP en Erdogan is om steun te vinden door het Turkse nationalisme op te kloppen. Dat gebeurt enerzijds door de begrafenissen van de soldaten en anderzijds door de HDP onder de kiesdrempel te krijgen door de partij te discrediteren.

De afgelopen twee jaar was een periode van ontwapening en onderhandelingen. In maart nam Erdogan een scherpe bocht. Enkele dagen voor de onderhandelingen werden afgebroken door Erdogan was er een consensus over een ‘stappenplan’ dat werd gesteund door de regering en de “ondervragers” van de gevangen PKK-leider Abdullah Öcalan. Na deze bijeenkomst verklaarde Erdogan meteen dat er “geen Koerdische kwestie” meer is in Turkije. De reden waarom Erdogan een bocht maakte, is het feit dat peilingen aangaven dat de Koerdische kiezers hun rug naar de AKP toekeerden en steeds massaler voor de pro-Koerdische HDP kozen.

De AKP gebruikte de “vreedzame oplossing” voor de Koerdische kwestie enkel om de lokale en algemene verkiezingen door te komen in de 12 jaar dat de partij aan de macht is. Er kwamen kleine toegevingen aan de Koerden, vooral om hun democratische eisen af te zwakken. De parlementsverkiezingen van 7 juni waren een laatste stap om Erdogan toe te laten een presidentieel stelsel te vormen waarbij hij autocratische macht zou genieten. Er ontstond echter een massaal verzet tegen de corrupte, onderdrukkende en ondemocratische regering. Zeker de afgelopen drie jaar waren er grote acties. Het maakte het voor Erdogan onmogelijk om zijn strategie door te voeren. Het feit dat de AKP in de Koerdische steden de tweede partij na de HDP was, vormde een belangrijke factor in de machtspositie van de partij. De anti-Koerdische benadering van de AKP, zeker in het geval van Rojava, ontmaskerde de partij en doorprikte de illusies van zijn Koerdische aanhangers.

Op 20 juli werden 33 jongeren in Suruç vermoord door ISIS-militanten, alhoewel ISIS nooit de verantwoordelijkheid voor de actie heeft opgenomen. De nieuwe ontwikkelingen zorgen ervoor dat velen denken dat dit bloedbad het startpunt was voor het plan B van Erdogan. De voorlopige AKP-regering begon direct met een militaire operatie tegen de PKK, ISIS en de kleine linkse terroristengroep DHKP/C. Honderden mensen werden opgepakt. De regering creëerde het beeld dat Turkije onder terroristisch vuur ligt en gebruikt dat om ‘alle terreurgroepen’ aan te pakken. Na een paar sterk in beeld gebrachte maar grotendeels symbolische luchtaanvallen tegen ISIS werden alle bombardementen op de Koerdische gebieden en de PKK gericht.

De aanvallen door de PKK duwen de werkenden in de handen van rechtse nationalisten. Twee agenten werden vermoord in Ceylanp?nar, in de buurt van Kobane. Dit gebeurde twee dagen na het bloedbad in Suruç. De PKK voerde de aanslag uit, maar ontkende nadien elke betrokkenheid. Maar het was te laat. De PKK was nadien ook betrokken bij zelfmoordaanslagen die doen denken aan de methoden van islamitische terreurgroepen als ISIS of Al Qaeda. Elke dag brengen de media verslagen over het aantal doden. De media tonen de situatie in de Koerdische steden bijzonder eenzijdig en met erg beperkte verslaggeving, er wordt wel uitgebreid ingegaan op de begrafenissen van agenten en soldaten. Daarmee wordt op de emoties vna de bevolking ingespeeld. Bij verslagen over burgerdoden wordt doorgaans niet gezegd wie de aanvallers waren, met dergelijk ‘nieuws’ wordt een eenzijdig beeld gecreëerd dat de PKK verantwoordelijk is voor alle burgerdoden. Het leidt tot een groeiende woede tegen de PKK en meer algemeen tegen alle Koerden.

De woede tegen de AKP neemt ook toe en bleek bij de recente begrafenissen van soldaten en agenten. Maar deze woede wordt door extreemrechtse nationalisten die de oorlog tegen de Koerden steunen aangegrepen. Ze geven kritiek op de AKP maar niet omdat de vredesonderhandelingen werden gestopt, wel omdat toegevingen werden gedaan aan de Koerden. Iedereen vreest het gevaar van een burgeroorlog.

Er wordt verwezen naar een burgeroorlog zoals in Joegoslavië, een etnisch bloedbad tussen de Turkse en Koerdische werkenden en jongeren. Dit kan enkel vermeden worden door arbeiderseenheid. De tactieken van de PKK ondermijnen dergelijke eenheid. Recent verklaarde de PKK dat aanslagen niet aanvaardbaar zijn, maar de gewone mensen vinden de verklaringen van de PKK niet overtuigend.

De beste manier om het bloedbad door het Turkse regime te stoppen, is door te bouwen aan een massale verenigde beweging langs beide kanten. Door niet voor zo’n strijd op te komen en de doelgerichte moorden verder te zetten, vindt de PKK geen gehoor onder de Turkse arbeidersklasse en armen als die gevraagd worden om geen legerdienst te vervullen.

Sosyalist Alternatif verdedigt op onvoorwaardelijke wijze de democratische eisen van de Koerden. Dit omvat het recht op afscheiding. Of er nu gekozen wordt voor afscheiding of samenwerking binnen Turkije, de belangrijkste bondgenoot van de Koerdische bevrijdingsstrijd is de Turkse arbeidersklasse. De afgelopen jaren werden stappen gezet die zo’n alliantie konden versterken. De beweging in Gezi was er een voorbeeld van, de sensationele verkiezingsoverwinning van de HDP was een ander voorbeeld. We moeten de strijd op deze basis verder opbouwen. “De rijken zullen noch soldaat noch martelaar zijn”, zei een soldaat aan de moeder van een omgekomen soldaat. Deze klassenbenadering wordt breed gedeeld in de samenleving, zelfs indien het vooral instinctief is op dit ogenblik. De Koerdische bevrijdingsstrijd moet zich verenigen met de strijd van de Turkse arbeidersklasse. Op die basis kan er een lichtpunt groeien in de duisternis die het Midden-Oosten vandaag domineert.

Wij zeggen:

• Neen aan de ‘paleisoorlog’ van de AKP, stop de militaire operaties meteen
• Neen aan de racistische aanvallen op de Koerden – de echte vijanden zijn diegenen die het land regeren
• De PKK moet alle aanslagen meteen stoppen
• Voor een beweging van onderuit tegen de oorlog met democratische eisen die gepaard gaan met sociale eisen
• Neen aan de creatie van een Turks-Amerikaanse imperialistische bufferzone
• Stop de Turkse steun aan jihadistische groepen
• Gezamenlijke strijd van Turkse en Koerdische werkenden tegen de jihadistische terreur en de oorlogszuchtige AKP-regering
• Strijd voor een vrijwillige, democratische en socialistische confederatie van het Midden-Oosten, tegen onderdrukking en kapitalisme

De Turkse president Erdogan maakte eenzijdig een einde aan het bestand tussen de regering en de Koerden. Na de verkiezingen waarin de AKP van Erdogan haar meerderheid verloor en de electorale doorbraak van de linkse HDP, met ook pro-Koerdische krachten, kondigde Erdogan aan dat Turkije het front tegen Islamitische Staat zou vervoegen. Het werd meteen gekoppeld aan een strijd tegen ‘alle vormen van terreur’, waarbij vooral de Koerdische PKK een doelwit is en niet zozeer IS.

Artikel uit maandblad ‘De Linkse Socialist’ op basis van bijdragen door Dikili

Economische groei stokt

De Turkse lira is sinds begin dit jaar met een vijfde gedevalueerd, waardoor de geïmporteerde grondstoffen duurder worden. De beperkte toegevoegde waarde en dalende benutting van de productiecapaciteit zorgen ervoor dat amper nog wordt geïnvesteerd. De werkloosheid schommelt rond de 10%. De economische groei zal de voorspelde 3% dit jaar niet halen.

De gewone bevolking wordt geconfronteerd met sterk stijgende prijzen. De toerismesector laat het afweten, onder meer de belabberde toestand van de Russische economie die zorgt voor minder toeristen uit dat land. De politieke instabiliteit en de aanslagen wegen eveneens door.

Veel mensen zetten hun spaargeld in euro of dollar om. De reserves van de centrale bank volstaan niet om de schulden af te betalen. Grote bedrijven kregen grote leningen zonder waarborgen, er dreigen slechte leningen uit de kast te vallen. Een verhoging van de rentevoeten in de VS zou de problemen in Turkije nog versterken.

Bij de parlementsverkiezingen begin juni verloor de conservatieve AKP haar absolute meerderheid. Naast de groeiende economische problemen, botsten ook de pogingen van Erdogan om een presidentieel systeem te vestigen op verzet. Ook zijn ultranationalistische retoriek leverde weinig op, kiezers van het extreemrechtse MHP verkozen het origineel boven de kopie. Erdorgan verklaarde dat er geen Koerdisch probleem meer is, waardoor de AKP ook onder Koerden verloor. De brede steun voor de linkse HDP duwde deze partij boven de bijzonder ondemocratische kiesdrempel van 10%. Het leidde tot een parlement waarin AKP niet langer over een meerderheid beschikt.

Op 1 november komen er vervroegde verkiezingen. Erdogan hoopt dat de staatsterreur tegen de Koerden de steun voor HDP kan terugdringen om links uit het parlement te krijgen en zelf opnieuw een meerderheid te behalen.

Rampzalig buitenlands beleid

De toenmalige regering-Erdogan was ervan overtuigd dat het Syrische regime van Assad snel zou vallen en koos onmiddellijk de kant van de gewapende oppositie. Elke oppositiekracht tegen Assad, waaronder het met al-Qaeda verbonden al-Nusra, kreeg steun. Erdogan dacht dat er een regime van de Moslimbroederschap aan de macht zou komen na Assad. De Syrische oppositie verbrokkelde en Islamitische Staat verscheen op het toneel.

Het sterkste verzet tegen IS kwam van de Koerden in onder meer Kobane. Turkije weigerde enige hulp te geven aan Kobane. Turkije stelde zich integendeel erg laks op tegen IS in de hoop dat deze organisatie de Koerden een nieuwe nederlaag zou toebrengen. Maar Kobane vocht terug en sprak steeds meer tot de verbeelding. Een Koerdisch gebied met aaneengesloten provincies aan de grens met Turkije, was voor de AKP een nachtmerriescenario.

Onder het mom van deelname aan de anti-IS coalitie werd een militaire campagne opgezet die vooral tegen de Koerden is gericht. De IS-militant die in Suruç een bom liet ontploffen waarbij tientallen jonge vredesactivisten omkwamen, werd niet opgepakt. Een vergeldingsactie door een commando van de PKK tegen twee politieagenten – volgens de PKK agenten met banden met IS – werd aangegrepen om het bestand met de Koerden op te zeggen.

De hypocrisie van de Turkse regering over de ‘strijd tegen terreur’ blijkt uit de cijfers. Op enkele dagen tijd werden drie doelwitten van IS bestookt met bommen, in dezelfde periode werden meer dan 180 bombardementen uitgevoerd tegen de PKK in het Kandil-gebergte. Het leger stelde na twee dagen dat meer dan 260 ‘PKK-terroristen’ waren uitgeschakeld. Onder IS-militanten viel nog geen enkele dode. Het Turkse regime kocht het stilzwijgen van de VS af door toelating te geven om Turkse luchtmachtbasissen te gebruiken voor aanvallen op IS.

Chaos die niemand wil

Turkije gebruikt de officiële steun aan de coalitie tegen IS om opnieuw de oorlog tegen de Koerden aan te gaan. Meer dan honderd Koerdische dorpen of steden vallen onder de ‘staat van beleg.’ Het betekent dat alle democratische vrijheden er opgeschort zijn, internetverbindingen en telefoons werken niet, de pers krijgt er geen toegang. Honderden Koerdische websites zijn afgesloten. Tegelijk wil Turkije een ‘neutrale zone’ in Syrië opzetten, vooral gericht tegen de Koerden.

De Koerdische doden worden niet geteld, de zowat 40 slachtoffers van de PKK worden elke dag op de Turkse televisie getoond. Het gaat vooral om militairen en nationale politie, maar de geïsoleerde aanslagen worden door het regime gebruikt om de repressie en oorlog te rechtvaardigen en om anti-Koerdische gevoelens op te zwepen. Het geweld en de chaos die niemand wil, moeten een eenmaking van een massale beweging in Koerdisch gebied en een groeiend ongenoegen onder de rest van de Turkse arbeidersklasse stoppen. Dat is waar Erdogan het meest van al bang van is.

Door een oorlog te starten, dreigt het geweld uit de hand te lopen. Wat indien er ook in de toeristische gebieden aanslagen plaatsvinden? Deze oorlog kan niet gewonnen worden door de Turkse staat en evenmin door de PKK. Het beste antwoord op de verdeel-en heerspolitiek is een programma dat de democratische rechten en nationale verlangens van elk volk verdedigt. Het betekent opkomen voor democratische controle over de rijkdom in de regio zodat alle werkenden en armen een degelijke levensstandaard bereiken. Zo’n socialistisch programma zou meteen de steun van wanhopige volkeren voor reactionaire en repressieve organisaties als IS ondermijnen.

[divider]

Hoe verder in Rojava?

Op basis van een langer artikel door Serge Jordan

De luchtaanvallen van het Turkse regime tegen de Koerdische PKK, de poging om een bufferzone in Noord-Syrië op te zetten en de reactie van de PYD (Democratische Eenheidspartij, de zusterorganisatie van de PKK in Syrië) leidt tot belangrijke vragen over de revolutionaire strategie.

Sinds de zomer van 2012 heeft de PYD de controle verworven over grote delen van Noord-Syrië waar een Koerdische meerderheid leeft. Dat was mogelijk na het terugtrekken van de Syrische troepen uit die gebieden. Assad wilde zijn militaire macht concentreren om de opmars van Soennitische groepen elders in het land te stoppen.

De machtsovername door de PYD, een politieke kracht die zich baseert op de Koerdische massa’s, leidde tot een golf van enthousiasme onder de Koerdische bevolking, zowel in Syrië als elders. De gewapende eenheden van de PYD (YPG en YPJ) spraken tot de verbeelding wegens het moedige verzet tegen IS en wegens de strijdbare bataljons van vrouwelijke militanten. De pogingen om een alternatief bestuur uit te bouwen op basis van eenheid over religieuze en etnische grenzen heen,  midden in een sectaire oorlogszone, was inspirerend voor de linkerzijde doorheen de wereld.

Maar er duiken ook gevaren op. De houding van de PYD tegenover Assad is soms dubbelzinnig. alleszins heeft PYD totnogtoe elke confrontatie met het Syrische leger vermeden. In delen van Rojava bleven er Syrische overheidsdiensten bestaan. Met de Turkse aanvallen op Koerdische doelwitten in Turkije, maar ook in Syrië, dreigt het gevaar van een wanhopige toenadering tussen de PYD en het Syrische regime.

Terwijl het op zich natuurlijk niet verkeerd is om verdeeldheid tussen heersende machten uit te spelen om massastrijd te versterken, mag dit niet gepaard gaan met de minste illusies in de bedoelingen van die machten. Socialisten baseren zich op onafhankelijke mobilisatie van onderuit als belangrijkste factor in het bekomen van verandering.

Het is gevaarlijk om op kortzichtige wijze te balanceren tussen de verschillende kapitalistische machten die allen meermaals aantoonden dat de belangen van de Koerdische massa’s hen niet interesseren. Het bedreigt bovendien de opbouw van solidariteit over sectaire tegenstellingen heen. In een gebied als Rojava met tal van minderheden is dat een belangrijke zaak.

Enkel een strategie die vertrekt van een consequent programma gericht op eengemaakte actie van de arbeidersbeweging en voor democratische rechten voor alle volkeren in de regio, zonder enige hoop te stellen in gelijk welke imperialistische macht of regionale autoritaire heersers, maakt kans om een uitweg te vinden uit de huidige rampzalige situatie.

We kregen een reactie van Dikili, onze correspondent in Turkije, die bericht over de nieuwe ontwikkeling met het eenzijdige einde van het bestand tussen de Turkse regering en de Koerden. Na de verkiezingen waarin de AKP van Erdogan zijn meerderheid verloor en de electorale doorbraak van de linkse HDP, met ook pro-Koerdische krachten, kondigde Erdogan aan dat Turkije het front tegen Islamitische Staat zou vervoegen. De militaire operaties onder de noemer van terreurbestrijding lijken echter vooral gericht op de Koerdische beweging PKK en niet zozeer tegen IS.

[divider]

Sinds 1993 volg ik de ontwikkelingen in Turkije op de voet en wat ik nu zie gebeuren is de grootste terugval in de politieke ontwikkeling van het land. Wie vandaag de Turkse televisiezenders aanzet hoort nog één woord, dat bijna elke minuut terugkeert, ‘terreur’. Eigenlijk was dat in de jaren negentig ook het geval, en ik zie een terugkeer naar de situatie van de jaren negentig, waar onder het mom van ‘terreurbestrijding’ democratische vrijheden en rechten worden teruggedrongen.

In de jaren negentig was er volop strijd tussen de Koerdische PKK en de Turkse staat. De meeste Koerdische provincies kenden de staat van beleg (uitzonderingstoestand) waarbij een militaire gouverneur het alleenrecht had inzake beslissingen. In die tijd ontkende men zelfs dat er sowieso Koerden bestonden, het waren ‘Bergturken’. Zelfs het gebruik van de Koerdische taal in privé-conversaties was verboden. Het Koerdisch was immers geen taal, het was een dialect.

Ik bereisde, samen met mijn gezin, de toenmalige Koerdische provincies. Wat ik zag was schokkend. Bij controles (en er waren er overal) werden mensen uitgepikt en onderworpen aan mensonterende controles en willekeurige arrestaties. Soldaten of jandarma’s namen zonder iets te vragen groenten en fruit van passerende boeren. Wie durfde te protesteren kreeg het hard te verduren, heb gezien hoe men willekeurig watermeloenen doorprikte en doorsneed. Dat is maar een klein voorbeeld van het misbruik van militaire macht.

Maar er zijn andere voorbeelden. Een van mijn vrienden, iemand die werkte voor de mensenrechtenorganisaties in Mardin, Midiyat en Urfa, wou afscheid nemen van zijn vriend die in het leger moest. Dit gaat altijd gepaard met een ceremonie van afscheid nemen, dansen en zingen. Wel, twee mensen van de geheime dienst namen plots mijn vriend mee naar een terras. Daar stelden ze hem vragen, terwijl de ceremonie plaatsvond. Later vertelde hij dat het domme vragen waren, het was zogezegd een routinecontrole. De vragen gingen door tot de bus vertrok. Dan lachten ze mijn vriend uit en gingen opgewekt de straat op.

Och, ik kan vele verhalen vertellen over de tijd van toen. Ben er trouwens zelf bij betrokken geweest. Regelmatig werden ikzelf en mijn gezin gecontroleerd. ‘Wat kom je hier doen?’, ‘Waarom kom je naar hier?’ Buitenlanders kwamen toen bijna nooit in de Koerdische gebieden. Nochtans prachtige streken. Ik hoorde verhalen, van verkrachtingen, willekeurige arrestaties en folteringen, ‘verdwenen’ mensen. Wat ik zag was ‘staatsterrorisme’ want er bestaan inderdaad twee soorten van terrorisme, het individueel terrorisme en het staatsterrorisme. In Turkije werd slechts één vorm van terrorisme veroordeeld, dat van de PKK.

Het zal jullie misschien verwonderen, maar ben absoluut geen aanhanger, zelfs geen sympathisant van de PKK. Ik ben wel een voorstander van een oplossing van het Koerdische probleem en denk, tot op de dag van vandaag, dat de PKK daarin veel fouten heeft gemaakt.

Anderzijds was de realiteit, er was geen enkele democratische ruimte voor de Koerden. Ieder democratisch initiatief werd afgeblokt, leden van NGO’s gearresteerd, Koerdische partijen die werden opgericht werden om de haverklap verboden.

Het resultaat was de enorme sympathie voor de PKK omdat zij de enige organisatie was die men niet kon uitroeien. Ik zag kinderen, vijf, zes jaar oud. Ze maakten met hun vingers het vredesteken en riepen, ‘ik ga naar de bergen’, dat is zo goed als zeggen, ik ga bij de PKK. Ik vind dat niet leuk. Kinderen moeten het recht hebben zich te ontplooien, moeten het recht hebben kind te zijn. Ieder volk heeft recht op zelfbeschikking, ook het Koerdische volk. Dit heeft niks met nationalisme te maken, dit heeft te maken met democratie en vrijheid!

Bovendien waren (en zijn) de Koerdische provincies heel arme provincies. Er (was) is geen werk, geen toekomst. Ik zag overvolle steden, leeggelopen dorpen. Vele van die dorpen (je kon er trouwens niet heen) werden in het kader van de strijd tegen de PKK ‘leeggemaakt’. Dorpen die werden verdacht van sympathie met de PKK werden vernietigd. Volgens een rapport van Tesev (NGO), je kan het trouwens terugvinden op internet in het Engels, duizenden dorpen. Veestapels werden uitgeroeid, huizen opgeblazen en tijdens dit gebeuren moest het victorieuze Turkse leger natuurlijk in de marge nog wat verkrachten en vermoorden. In andere gevallen kwam het dorp in handen van de ‘kurucu’, opgezet naar Vietnamees model, lokale handlangers van het Turkse leger, die betaald werden om leger en jandarma te helpen. Op het hoogtepunt, ongeveer 100.000 leden, bewapend en ‘collaborerend met de Turkse staat. Tussen één en tweeënhalf miljoen Koerden werden zo verdreven uit hun agrarische Koerdische provincies, zij kwamen terecht in de grote Turkse steden.

Ik zag de foto’s, triomferende Turkse soldaten met afgehakte hoofden van PKK-strijders (die vind je trouwens terug op het internet). Maar ik zag ook privé-foto’s van een vroegere Koerdische parlementskandidate. Eén van haar broers was ‘verdwenen’, twee andere werden vermoord door het Turkse leger. Ze waren lid van de PKK. De lichamen, totaal verminkt. Eén van haar broers werd gearresteerd in een Koerdisch dorp, daarna vermoord, daarna bond men het naakte lijk aan een paard dat tien keer (ja je leest het goed) tien keer, rondom het dorp werd gejaagd! Toen kreeg de familie het lijk terug!

Dan vraag IK MIJ AF, als dat gebeurt met je familie, wat zou jij dan doen? Zou jij zeggen, ik doe niks, of zou jij zeggen, teveel is teveel? Ik ben een pacifist, ik zou nooit wapens opnemen, maar in dit geval, ik weet het niet, en zeg dat heel eerlijk.

Staatsterrorisme, maar Turkije is een bondgenoot, lid van de NATO, Westers bondgenoot. En over het staatsterrorisme werd nooit gepraat.

Ach, voor de zoveelste keer, ik verdedig de PKK niet, daarvoor hebben ze betere advocaten dan ikzelf. Ik verdedig wel het recht op zelfbeschikking! En de PKK deed stommiteiten, vele stommiteiten, maar maak dan een balans tussen ‘hun’ terrorisme en het Turkse ‘staatsterrorisme’.

Tussendoor, een verhaaltje, absoluut niet sensationeel, maar het zegt veel. Een van mijn vriendinnen, afkomstig uit Dersim (Tunceli in het Turks, waar eind dertiger jaren een genocide heeft plaatsgegrepen en dat zegt zelfs de Turkse president Erdogan), daar leven de Koerdisch Alevieten, tweemaal gediscrimineerd, enerzijds omdat zij Aleviet zijn (is de enige provincie met een overwegend Alevitische meerderheid) anderzijds omdat zij Koerden zijn en zaza spreken (hebben eigen Koerdische taal). Ze is leerkracht Turks (haar dorp is trouwens ‘leeggemaakt’) en kreeg een leeropdracht in een Koerdisch dorp nabij Van. Haar leerlingen (eerste leerjaar) kenden geen woord Turks, het eerste dat zij hen moest aanleren is ‘hoe fier ben ik erop dat ik mezelf Turk kan noemen’. Geen grapje, hoor. Iedere morgen moesten de leerlingen de groet aan de Turkse vlag brengen en in het Turks deze slogan citeren. Ik vroeg haar, ‘het moet toch wel moeilijk zijn voor jou als Koerdisch Alevi, enkel in het Turks les te geven met verbod op het gebruik van de Koerdische taal’. Haar antwoord schokte mij. Ze zei, ik ben een ‘geassimileerde’ Koerd, ik ken mijn taal niet meer. Mijn grootouders spreken het perfect, mijn ouders redelijk, ik ken slechts enkele woorden! Dus zelfs al had ik Koerdisch willen spreken, ik kon het niet!’

Staatsterrorisme. Dit is staatsterrorisme, het bestaat onder veel vormen, dit is er één van. Mensen die worden geassimileerd, die men hun roots ontneemt. En dat gebeurde doorheen de geschiedenis van Turkije.

Democratie, Turken kennen dat woord niet. Het is misschien het meest ge- en misbruikte woord, maar een echt parlementaire democratie heeft nooit bestaan. De meest liberale grondwet die Turkije ooit kende was na de staatsgreep van 1960. En de meest conservatieve grondwet is die welke de militairen instelden na hun putch van 1980.

De jaren negentig zijn vergeten. Hoewel de meest democratische hervormingen aan de militaire grondwet gebeurden tussen 1999 en 2001 (en ik daag iedereen uit op basis van de teksten dit te weerleggen, ook de AKP-sympatisanten en politieke professoren), na de door de CIA en MIT georganiseerde kidknapping van Ocalan, brak het tijdperk van de AKP aan.

Een conservatief liberale (vooral op economisch vlak) partij, die dankzij het ondemocratisch kiesstelsel met een nationale kiesdrempel van 10%, met één derde van de stemmen, bijna twee derden van de zetels behaalde.

Er verbeterden dingen, zeker in de beginperiode. Het folteren, tot dan toe een bijna normale praktijk, nam serieus af, willekeurige arrestaties verminderden, er waaide een ‘hervormingsgezinde wind’ doorheen Turkije. Onder het motto, wij willen deel uitmaken van EU, kon de AKP een aantal hervormingen doorvoeren (maar niet in die mate als tussen 1999 en 2001).

Het Westen juichte en jubelde. Een democratie was geboren, een democratie op Turks model. Maar de basis bleef hetzelfde, echte democratie was onbestaande, vakbondsrechten bleven onbestaande, oude rechtbanken werden vervangen door nieuwe, voorheen gecontroleerd door de militairen, toen gecontroleerd door de AKP, rechtbanken die volgestopt werden met Gülen-aanhangers, want zij beschikten over de know-how.

Na de arrestatie (of liever kidknapping) van Ocalan in 1999, daalde het geweld in de Koerdische gebieden. Verschillende keren riep de PKK een eenzijdig wapenbestand uit! Maar meestal had de regering daar geen oren naar. De noodtoestand werd echter opgeheven en de controles tot een minimum herleid. Maar overal waren nog de militaire posten, die werden zelfs uitgebreid. Je voelde de haat tussen de Koerdische bevolking en bijvoorbeeld de nationale politie of jandarma, de mensen voelden (en voelen) dit nog steeds aan als een bezettingsmacht.

Maar, iedereen wou vrede, de Koerden wilden dit, de regering wou dit. Een totaal verarmde regio, zonder investeringen, met weinig toekomstperspectief, het werd tijd voor vrede. Groot probleem waren de militairen die tot op dat moment een enorme controle hadden op het regeringsapparaat. Een vredesproces zou alleen kans van slagen hebben als de politieke macht (de militairen hebben trouwens ook een enorme economische macht via de Oyak holding, de vierde grootste holding van Turkije) van het leger aan banden werd gelegd.

De AKP slaagde erin de macht van de militairen te beteugelen (niet te breken, want het leger blijft nog altijd een cruciale factor in Turkije) en in 2009 kwam het vredesproces op gang.

Het was een Turkse (en Koerdische) lente. Voor het eerst las ik echte journalistiek over het Koerdische probleem. Journalisten die jarenlang aan zelfcensuur hadden gedaan, schreven open. Toen schreef ik reeds, ik hoop dat deze Turkse lente niet zal uitdraaien op een Koerdische winter. Ik ben geen profeet, heb trouwens geen religieuze aspiraties, maar mijn woorden werden (helaas) waarheid.

De AKP is wat men zegt een volkspartij, met vele elementen. Je had er vooruitstrevende Koerden, maar ook hardleerse Turkse nationalisten. Water en vuur kan je moeilijk met elkaar verzoenen en dan is zo een initiatief gedoemd om te mislukken. Trouwens, tot op de dag van vandaag heeft de AKP nog nooit haar programma uiteengezet over de oplossing van de Koerdische kwestie. De AKP-aanhang zal nu wel beweren, de reden ligt in de grootse manifestaties die de Koerden organiseerden naar aanleiding van de terugkeer van Koerden uit het vluchtelingenkamp Dohuk, nauw gelieerd met de PKK. Tactisch was dit misschien niet de meest slimme zet, maar de vreugde naar een oplossing, moet zich toch ergens uiten. Bovendien werd bij die terugkeer geen enkele vorm van geweld gebruikt, integendeel, het waren vreedzame manifestaties! Het proces werd dus stopgezet!

De AKP sloeg en zalfde. Het ene moment leek het alsof er terug vredesbesprekingen kwamen, het andere moment koos men weer (voor de nog nooit geslaagde) militaire oplossing.

Er heerst een idee fixe in de Turkse politiek. De Koerdische kwestie kan niet opgelost raken omdat er een kwestie is van ‘terreur’. Eens er geen terreur meer is, is het Koerdisch probleem opgelost. Dat is een beetje de omgekeerde leefwereld. Omdat de Koerden nooit een democratische oplossing kregen, kon daaruit de PKK ontstaan. Een beweging met een niet te onderschatten aanhang, zowel in de Koerdische gebieden als in de massasteden.

De Koerden zijn wantrouwig geworden. Grote incidenten (zoals de Roboski moord op tientallen jonge smokkelaars, overigens kurucu, die verkeerdelijk werden aanzien voor PKK-militanten) die in de doofpot werden gestopt, massale arrestaties van jongeren en HDP-aanhangers (de AKP-aanhang zal dit wel steken op de Gülen beweging, wat slechts ten dele waar is), er is altijd wantrouwen geweest tussen de AKP en de ‘Koerdische beweging’. Overigens niet onterecht.

En dan kreeg je na 2011 ook een veranderende AKP. Tot 2009 kan je zeggen, was de AKP een hervormende partij, weliswaar ultra-liberaal, maar ook voorstander van meer democratische vrijheden. Sinds 2011 is de AKP steeds autoritairder en religieus conservatief geworden. De AKP werd steeds meer een instrument van de eerste minister, Erdogan, een religieuze conservatief en demagoog, tegelijk een stemmentrekker. De liberale vleugel in de AKP moest steeds meer inbinden voor een steeds autoritairder wordende Erdogan.

Natuurlijk leidde de conservatief religieuze politiek, de inmenging in het persoonlijk leven van mensen, tot een breuk, waarvan de Gezi-park protesten (juni-juli 2013) de belangrijkste uiting zijn.

Maar intussen was iets anders gebeurd. In 2012 veranderde de PKK van tactiek. Voor het eerst (was ook begin negentiger jaren het geval) viel de PKK (er was immers geen vredesproces meer) gebieden binnen en behield er de controle (ik denk aan Semdimli). Gedurende maanden was er een persstop, maar het leger slaagde er niet meer in de gebieden onder controle te krijgen! Bijna geen enkele journalist schrijft daarover, maar het was een keerpunt. De AKP-regering besefte toen dat een militaire oplossing onmogelijk was en dat opnieuw het vredesproces moest worden opgestart wat eind 2012 gebeurde!

Toen heeft de Koerdische beweging mijn inziens een catastrofale fout gemaakt. In plaats van aan te sluiten bij de Gezi-protesten, hield zij zich op de achtergrond (behoudens in Ankara en Istanboel). Terwijl gans het land in beweging was, was het rustig in de Koerdische gebieden. Nationale politie werd teruggetrokken uit de Koerdische gebieden om te gaan kloppen op Gezi-manifestanten.

Hadden de Koerden toen massaal aangesloten bij de Gezi-protesten, dan denk ik dat de symbiose van het Koerdisch en anti-autoritair verzet tot een nieuwe symbiose had kunnen leiden! Maar wie ben ik?

Maar er was een vredesproces, en dat wilden de Koerden niet opgeven.

Ik wens hier toch even te verwijzen naar de rol van Ocalan, de opgesloten leider van de Koerden. Hij is voor de Koerden een symbool, en symbolen bekritiseer je niet. Ocalan heeft de Gezi-protesten niet echt gesteund. Hij heeft, laat me toe, soms heel rare dingen geschreven, op bepaalde momenten steunde hij zelfs impliciet een presidentieel systeem. Het zou me te ver leiden om in details in te gaan, maar wie alle partijen kritisch bekijkt, stelt toch vast dat Ocalan ook zijn fouten maakt.

Maar zoals ik al zei, symbolen bekritiseer je niet. Raar, maar het is zo. Zoals vele Turks nationalisten de figuur van Atatürk onaantastbaar vinden, zo vinden vele Koerden de figuur van Ocalan onaantastbaar, net zoals vandaag vele aanhangers van de AKP de figuur van Erdogan onaantastbaar vinden. Eigenlijk getuigt dit van een politieke onrijpheid!

De onaantastbare leider van de AKP, Erdogan, had echter een hoofdrol van Turkije in het oog, gebaseerd op zijn milli-gorus ideologie, laat ons maar zeggen, de moslimbroederschap. Het leidde tot een vijandschap met bijna alle omliggende staten. De Syrie politiek van Turkije was (en is) immers een politiek van de chaos. Neem Assad weg en het land stort in elkaar. Ik weet dat Assad een dictator is, en steun geenszins zijn politiek. Maar nog minder steun ik de terroristische organisaties die momenteel in delen van Syrie kampen om de macht.

Turkije liet terroristische islamitische organisaties ongemoeid. Huda Par (het vroegere Hizbullah) juichte met zijn honderdduizend aanhangers in Diyarbakir de Turkse premier Davutoglu toe. Blijkbaar mag en kan dit!

Maar, de verkiezingen wezen anders uit. De AKP verloor de absolute macht en de president, die volgens de grondwet neutraal moet zijn, blies al voor de verkiezingen het vredesproces met de Koerden op.

Erdogan wil nieuwe verkiezingen. Plots gaat Turkije deel uitmaken van de anti-Islamitische Staat coalitie. Zij bombarderen verlaten gebieden van de IS, zij arresteren hoofdzakelijk Koerdische activisten, zij bombarderen de PKK en zelf een PYD dorp in Syrië.

Turkije is nu in oorlog. De chaos is uitgebroken. Zij is veroorzaakt door de politiek van de president! Zij zal Turkije in de dieperik sleuren. De president rekent er nu op dat hij zijn volledige presidentiële machten zal kunnen gebruiken in een oorlogssituatie. Een oorlogspresident dus! Daarna nieuwe verkiezingen.

Maar, het gevaar is niet denkbeeldig dat aanslagen zullen plaatsgrijpen over het ganse Turkse grondgebied, ook in de toeristische gebieden (een voorname bron van inkomsten in Turkije). De fascisten van de MHP en de president roepen op om verkozen parlementairen van de HDP hun mandaat te ontnemen. Wij gaan dus terug naar de negentiger jaren! Met aanslagen, illegale arrestaties, moorden en bommen. Triestig, omdat alles in het belang staat van één man, de omstreden president Erdogan.

Is dit artikel objectief? Neen, ik ben een oude syndicalist en linkse socialist. Maar alles wat ik schrijf kan ik ondersteunen met bewijzen. Ik ben voorstander van een links en democratisch Turkije met erkenning van alle volkeren en oplossing van de Koerdische kwestie. Democratie is echter meer dan etnische rechten, het zijn ook syndicale rechten, politieke rechten, afschaffing van de kiesdrempel, onafhankelijke rechtbanken, veroordeling van de corrupte politici. Maar zoals ik al zei, democratie is het meest ge- en misbruikte woord ter wereld. Laat ons hopen dat ik het totaal mis heb! Maar ik denk dat het totaal verkeerd aan het lopen is in dit land, ook mijn land!