Tag: Sri Lanka

Artikel door Senan, internationale coördinator van “Tamil Solidarity”.

Bij de recente presidentsverkiezingen in Sri Lanka werd voormalig president Mahinda Rajapaksa weggestemd. Hij probeerde de macht te grijpen met een militaire coup, maar dit mislukte. De mislukking had voor een groot deel te maken met het feit dat zijn voormalige bondgenoten van partijkamp waren gewisseld. Ze vonden een postje binnen de oppositie, ook al hadden ze in het verleden de bloederige oorlog tegen de Tamils gesteund. In de nasleep van die oorlog keken ze ook zwijgzaam toe hoe Rajapaksa de waarheid over de oorlog verdoezelde en verdraaide.

De reden waarom ze bij de oppositie aansloten, was niet hun weerstand tegen het dictatoriaal beleid van Rajapaksa tijdens de oorlog tegen Tamils en de Singalese arbeiders en armen, maar de concentratie van macht en rijkdom bij één man en zijn familie. Zo werden bijvoorbeeld de economische voordelen en winsten van recente Chinese investeringen niet verdeeld onder de polilitieke elite en kapitalisten. In plaats daarvan werden de voordelen opgeslokt door de familie Rajapaksa en hun trawanten.

Er is echter geen directe verbetering in zicht onder de regering van Maithiri. Dit omdat de greep van de familie-Rajapaksa groot blijft. Bij het nieuwe beleid kunnen we ons vragen stellen zoals waarom ze de poging tot staatsgreep van Rajapaksa stil probeerden te houden, waarom ze de locatie van voormalige defensieminister Gotabaya Rajapaksa en andere familieleden geheim houden? Of nog waarom voormalig minister van economische ontwikkeling Basis Rajapaksa niet op de rooster werd gelegd over het exacte bedrag dat hij stiekem naar de US versluisd zou hebben?

De verkiezingen hebben de bevolking verlost uit de greep van “de gekende duivel” zoals Rajapaksa zichzelf omschreef. Maar het huidige beleid biedt geen alternatief. Ze bevinden zich momenteel in een onzekere posititie. Rajapaksa heeft nog steeds veel aanhang en macht. Als we de stemmen van het Oosten en Noorden (Tamil gebied) niet meerekenen, behaalde hij nog steeds 200.000 stemmen meer dan Maithri. Nu mogen we niet vergeten dat hij tijdens zijn verkiezingscampagne stemmen heeft geronseld op basis van smerige trucs. Zo merkte het bureau van de Commonwealth (waarvan Rajapaksa aan het hoofd stond) dat er een “onaangepast electoraal en legaal kader was, wat er samen met een ongelijk pré-electoraal klimaat voor zorgde dat deze verkiezingen niet voldeden aan de voorwaarden voor democratische verkiezingen.”

De verkiezingsnederlaag is geen volledige nederlaag voor Rajapaksa en zijn Singalees chauvinisme (Singalezen: inwoners van Sri Lanka die niet in Tamil gebied wonen en de Singalese taal spreken. Dit is bijna drie kwart van de Sri Lankese bevolking. Mensen uit Tamil gebied, spreken Tamil. Zij vertegenwoordigen slechts 18% van de bevolking). We moeten ervan bewust zijn dat zelfs een klein deel van de aanhang van Rajapaksa zich kan mobiliseren tegen iedere poging om de dictatoriale macht van de familie-Rajapaksa in te perken. De vraag of hij of iemand uit zijn kliek bij volgende verkiezingen kan terugkeren, hangt af van de hele situatie en alle ontwikkelingen in de samenleving. Het is ook verbonden met de vraag of Maithri zijn programma kan realiseren en volhouden. Alleszins is er fundamentele sociale verandering nodig.

In het programma van Maithri staan enkele beloften die het dagelijkse leven van de werkenden en armen direct zouden verbeteren, het gaat onder meer om loonsverhogingen en bescherming van het publieke onderwijs. Het gaat om beloften voor de eerste 100 dagen, tot aan de parlementsverkiezingen die de president ook een parlementaire meerderheid moeten bieden. We moeten waakzaam zijn om te zien of het effectief zal toegepast worden. Is dit overigens mogelijk op basis van het huidige door winst gedomineerde systeem? De middelen voor defensie kunnen fors naar beneden. Er zijn geen 200.000 soldaten nodig, dat aantal kan verminderen waarbij tegelijk andere jobs in de publieke sector worden gecreëerd. Maar dit is op zich ontoereikend om tegemoet te komen aan de noden van alle arbeiders en armen in Sri Lanka. Er is nood aan een programma en strategie om de gewekte hoop op verandering te realiseren. De economie moet in publieke handen komen en democratisch worden bestuurd. De economie moet democratisch gepland worden, in functie van behoeften. Zo kan de positie van de massa’s er al sterk op vooruit gaan.

Een fundamentele verandering van het systeem roept vanzelfsprekend weerstand op bij de kleine minderheid van kapitalisten en imperialisten die profiteren van het system zoals het nu is. In het verleden heeft het IMF (Internationaal Monetair Fonds) leningen aan Sri Lanka om het begrotingstekort op te vullen geweigerd omdat ze stelde dat er te weinig ‘hervormingen’ werden doorgevoerd. Met hervormingen doelt het IMF op besparingen in de publieke sector, privatiseringen van overheidsdiensten, deregulering, …

Voor de verkiezingen schreef de Financial Times een edito waarin de krant Rajapaksa steunde met het argument dat het “dom zou zijn om nu op een ander paard te gokken.” De zakenkrant stelde: ”Een land als Sri Lanka dat in opbouw is, heeft baat bij één leider die de touwtjes autoritair in handen houdt en gebruik maakt van een zeker maffiakapitalisme zolang het groeit. Park Chunh-hee, de architect van het Zuid-Koreaanse ‘mirakel aan de Han-rivier’ was immers ook een autocraat. En op zijn manier was Lee Kuan yew in Singapore dat ook.”

Wij stellen ons de vraag of het huidige beleid wel van plan is om met de kapitalisten in aanvaring te gaan ten voordele van de arbeiders en de armen? Alles wat ze tot hiertoe verwezenlijkt heeft, wijst juist op het tegendeel. De voorgenomen populistische maatregelen mogen geen tijdelijk gebaar zijn om stemmen te ronselen voor de algemene verkiezingen. Zonder de ontwikkeling van een massabeweging hebben we niet de kracht om de kapitalisten onder druk te zetten en in te gaan tegen de pogingen om nadien op de beloften terug te komen.

De eisen van de kapitalisten zijn niet verenigbaar met de noden van de massa’s. De kapitalisten zijn meedogenloos als het op de doorvoering van hun neoliberaal beleid aankomt, de rampzalige gevolgen ervan voor de massa’s zijn daarbij niet van tel. En er blijft natuurlijk een andere belangrijke vraag: hoe zal de roep van de Tamils naar nationale bevrijding beantwoord worden?

Indien Rajapaksa zich meer op het Westen had georiënteerd, dan had hij wellicht op bescherming kunnen blijven rekenen, zoals dit tijdens de oorlog het geval was. Het Westen beschermt dictators omder het mom van het “beschermen en waarborgen van mensenrechten,” maar doelt eigenlijk op het beschermen van hun eigen investeringen en belangen. Ze gaan voorbij aan de mensenrechten. Zelfs als het Westen door massabewegingen onder druk wordt gezet om te reageren op bloedbaden, vinden ze altijd wel een uitweg met het excuus dat optreden een onnodige kost is. Indien de nieuwe president de internationale positie van zijn nieuwe partij volgt, dan zal hij de steun van het Westen krijgen. De westerse regeringen zullen dan in het beste geval hun bezorgdheid inzake de ‘oorlogsmisdaden’ beperken tot een vervolging van de familie-Rajapaksa en beperkte hulp voor de slachtoffers.

Maar de Tamils in Sri Lanka en de diaspora eisen rechtvaardigheid, echte rechtvaardigheid. Een beperkt onderzoek naar misdaden tegen de mensheid is onvoldoende. Vele Tamils willen een blijvende oplossing voor al hun problemen. Ze dromen van een aparte staat waar er voldoende degelijke jobs zijn, staatsonderwijs, publieke diensten, zorg enz. Ze willen betere omstandigheden en democratische rechten, waaronder natuurlijk ook taalrechten. Na decennia van onderdrukking willen de Tamils zelf beslissen hoe ze bestuurd worden. Dat zijn belangrijke elementen in de nationale verzuchtingen. Als dit niet opgenomen wordt, hoe kan er dan blijvende vrede komen? De eerste toespraken van de president gingen hier totaal aan voorbij. Hij maakte duidelijk dat zijn steun aan de Boeddhistische nationalisten voorgaat op de verzuchtingen van de Tamils.

We moeten niet wachten tot Maihri zijn programma realiseert, als hij dat al zal doen. Neen, de vakbonden, de arbeidersbeweging en de studenten moeten nu beginnen mobiliseren om de beloften te ondersteunen en te koppelen aan de democratische nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie. Er is een nationale discussie nodig over hoe de voorwaarden van de massa’s kunnen verbeterd worden. Tamils moeten mee mobiliseren naar een massabeweging en hun illusies in de rechtse TNA-leiders (Tamil National Alliance) loslaten. Deze komen niet op voor hun belangen en wachten liever af tot ze een postje binnen de volgende regering kunnen bemachtigen. We moeten nu mobiliseren, de tijd is rijp!

Analyse door TU Senan, CWI

Donderdag waren er presidentsverkiezingen in Sri Lanka waarbij de zetelende president Mahinda Rajapaksa de genadeslag kreeg. Oppositiekandidaat Maithripala Sirisena haalde het met 6.217.162 stemmen (51,3%) van Rajapaksa die goed was voor 5.768.090 stemmen (47,6%).

Rajapaksa werd een van de meest onpopulaire presidenten uit de geschiedenis van Sri Lanka. Hij vestigde een dictatoriale macht in handen van zijn eigen familie waarbij corruptie schering en inslag was. Hij staat ook bekend als de vernietiger van het recht op vrije meningsuiting en van democratische rechten. Verder is hij verantwoordelijk voor een slachtpartij onder Tamils, hij maakte in 2009 een einde aan de burgeroorlog door tienduizenden Tamils te laten vermoorden.

Toen hij in 2005 met een nipte overwinning aan de macht kwam, ging hij meteen over tot het versterken van zijn greep op de macht. Siritunga Jayasuria, de algemeen secretaris van de United Socialist Party die als derde eindigde in die verkiezingen, waarschuwde toen al dat Rajapaksa het Singalese nationale chauvinisme terug in alle hevigheid zou gebruiken. Er waren vanaf 2007 sterkere banden met China, wat ook militaire en economische hulp met zich meebracht. Dat werd gebruikt om de oorlog te beëindigen en om de macht van de familie van de president te consolideren. Sindsdien zijn de Chinese investeringen sterk toegenomen waardoor China nu een belangrijke economische partner van Sri Lanka is. Er zijn geen betrouwbare cijfers, maar er wordt geschat dat China meer dan 5 miljard dollar heeft geïnvesteerd. Sri Lanka won snel aan belang in de scherper veranderingen van de geopolitieke verhoudingen in Zuid Azië, het werd een waardevolle parel aan de Chinese ‘parelsnoer’ van steunpunten in de regio.

De Chinezen bouwden de haven van Hambantota wat tot ongenoegen in India leidde toen de Chinezen er onderzeeërs lieten aanmeren. De Chinese investeringen en infrastructuur speelden een belangrijke rol in het standhouden van de stabiliteit waarop Mahinda Rajapaksa de laatste jaren kon overleven. Aanvankelijk kwam het IMF ter hulp om de snel verslechterende economie op te krikken met een lening van 2,7 miljard dollar. Maar de steun van het Westerse imperialisme nam af en de VS gaven zelfs aan dat ze liever een ‘regimeverandering’ zouden zien naast ook een stopzetting van de Chinese invloed. Bij de VN kwam er mee door de Amerikaanse vertegenwoordigers een initiatief om een onderzoek naar de oorlogsmisdaden te voeren. In maart van dit jaar werd aangegeven dat sancties tot de mogelijkheden behoorden. Deze verkiezingen werden gezien als een strijd tussen elkaar bekampende belangen in de regio, die van China, India en de westerse kapitalistische machten.

De economie kent dan wel een groei van 7% – waarmee het een van de snelst groeiende economieën ter wereld is – maar de massa’s hebben niet het gevoel dat de economie vooruitgaat. De brede steun voor Rakjapaksa onder de Singalese meerderheid van de bevolking vlak na het einde van de oorlog begon snel af te nemen. De massa’s waren zich maar al te goed bewust van de stijgende prijzen, aanvallen op het onderwijs en de gezondheidszorg, … Leraars, arbeiders uit vrijhandelszones, vissers en het personeel van de openbare sector gingen allemaal in actie tegen deze regering. Er ontstond een algemeen begrip dat de Chinese investeringen enkel dienen om de macht en de rijkdom van de president en zijn familie te versterken. Zelfs een deel van de kapitalistische klasse in Sri Lanka voelde zich benadeeld omdat ze buiten de voordelen van de investeringen en de ontwikkeling vielen.

Onder deze druk en omdat hij zich bewust was van zijn groeiende onpopulariteit, besloot Rajapaksa om zijn lot in hogere handen te geven. Zijn astroloog bepaalde dat de vervroegde verkiezingen de 8^ste zouden gehouden worden.

Onder de ijzeren greep van de repressie kwam de oppositie tegen het regime amper naar voor, maar zodra de verkiezingen werden uitgeroepen bleek een breed ongenoegen. Er ontstond een openlijke breuk in de rangen van de eigen partij van Rajapaksa. Zijn jarenlange bondgenoot en algemeen secretaris van de SLFP (Sri Lanka Freedom Party, de partij van Rajapaksa), stelde zich kandidaat voor de oppositie. Dat zette de deur open voor het einde van het regime van Rajapaksa. Maar liefst 26 parlementsleden, waaronder een reeks ministers, stapten naar de oppositie over. Toen Rajapaksa erin slaagde om een parlementslid van de oppositiepartij UNP naar zijn kamp te halen, haalde het nog weinig uit. Er kwam geen steun voor de president. Het SLMC (Sri Lanka Muslim Congress) besloot de oppositie te steunen nadat er grote druk kwam van de moslim bevolking in het land die onder vuur ligt van aanvallen door extremistische gewelddadige boeddhistische groepen zoals BBS. Die groepen zouden banden hebben met het ministerie van defensie dat geleid werd door de broer van Mahinda Rajapaksa.

Niet alleen de gediscrimineerde Tamils en moslims stemden tegen Rajapaksa. Er ontstond een nieuw fenomeen in het zuiden van het land waar brede lagen van de middenklasse zich tegen Rajapaksa begonnen te keren. Dat was onder meer het geval met activisten, journalisten, kunstenaars en anderen. Het werd duidelijk dat de kansen voor Rajapaksa kleiner werden. Dit gaf de oppositie een zekere kracht en ze slaagde erin om een momentum te creëren. De euforie van het einde van de oorlog waar Rajapaksa nog steeds op wilde rekenen, ging verloren door het gebrek aan reële verbetering voor de meerderheid van de bevolking.

Het bleef echter onzeker of Rajapaksa geweld zou gebruiken en bijvoorbeeld het enorm uitgebreide leger zou inzetten om zijn heerschappij in stand te houden. Hij maakte misbruik van zijn controle op het staatsapparaat om propaganda voor zich te maken en zoals verwacht was er heel wat inmenging. Hij weigerde journalisten en activisten het land binnen te laten om de verkiezingen te observeren of eraan deel te nemen. Er waren doodsbedreigingen tegen mensenrechtenactivisten en het leger werd ingezet om kiezers te intimideren. Maar ondanks al deze elementen was er een hoge opkomst (zowat 75%) en miljoenen kiezers stemden om Rajapaksa weg te krijgen. ‘Weg met Mahinda’ was hun drijfveer, niet zozeer een positieve steun aan oppositiekandidaat Maithri Sirisena. Onder de Singalese chauvinistische basis in het land bleef Rajapaksa een brede steun genieten, waardoor de stemming uiteindelijk sterk gepolariseerd was tussen beide kandidaten.

Sirisena biedt geen substantieel ander beleid. Hij bleef herhalen dat hij het veiligheidsbeleid van Rajapaksa zou volgen en dat hij het land en de familie-Rajapaksa zou beschermen tegen een onderzoek naar oorlogsmisdaden. Hij beloofde wel om de macht van de president te beperken en terug te keren naar een democratie naar Brits model met een sterker parlement. Hij kondigde ook aan dat generaal Fonseka en het hoofd van het gerecht opnieuw in hun functie zouden hersteld worden. Eerder werden ze door Rajapaksa aan de kant geschoven. Samen met UNP-leider Ranil Wickramasinge beloofde hij aan de werkgevers dat een aantal Chinese projecten zouden gestopt worden en dat er een onderzoek zou komen naar corruptie rond de Chinese investeringen.

De oppositie had niet de bedoeling om de voorwaarden waaronder de massa’s leven en werken te veranderen. Maar de familie van Rajapaksa had zoveel woede en ongenoegen gecreëerd dat de afkeer tegenover hun greep op de macht de verkiezingen domineerde. Er was geen positief alternatief, maar de massa’s namen het risico om voor Maithri te stemmen om van Rajapaksa af te geraken.

Zelfs Rajapaksa erkende dat de massa’s slechts de keuze hadden tussen twee keer hetzelfde, tussen twee duivels. Daarbij riep hij op om voor hemzelf te stemmen, de bekende duivel. Op een verkiezingsmeeting in het noorden van het land, waar een meerderheid van de bevolking Tamil is, stelden aanhangers van Rajapaksa dat de oppositie de verantwoordelijkheid moest opnemen voor het bloedbad en het gebruik van clusterbommen tegen burgers. Maithri Sirisena zat immers in de regering op het ogenblik van deze aanvallen. De houding van veel Tamils was gelijkaardig als bij de verkiezingen van 2010 toen een meerderheid voor generaal Fonseka stemde, zelfs indien die verantwoordelijk was voor de oorlog tegen de Tamils. Om van Rajapaksa af te raken werd toen voor Fonseka gestemd. De leiding van de Tamil partij TNA (Tamil National Alliance) begreep deze stemming niet. Zij vroegen de Tamils niet alleen om voor Sirisena te stemmen om van Rajapaksa af te raken, maar ze creëerden ook illusies dat er iets zou veranderen.

Het is onder deze voorwaarden dat de United Socialist Party aan de verkiezingen deelnam en opriep om te bouwen aan een massale kracht van arbeiders en armen om de nodige verandering af te dwingen. Siritunga Jayasuriya kwam op als oppositiekandidaat en hield meetings waarop soms tot duizend mensen aanwezig waren. Hij riep op om aan de verkiezingen deel te nemen, niet alleen om Rajapaksa aan de kant te schuiven maar ook om te bouwen aan een massaorganisatie. Hij was de enige kandidaat die het recht van de Tamils op zelfbeschikking verdedigde, opkwam voor de terugtrekking van de troepen uit het noorden en het oosten en dit koppelde aan een programma dat inging tegen privatiseringen en de belangen van de arbeiders en de massa’s naar voor schoof.

In zijn campagne wees Siri erop dat beide centrale kandidaten zich op het kapitalisme baseren en daarom niet in staat zijn om de belangen van de meerderheid van de bevolking te verdedigen. De USP pleitte voor een gezamenlijke linkse kandidaat met elementen van een socialistisch programma. Ondanks voorstellen van de USP beperkte de Freedom Socialist Party (FSP, een afsplitsing van de JVP) haar programma op het vlak van de rechten van minderheden in de samenleving. Geen enkele andere linkse kracht in Sri Lanka was bereid om openlijk en duidelijk op te komen voor de nationale verwachtingen van de Tamils en dit te verbinden met het einde van onderdrukking en uitbuiting. Siritunga legde ook uit dat de sterke positie van de president inderdaad moet verdwijnen, maar dat een terugkeer naar een sterker parlement geen oplossing is.

De United Socialist Party riep op om lessen te trekken uit de historische ervaring om telkens weer voor een kapitalistische partij te stemmen die niet de belangen van de bevolking verdedigde, of er zelfs regelrecht tegenin ging. Siritunga wees erop dat de grondwet van het land de bevolking niet dient en volledig weg moet. In de verkiezingscampagne pleitten Siritunga en de USP voor een revolutionaire grondwetgevende vergadering.

Uiteindelijk haalde Siritunga 8.840 stemmen. Dat is een goed aantal in deze gepolariseerde verkiezingen. Onder de andere linkse krachten haalde de FSP 9.941 stemmen en de NSSP, die slechts een schijnkandidaat had omdat openlijk campagne werd gevoerd voor oppositiekandidaat Sirisena, strandde op 4.047 stemmen.

Het is niet evident om steun te vinden voor linkse en socialistische kandidaten. Er is een lange geschiedenis van verraad. Zelfs tot op het einde hebben de ‘Communistische’ Partij en de ooit socialistische LSSP deelgenomen aan de regering en ze steunden Rajapaksa bij deze verkiezingen. De Singalese nationalistische JVP beweerde ooit marxistisch te zijn en zit sinds kort in de oppositie. Voor de JVP blijft het nationalisme centraal staan, waardoor ze geen marxistische partij kan zijn. De FSP splitste af van de JVP maar blijft zeker op vlak van de nationale kwestie tekort schieten.

Ondanks al deze complicaties en moeilijkheden heeft de USP een principieel standpunt ingenomen door op te komen voor de rechten van de Tamil bevolking en door te bouwen aan een strijdbare socialistische kracht die ook na de verkiezingen actief zal blijven.

De macht wordt nu overgedragen aan Sirisena en de massa’s hopen op verandering binnen de 100 dagen, zoals hij beloofde. Het is echter moeilijk om te zien hoe hij iets zal kunnen veranderen zolang de greep van de familie-Rajapaksa op de macht zo groot blijft. Er opent zich een periode van politieke onzekerheid. Sirisena is geen alternatief op Rajapaksa. Hij zal geen verbetering brengen voor de werkenden, de armen en de jongeren in Sri Lanka. Het is meer dan ooit nodig om ons te organiseren en op te komen voor een socialistisch alternatief.

Op 8 januari zijn er presidentsverkiezingen in Sri Lanka. Tegen een achtergrond van sociale ellende voor de meerderheid van de bevolking, een sluimerend nationaal conflict dat na de burgeroorlog niet verdwenen is en een toenemend dictatoriaal karakter van het huidige regime, kunnen deze verkiezingen een keerpunt vormen.

De druk was groot om de ‘gemeenschappelijke kandidaat’ van de oppositie te steunen vanuit het idee dat eerst de zetelende president Rajapaksa baan moet ruimen. De mogelijkheid dat Rajapaksa verliest is reëel, meer nog er wordt van uitgegaan. Maar de gemeenschappelijke oppositiekandidaat Maithripala Sirisena is de voormalige algemeen-secretaris van de partij van Rajapaksa en een Singalese boeddhistische nationalist. Voor de Tamils en de moslimbevolking vormt hij geen alternatief.

Toch gaat een groot deel van links, met inbegrip van radicaal links (waaronder Bahu van de NSSP), mee in de campagne van Maithripala. De druk om Rajapaksa weg te krijgen is groot, velen vestigen daar hoop in. Een verderzetting van hetzelfde beleid onder een andere president zal die hoop echter niet inlossen. Ook Maithripala is een kandidaat van de allerrijksten en de multinationals. Ook Maithripala heeft bloed aan zijn handen na de bloedige burgeroorlog.

De United Socialist Party heeft een eigen socialistische kandidaat naar voor geschoven. Siritunga Jayasuriya is al decennialang actief en staat voor een consequente positie van verzet tegen het kapitalisme en tegen nationale onderdrukking. Hij trok met zijn campagne ook naar het oosten en noorden van het land. De socialistische campagne beschikt niet over de miljoenen die de twee centrale kandidaten hebben. Het is dan ook eerder een campagne om de strijd voor te bereiden voor na de verkiezingen, als de verwachte verandering er niet komt.

In het oosten werd de campagne bedreigd door een lokale verantwoordelijke van de regeringspartij SLFP. In Pottuvil wonen vooral Tamil sprekende moslims. De United Socialist Party heeft een sterke reputatie in de regio, onder meer door de baanbrekende hulpverlening na de dodende tsunami tien jaar geleden. Waar de overheid toen misbruik maakte van de internationale steun om vooral de eigen Singalese bevolking en infrastructuurwerken in het zuiden te ondersteunen, trokken militanten van de USP ook naar het oosten en noorden om er onder democratische controle van de lokale gemeenschap hulp te bieden.

De verkiezingsmeeting van Siritunga in Pottuvil werd nu verstoord door de lokale verantwoordelijke van de SLFP die met een groep straatvechters opdook. De lokale activisten van USP vormden een menselijk schild rond het podium en beschermden de sprekers. De straatvechters dropen af toen ze merkten dat de USP op een brede steun van de lokale bevolking kon rekenen. Honderden mensen kwamen naar de meeting en wilden achteraf Siritunga ontmoeten om hem te bedanken voor de moedige positie die de USP inneemt bij de veroordeling van het toenemende geweld tegen moslims.

De volledige campagne wordt gekenmerkt door geweld. Er waren al meer dan 300 geregistreerde overtredingen van de kieswetgeving, vooral schietpartijen en ander geweld. De kliek rond Rajapaksa handelt als een kat in het nauw. Het aantal overlopers naar de oppositie blijft toenemen, wellicht omdat de overlopers er zelf van uitgaan dat de oppositie de verkiezingen zal winnen.

Op het ogenblik van de verkiezingscampagne wordt Sri Lanka ook getroffen door erge overstromingen. Meer dan een miljoen mensen in het noorden en oosten van het land zijn hierdoor geraakt. De regering reageerde bijzonder laattijdig en onvoldoende om de slachtoffers bij te staan, het regime liet geen externe hulp toe en zorgde ervoor dat alles strak in handen van het leger bleef. In het kader van de verkiezingen wil de regering nu het leger inzetten om wie geëvacueerd is toch te laten stemmen in de door het leger gecontroleerde vluchtelingenkampen. Om eerlijke verkiezingen mogelijk te maken, eist de USP dat het leger in de kazernes wordt gehouden.

De officiële politieke koepel van de Tamils in het Noorden, de Tamil National Alliance (TNA), stelde dat geen enkele kandidaat het voor de Tamils opneemt. Eerder werd geprobeerd om steun voor de rechtse oppositiepartij UNP uit te bouwen, maar de kandidatuur van Maithripala maakte dat onmogelijk. Door politieke spelletjes met de elite zal het lot van de Tamil bevolking er niet op verbeteren. Dat zou na decennia ervaring met deze tactiek toch duidelijk moeten zijn? De TNA riskeert alvast om zelf te versplinteren als gevolg van een gebrek aan politieke strategie.

Na jaren van bloedige oorlog, na jaren van gebroken beloften op een betere toekomst, kunnen de Sri Lankese massa’s op 8 januari president Rajapaksa wandelen sturen. Maar een ander kapitalistisch regime zal evenmin antwoorden hebben op de sociale bekommernissen van de meerderheid van de bevolking of op de roep naar het recht op zelfbeschikking, met inbegrip van het recht op afscheiding, van de Tamil en moslim minderheden. Dat is waarom de socialistische kandidatuur in deze verkiezingscampagne zo belangrijk is.

• Lees het eerder op deze site verschenen interview met Siritunga
• “Tamils Lacks Political Leadership”, opiniestuk van TU Senan (Tamil Solidarity) op colombotelegraph.com

Interview met Siritunga Jayasuriya, United Socialist Party

Op 8 januari zijn er vervroegde presidentsverkiezingen in Sri Lanka. De zittende president, Mahinda Rajapaksa, wil herverkozen raken maar botst op een sterke oppositie en een groeiende afkeer tegenover zijn dictatoriale regime. De United Socialist Party (USP), onze Sri Lankese zusterpartij, voert een eigen verkiezingscampagne met Siritunga Jayasuriya als kandidaat. Hieronder een interview met Siritunga.

Onder de tegenstanders van de regering is er een breed gedragen gevoel dat de oppositie moet samenspannen om Mahinda Rajapaksa een nederlaag toe te brengen. Socialisten verzetten zich ook tegen het regime van Rajapaksa. Waarom dan onafhankelijk opkomen?

“De United Socialist Party blijft deelnemen aan protest en acties tegen het ondemocratische en brutale regime dat nu aan de macht is. We zijn bereid om met diverse partijen en organisaties samen te werken om het regime weg te krijgen en dit ondanks grote politieke verschillen. Maar USP heeft nooit opportunistische allianties gesloten met kapitalistische partijen.

“Uiteraard moet dit regime weg. We roepen op tot massamobilisatie tegen het regime. We zijn ook bezorgd over wat er komt indien de dictatuur van Rajapaksa verdwijnt. Denk maar aan wat in 1994 gebeurde. Er was een massale druk om een einde te maken aan het 17 jaar durende bewind van de kapitalistische UNP (United National Party). Die partij werd verslagen, maar de mensen kregen niet wat ze wilden, het terugdraaien van de neoliberale ‘hervormingen’ van de UNP in de jaren 1980.

“Er is vandaag ook druk om een einde te maken aan het negen jaar durende verschrikkelijke regime dat we nu kennen. Maar wat komt er in de plaats? Geen enkele kandidaat verdedigt de rechten van de bevolking of is bereid tot echte hervormingen na de verkiezingen. Het zijn allemaal vertegenwoordigers van het kapitalisme. Zelfs indien de belangrijkste oppositiekandidaat, Maithripala Sirisena, het haalt, dan zal het beleid van Mahinda gewoon verdergezet worden.

“De onderlinge inwisselbaarheid van de twee belangrijkste kapitalistische partijen werd opnieuw bevestigd door de vele overstappen voor deze verkiezingen. Maithripala is zelf net als algemeen-secretaris en minister van de regeringspartij SLFP opgestapt om met de UNP naar de verkiezingen te trekken. De algemeen-secretaris van de UNP, Tissa Anthanayaka, heeft de omgekeerde beweging gemaakt. Het bevestigt dat er weinig verschil is tussen de twee kapitalistische partijen. Een keuze hiertussen is geen echte keuze voor de bevolking.

“Er is geen ernstig alternatief voor de kiezers. Dat is waarom ik opkom. Ik ben kandidaat los van de centrale oppositiekandidaat om een kans te geven aan de bevolking om zich uit te spreken tegen het huidige regime en op te komen voor een ander economisch en politiek systeem.”

Welke eisen breng je naar voor?

“De eisen beperken tot de afschaffing van het uitvoerende presidentschap zal niet volstaan. De grondwet wordt constant aangepast om de kapitalistische klasse en de heersende elite van dienst te zijn. Tamils, moslims en andere minderheden worden buitenspel gezet. Dat is een belangrijk obstakel voor de Singalese arbeiders en alle andere armen in het land die opkomen voor betere levensvoorwaarden, een degelijk minimumloon, …

“In ons programma komen we op voor het annuleren van de huidige grondwet en de vorming van een democratische revolutionaire grondwetgevende vergadering samengesteld uit verkozen vertegenwoordigers van alle delen van de samenleving. Dit moet een democratisch orgaan zijn waar wordt beslist over welke grondwet we willen en welk economisch plan we willen doorvoeren.

“We eisen de onmiddellijke stopzetting van de privatisering van het onderwijs. Er zijn meer publieke middelen nodig voor onderwijs. En ook gezondheidszorg moet gratis blijven.

“Er waren stakingen van het personeel van de publieke sector die opkwamen voor degelijke lonen. De stijgende inflatie gaat niet gepaard met loonsverhogingen in de publieke of de private sector. In de ‘vrijhandelszones’ moeten textielarbeiders aan slavenlonen werken. Er wordt heel veel geld aan defensie uitgegeven. Dat geld en de enorme middelen voor de president en zijn omgeving moeten we integendeel investeren in lonen en diensten.

“De Tamilsprekende bevolking heeft de afgelopen decennia enorm geleden. Ik en mijn partij verdedigen al jarenlang de rechten van de Tamilsprekende bevolking en hun recht op zelfbeschikking, waaronder het recht op afscheiding indien ze dat willen, met garanties voor de rechten van alle minderheden.

“De rechten van moslims, waaronder hun religieuze rechten, worden bedreigd door aanvallen van Boeddhistische extremisten zoals die van Bodu Bala Sena. Wij voeren daar campagne tegen en werden hiervoor aangevallen, ook fysiek. Dit geweld moet onmiddellijk stoppen.

“Dat zijn enkele van de eisen die we naar voor brengen. Onze economische eisen zijn niet abstract. We leggen uit dat ze direct kunnen doorgevoerd worden als we de sleutelsectoren van de economie onder democratische arbeiderscontrole nationaliseren en een geplande economie invoeren. Dat is enkel mogelijk op basis van een massale deelname aan politiek en de regering.

“We leggen ook uit dat de strijd voor deze eisen verbonden is met de strijd om een einde te maken aan het casinokapitalisme door een socialistische omvorming van de samenleving te realiseren waarbij de behoeften van de meerderheid van de bevolking centraal staan in plaats van die van een handvol parasieten zoals vandaag het geval is.”

USP had discussies met andere linkse krachten om een gezamenlijke kandidatuur te steunen. Waarom is dat niet gelukt?

“Het zou uitstekend geweest zijn indien sommige linkse krachten rond een gezamenlijke kandidatuur hadden samengewerkt. We hadden discussies met andere groepen. Maar er was geen akkoord, vooral rond bepaalde aspecten van het programma waarmee we opkomen.

“Er was geen akkoord mogelijk rond de nationale rechten van de Tamils. De Frontline Socialist Party verwerpt de eis van het recht op zelfbeschikking voor de Tamils en ook de eis dat het leger zich moet terugtrekken uit het noorden en het oosten van het land.

“De USP was niet van plan om alleen op te komen, we hoopten op een akkoord voor een gezamenlijke kandidaat en hadden discussies hierover met FSP en anderen. We komen nu op om een alternatief te bieden op de rotte kapitalistische partijen en hun beleid, we willen bouwen aan een oppositie die echte verandering kan bekomen. Dit betekent dat we met een duidelijk links en socialistisch programma naar voor komen en van de gelegenheid gebruik maken om aan te geven dat dit de enige manier is om een einde te maken aan alle vormen van discriminatie en uitbuiting.

“Met de huidige situatie in het land, met stelselmatige aanvallen tegen de rechten van arbeiders, de rechten van Tamils, moslims en andere minderheden, moeten linkse organisaties zich verenigen om een strijdbaar programma naar voor te brengen.

“We komen op voor de creatie van een massale partij van de arbeiders, arme boeren en vissers en jongeren om hun belangen te verdedigen tegenover de kapitalisten en hun partijen en instellingen. We komen daar enthousiast voor op en namen deel aan verschillende gesprekken met partijen zoals de Frontline Socialist Party.

“Jammer genoeg was er geen akkoord rond de eisen mogelijk en volgde er een afzonderlijke bijeenkomst van de FSP met andere organisaties waarop USP niet uitgenodigd was. We hadden toch nog verdere discussies, maar besloten uiteindelijk om afzonderlijk op te komen. Dit betekent niet dat we het programma van FSP volledig verwerpen. Er zijn een aantal eisen, zoals tegen de privatisering van het onderwijs, waarrond we kunnen samenwerken.”

Kan je wat meer vertellen over de linkerzijde in Sri Lanka?

“De afgelopen decennia heeft de arbeidersklasse in het land heel wat bittere ervaringen opgedaan met het verraad van verschillende leiders van de ‘traditionele linkerzijde.’ Toen we in 2005 aan de verkiezingen deelnamen, waarschuwden we voor het Singalese nationalisme. Op dat ogenblik kwamen de zogenaamde marxisten van de JVP voor het Singalese nationalisme op als onderdeel van de alliantie rond Rajapaksa. Wat overblijft van de LSSP [historische socialistische partij] en de CP [Communistische Partij] zaten samen met voormalige principiële linkse leiders zoals Vasudeva Nanayakara en anderen in hetzelfde nationalistische kamp. Zij bleven zwijgen tijdens het grootste bloedbad uit onze geschiedenis. Dat komt bovenop het historische verraad van de Lanka Sama Samaya Party (LSSP), ooit een massale trotskistische kracht, die in de jaren 1960 tot regeringen met burgerlijke partijen toetrad.

“Jammer genoeg wordt dit proces nu overgedaan door Wikramabahu Karunaratne die destijds tegen dit verraad was. In deze verkiezingen laat hij zijn socialistische principes achterwege en geeft hij openlijk steun aan de kapitalistische UNP.

“De FSP is afgesplitst van de JVP, maar in heel wat elementen van het programma en het beleid van deze partij is niet volledig gebroken met de JVP. Wij denken dat het onder de huidige voorwaarden een verschrikkelijke fout zou zijn om toegevingen te doen op vlak van programma waardoor de arbeiders en onderdrukte massa’s geen eigen stem hebben. We zijn een kleine partij met heel weinig middelen, maar we hebben ons programma en onze principes. We willen de arbeiders, boeren, jongeren en alle onderdrukten tonen dat het mogelijk is om vastberaden in te gaan tegen de kapitalisten en voor onze rechten op te komen.

“USP heeft steeds een principieel standpunt ingenomen rond de nationale kwestie. We hebben op elk ogenblik de rechten van onderdrukte nationale minderheden verdedigd tegen repressie en discriminatie. We hebben steeds het recht op zelfbeschikking, met inbegrip van het recht op afscheiding indien gewenst, verdedigd. We willen dat deze standpunten ook in deze campagne aan bod komen en we willen dat de socialistische principes niet verdwijnen.”

Sommigen zullen zeggen dat je door apart op te komen enkele tienduizenden stemmen kunt weghalen van de oppositiekandidaat. Maar je zal de verkiezingen niet winnen. Zal dit de stemmen tegen Rajapaksa niet verdelen? Als Rajapaksa niet eerst verdwijnt, is het niet mogelijk om nog maar te strijden voor een links programma?

“Het klopt dat het voor de mensen problematisch zou zijn indien Mahinda de verkiezingen wint. Maar we kunnen niet met de stemmen van de mensen spelen. Veel arbeiders, jongeren en activisten in Sri Lanka denken zoals ons. Ze zijn volkomen tegen het huidige regime gekant. Tegelijk hebben ze geen vertrouwen in de belangrijkste oppositiekrachten. Die zullen immers meer van hetzelfde bieden met meer van het huidige kapitalisme ten koste van de werkenden en armen.

“Deze bewuste laag wil niet gokken met hun stem door voor de oppositie te stemmen en zich dit vervolgens te beklagen. Er wordt gezocht naar een echte oplossing voor de vele problemen in het land. Wij vertegenwoordigen hen. Mogelijk gaat het nog om een erg beperkt aantal – enkele duizenden – maar dit zijn de mensen die nadenken over wat ze willen, niet enkel over waar ze bang van zijn en wat ze weg willen. We mogen hen niet in de steek laten.

“Los van mijn campagne ben ik goed gepositioneerd om te wijzen op de vele activiteiten van USP tegen het regime van Mahinda. Ik was de eerste die publiekelijk sprak tegen het gevaar van het nationalistische geweld in 2005 toen ik in de presidentsverkiezingen als derde eindigde. Onze campagne heeft steeds de oppositie tegen het ondemocratische regime versterkt.

“En laat me hiernaast nog een belangrijke vraag stellen. Voor wie kunnen de Tamils en moslims stemmen? Verdedigt de belangrijkste oppositiekandidaat de belangen en verwachtingen van de Tamils? Zijn er kandidaten die het de eisen voor nationale rechten voor de Tamils verdedigen? Een deel van de Tamils denkt dat het recht op zelfbeschikking de uitweg uit de dagelijkse horror is. Zij moeten een stem hebben in deze verkiezingen. We mogen hen niet laten vallen om een tijdelijke vooruitgang voor de zogenaamde oppositie te bewerkstelligen. Zelfs onder deze moeilijke omstandigheden verdedigen wij de rechten van de Tamils en we blijven ervoor strijden, los van de uitkomst van de presidentsverkiezingen.

“De steun die we in de verkiezingen krijgen, beperkt zich niet tot stemmen. De verkiezingen vormen een kans om de basis te leggen voor een massale oppositie in de toekomst, voor een kracht die afdwingt wat moet afgedwongen worden, een samenleving zonder enige vorm van onderdrukking, waaronder ook nationale onderdrukking.”

We bewonderen de moedige en vastberaden positie van USP rond de nationale rechten van de Tamils en de rechten van de moslims in het land. Maar de Tamil-leiders hebben de bevolking traditioneel overtuigd om de UNP te steunen. Moslimleiders hebben hun steun gebruikt om voordelen te bekomen van gelijk wie wint. Dat zagen we ook in de berggebieden. Je kan dan wel opkomen voor een programma dat hun rechten verdedigt, maar zullen ze ook voor jou stemmen?

“Het klopt dat de Tamil en moslim leiders traditioneel de twee kapitalistische partijen hebben gesteund, zelfs indien die niet de belangen van de Tamils en moslims verdedigen. Tamils hebben al veel ‘regimeveranderingen’ gezien sinds de onafhankelijkheid van Sri Lanka. Er kwam echter nooit verandering voor hen. Hun rechten bleven onderdrukt worden. Het huidige regime is medeplichtig aan aanvallen op moslims, maar toch zijn er sommige moslimleiders die zich achter Mahinda scharen. Maar mensen beginnen deze hypocrisie te doorzien. We zullen ons best doen om deze boodschap naar buiten te brengen.

“In de laatste provinciale verkiezingen hebben Tamils een sterke politieke boodschap gebracht. Ik hoop dat dit opnieuw zal gebeuren. Maar nog belangrijker is dat ik hoop dat ze begrijpen welk soort strijd nodig is om het regime en de opeenvolgende kapitalistische regeringen echt te verslaan en nationale rechten af te dwingen. We moeten massaal samenkomen om een betere toekomst voor te bereiden.

“Niet iedereen ziet hoe we deze strijd kunnen voeren. Maar we hebben er vertrouwen in dat de steun onder Tamils voor massale actie toeneemt en dat de bevolking stappen vooruit zal zetten, los van wat de Tamil politici zeggen. De oppositie gaat ervan uit dat de Tamils voor hen zullen stemmen. Op deze basis doet de oppositie niet eens de moeite om nog maar de minste toegevingen aan de Tamils op te nemen. Er wordt integendeel aan communautair opbod met de heersende partij gedaan. Het Singalese nationalisme is dominant in hun verkiezingscampagne die vooral in het zuiden wordt gevoerd.

“Onze campagne waarbij we samen met de Tamil bevolking en alle werkenden en armen voor het recht op zelfbeschikking opkomen, zal ook het zelfvertrouwen van de Tamils versterken. We willen verder mobiliseren, niet alleen tijdens de verkiezingscampagne maar ook na de presidentsverkiezingen. We denken immers niet dat het probleem voor de Tamils alleen via verkiezingen zal opgelost raken. We zijn dan ook niet alleen bezig met het aantal stemmen dat we kunnen halen, maar vooral met de impact van onze campagne onder de bevolking. Tamils hebben verschrikkelijke bloedbaden ondergaan. Wij willen het vertrouwen om te strijden terug opbouwen. We vragen steun om dat te kunnen doen.”

Kan je nog kort zeggen waarom mensen op jou moeten stemmen?

“De samenleving in Sri Lanka gaat door een diepe crisis. We mogen niet telkens opnieuw dezelfde fouten maken. Als mensen zich willen uitspreken tegen het regime en het met ons eens zijn dat we het regime moeten vervangen door vertegenwoordigers van onderuit in plaats van door vertegenwoordigers van de grote bedrijven en het kapitaal, dan moeten ze voor mij stemmen. Elke stem zal tellen in de opbouw van fundamentele verandering, socialistische verandering en niet gewoon verandering waarbij de ene onderdrukker wordt vervangen door een andere.”

Video (vanaf 1:38 in het Engels):