Your cart is currently empty!
Tag: extreemrechts
-
Extreemrechts start offensief – antifascistisch antwoord nodig!
“Extreemrechts stoppen via strijd tegen asociaal beleid”. Betoging in Gent op 23 juni 2019. (Foto: Liesbeth) Extreemrechts gebruikt de verkiezingsoverwinning van het VB om zich herop te bouwen. Dat werd de voorbije zomer al duidelijk op sociale media, waar het VB voor 100.000 euro campagne voerde. Maar het bleek ook op straat met de ongeregeldheden tijdens Pukkelpop. Nu is er een aanzet om opnieuw over te gaan tot straatacties en provocerende meetings.
Door Geert Cool
Protest is nodig!
Aan de UGent en de VUB lukte het nog niet, maar in Leuven en Antwerpen zal Dries Van Langenhove wel aan de universiteit spreken. Dit is een jaar na de Pano-reportage die zijn vriendenclub ontmaskerde als een groep neonazi’s. Een jaar later zit de radicaliserende extremist Van Langenhove niet in de cel, maar in het parlement. Het is niet verwonderlijk dat extreemrechts zich gesterkt voelt! De meetings met Van Langenhove zijn niet de enige stap. Komende zondag is er in Antwerpen een betoging gepland met de uitdrukkelijke steun van het Vlaams Belang. Het gaat om een betoging tegen het cordon sanitaire en er werd meteen aangekondigd dat er mogelijk maandelijks zal betoogd worden. De bedoeling van extreemrechts is duidelijk: de eigen krachten opnieuw opbouwen en in de openbare ruimte in het offensief gaan. Bij alle vorige pogingen in deze richting kwam het uiteindelijk tot geweld en de ontwikkeling van neonazistische groeperingen.
Er is een stevig antifascistisch antwoord nodig op deze poging tot extreemrechts offensief. Dat kan doorheen acties en protest. Zo wordt vanavond geprotesteerd tegen de meeting van Van Langenhove aan de UA. Voorlopig is het initiatief in Antwerpen beperkt tot Blokbuster en ALS, maar we willen er bouwen aan een breder platform om volgende extreemrechtse acties niet zomaar te laten passeren. Bij de laatste verkiezingen is niet alleen het VB vooruitgegaan, ook radicaal links begint electoraal te scoren. Het zal niet volstaan om een links standpunt enkel bij verkiezingen te uiten. Straatprotest en brede campagnes zullen nodig zijn zodat links verder in het offensief gaat en de ruimte niet aan extreemrechts overlaat.
VB: Vals Belang voor werkenden en hun gezinnen
In ons protest moeten we ingaan tegen de pogingen van extreemrechts om zich een sociaal masker aan te meten. Voor de verkiezingen deed het VB zich voor als een ‘socialere’ versie van N-VA met standpunten die eisen als een hoger minimumpensioen en minimumloon leken te ondersteunen. Dit was slechts een masker. Na de verkiezingen sprak het VB niet meer over de pensioenen, lonen, koopkracht of dure prijzen in de rusthuizen. Enkel het racisme bleef over.
Sociale problemen zijn concreet. Zo staan er in Vlaanderen 150.000 mensen op de wachtlijsten voor een sociale woning. Er zijn slechts 150.000 sociale woningen beschikbaar. Het rechtse antwoord op dit probleem is om de samenstelling van de wachtlijst te veranderen: wie de taal niet goed genoeg spreekt, wordt naar achteren op de lijst geduwd. Anders gezegd: de concurrentie tussen wie het moeilijk heeft wordt opgevoerd. Een links antwoord daarentegen bestaat uit de bouw van nieuwe sociale woningen zodat de wachtlijsten weggewerkt worden.
Het VB heeft geen probleem met de asociale voorstellen in het Vlaams regeerakkoord. In Humo verklaarde Tom Van Grieken dat zijn partij de architect van het akkoord is, maar dat hij de slechte aannemers van CD&V en VLD niet vertrouwt bij de uitvoering ervan. In het regeerakkoord wordt onder meer vastgelegd dat de openbare diensten afgebouwd worden, dat De Lijn verder ondergraven wordt, dat het kindergeld afneemt vanaf het derde kind, dat de woonbonus verdwijnt, … Voor de tekorten in zorg, onderwijs of mobiliteit zijn er geen middelen. Daar heeft Van Grieken allemaal geen probleem mee. De poging tot sociale retoriek van voor de verkiezingen was effectief slechts een masker! Dat zagen we al meermaals: toen PVDA-kopstuk Hedebouw protesteerde tegen de wel erg royale afscheidspremie voor Bpost-CEO Thijs haastte VB-parlementslid Van Langenhove zich om Hedebouw af te kraken.
Het is een illusie te denken dat extra pestmaatregelen de tekorten in de sociale zekerheid kunnen oplossen. Die tekorten zijn niet het resultaat van de komst van nieuwkomers, maar van de miljarden die aan voornamelijk de grote bedrijven zijn uitgedeeld in de vorm van allerhande lastenverlagingen en vrijstellingen. Die miljardentransfer wordt niet in vraag gesteld door rechts of extreemrechts. De 360 euro die nieuwkomers voor hun verplichte inburgeringscursus moeten betalen, is slechts een pestmaatregel. Het zal maximaal een paar miljoen euro opbrengen, terwijl er miljarden verdwenen zijn uit de sociale zekerheid.
De beste manier om de valse argumenten van extreemrechts en rechts onderuit te halen, is door onze voorstellen en argumenten offensief naar voren te brengen. Campagnes zoals rond een hoger minimumloon (14 euro per uur of 2300 euro per maand) of een minimumpensioen van 1.500 euro per maand kunnen daar een grote rol in spelen. Als we dergelijke campagnes op straat en op de werkvloer voeren, kunnen we wijzen op wat de werkenden en hun gezinnen verenigt en maken we duidelijk waar het echte probleem zich bevindt: bij de hebzucht van de grote aandeelhouders en andere superrijken.
Onder een deel van de werkenden en jongeren is er een zeker pessimisme: VB en N-VA waren samen goed voor 40% van de stemmen en domineerden de voorbije maanden het publieke debat langs Vlaamse kant. Dat heeft uiteraard een impact op discussies op de werkvloer, onder familie of kennissen. Heel wat elementen van rechts, onder meer tegenover nieuwkomers, worden vlot overgenomen in die discussies. Maar het is mogelijk om deze te keren door terug te koppelen naar de sociale eisen die concreet zijn voor de meerderheid van de bevolking. Het actieplan de vakbonden eind 2014, bij het aantreden van de rechtse regering-Michel, toonde hoe het publieke debat in de richting van de belangen van de arbeidersbeweging kan gekeerd worden. Aangevuld met een sterkere linkse PVDA-stem in het parlement zou dit vandaag nog een grotere impact kunnen hebben. We zullen onze eisen niet afdwingen door er vriendelijk om te vragen bij de media of in de parlementen, we moeten onze strijd op straat en op de werkvloer organiseren om overwinningen af te dwingen. Dat is ook de beste manier om tegen extreemrechts in te gaan.
-
Extreemrechts provoceert, tijd dat links zich organiseert!
Protest tegen extreemrechts in juni De sterke score van het Vlaams Belang afgelopen verkiezingen vertaalt zich niet enkel in meer extreemrechtse parlementairen maar ook in een groeiend zelfvertrouwen van extreemrechts buiten het parlement. Racisten in Tongeren vielen een gekleurde man aan op het station, dreigbrieven in Aalst werden verstuurd aan buren met een buitenlandse origine maar ook Anuna De Wever en haar vriendinnen konden al kennis maken met de haat en het geweld van extreemrechts op Pukkelpop. Op Dour waren er tenten van extreemrechtse jongeren met slogans als “Pas de Wallons”, midden in Wallonië …
Artikel door Kenzo (Gent) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Na de zomer gaat het gewoon verder: aan de Gentse universiteit wil het Vlaams Belang Dries Van Langenhove terug binnen krijgen als spreker. Het extreemrechtse KVHV probeert te scoren door zijn vroegere voorzitter als posterboy uit te spelen. Een jaar na de ophefmakende Pano-reportage is de racistische, seksistische verspreider van neonazistisch materiaal op internet niet veroordeeld, maar zit hij in het parlement. De extreemrechtse studentenclubs zoals KVHV en NSV, die de ontwikkeling van ‘Schild & Vrienden’ aan de UGent faciliteerden, voelen zich hierdoor gesterkt.
Het grotere zelfvertrouwen van extreemrechts blijkt ook uit de beperkte heropleving van de Blood&Honour-omgeving rond Tomas Boutens, een groepje biernazi’s dat in 2006 ontmaskerd werd en (lichte) veroordelingen opliep wegens het organiseren van een gewapende groep neonazi’s in het leger. Op 15 september wilde Boutens in Brussel manifesteren. Ondanks een verbod – waarbij schandalig genoeg ook vreedzaam antifascistisch protest werd verboden – daagden enkele tientallen extreemrechtse activisten op die meteen opgepakt werden. Groepen als Blood&Honour groeien als het VB sterker staat: de neonazi-groep werd door jongeren van het VB in ons land opgericht in de nasleep van zwarte zondag 1991 en kende een ‘hoogtepunt’ begin deze eeuw, toen het VB recordscores behaalde.
Extreemrechts speelt in op de enorme onvrede onder brede lagen van de bevolking over de traditionele politiek. Een politiek van besparingen, verlaging van de koopkracht van de werkenden tegenover mooie fiscale cadeaus voor de multinationals en graaiende politiekers. Extreemrechts doet zich voor als ‘tegenstander’ van de traditionele politiek, maar verdedigt in essentie de belangen van diegenen die verantwoordelijk zijn voor dit systeem. Toen Raoul Hedebouw (PVDA) uithaalde naar de riante ontslagvergoeding van postbaas Koen Van Gerven, merkte Van Langenhove op dat die vergoeding van 500.000 euro normaal was! Extreemrechts probeert ons tegen elkaar op te zetten via racisme en seksisme, om op het einde van de dag de belangen van de superrijken te verdedigen.
Extreemrechts kan teruggedrongen worden door middel van mobilisatie zodat hun zelfvertrouwen ontnomen wordt en ze zich moeilijker kunnen organiseren. Extreemrechts heeft een parlementaire positie behaald, maar dit betekent niet dat ze vrij spel krijgen. Om extreemrechts duurzaam te bestrijden, moeten we ingaan tegen de voedingsbodem waar het op teert: de enorme ongelijkheid in de maatschappij en het asociale beleid. De verkiezingen hadden feitelijk maar één conclusie, mensen zijn dit beleid beu. Er is nood aan betaalbare huisvesting voor iedereen, meer en gratis openbaar vervoer, gratis en democratisch onderwijs, 14 euro minimumloon en een menswaardig pensioen.
-
Toenemende polarisatie. “Naast een verrechtsing onder jongeren zien we ook een ruk naar links”
De Actief Linkse Scholieren en Studenten waren deze zomer aanwezig op verschillende festivals om campagnes te voeren rond seksisme, extreemrechts en klimaat. We spraken met Mai en Arne van de ALS over het incident op Pukkelpop en hoe ALS jongeren wil organiseren rond deze thema’s.
ALS-leden waren aanwezig op tal van festivals afgelopen zomer. Hadden jullie een dergelijk voorval van extreemrechtse intimidaties en provocaties zoals op Pukkelpop gebeurde zien aankomen?
“Eigenlijk verbaast het niet. Pukkelpop is het hoogtepunt van een hele reeks extreemrechtse intimidaties tijdens het afgelopen festivalseizoen. Het zelfvertrouwen van Vlaams Belang Jongeren en Schild & Vrienden is enorm gesterkt na de verkiezingsresultaten. Vlaams Belang Jongeren verspreidden in het begin van het festivalseizoen de boodschap dat het tijd was om met Vlaamse vlaggen de ‘festivals terug te claimen’. Dat dat ‘terugclaimen van de festivals’ meer betekent dan enkel vlaggen ophangen, is ondertussen duidelijk: hun aanwezigheid ging gepaard met openlijke haat en geweld. Op Dour werden de Vlaamse Leeuwen vergezeld van pancartes waarop te lezen stond “Pas de Wallons”… Op Dranouter werd een stand van Campagne ROSA slachtoffer van vandalisme en ging een groepje extreemrechtse militanten over tot fysieke intimidaties tegenover onze activisten ter plekke. Op Pukkelpop gingen ze gewoon door met deze reeks aan intimidaties.”
Na het incident op Pukkelpop werden alle Vlaamse leeuwen van het festivalterrein gehaald. Wat denk je daarvan?
“Haat kan niet bestreden worden door vlaggen weg te halen. Integendeel, rechtse partijen grijpen het weghalen van vlaggen aan om zichzelf in een slachtofferrol te wentelen. Dit betekent niet dat we dit onbeantwoord mogen laten. Een raid zoals deze op Pukkelpop zat eraan te komen. Het maakt deel uit van de reeks bewuste intimidaties van extreemrechts op iedereen die anders denkt. Wanneer we de aanwezigheid van extreemrechts en hun symbolen willen bestrijden, moeten we in staat zijn om bij iedere intimidatie, provocatie of vorm van geweld te kunnen antwoorden met zo groot mogelijke mobilisaties. Op deze manier kunnen we hun vertrouwen ondermijnen. Want het is niet omdat extreemrechts duidelijker aanwezig is, dat hun ideeën aanvaard worden door bredere lagen.
“De indruk wordt soms gewekt alsof de meerderheid van de jongeren rechts zou zijn. Dit is een eenzijdige blik: naast een verrechtsing onder jongeren zien we ook een sterke ruk naar links. Een toenemende polarisatie onder jongeren is een internationaal fenomeen. Volgens de drie belangrijkste Franse peilingbureaus stemden in 2017 de Franse jongeren in de eerste ronde voor de uiterst linkse Jean-Luc Mélenchon (27 procent) en de extreemrechtse Marine Le Pen (23 procent). De nieuwe president Emmanuel Macron kwam bij de jongeren niet verder dan 20 procent in die eerste ronde.
“De houding van jongeren ten opzichte van politiek kan het best gekarakteriseerd worden als volgt: een groeiend ongenoegen over de politiek van het establishment en een zoektocht naar een alternatief op het status quo. Dit werd bevestigd door een peiling van Het Laatste Nieuws en VTM. Bij jongeren tussen 12 en 24 gaven 7 op de 10 van bevraagde jongeren aan dat ze geen vertrouwen hebben in de politiek. Jongeren geven aan niet vertegenwoordigd te zijn. Dit leidt tot een gevoel van onmacht: de helft van de jongeren (51%) geeft aan dat ze niet het gevoel hebben dat hun stem een verschil kan maken. In 2017 vroeg de internetenquête ‘Generation What’ aan zo’n half miljoen jongeren in Europa of ze bereid waren deel te nemen aan een opstand tegen de gevestigde orde. In Zuid-Europa én Frankrijk antwoordden meer dan 60 procent ‘ja’. In België antwoordde zo’n 40% positief.
“Dit sentiment werd geuit tijdens de klimaatbeweging, waar jongeren massaal in staking gingen. Evengoed werd er ongenoegen geuit via de stem van jongeren voor het Vlaams Belang. Die stemmen waren geen racistische of seksistische verklaringen, maar proteststemmen tegen de traditionele partijen en hun besparingen die aanvallen zijn op onze levensstandaard. De proteststem op het Vlaams Belang betekent dus geenszins een actieve steun voor het Vlaams Belang. De Schild en Vrienden jongeren en zij die dwepen met de Vlaams identiteit blijven een kleine minderheid. Ze hebben het voordeel sterker georganiseerd te zijn dan linkse jongeren, onder andere door een sterk uitgebouwde internetcultuur. Door de verkiezingsresultaten krijgen ze nu het vertrouwen om zich nog openlijker en brutaler te manifesteren: online en offline. Het zelfvertrouwen van extreemrechts kan rap ondermijnd worden, maar dan zullen linkse jongeren zich ook sterker moeten organiseren. Want de krachtsverhouding in de samenleving leunt helemaal niet naar rechts. Toen het Vlaams Belang aan de ingang van Pukkelpop Vlaamse vlaggen uitdeelde en een twintigtal Voorposters voor de ingang paradeerden met hun Vlaamse vlaggen, begonnen jongeren hen spontaan uit te jouwen tot ze het uiteindelijk moesten aftrappen.”
Hoe komt het dan dat zoveel jongeren hun ongenoegen en frustraties niet kwijt konden in de klimaatbeweging en op het Vlaams Belang stemden?
“Natuurlijk blijven de klimaatstakers een beperkt deel van de Belgische jongeren, voor jongeren in onzekere gezinssituaties is klimaat niet altijd de eerste zorg. In een interview in de Knack zei een leerkracht onlangs nog: “Als je ouders in een fabriek werken, wil je vooral dat ze open blijft. De vraag of die fabriek vervuilt, is minder belangrijk” (22 mei 2019).
“De populairste eis onder jongeren was ‘meer, beter en gratis openbaar vervoer’, toch werd deze niet opgepikt door Youth For Climate. Zo’n eis zou nochtans aan andere jongeren, die nog niet overtuigd zijn, tonen dat de klimaatstrijd ook in hun belang is. De zwakte van de klimaatbeweging is dan ook de zwakte van haar leiding, die dacht via samenwerking met bazen van grote bedrijven een klimaatbeleid op poten te kunnen zetten. Voor een klimaatactivist is dit een tegenstrijdige houding: het zijn net grote bedrijven die verantwoordelijk zijn voor het merendeel van de uitstoot. Sinds 1988 zijn de 100 meest vervuilende bedrijven verantwoordelijk voor 70% van de uitstoot. We moeten niet strijden met multinationals, maar net tegen hen en dit linken aan de strijd voor het behoud van jobs, degelijke lonen, veilige arbeidsomstandigheden en tegen het kapitalistisch systeem zelf. Youth For Climate wist zich door haar verzoenende houding naar grote bedrijven niet te distantiëren van de groene partijen, die opkomen voor taksen op gewone mensen en die de armste lagen het hardst treffen. Dit botste op een sterke afkeer. Enerzijds voor de neerbuigende houding van de media, politici en sommige professionele klimaatactivisten, die hen vertellen hoe ze hun levensstijl moeten aanpassen en anderzijds voor heel wat schrik dat een klimaatbeleid hoe dan ook asociaal zou zijn.
“Jongeren zouden aan de hand van comités op stedelijk en schoolniveau democratische discussies moeten hebben over het type eisen dat de beweging naar voren schuift. Op die manier hangt de stem van de beweging niet af van wat er bij de top van Youth For Climate wordt beslist en vervolgens via de media gecommuniceerd wordt.”
In de Standaard (16/08) werd gesproken over een toename van seksuele intimidatie op de festivalweides. Is het niet tegenstrijdig dat Vlaams Belang jonge meisjes intimideert en Vlaams Belang zich tegelijk profileert rond de strijd tegen seksuele intimidatie en geweld?
“Eén vrouw op zes is slachtoffer van seksuele pesterijen op festivals. Het is niet verbazend dat onveiligheid voor jonge vrouwen een belangrijk thema is. Vlaams Belang probeert zichzelf voor te doen als een voorloper in de strijd tegen seksueel geweld. Dat doen ze door op te komen voor meer veiligheid, te eisen dat er harder opgetreden wordt tegen daders van seksueel geweld en te strijden tegen migratie. Ze slagen er vooral in hun verhaal te verkopen door de afwezigheid van een sterke beweging rond dit thema. Maar ook omdat de linkerzijde zich beperkt tot symbolisch maatregelen en vaak enkel politieke correctheid predikt. Geloofwaardigheid winnen wordt dan natuurlijk erg moeilijk met een programma waarin reële verandering afwezig is. Toch is voor veel jonge vrouwen het vrouwonvriendelijk karakter van het Vlaams Belang heel erg duidelijk.”
“Hoe hard het Vlaams Belang ook mag beweren seksisme te willen tegengegaan, niets hield hen tegen Dries Van Langenhove als lijsttrekker te lanceren. Van Langenhove werd bekend door de Pano-reportage over Schild en Vrienden die heel wat ophef veroorzaakte. Daarin was te zien hoe hij en zijn volgelingen seksistische memes die verkrachtingen verheerlijken hilarisch vinden en ook niet vies zijn van gedweep met nazisme. Niet alleen rechtse internetcultuur banaliseert seksueel geweld, maar ook de beelden die we dagelijks te zien krijgen via de media, reclame -en porno industrie. Er worden enorme winsten gemaakt onder het kapitalisme op het vrouwenlichaam door het te reduceren tot een lustobject en marktwaar. Hiertegen willen we in actie komen! We willen strijden voor meer investeringen in sensibilisering via onderwijs, de openbare ruimte en op de festivalweide. Personeel op festivals, maar ook bus- en treinbegeleiders, medisch personeel, opvoeders, … zouden opgeleid moeten worden rond preventie en beheer van agressie en dagdagelijks seksisme.
“Het is trouwens een leugen dat vooral migranten daders zouden zijn van seksueel geweld. Volgens het instituut voor gelijkheid voor mannen en vrouwen, is drie van de vier daders van seksueel misbruik tegen volwassenen een bekende. Volgens Sensoa is de dader in bijna de helft van de gevallen een (ex-)partner (46,7%). Bij minderjarigen is de dader vaakst een familielid of huisgenoot (24,9%) of een kennis (24%). In slechts 16,6% van de gevallen is de dader een onbekende.
“Financiële afhankelijkheid is een grote reden waarom vrouwen vaak niet weg kunnen uit gewelddadige thuissituaties. Een strijd voor betere jobs, betaalbare kinderopvang, meer sociale huisvestigingen, vluchthuizen en gepaste begeleiding in de wijken en op de scholen om slachtoffers te helpen is daarom noodzakelijk. Het Vlaams Belang komt in woorden op voor een verhoging van het minimumloon- en pensioen, maar toch stemde de partij tegen het voorstel om het minimumloon in alle Europese landen op te trekken. Strijden voor de emancipatie van vrouwen staat haaks op rechts conservatieve beeld over vrouwen, waar abortus een misdaad is of waar enkel het heteronormatieve gezin met traditionele rollenpatronen als normaal beschouwd kan worden.”
Om af te sluiten: wat is de boodschap die jij vandaag aan jongeren zou willen meegeven?
“Het voorbije jaar heeft een enorme indruk nagelaten op jongeren. Ondanks een historische beweging werden er geen verandering bekomen. Dit zorgt vandaag voor demoralisatie onder bepaalde delen van de beweging. Maar voor de toekomst van de klimaat- en andere bewegingen is dit een belangrijke les. Het is pas wanneer werkenden mee het werk neerleggen dat de kracht van dit systeem uitgedaagd wordt.
“Ik zou jongeren aanmoedigen lid te worden van de Actief Linkse Scholieren en Studenten. We zijn een jongerenorganisatie die de strijd van jongeren systematisch linkt aan de strijd van werkenden. Want als het nu gaat over seksisme, extreemrechts, degelijke jobs of klimaat: dit is allemaal verbonden met het systeem. In een samenleving waar alles draait rond het maken van winst op korte termijn en de acht rijksten evenveel bezitten als de armste helft van de wereldbevolking, is het onmogelijk tegemoet te komen aan de huidige problemen.
“Wereldwijd zien we een groeiende zoektocht onder jongeren en werkenden naar alternatieven op dit systeem. In de Verenigde Staten komt dit het sterkst tot uitdrukking. Volgens een peiling van Gallup blijkt dat steeds meer kiezers – vooral bij jongeren –socialisme beter vinden dan kapitalisme. Bij kiezers tussen 18 en 29 jaar scoort socialisme 57%, tegenover 47% voor het kapitalisme. Dit wil niet zeggen dat er een helder of eenduidig idee is wat een socialistische samenleving inhoudt. Toch onthalen we dit als een heel positieve stap vooruit en willen we met jongeren in discussie treden over wat socialisme volgens ons betekent. Wij denken dat de sleutelsectoren van de economie onder democratische controle van de werkenden moeten komen te staan en dat op deze manier de economie gepland kan worden in functie van de noden van de meerderheid van de bevolking.”
-
Extreemrechts in Europa: wanhoop levert geen sociale vooruitgang op
Onze Oostenrijkse zusterpartij SLP in actie tegen de regering-Kürz met slogans als “Regering wegstaken” en “Jobs, sociale woningen voor iedereen.” Het Rassemblement National van Marine Le Pen en de Lega van Salvini werden bij de Europese verkiezingen de grootste partijen in Frankrijk en Italië. Net als andere extreemrechtse krachten doen ze zich voor als een ‘sociale kracht’ die voor het ‘eigen volk’ het verschil kan maken. Dat is een leugen: waar extreemrechts aan de macht deelneemt, breekt het niet met het besparingsbeleid op de kap van de gewone werkenden en hun gezinnen. De sociale beloften worden niet waargemaakt, de repressie en brutaliteiten tegen migranten en andersdenkenden daarentegen wel.
Artikel door Geert Cool, uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Gevaar
Om bredere steun te vinden, moet extreemrechts aansluiting vinden bij wat onder bredere lagen van de bevolking leeft. Dat is de enige reden waarom sociale eisen verdedigd worden. Nieuw is dat niet: de fascisten in Duitsland en Italië deden het ook al. Zoals de Duitse socialiste Clara Zetkin in 1923 opmerkte, combineerden de fascisten “een schijnbaar revolutionair programma dat op uiterst slimme wijze aansluit bij de stemmingen, de belangen en de eisen van brede sociale massa’s, met het gebruik van brutale en gewelddadige terreur.” De sociale retoriek werd zodra het mogelijk was opgeborgen, waardoor enkel de terreur overbleef.
Vandaag ontbreekt het extreemrechts aan de actieve massabetrokkenheid die kenmerkend was voor de Duitse nazi’s en de Italiaanse fascisten. Hierdoor zijn ze niet in staat om terreur op eenzelfde schaal te organiseren, maar elke versterking van het zelfvertrouwen leidt tot een toename van geweld. In Italië waren er in 2018 minstens 126 gerapporteerde gevallen van racistisch geweld, tegenover 46 in 2017 en 27 in 2016. In de eerste twee maanden na de verkiezingsoverwinning van de Lega waren er 12 racistische schietincidenten, twee moorden en 33 gevallen van fysiek geweld tegen migranten. Minister Matteo Salvini moedigt extreemrechtse knokploegen, zoals die van CasaPound (dat zichzelf omschrijft als voorstander van het ‘fascisme van de 21e eeuw’), aan om kampen van Roma-zigeuners aan te vallen.
De mate waarin knokploegen ruimte krijgen, hangt af van de krachtsverhoudingen. Het antwoord van de arbeidersbeweging op extreemrechts is dan ook van essentieel belang. Als dat er niet komt, wordt telkens een stap verder gegaan. De brede passieve steun voor extreemrechts, vooral op basis van sociale wanhoop en woede, leidt nog niet tot dezelfde actieve betrokkenheid zoals in de jaren 1920 en 1930 (na het mislukken van het revolutionaire proces). Maar we laten best geen ruimte om het zo ver te laten komen.
Verwachtingen niet ingelost
Salvini beloofde voor de Italiaanse verkiezingen dat hij de asociale pensioenhervormingen van de vorige regeringen zou terugtrekken en de pensioenleeftijd zou verlagen. Een voorstel om dat te realiseren, werd in december grondig aangepast omdat de Europese Commissie niet instemde met een begrotingstekort. In plaats van de algemene pensioenleeftijd te verlagen, werd deze aangepast voor wie een voldoende lange loopbaan heeft (van toepassing op enkele tienduizenden in de industrie in het noorden van het land). Wie met leeftijd en loopbaan samen aan het quotum van 100 komt (bijvoorbeeld 62 jaar oud en 38 jaar loopbaan), kan op pensioen. Al de rest moet tot 67 blijven werken. Voor de afgezwakte maatregel wordt 3,9 miljard euro voorzien, onder meer gefinancierd door een omvangrijk privatiseringsprogramma waarbij voor 18 miljard euro aan publieke bezittingen worden verkocht. Tot wat privatiseringen leiden, werd eerder duidelijk met de ramp van de ingestorte brug in Genua. Privatisering van de infrastructuur leidt tot gebrekkig onderhoud en uiteindelijk tot rampen. De werkenden betalen met andere woorden meer dan wat ze langs de andere kant als ‘sociale verworvenheid’ krijgen: het is achteruitgang verpakt als vooruitgang.
De sterke score van de Lega maakt dat de druk op Salvini toeneemt om de sociale beloften waar te maken. Dat is niet mogelijk onder de huidige neoliberale orde, wat onvermijdelijk leidt tot een confrontatie met de EU maar ook met een belangrijk deel van het Italiaanse establishment. De enige kracht in Europa die deze confrontatie kan winnen, is de georganiseerde arbeidersbeweging met een internationalistisch en socialistisch programma. Dat is uiteraard niet wat Salvini voor ogen heeft, waardoor ook hij uiteindelijk buigt voor het besparingsdogma. Dit leidt tot polarisatie in de samenleving, met een opgang van gewelddadige extreemrechtse groepen maar ook met een toename van antiracistisch protest en arbeidersstrijd (met zelfs een staking van dokwerkers in Genua tegen een Saoedisch schip met wapens voor de oorlog in Jemen).
Aanvallen op werkende bevolking
Als de druk voor een breuk met het besparingsbeleid afneemt, komt het ware gezicht van extreemrechts ook op sociaaleconomisch vlak naar buiten. Dit zagen we in Oostenrijk waar de extreemrechtse FPÖ (Vrijheidspartij van Oostenrijk) een regering vormde met de conservatieve ÖVP (Oostenrijkse Volkspartij). Een van de eerste maatregelen van die regering was om de arbeidstijd verder te flexibiliseren met de mogelijkheid om 12 uur per dag te werken. Correcter gezegd: om de bazen de mogelijkheid te geven om de werkenden daartoe te dwingen.
De toegang tot de macht werd door de FPÖ bovendien gebruikt om bevriende Russische oligarchen toegang te geven of te beloven tot lucratieve overheidscontracten. Terwijl rijke maffiosi cadeaus kregen, moesten de werkenden en hun gezinnen neoliberale aanvallen op hun werkomstandigheden slikken. Het maakt duidelijk welke belangen extreemrechts echt verdedigt.
Het Ibiza-schandaal met de uitgelekte beelden van FPÖ-leider Heinz-Christian Strache die met dubieuze Russische figuren asociale plannen smeedde, leidde tot het ontslag van de partijvoorzitter en de val van de regering, maar de achteruitgang van de FPÖ in de Europese verkiezingen bleef beperkt. Bij de vorige regeringsdeelname van de FPÖ was dat anders: een massale beweging tegen de aanvallen op de pensioenen door de regering van FPÖ en ÖVP zorgde in de verkiezingen van 2004 voor een fameuze afstraffing van extreemrechts. Kortom: sociale strijd is het beste antwoord op extreemrechts omdat het doordringt tot de voedingsbodem ervan.
De voorbeelden van Italië en Oostenrijk zijn ook bij ons belangrijk: VB-voorzitter Van Grieken omschreef zowel Salvini als Strache meermaals als zijn politieke voorbeelden. Laten wij lessen trekken uit het verzet ertegen.
-
Campagne ROSA: niet treuren, maar het verzet organiseren!
Trump, Bolsonaro, Erdogan, Poetin – rechts en extreemrechts populisme bedreigen vrouwenrechten
De nieuwe doorbraak van het Vlaams Belang is een feit. Met 18% van de stemmen in Vlaanderen is het VB de tweede grootste partij na de N-VA, waarvan het een pak stemmen binnenhaalde. Dries Van Langenhove van Schild en Vrienden zal binnenkort zetelen in het federale parlement.
Antiracisten zullen zich moeten organiseren om in te gaan tegen de te verwachten gevolgen van deze opgang die het zelfvertrouwen van de reactionaire troepen van VB en Schild en Vrienden een nieuwe impuls geven. Maar niet alleen migranten en linksgezinde jongeren moeten zich voorbereiden op de nieuwe strijd. Anti-feminisme is een vast onderdeel van het nieuwe extreem- en populistisch rechts, zoals het dat ook was in het fascisme onder Mussolini en Hitler.
Alt-right, Schild en Vrienden,… – Oude wijn in nieuwe zakken
De ondertussen beruchte Pano-reportage over Schild en Vrienden (september 2018) deed heel wat jongeren schrikken: het bestaan zelf van zulk ideeëngoed was lange tijd verborgen door de electorale verschuiving van VB naar N-VA. Waar het VB zich in zijn vorige glorieperiode vooral richtte op racisme, in navolging van het succesvolle profiel van het Franse FN, toen nog onder leiding van Jean-Marie Le Pen, werd in de reportage van S&V duidelijk dat anti-feminisme een belangrijk onderdeel was van het ideeëngoed. Hun ranzig en brutaal seksisme wordt in een “humoristisch” kleedje verpakt, maar extreemrechts kan niet verbergen dat het vrouwen slechts een zeer kleine rol in de samenleving toebedeelt, de klassieke “moeder en/of hoer”-rol.
Het toont vooral het verschil in periode. In de jaren ’90 zat de vrouwenbeweging in het slop met een dominant post-feminisme dat alle vrouwenorganisaties had aangetast, vandaag worden de jonge opvolgers van Filip Dewinter en co geconfronteerd met een nieuwe feministische golf. Zoals in andere landen zoals de VS, Brazilië of Polen speelt anti-feminisme vandaag een prominentere rol in de populistisch en extreemrechtse beweging. Vrouwenrechten zijn vandaag opnieuw een belangrijk element geworden in de wereldwijde polarisatie tussen links en rechts.
In landen waar rechtse populistische figuren zoals Trump en Bolsonaro – of Orban, Poetin en Erdogan – aan de macht kwamen, worden essentiële vrouwenrechten opnieuw in vraag gesteld. Zo wordt het recht op abortus steeds meer ingeperkt, maar ook allerlei wettelijke bepalingen die in het verleden verkregen werden door de vrouwenbeweging, zoals de erkenning als misdaad van partnergeweld en verkrachting binnen het huwelijk, komen onder zware druk te staan. Het toont de gevaren voor vrouwen van deze ontwikkeling, maar ook de nood aan het zich organiseren voor de strijd. En die strijd is zeker niet op voorhand verloren.
De opgang van nieuw rechts niet onderschatten – maar we kunnen winnen!
In Polen en Spanje hebben in het recente verleden rechtse regeringen pogingen ondernomen om het recht op abortus verder te ondergraven, maar massaal verzet heeft hen teruggedrongen. Nieuwe pogingen zullen zeker komen, maar massa-mobilisatie kan hen opnieuw dwingen gas terug te nemen. Het toont wat Campagne ROSA van bij haar ontstaan zegt: in dit kapitalistisch systeem zijn vrouwenrechten nooit definitief verworven. Wanneer de strijd gaat liggen en wanneer het de populistisch rechtse figuren goed uitkomt om de aandacht af te leiden van hun asociale politiek die de grote meerderheid van de werkende bevolking raakt, zullen vrouwenrechten opnieuw de schietschijf worden, naast rechten voor migranten en vluchtelingen, LBTQI-gemeenschap, nationale en religieuze minderheden, etc.
Een belangrijke les die we uit de geschiedenis moeten trekken, is dat het belangrijk is onze echte bondgenoten te kennen. Dat zijn niet de vrouwelijke politici uit de burgerlijke partijen, die met de mond een zeker feminisme belijden, maar met de daad de mogelijkheden voor emancipatie voor grote lagen vrouwen verder inperken. Dat gebeurt door het stimuleren van een jobaanbod met lage lonen die onafhankelijk leven nauwelijks toestaan, zeker als met dat loon ook kinderen moeten worden opgevoed, of de verdere afbouw van de sociale uitkeringen, terwijl anderzijds de kost van huisvesting en essentiële diensten en voorzieningen steeds verder de pan uitswingen, ook al als gevolg van de politiek van diezelfde burgerlijke partijen.
Malcolm X’s beroemde uitspraak dat er geen kapitalisme kan bestaan zonder racisme is evengoed toepasbaar op seksisme en vrouwenonderdrukking, zoals het dat ook op nationale onderdrukking is. In het kapitalistisch systeem bepaalt een zeer kleine onproductieve minderheid wat en hoe er geproduceerd wordt en wie er toegang toe heeft. Het gedachtegang is daarbij niet hoe de samenleving hiermee verder kan vooruitgaan, maar enkel hoe ze hun eigen winsten en kapitaal kunnen doen groeien.
In dit systeem kan – en moet zelfs – economische groei gecombineerd worden met een reële achteruitgang van de levensstandaard van de meerderheid van de bevolking. Als we de geschiedenis van de laatste 100 jaar bekijken, is dit de regel, terwijl de naoorlogse bloeiperiode met een toenemende groei in de algemene levensstandaard in de westerse wereld de uitzondering is. En zelfs toen werd dit enkel verkregen door massale strijd van de werkenden voor hun deel van de koek – en bovendien met een toenemende imperialistische uitbuiting van de rest van de wereld, wat uitgebreide migratiestromen op gang bracht en brengt.
De echte bondgenoten van de vrouwenbeweging waren toen – en nu! – eerst en vooral de arbeidersbeweging en de andere groepen in de samenleving die specifieke onderdrukking ondergaan. We kunnen winnen als we onze krachten bundelen met die andere onderdrukte en gediscrimineerde groepen in de samenleving: migranten en sans-papiers, LGBTQI-militanten en vooral de in ons land zeer talrijke en bovendien groeiende groep van vakbondsactivisten. De oorsprong van alle vormen van onderdrukking ligt immers in de aard van het systeem zelf: de onderdrukking en uitbuiting van de meerderheid van de bevolking door een minderheid die haar winsten van hogere waarde inschat dan de noden van de samenleving als geheel.
Activeer je, organiseer je, vecht voor een politiek alternatief op populistisch en extreemrechts én op de traditionele burgerlijke partijen
Wie gechoqueerd was bij het bekijken van The Handmaid’s Tale, moet beseffen dat het niet allemaal pure fictie was, maar gebaseerd op historische reële maatregelen tegen vrouwen die genomen werden door fascistische regimes als dat van Mussolini in Italië of Hitler in Duitsland. Vrouwen werden door deze regimes uit publieke functies en uit het productieve leven geweerd, geleidelijk, maar ook schoksgewijs door bijvoorbeeld het verwijderen van vrouwen uit de openbare diensten. Op die politiek werd gedeeltelijk teruggekomen om het tekort aan arbeidskrachten voor de oorlogsproductie op te vangen, maar de lonen van vrouwen waren slechts 50 of 60% van die van mannen. Vrouwen werden ook geweerd uit hoger onderwijs, behalve de nieuw opgezette opleiding voor huishoudkunde en uitgesloten van een reeks opleidingen in het secundair onderwijs. Vrouwen werden niet geacht een publieke rol te spelen en moesten dus ook geen vaardigheden aanleren om dat te doen.
Vrouwen werden als broedmachines gezien, enerzijds met stimulerende maatregelen om vrouwen aan te zetten meer kinderen te krijgen (wat nu ook door de Lega in Italië hernomen werd) maar anderzijds ook met gedwongen “productie” van kinderen in de Lebensborntehuizen. Arme vrouwen, ongehuwde toekomstige moeders, vrouwen met Arische kenmerken maar met “foute” ideeën, werden er gedwongen te bevallen en hun kinderen af te staan. In landen als Spanje onder Franco of in de Latijn-Amerikaanse dictaturen werden kinderen van socialisten en communisten afgenomen van hun ouders om doorgeschoven te worden naar gezagsgetrouwe gezinnen, in die gevallen met de uitdrukkelijke hulp van de katholieke kerk.
Om duidelijk te zijn: dat staat niet voor morgen op de agenda. De stemmen voor het VB drukken geen algemene steun uit voor dergelijke ideeën, maar eerder een verwerpen van de traditionele burgerlijke partijen. De laatste jaren van brede syndicale mobilisaties, maar ook de groeiende mobilisaties van mensen-zonder-papieren, vrouwen, LGBTQI-gemeenschap, … tonen aan dat we niet zomaar kunnen spreken over “verrechtsing”, maar dat een proces van polarisatie plaatsvindt. Dat is ook duidelijk geworden door het feit dat de nieuwe doorbraak van het VB er komt samen met een doorbraak van de PVDA, die niet alleen haar aantal verkozenen sterk heeft zien toenemen, maar ook voor het eerst in het hele land verkozenen naar het parlement kan sturen.
Om echt te kunnen wegen, zullen die verkozenen zich echter niet kunnen beperken tot een parlementaire rol. Indien de parlementsleden van de Socialist Party in Ierland, die aan de basis liggen van het opbouwen van Rosa, zich zouden gehouden hebben aan het indienen van wetsvoorstellen om het verbod op abortus af te schaffen, zouden Ierse vrouwen vandaag nog steeds naar het buitenland moeten reizen om abortus te plegen. Het gebruiken van hun positie om massastrijd te stimuleren en te organiseren is essentieel om overwinningen te boeken en de (extreem-)rechtse krachten terug te slaan. Als de parlementairen van de PVDA die rol spelen, zullen ze op de steun van Campagne ROSA kunnen rekenen.
We zullen hierop echter niet wachten, maar ons de komende weken en maanden inzetten – samen met Blokbuster en Actief Linkse Studenten – om actief op zoek te gaan naar jongeren en werkenden om acties en campagnes op poten te zetten om het VB de pas af te snijden. Iedereen die hieraan wil bijdragen, is meer dan welkom. Don’t mourn, organise!
-
Na zwarte zondag: actie tegen racisme en extreemrechts!
- No Pasaran! VB = Vals Belang voor werkenden en hun gezinnen. Actieve strijd voor sociaal beleid is nodig!
- Actie in Gent: dinsdag om 18u aan de Stadshal. Ook actie in Brussel
De asociale regering-Michel/De Wever is zwaar afgestraft. Het Vlaams Belang heeft op het ongenoegen ingespeeld en scoort de grootste verkiezingsoverwinning sinds 2004. Voor velen is het een schok dat de extreemrechtse bende van Tom Van Grieken en Dries Van Langenhove dit resultaat kon neerzetten.
Velen zijn verontwaardigd en kwaad. Zij kennen het Vlaams Belang en Schild & Vrienden als gewelddadige racisten die voor een asociaal beleid van haat en verdeeldheid zijn. De partij probeerde zich voor te doen als een ‘sociaal alternatief’ op N-VA, maar de stoottroepen van Van Langenhove en Van Grieken waren de afgelopen jaren vooral in de weer tegen wie actief inging tegen het beleid van de regering-Michel/De Wever. Terwijl vakbondsleden en jongeren protesteerden tegen de aanvallen op pensioenen, hoger inschrijvingsgeld, gebrek aan klimaatmaatregelen, … waren Van Langenhove en co bezig met haatgroepen op internet.
Er zijn verschillende redenen voor de nieuwe zwarte zondag. Natuurlijk hebben Theo Francken en zijn N-VA racisme genormaliseerd, wat het pad voor het Vlaams Belang geëffend heeft. Maar er is meer aan de hand: de traditionele partijen hebben hun geloofwaardigheid verloren. Na jaren van besparingen en aanvallen op onze levensstandaard, zijn CD&V, N-VA, Open VLD en SP.a afgestraft. Er werd gezocht naar iets anders en dat is waar het Vlaams Belang in beeld kwam. Met verzet tegen het rekeningrijden en nadruk op de eis om de pensioenleeftijd terug op 65 jaar te brengen, deed het VB zich voor als een sociale partij. Dat is slechts imago: zodra er moet gestemd worden over zaken als hogere minimumlonen of tegen een loonwet die onze levensstandaard gijzelt, staat het VB niet aan de kant van de gewone werkenden. Gelukkig is er ook een doorbraak van de PVDA die nu ook in Vlaanderen de eerste zetels binnenhaalt. Dat is belangrijk om de strijd voor degelijke jobs, hogere lonen en uitkeringen, goede pensioenen, betaalbare huisvesting, ambitieuze klimaatmaatregelen, … een politieke stem te geven. Dat is overigens ook de beste manier om extreemrechts te stoppen. Op veel werkplaatsen hoorden we dat collega’s twijfelden tussen VB en PVDA.
Don’t mourn, organise! Er is stevig verzet nodig tegen extreemrechts, maar ook tegen het asociaal beleid dat aan de basis ervan ligt. Door antifascistisch verzet moeten we duidelijk maken dat het wat ons betreft ‘No Pasaran’ is: we zullen geen duimbreed ruimte aan extreemrechts laten. We moeten ons organiseren zodat de racisten en neofascisten van het Vlaams Belang (en aanverwante groepen zoals de neonazi’s van Schild&Vrienden) geen vertrouwen hebben om op straat te komen, zich te organiseren en hun haat in de praktijk te brengen. Antifascistisch verzet is nodig om te vermijden dat deze score leidt tot aanvallen en geweld op migranten, andersdenkenden en vakbondsactivisten. Alleen consequente, sterke antiracistische mobilisaties, met een programma en acties die onze eisen en bekommernissen even vastberaden verdedigen als onze levenstandaard de afgelopen jaren onder vuur lag, kunnen extreemrechts terug in het defensief duwen.
We verzamelen dinsdag 28 mei onder de Stadshal in Gent voor een eerste mobilisatie. We willen laten zien dat de meerderheid van de mensen walgt van de haat en het racisme van Vlaams Belang en consorten. Doe mee, organiseer mee de strijd tegen racisme en extreemrechts!
Er is dinsdag ook een actie in Brussel van de coalitie ‘Stand Up’: facebook evenement
-
Extreemrechts en rechts populisme gedijen onder aftakelend kapitalisme. Enkel de arbeidersbeweging kan hen stoppen!
Betoging tegen Schild en Vrienden eind september in Gent. Foto: Liesbeth “De oude wereld ligt op sterven. De nieuwe wereld laat nog op zich wachten. En in deze schemerzone ontstaan monsters.” Zo omschreef de Italiaanse marxist Antonio Gramsci de crisis van het kapitalisme honderd jaar geleden. Het past bij de huidige situatie: de autoriteit van alle instellingen raakt steeds verder ondermijnd, dit leidt tot politieke crisissen waarin monsters als Salvini, Trump of Bolsonaro opstaan. Waar komen deze extreemrechtse figuren vandaan, wat is hun kracht en hoe kunnen we hen bestrijden?
Artikel door Geert Cool uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Systeem in crisis
Tien jaar na de grote recessie kende het kapitalisme een zeker herstel, voornamelijk op basis van middelen die door overheden in de economie gepompt werden. Het heeft geleid tot een verdere verdieping van de kloof tussen arm en rijk: een kleine toplaag ging met het ‘herstel’ lopen, terwijl de overgrote meerderheid van de bevolking onder het besparingsbeleid gebukt ging. Bovendien dreigen nu opnieuw donkere wolken boven de wereldeconomie.
Het kapitalisme slaagt er steeds minder in om de indruk te wekken dat alles beter wordt en wij er met zijn allen op vooruitgaan. Tegen deze achtergrond staat het vertrouwen in het systeem en alles wat ermee geassocieerd wordt op een dieptepunt. Alle gevestigde instellingen- politieke partijen, het gerecht, de massamedia, … – ondervinden dit in verschillende gradaties.
Een systeem in crisis brengt de bijhorende politieke leiding voort. Politieke formaties die decennialang bestuurd hebben, maken plaats voor nieuwere en instabielere krachten. Voor het establishment is dat een probleem: met die oude partijen verdwijnt ook know-how om de belangen van de heersende klasse te dienen, terwijl nieuwe figuren als Trump onberekenbaar zijn.
De aftakeling van de traditionele partijen gebeurt soms aan een duizelingwekkend tempo. Kijk naar het sociaaldemocratische PASOK in Griekenland: tien jaar geleden was dit een betrouwbare factor voor de kapitalisten en kon de partij met 44% een regering vormen, vandaag is PASOK opgegaan in een ‘brede’ centrumlinkse alliantie die in alle peilingen onder de 10% blijft. Dat is natuurlijk een extreem voorbeeld, maar ook bij ons is er een geleidelijke Pasokificatie van de traditionele partijen. Eén voorbeeld: in oktober haalden de drie traditionele partijen (CD&V, VLD en SP.a) in het Antwerpse district Deurne samen net geen 20%.
Klassenstrijd
De autoriteit van de instellingen van het establishment verdwijnt, maar dit betekent niet automatisch dat er een einde komt aan alle vooroordelen waarop het bewind van de elite gebaseerd is. De afgelopen decennia was er een sterke individualisering: niets was nog een maatschappelijk probleem, we werden allemaal individuen (die naar exact dezelfde inhoudsloze televisieprogramma’s kijken en inkopen doen bij dezelfde ketens in quasi identieke winkelstraten). Dat was onderdeel van het neoliberale dogma dat er niet zoiets als een samenleving bestaat.
Dit dogma moet ons laten geloven dat we als werkende klasse geen specifieke plaats in de samenleving innemen en vooral dat er niet zoiets als klassenstrijd bestaat. Wie zijn tegenstander kan laten geloven dat er geen strijd is, kan die gemakkelijker winnen. Zoals miljardair Warren Buffet in 2005 opmerkte: “Er is uiteraard een klassenstrijd, maar het is mijn klasse, die van de rijken, die de strijd voert. En we zijn aan het winnen.” Geholpen door de nederlagen van de arbeidersklasse in de jaren 1990 kwamen de kapitalisten hier mee weg. Zodra er voorzichtige pogingen zijn om terug te vechten, schreeuwen liberalen als Gwendolyn Rutten over “klassenhaat.” Enkel het stilzwijgend aanvaarden van de eenzijdig door kapitalisten gevoerde klassenoorlog is vanuit het liberale oogpunt ‘verzoenend.’
Bij afwezigheid van collectieve antwoorden vanuit de arbeidersbeweging zoeken veel mensen de reden voor hun dalende levensstandaard bij de komst van vluchtelingen, de rol van corrupte politici, … Daar spelen rechtse populisten op in, vaak met overweldigende resultaten in verkiezingen. Bolsonaro in Brazilië is er het meest recente voorbeeld van. Het falen van de officiële ‘linkerzijde’ onder Lula heeft de deur opengezet voor een monsterscore van Bolsonaro. We zullen daar niet op antwoorden door de reële tekorten en spanningen te negeren. Evenmin zal het gebeuren door vertrouwen te stellen in diegenen wier beleid ertoe geleid heeft. We moeten alternatieven vanuit de arbeidersbeweging verdedigen.
Verrechtsing?
Bij de aankondiging van de nieuwe coalitie van SP.a en PVDA in Zelzate verklaarde PVDA-schepen Geert Asman: “In een klimaat van verrechtsing, waarbij rechts en extreemrechts vooruitgaan, slagen we erin om in Zelzate als linkse partij een dam op te werken tegen rechts.” Dit horen we wel meer, ook in vakbondskringen wordt wel eens gesproken over een klimaat van verrechtsing. Het is echter geen volledig of correct beeld: rechts en extreemrechts scoren door het afwijzen van de bestaande partijen, niet door een groeiende steun voor een rechts beleid van cadeaus aan de grote bedrijven en aanvallen op de sociale zekerheid. Bovendien maakt collectieve strijd het moeilijker voor rechts. Dit zagen we ook in Vlaanderen bij de gemeenteraadsverkiezingen: globaal verloor rechts terrein.
In de VS waren er in 2018 meer stakingen dan in de voorgaande jaren. De Braziliaanse kiezers stemden voor propere handen en een sterke man, maar zijn gekant tegen aanvallen op de pensioenen of privatiseringen. Er is geen actieve steun voor een uiterst rechts beleid van harde neoliberale maatregelen gekoppeld aan autoritair bewind. Dat maakt het voor extreemrechtse politici nodig om haat en vooroordelen tegen vluchtelingen te stimuleren of om de hypocrisie en beperkingen van gevestigde politici te benadrukken. Daar kunnen ze mee scoren, met hun eigen asociale agenda is dat veel moeilijker.
Sommigen omschrijven Bolsonaro of Trump ten onrechte als fascisten. Niet dat we eraan twijfelen waar Trump en Bolsonaro in de jaren 1930 politiek zouden gestaan hebben… Maar hen nu als fascist bestempelen gaat voorbij aan de afwezigheid van een actieve massabasis die bereid is om op gewelddadige wijze een fascistisch beleid op te leggen. Fascistische groepen voelen zich gesterkt door die rechtse politici, maar als ze offensiever naar buiten komen, leidt het al gauw tot massamobilisaties die hen terug in het isolement dwingen. We zagen dit met alt-right na het geweld op een betoging in Charlottesville in de zomer van 2017. Het fascisme in Italië of nazi-Duitsland was in staat om een einde te maken aan arbeidersorganisaties. Vandaag is dat niet aan de orde van de dag, er is integendeel in de VS net een opgaande fase van arbeidersstrijd. Waar extreemrechts te ver gaat, vervult het eerder de functie van de zweep van de contrarevolutie die massabewegingen opwekt. We moeten daar uiteraard niet op wachten om de strijd tegen extreemrechts en de voedingsbodem ervan te organiseren.
Hoe kunnen we extreemrechts stoppen?
In de tussentijdse verkiezingen in de VS hield Trump min of meer stand, hij had meer kunnen verliezen en kon de Senaat behouden door de zetelverdeling die in Republikeins voordeel is. De belangrijkste troef van Trump is het gebrek aan vertrouwen in de belangrijkste oppositiepartij: de Democraten. Dat zien we met heel wat rechts-populistische krachten: hun sterkte wordt vooral bepaald door de zwakte van de tegenstanders. Als het alternatief moet komen van de gevestigde partijen die hun laatste restjes autoriteit verliezen, dan kunnen extreemrechtse en populistische krachten langere tijd standhouden. Het gebrek aan massale actieve basis zorgt echter voor een ingebouwde instabiliteit.
Het politieke terrein is geen monopolie van de rechterzijde. Zelfs indien het ons aangeleerd wordt om politiek aan de experten over te laten, betreedt de arbeidersklasse wel degelijk het politieke terrein. Dit gebeurt zowel op syndicaal als politiek vlak. De afgelopen jaren was er een opkomst van nieuwe linkse formaties in heel Europa en de VS. Het is een uitdrukking van een zoektocht naar alternatieven, waarbij zeker in de context van toenemende sociale strijd meer naar links wordt gekeken. Doorheen acties leren we sneller dat we samen sterker staan, wie onze bondgenoten en wie onze vijanden zijn. Een probleem is evenwel dat veel nieuwe linkse formaties nog getekend zijn door de erfenis van het neoliberale ideologische offensief na de val van het stalinisme. Hierdoor ontbreekt het vaak aan vertrouwen in de capaciteit van de arbeidersklasse om offensief en gedurfd op te komen voor een andere samenleving. Waar links op een gedurfde en collectieve wijze met een socialistisch programma in het offensief gaat, heeft rechts het moeilijk. Er is echter nog werk om onze strijdmethoden en programma te verfijnen. LSP speelt daar een actieve en noodzakelijke rol in.
Extreemrechts stelt zich voor als iets nieuw, radicaal en buiten het systeem. Zo kan het inspelen op ongenoegen onder de bevolking. Nochtans staat het voor het verderzetten en opvoeren van de huidige orde en de chaos ervan. Het is de consequente linkerzijde die de werkenden en armen in het algemeen een nieuw, radicaal, strijdbaar instrument moet aanbieden op basis van de ideeën van gelijkheid, solidariteit, democratie en socialisme.
-
Extreemrechts surft op de golven van rechtspopulisme
Foto: Jean-Marie Versyp Dat de neoliberale regering zich inspireert op wat extreemrechts naar voren bracht in de jaren ‘90 is een publiek geheim. Het 70-puntenplan van wat toen nog het Vlaams Blok was, werd sinds het begin van deze eeuw vrijwel integraal opgenomen in onze huidige wetgeving. Het politieke debat gaat vandaag niet over wat er nodig is om mensen uit de armoede te halen, om penibele arbeids- en levensomstandigheden aan te pakken en nog minder over hoe een kleine elite aan de haal gaat met het overgrote deel van de rijkdom. Liever hebben onze politici het over “gesloten grenzen” en “terreurdreiging” zonder met één woord te reppen over de economische oorzaken van de vluchtelingenstromen, over de oorlog in Syrië of over de stijgende kloof tussen arm en rijk.
Artikel door Sander (Gent) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Een discours dat vroeger als schokkend, racistisch en simplistisch werd beschouwd, is vandaag mainstream geworden in het beleid en de retoriek van deze regering. Het is die rechtse “politieke correctheid” die ook een voedingsbodem vormt voor toenemend zelfvertrouwen van extreemrechtse en allerhande “Nieuw Rechtse” organisaties. Zo zagen we Schild en Vrienden die in Gent een actie voor een humaner asielbeleid aanvielen; Vlaams Belang Jongeren dat op zijn congres pronkte met prominente figuren uit de alt-right beweging; en studentenclub NSV die op 22 maart een haatmars voor apartheid hield.
Het zelfvertrouwen bij extreemrechts kan echter gebroken worden door actief verzet. De solidariteitsbeweging met vluchtelingen eerder dit jaar toonde het potentieel hiervoor. Er waren grote betogingen in Brussel, maar ook in Vlaanderen was er bij zowat elke lezing van Francken aan een universiteit protest van jongeren en werkenden tegen het onmenselijke asielbeleid en in solidariteit met vluchtelingen. De nationale betoging tegen racisme van 24 maart had ook een grote Nederlandstalige aanwezigheid.
Alt-Right in België
Leden van extreemrechtse organisaties als KVHV, NSV, maar ook van Jong N-VA vonden elkaar in de organisatie van de Francken-meetings aan de universiteiten. Het is van daaruit dat Schild & Vrienden is ontstaan. Leden van de hierboven vermelde groepen die een stap verder willen gaan, met ook fysieke acties, vonden elkaar en richtten een nieuwe groep op. Er volgde een zomerkamp in het klooster van de Maleizen, een priesterbroederschap die er bekend om staat reactionaire en negationistische geestelijken samen te brengen met rechtsradicale jongeren en neofascisten. Tijdens dat zomerkamp waren er onder meer gevechtstrainingen.
Schild & Vrienden liet zich onder meer opmerken toen leden een verkrachtingsmeme rondstuurden met de foto’s van twee linkse activisten aan de VUB. De boodschap was dat de komst van vluchtelingen leidt tot meer verkrachtingen. Extreemrechts ziet zich als een elite die de blanke identiteit verdedigt tegen alles wat ‘politiek correct’ zou zijn. De heersende ideeën zijn doorgaans die van de heersende klasse. Dat het politieke en economische toneel gedomineerd wordt door rijke, blanke mannen die voor een neoliberaal beleid staan, lijkt extreemrechts handig te vergeten.
Na de verkiezing van Trump in 2016 voelden alt-right figuren als Richard Spencer en Steve Bannon zich gesterkt voor een meer openlijk pleidooi voor een wereld van cultureel, lees: raciaal, gescheiden naties. Dat idee komt van het Franse Nouvelle Droite, dat de mosterd haalde bij het fascisme en het nazisme maar deze opvattingen onder druk van de krachtsverhoudingen een beetje bedekter bracht.
Door middel van internetfora zoals 4chan en met memes verspreidden Spencer en consoorten hun boodschap van een “blanke etnostaat”, misogynie, transfobie, islamofobie, … Duizenden Amerikanen die zich door de aanhoudende druk op hun levensstandaard tegen het establishment afkeerden, zagen in de boodschap van Spencer en co een manier om in te gaan tegen Hillary Clinton en miljardair Trump als president te verkiezen. In Europa proberen identitaire bewegingen hetzelfde te doen.
Het blijft echter niet bij internetactivisme: in 2017 probeerden leden van Génération Identitaire NGO’s te verhinderen om vluchtelingen te redden op de Middellandse Zee. De zelfverklaarde journaliste Lauren Southern, actief als haatpredikant op Youtube en onlangs nog de toegang tot Groot-Brittannië geweigerd, documenteerde dit. Diezelfde Lauren Southern was op 10 maart te gast op het congres van Jong Vlaams Belang, waar ze reclame maakte voor haar documentaire over de ‘plaasmoorden’ in Zuid-Afrika en opriep voor de haatmars van de NSV op 22 maart. Met die actie wordt het systeem dat leidt tot geweld niet in vraag gesteld. Het doel is om verdeeldheid en haat te stimuleren waarbij tot apartheid wordt opgeroepen.
Extreemrechts of anti-establishment?
Neofascistische clubjes zoals Schild & Vrienden winnen aan zelfvertrouwen. Hun fysieke geweld aan het Gravensteen in Gent kwam in het VTM Nieuws. Voorzitter Dries Van Langenhove kreeg in De Afspraak op Canvas een platform om zijn transfobie tentoon te spreiden. De Morgen deed een uitgebreid interview met hem waarop Siegfried Bracke liet weten een fan te zijn. Van Langenhove zag zijn kans schoon en begon meteen fondsen te werven in “vooraanstaande” service-clubs met een Vlaams-nationalistische achtergrond (Marnixkringen).
De anti-establishmentretoriek is van de pot gerukt. Er zijn verschillende leden van Jong N-VA bij betrokken, terwijl dit een regeringspartij is die hetzelfde besparingsbeleid voert als de vorige regeringen, maar dan aan een versneld tempo. Dat er financiële steun van bevriende ondernemers in de Marnixkringen komt, spreekt boekdelen.
Het elitaire racisme van extreemrechts staat helemaal niet haaks op wat delen van het establishment voorstellen. Zo voert de rechtse regering zelf een verdeel- en heersbeleid. Een economie gericht op het verrijken van een kleine toplaag die al misselijkmakend rijk is, legt de basis voor verdeeldheid en haat. Daarmee breken, vereist een economisch stelsel waarin de productie gecontroleerd en beheerd wordt door de werkenden en hun gezinnen. Een stelsel zonder imperialistische winstbelangen bij oorlogen die duizenden mensen op de vlucht jagen of de dood insturen.
Tegenover de verdeeldheid en de haat is er nood aan massale mobilisatie waarmee we onze eenheid benadrukken en een alternatief op het kapitalisme verdedigen. Daarmee kunnen we tevens verhinderen dat extreemrechts de haat van het internet naar de straten kan brengen.
-
Zomerschool. Strijden tegen racisme en extreemrechts!
Protest tegen racisme in Oostenrijk. Foto: SLP, onze Oostenrijkse zusterorganisatie Europa wordt gekenmerkt door toenemend racisme en een hernieuwde opkomst van extreemrechts als gevolg van het falen van de regeringen en de Europese Unie om antwoorden te bieden op de kapitalistische crisis en de grootste vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog.
Verslag door Scott Jones, Socialist Party (Engeland en Wales)
De voorbije maanden stond Oostenrijk opnieuw vooraan in de opmars van extreemrechts. De ‘Vrijheidspartij’ FPÖ en haar kandidaat Norbert Hofer haalden het nipt niet in de recente presidentsverkiezingen. In de eerste ronde haalde de kandidaat van de FPÖ 35,5% en in de tweede ronde op 22 mei maar liefst 49,6% of 31.000 stemmen te weinig om te winnen.
Het was dan ook gepast om deze discussie op de zomerschool te laten inleiden door Sonja Grusch van de Sozialistische Linkspartei, de Oostenrijkse afdeling van het CWI. Sonja wees erop dat er de presidentsverkiezingen worden overgedaan wegens technische fouten in het kiesproces, zoals het voortijdig openen van stembrieven die per post waren opgestuurd. Het is de eerste keer dat verkiezingen in een ontwikkeld kapitalistisch land op deze manier moeten overgedaan worden. Het is bovendien absoluut onduidelijk wie zal winnen.
Historisch was Oostenrijk een van de eerste landen met een fascistisch regime, dat van Dollfuss in 1933. En uiteraard was Hitler zelf ook van Oostenrijk afkomstig.
In tal van Europese landen is er vandaag een toename van extreemrechts en van fascistische organisaties. Groepjes fascisten komen op straat in Zweden, in Hongarije is er Jobbik en in Oost-Europa en de Balkan zijn er openlijke herdenkingen van de nazi’s en collaborateurs van tijdens de Tweede Wereldoorlog. Soms krijgen die herdenkingen zelfs steun van de regering.
Er was de opkomst van nieuwe vormen van extreemrechtse krachten, zoals Pegida in Duitsland. Er zijn meer aanvallen op vluchtelingen en moskeeën, onder meer nadat peilingen aangeven dat vluchtelingen steeds meer verantwoordelijk geacht worden voor verkrachtingen en terrorisme. Peilingen geven aan dat 76% van de mensen in Hongarije, 71% in Polen en 61% in Duitsland bezorgd zijn dat de vluchtelingen zullen zorgen voor meer terrorisme.
Het vreselijke seksuele geweld in Keulen op oudejaarsavond heeft geleid tot racistische laster tegen Noord-Afrikanen met de stelling dat vluchtelingen “sneller overgaan tot seksueel geweld op vrouwen.” Maar uiteraard vormt racisme geen antwoord op seksisme.
Ook op vlak van verkiezingen doen extreemrechtse en rechtse populistische partijen het goed. Marine Le Pen en het Front National kunnen de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen halen en staan op kop in de peilingen. Geert Wilders van de PVV staat in Nederland eveneens op de eerste plaats in de peilingen. De minister voor migratie in Noorwegen is een lid van de rechtse ‘Vooruitgangspartij’. Het Britse UKIP heeft verkozenen in het parlement en in Polen is de rechtse PiS aan de macht.
Gevestigde partijen doorheen Europa zijn bezorgd omwille van deze opkomst, ook al dragen hun beleid en retoriek hieraan bij.
Een belangrijke vraag voor socialisten is hoe we de strijd tegen extreemrechts en tegen racisme kunnen voeren. Welke methoden gebruiken we en welke eisen brengen we naar voor? Het belangrijkste aspect is natuurlijk een politieke strategie. Zoals Sonja opmerkte: “Een goede dokter kijkt eerst naar de oorzaken van een ziekte en beperkt zich niet tot de symptomen.”
We vertrekken van een analyse van de huidige periode, de rol van de staat, de crisis van het kapitalisme en de afnemende steun voor de gevestigde partijen. Er zijn toenemende elementen van bonapartisme, zoals in Frankrijk waar de noodtoestand wordt gebruikt. Maar dit staat ver van de situatie waarin extreemrechtse partijen een brug naar het fascisme van de jaren 1930 vormden. De organisaties waar we vandaag mee te maken hebben, zijn van een ander karakter. Er zijn openlijk fascistische groepen, maar er zijn ook nieuwere vormen van bewegingen zoals de identitairen in Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en elders.
Zij stellen dat ze ‘niet racistisch’ zijn en dat alle rassen en etniën gelijk zijn, maar dat ze wel ‘moeten blijven waar ze zijn.’ Er wordt gebruik gemaakt van sociale media en stunts om te groeien tegen de achtergrond van de vluchtelingencrisis. Het gaat nog steeds om erg kleine groepen die niet met het klassieke fascisme kunnen gelijkgesteld worden.
Sonja merkte op dat de heersende klasse er geen belang bij heeft om het fascisme vandaag aan de macht te brengen. Het fascisme is een systeem gericht op de belangen van het kapitalisme, maar het is moeilijk te controleren en het komt neer op het ‘reguleren’ van het kapitalisme. Extreemrechtse groepen vandaag moeten vervellen om aan de macht te komen. Als ze dat doen, is het om mee besparingen door te voeren en de belangen van de grote bedrijven te dienen.
Het Franse FN heeft moeten schipperen rond de hervorming van de arbeidswet. Zelfs Jobbik in Hongarije heeft elementen van zijn anti-semitisme laten vallen in de hoop tot een regering te kunnen toetreden. Jobbik heeft ook zijn verzet tegen de EU opgegeven. Vaak werpen extreemrechtse partijen zich op als neoliberalen.
Naast de groei voor extreemrechts is er ook een grote solidariteitsbeweging met vluchtelingen. In de discussie wees Holger uit Duitsland op de enorme golf van solidariteit in Duitsland enkele maanden geleden, waarbij één op de twee volwassenen ofwel geld gaf ofwel dagelijkse hulp voor vluchtelingen had ondersteund. In Oostenrijk werd op basis van zelforganisatie voorzien in voedsel, kledij en transport voor vluchtelingen.
Het volstaat echter niet om ons te beperken tot het standpunt dat vluchtelingen welkom zijn. We moeten ook ingaan op de kwesties van besparingen, jobs en huisvesting. Waarom stemmen mensen voor extreemrechts? In Oostenrijk stelde slechts 12% dat de kwestie van migratie de voornaamste reden was om voor Hofer te kiezen. 71% van de gewone werkenden die voor hem stemden, deed dit omdat ze verwachten dat hun levensstandaard er verder op achteruit zal gaan. Racisme kan beantwoord worden met strijd vanuit de arbeidersbeweging.
Dit werd ook benadrukt in de interventie van Heather uit Groot-Brittannië tijdens de discussie. Zij beschreef hoe een eengemaakte strijd van de werkenden rond gezondheidszorg en andere thema’s ervoor zorgde dat de extreemrechtse groep Britain First van de straten van Leicester werd verdreven vlak na het Brexit-referendum. Bij dat referendum trokken de officiële campagnes voor zowel Leave als Remain de kaart van migratie. Rene uit Duitsland wees op de sociale samenstelling van extreemrechts daar, met een zekere steun onder de meest achtergestelde lagen van de bevolking, lagen die ook voor een socialistisch programma kunnen gewonnen worden.
In Noord-Ierland waren er enkele extreme gevallen van geweld met huizen van migranten die in brand werden gestoken. Gerry had het over hoe de Socialist Party mee het voortouw nam in het organiseren van verzet hiertegen, onder meer door een tegenbetoging te houden toen extreemrechts tegen vluchtelingen wilde betogen. Door aan de verkiezingen deel te nemen met eigen kandidaten onder de naam ‘Labour Alternative’ legden we ook een basis voor een sterkere strijd tegen racisme, sectaire tegenstellingen en kapitalisme.
In Griekenland is de strijd tegen Gouden Dageraad een belangrijk onderdeel van de werking van Xekinima, stelde Marilou. Gouden Dageraad is een van de meest succesvolle extreemrechtse organisaties van de afgelopen jaren. We richten ons daarbij op de 72% van de Grieken die bezorgd zijn over de dalende levensstandaard maar ook op het feit dat er veel solidariteit is met vluchtelingen, zo zijn er maar liefst 5 miljoen Grieken betrokken bij solidariteitsacties.
Buiten Europa ligt de nadruk nog meer op solidariteit met vluchtelingen. Zo lagen we in Hong Kong aan de basis van een vluchtelingenvakbond met ondertussen 2.000 leden. Vincent Kolo beschreef ook hoe we een bezettingsactie hielpen organiseren waarbij zes maanden actie werd gevoerd waarna er toegevingen kwamen op vlak van voedselbedeling en hulp aan vluchtelingen. In Zuid-Afrika waren er recent verschillende racistische incidenten, vooral tegen zwarten maar ook op basis van xenofobie tegen migranten uit andere Afrikaanse landen. Trevor stelde dat WASP, het CWI in Zuid-Afrika, daar actief tegen in gaat.
Om de werkenden in Europa en de rest van de wereld te bereiken, moeten we een duidelijk verband maken tussen de kapitalistische crisis en racisme. We vertrekken vanuit duidelijke klassenstandpunten, niet vanuit het verdoezelen van de klassentegenstellingen. Antiracisme waarin de sociale thema’s niet opgenomen worden, zal niet succesvol zijn. Zoals de Oostenrijkse dichter Erich Fried opmerkte: “Een fascist die niets anders is dan een fascist, blijft een fascist. Maar een antifascist die niets anders is dan een antifascist, is geen antifascist.” We moeten sociale rechten en rechten van migranten verbinden in een gezamenlijke strijd.
Vakbonden kunnen daar een krachtig wapen toe zijn. Zo gaf Pietro uit België het voorbeeld van hoe mensen-zonder-papieren deelnamen aan de stakingsacties en betogingen waarbij ze mee georganiseerd worden door de vakbonden, ook in de strijd tegen de extreme uitbuiting waar ze als ‘illegalen’ vaak het slachtoffer van zijn.
De discussie werd afgerond door Kristofer uit Zweden. Hij stelde dat eengemaakte actie extreemrechts geweld in Göteborg kon stoppen na verschillende aanvallen, onder meer op leden van onze organisatie die in het ziekenhuis werden opgenomen of op het lokale kantoor van onze organisatie. Onze strijd tegen racisme en extreemrechts is van groot belang en een essentieel onderdeel van de strijd tegen de gevolgen van het kapitalisme en neoliberalisme, waarvan verdeeldheid een logisch onderdeel is.
-
Gevaar van extreemrechts niet geweken
Protest tegen FPÖ in Oostenrijk Volgens een peiling eind mei zou het Vlaams Belang opnieuw stijgen tot 13,9% en daarmee de derde partij van Vlaanderen worden. Ook elders in Europa kennen extreemrechtse partijen electoraal opgang. Norbert Hofer van de Oostenrijkse FPÖ won de eerste ronde van de presidentsverkiezingen met 35% en verloor erg nipt de tweede ronde. Alternative für Deutschland (AfD) scoort goed in de Duitse peilingen, het Front National van Marine Le Pen en de PVV van Geert Wilders dreigen de grootste partijen in Frankrijk en Nederland te worden.
Artikel door Fabian (Gent) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Proteststemmen
De prominente terugkeer van extreemrechts op het electorale terrein is geen toeval. Terwijl de verschillende Europese besparingsregeringen steeds dieper snijden in openbare diensten en de koopkracht onderuithalen, stijgt de woede. Deze onvrede uit zich in proteststemmen, bij gebrek aan duidelijk alternatief op de besparingen ook in stemmen voor extreemrechts en allerhande populisten.
Het ‘softere’ racisme van rechtspopulistische partijen als N-VA heeft niet geleid tot het einde van extreemrechts. De retoriek van Theo – “vluchtelingen moeten met vrouwen leren omgaan” – Francken en Jan – “significant deel van de moslimbevolking danste na de aanslagen” – Jambon heeft het openlijker racistische discours van het Vlaams Belang aanvaardbaarder gemaakt. Het feit dat de door N-VA beloofde verandering verdere en snellere verarming blijkt te zijn terwijl de besparingsmaatregelen, nieuwe taksen en schandalen van belastingontwijking door rijken zich opstapelen, heeft de deur opengezet voor een gedeeltelijke terugkeer van haar kiezers richting het VB.
Enorme ruimte voor extreemrechts…
Het besparingsbeleid dat de meerderheid van de bevolking treft, creëert de vruchtbare voedingsbodem voor extreemrechts. Het is in die context dat de slogan van het VB, “Bespaar op asiel, niet op eigen mensen”, een weerklank kan vinden bij een bepaalde laag. Met haar populistisch discours over veiligheid en ‘Westerse’ waarden speelt het VB in op terechte angsten bij de bevolking over de toekomst.
Extreemrechts biedt echter geen reëel alternatief op de besparingen. Het probeert ons slechts te verdelen op basis van geloof, huidskleur en afkomst. Het ontbreekt de werkende klasse vandaag aan een massapartij die echt haar belangen behartigt en zich consequent tegen besparingen verzet. Terwijl de meest bewuste lagen van werkenden en jongeren op zoek gaan naar een nieuw politiek instrument dat ingaat tegen de neoliberale logica, zijn de meest vervreemde lagen van de werkende klasse vatbaar voor het ‘zwart schaap’-discours van extreemrechts richting vluchtelingen en migranten.
… bij gebrek aan echte oppositie tegen beleid
De sociaaldemocratische en groene partijen, die vandaag niet verder gaan dan besparingen ‘light’, zullen geen antwoord bieden. Dat zien we in Frankrijk waar de PS-regering een asociaal beleid voert waar het Front National van Marine Le Pen op kan teren. De uitspraken van John Crombez (SP.a) over de noodzaak van een push-backbeleid geven aan dat ook hij in de richting van de vluchtelingen kijkt als verantwoordelijk voor de problemen. Waar er consequente linkse krachten zijn met een zeker electoraal gewicht, kan dit een buffer vormen tegen extreemrechts en populistisch rechts, denk maar aan Die Linke in Duitsland en ook de PTB langs Franstalige kant. Maar dan moeten deze linkse krachten het wel waarmaken en niet als coalitiepartner met grotere ‘linkse’ besparingspartijen verantwoordelijkheid voor hetzelfde beleid opnemen.
Extreemrechts put vertrouwen uit racisme en een gebrek aan alternatieven van de gevestigde partijen. Het leidt tot vooruitgang in de verkiezingen, maar dit wordt niet omgezet in grotere mobilisaties. Er zijn wel meer acties en ook het geweld tegen vluchtelingen en migranten neemt in heel Europa toe. Maar de mobilisatiekracht van extreemrechts blijft erg beperkt.
Het offensief in de eerste helft van dit jaar – met betogingen in Antwerpen, Gent, Zeebrugge, Leuven en opnieuw Antwerpen – trok geen nieuwe betogers aan: Pegida was op 23 april in Antwerpen met 350, een pak minder dan op de actie in januari in dezelfde stad. Na de aanslagen in Brussel hoopte Pegida dat de actie van 23 april de ‘grootste anti-islambetoging’ ooit in ons land zou worden. Het werd een afknapper. Een actie van het Vlaams Belang aan de Moslim Expo in Antwerpen trok amper een 40-tal deelnemers.
Extreemrechts kan de onvrede in de maatschappij niet omzetten in actieve steun voor haar programma. Maar dit betekent niet dat er geen dreiging van uitgaat. Racistische vooroordelen zijn een obstakel voor een efficiënte strijd tegen de dictatuur van de 1% rijksten. Er is ook een stijging van het aantal geweldplegingen tegen vluchtelingen in heel Europa en bij gebrek aan actief verzet kan dit verder escaleren.
Nood aan verzet en een alternatief
Om deze dreiging tegen te gaan moeten we massaal verzet organiseren, tegen racisme en tegen de voedingsbodem ervan. We zagen reeds successen in Gent en Leuven met tegenmobilisaties tegen racisme en voor solidariteit met vluchtelingen door platformen onder de noemer #Gastvrij, die telkens veel groter waren dan de haatmarsen van respectievelijk Voorpost en NSV. Een strijdbare tegenactie is belangrijk om extreemrechtse straatacties verder te isoleren, maar tegelijk ook om de discussie aan te gaan over hoe we op de electorale groei kunnen antwoorden.
De economische crisis en het bijhorende besparingsbeleid om de winsten voor de rijken te garanderen, leiden tot een steeds verdere polarisering van de samenleving. Een echt antwoord op racisme moet een alternatief zijn op het verdeel- en besparingsbeleid en op het kapitalisme. Enkel een maatschappij waarin de middelen, die nu geconcentreerd zitten in de handen van een kleine elite, worden ingezet in het belang van de hele maatschappij kan de voedingsbodem voor racisme en neofascistische organisaties wegnemen.
