Your cart is currently empty!
Tag: socialisme
-
Socialisme terug populair in de VS. Straks ook bij ons?
De zoektocht naar alternatieven op het beleid van de gevestigde partijen kent sinds 2015 een aanzienlijke versnelling met Syriza in Griekenland, Podemos in Spanje, Corbyn in Groot-Brittannië en nu ook Bernie Sanders in de VS. Ondanks al hun beperkingen, zetten deze linkse partijen en figuren met hun opmars linkse voorstellen centraal in het politieke debat. Socialisme is terug populair in de VS. Maar wat is socialisme en hoe wordt dit gekoppeld aan concrete voorstellen? Hoe moet een linkse regering antwoorden op de chantage van internationale of andere kapitalistische instellingen? Hoe kunnen de kansen het beste gegrepen worden in de context van een economische, politieke en sociale situatie die gekenmerkt wordt door bruuske veranderingen en scherpe wendingen?Artikel door Julien (Brussel) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Bernie Sanders voert in de VS campagne in de voorverkiezingen van de Democraten. Hij komt op voor een “politieke revolutie tegen de klasse van miljardairs” en verdedigt eisen als een minimumloon van 15 dollar per uur, gratis secundair en hoger onderwijs of nog hogere belastingen voor de rijksten. Zijn radicale voorstellen op vlak van ecologie, antiracisme en antiseksisme wijken sterk af van het traditionele retoriek van Democratische politici die de belangen van de big business geen duimbreed in de weg willen leggen. Bernie Sanders roept op tot mobilisaties om zijn programma te verdedigen. In tegenstelling tot de andere kandidaten krijgt hij geen dollar van grote bedrijven. De enorme steun voor Bernie Sanders opent een politieke ruimte voor een radicale linkerzijde die onafhankelijk is van de wereld van Wall Street.
In Europa waren er verschillende doorbraken van linkse krachten, zeker in het zuiden van Europa (Griekenland, Spanje en Portugal). Er kwamen tegelijk ernstige waarschuwingen. In Griekenland heeft Syriza zich verbrand aan een besparingsregering die de belangen van de werkenden, jongeren en armen verraadt. Het versterkt wellicht het cliché dat links wel goed is voor sociale maatregelen, maar geen kaas van economie heeft gegeten. Links kan wel opkomen voor positieve veranderingen op vlak van onderwijs, klimaat, oorlog, seksisme, … maar als het niet bereid is om de middelen te zoeken waar ze zitten, blijft het bij woorden. De Griekse werkenden hebben een grote tol betaald voor de twijfels van Tsipras en leiding van Syriza die het niet aandurfden om tegen het kapitaal in te gaan (door de schulden niet te betalen en de bankensector volledig in publieke handen te brengen) waardoor Syriza uiteindelijk capituleerde.
Voor een programma dat met het kapitalisme breekt, is een extra belasting op de grote fortuinen niet voldoende. We moeten niet alleen meer middelen halen bij de rijksten, we moeten ook de machtsbasis van de kapitalistische klasse breken: de controle op de productiemiddelen en dus op de economie. De enige manier om effectief iets te zeggen te hebben over de lonen, huisvesting, vervuiling, onderwijs, … is door democratische controle op de economie door de gemeenschap. Daartoe moeten de sleutelsectoren genationaliseerd worden onder democratische controle en beheer van de werkenden. Zo kunnen we de nodige middelen vrijmaken om iedereen een degelijk leven en een toekomst aan te bieden. Enkel zo kunnen we concrete inhoud geven aan het ‘socialisme’ of de ‘politieke revolutie’ waar Sanders voor opkomt.
Zoals Bernie Sanders terecht opmerkt, volstaat het niet om te stemmen. Er is meer nodig in de strijd tegen de macht van de elite. Vraag dat maar aan Tsipras. Een van de grootste zwakheden van de nieuwe linkse formaties is dat een groot deel van de aandacht naar verkiezingen gaat, terwijl de organisatie van strijd op straat, in de bedrijven, met de vakbonden, … vaak vergeten wordt. Er is nood aan een strijdmiddel, een politieke organisatie die verkiezingen vooral ziet als een nuttige methode om massastrijd te versterken. Er is nood aan een nieuwe partij van werkenden en jongeren. Ook in de VS stelt deze noodzaak zich. Socialist Alternative, onze Amerikaanse zusterorganisatie, roept Bernie Sanders op om na de voorverkiezingen geen enkele steun aan Hillary Clinton te geven. Jammer genoeg heeft Sanders al meermaals gezegd dat hij wel van plan is om Clinton te steunen als zij de Democratische presidentskandidate wordt.
We treden een nieuwe periode in met veel uitdagingen. Dit systeem is letterlijk in elkaar aan het storten. We hebben de economische crisis van 2007-2008 nog niet verteerd of er staat al een nieuwe crisis aan te komen. Op alle terreinen faalt het kapitalisme: ecologie, sociaal, politiek, cultuur, … We staan voor een keuze tussen twee opties: verder verval in barbarij of opbouw van een samenleving die echte democratie brengt, een socialistische samenleving. Op ‘Socialisme 2016’, een discussie- en debatdag van LSP op 9 april, willen we ons politiek wapenen om de strijd voor een socialistische samenleving te voeren.
-
Kshama Sawant: de verandering waar socialisten voor opkomen
Artikel door Kshama Sawant, pas herkozen in de gemeenteraad van Seattle
Er waart een spook in de Amerikaanse presidentsverkiezingen, het spook van het socialisme. Nog voor hij een woord sprak in het presidentsdebat van de Democraten op 13 oktober was de impact van Bernie Sanders op de campagne duidelijk.Het debat vormde een nieuwe stap in de terugkeer van socialistische ideeën als legitieme kracht in de Amerikaanse politiek. Volgens Google was Sanders de kandidaat die de meeste zoekopdrachten opleverde tijdens het debat. Er was sprake van een forse toename van het aantal zoekopdrachten voor ‘socialisme’.
Het belangrijkste van de campagne van Sanders is dat deze enthousiasme versterkt voor het idee van een politieke revolutie tegen de superrijken en dat het socialisme populariseert. Met Socialist Alternative stelden we steeds dat Sanders zich zoveel mogelijk moet afzetten tegen Hillary Clinton die zich nu progressief wil voordoen om haar lange geschiedenis van bereidwillige dienstverlening aan de grote bedrijven te verdoezelen.
De Democratische partij is met handen en voeten gebonden aan de superrijken. Er moeten dringend stappen met en rond de campagne van Sanders gezet worden om tot een nieuwe politieke kracht te komen die de belangen van de 99% verdedigt en die dus onafhankelijk van de Democraten staat. Het artikel hieronder is een bijdrage aan dit debat.
We willen een samenleving waar de gewone mensen de volledige controle hebben over belangrijke beslissingen die hun leven bepalen. Een samenleving op basis van sociale rechtvaardigheid waarbij discriminatie op basis van gender of ras naar de geschiedenisboeken is verdwenen. Een samenleving met een volledige tewerkstelling waar alle werkenden een leefbaar loon genieten alsook degelijke pensioenen en kunnen beschikken over betaalbare woningen. Een samenleving waar solidariteit en samenwerking centraal staat in plaats van angst en vervreemding. Een samenleving waar een einde wordt gemaakt aan de dreiging van een klimaatcatastrofe. Dat kan door onze infrastructuur opnieuw op te bouwen op een groene basis en door de overblijvende fossiele brandstoffen in de grond te laten. Deze democratisch socialistische veranderingen zijn noodzakelijk en kunnen afgedwongen worden.
Kapitalisme faalt voor de 99%
Zoals Bernie Sanders opmerkt, leven we in een samenleving die gedomineerd wordt door de superrijken. De ongelijkheid en uitbuiting brengt miljoenen mensen tot wanhoop en verbittering. Dat is waarom de oproep van Sanders voor een ‘politieke revolutie’ tegen de superrijken zo’n gehoor vond onder honderdduizenden jongeren en werkenden.
In het eerste debat onder de Democratische presidentskandidaten verklaarde Sanders: “Democratisch socialisme houdt in dat we zeggen dat het verkeerd en immoreel is dat de rijksten onder de 1% in dit land bijna evenveel bezitten als de 90% armsten.” Sanders geeft uitdrukking aan de breed gedragen roep naar verandering na een decennium van economische crisis waarbij miljoenen mensen hun werk en huis verloren en een “herstel” dat vooral de rijksten ten goede kwam. Er is een enorme woede omdat de gevestigde politiek volledig gedomineerd wordt door de grote bedrijven. De besparingen en de aanvallen op de verworvenheden van de werkenden blijven maar aanhouden. Structureel racisme en seksisme blijven schering en inslag. En er worden geen ernstige maatregelen genomen om de klimaatveranderingen tegen te gaan.
Dit alles is gebaseerd op een ziek en aftakelend sociaal stelsel. Maar hoe kunnen we een einde maken aan wat Sanders het “casinokapitalisme” noemt? En hoe kunnen we bouwen aan een samenleving ten dienste van de volledige bevolking in plaats van een handvol miljardairs?
Socialisme gaat mainstream
De ene peiling na de andere geeft aan dat er onder jongeren ongeveer evenveel steun is voor ‘socialisme’ als voor ‘kapitalisme’. Er is een groeiende openheid voor socialisme. Het kapitalisme heeft de afgelopen acht jaar, tijdens en na de ‘grote recessie’, zijn ware aard getoond en er waren verschillende grote strijdbewegingen op nationaal en internationaal vlak. Van de beweging in Winsconsin in 2011 over Occupy tot de strijd voor een minimumloon van 15 dollar per uur en Black Lives Matter, namen tal van werkenden, jongeren en kleurlingen de strijd op tegen de heerschappij van de 1% rijksten. Sanders benadrukt terecht de rol van massabewegingen om tot verandering te komen.
In de nasleep van mijn verkiezing in 2013 als eerste socialistische gemeenteraadslid in Seattle sinds 100 jaar, bouwden we aan een campagne van onderuit die met vakbondssteun in staat was om een verhoging van het minimumloon in Seattle tot 15 dollar per uur af te dwingen. Seattle was de eerste grote stad in het land waar dit gebeurde, het was de grootste overwinning voor de werkenden sinds lange tijd. Het inspireerde activisten in andere steden, onder meer in San Francisco en Los Angeles, om ook daar de 15 dollar af te dwingen. We staan momenteel vooraan in de strijd voor controle op de huurprijzen en voor betaalbare huisvesting in Seattle. Ook deze strijd is van nationaal belang.
De sociale kracht van de werkende bevolking is de factor waarmee strijdbewegingen kunnen gevoerd en gewonnen worden. Het is hiermee dat we tegen de agenda van de superrijken kunnen ingaan en de noden van de gewone bevolking centraal kunnen stellen.
Maar sociale strijd volstaat niet, er moet ook gebouwd worden aan een nieuwe politieke kracht voor de 99%. De campagne van Bernie Sanders, die op drie maanden tijd 28 miljoen dollar ophaalde terwijl giften door bedrijven geweigerd worden, toont het potentieel voor een onafhankelijke arbeidersformatie. Dit botst met het kader van de Democratische Partij die zelf gedomineerd wordt door de grote bedrijven en die een neoliberaal partijapparaat heeft. Er is nood aan een onafhankelijke massapartij van en voor de werkende bevolking om hier en nu voor onze belangen op te komen en dit te koppelen aan de socialistische omvorming van de samenleving.
De greep van Wall Street breken
Een regering die de belangen van de 99% verdedigt, zou zoals Sanders voorstelt overgaan tot progressieve belastingen om een massaal programma van jobcreatie mogelijk te maken, onder meer door de infrastructuur van het land herop te bouwen op ecologisch duurzame basis.
Maar zelfs om dergelijke basismaatregelen door te voeren, moet compleet gebroken worden met de greep van Wall Street en de grote bedrijven op de samenleving. Het vereist meer dan het opbreken van de grote banken of het herstellen van regulering op de banken, zelfs indien dergelijke maatregelen zeker positieve stappen zouden vormen. We zullen de grote banken onder publieke controle moeten brengen, samen met de grote energiebedrijven en andere sleutelsectoren van de economie. Waarom is dit noodzakelijk? Denk bijvoorbeeld aan het feit dat zowat 90 bedrijven verantwoordelijk zijn voor twee derden van de totale uitstoot van koolstofdioxide in de hele menselijke geschiedenis.
Natuurlijk zullen de grote bedrijven er alles aan doen om fundamentele verandering tegen te houden en daartoe beschikken ze over enorm veel middelen. De werkende bevolking moet dan ook bouwen aan een strijdbare arbeidersbeweging die solidair is met alle onderdrukten onder dit systeem. We moeten een krachtige massabeweging opbouwen op straat, op de werkvloer, in de scholen om met een eigen onafhankelijke politieke stem onze belangen te verdedigen.
Opdat zo’n beweging succesvol kan zijn, moet ze verbonden zijn met bewegingen van werkenden en jongeren doorheen de hele wereld. Het kapitalisme is een wereldwijd systeem in verval. Dit blijkt niet alleen uit de klimaatcrisis maar ook uit de ineenstorting van de samenlevingen doorheen het Midden-Oosten en Noord-Afrika na decennia van imperialistische interventies, wat leidt tot de grootste vluchtelingengolf uit de geschiedenis.
De wereldwijde crisis moet beantwoord worden met wereldwijde solidariteit. Een socialistische toekomst voor de mensen op deze planeet uitbouwen op basis van een zo democratisch mogelijke deelname van de gewone bevolking is de uitdaging die we vandaag aangaan. Doe mee, sluit je aan!
-
Strijdbaar socialisme als antwoord op jaren van afbraakbeleid
Zoals alle veertigers in België groeide ik op in een periode waarin gezegd werd dat het Belgische sociale systeem het beste in de wereld was. Toegankelijke gezondheidszorg van hoge kwaliteit, loonindexering en interprofessioneel overleg waarbij de sterkere sectoren de zwakkere sectoren mee optilden, werkloosheidsuitkeringen die niet in de tijd waren beperkt, aanvulling van deeltijdse lonen door een deeltijdse werkloosheidsuitkering, ondersteuning van onbemiddelde studenten om hoger onderwijs toegankelijk te maken, … Zelfs indien het ook op dat moment een overschatting was om te stellen dat het hier ‘het beste’ was, moeten we vandaag de vraag stellen: wat blijft er nog van over?Artikel door Anja Deschoemacker uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Niets van dit alles is ooit een cadeau geweest. De opbouw van het sociale systeem na de Tweede Wereldoorlog gebeurde onder druk van soms tumultueuze strijd die uitmondde in ware opstanden (denk aan de Koningskwestie of ’60-’61) en van aangehouden actie die de patroons o.a. dwong om hun “patronale” bijdragen aan de sociale zekerheid op te drijven en degelijke lonen uit te betalen. Quasi volledige tewerkstelling maakte dat de patroons niet anders konden dan (deels) toe te geven aan de eisen van de werkenden. Hun winsten hielden ze op peil door het opdrijven van de productiviteit. We kregen het dus niet voor niets.
Vanaf de tweede helft van de jaren ’70 begon er echter een periode waarin de sociale zekerheid, openbare diensten, werkvoorwaarden, … enkel nog onder aanval stonden. Sindsdien werd per jaar na jaar, regering na regering, geschaafd aan de reeds verkregen verworvenheden.
Vandaag betalen patiënten in België een pak meer uit eigen zak voor gezondheidszorg dan in de buurlanden het geval is. Onderconsumptie van zorg deed zijn intrede. De indexering werd uitgehold, o.a. met de gezondheidsindex. Nationaal loonoverleg werd zodanig aan banden gelegd dat het maakte dat de sterkere sectoren zich naar beneden lieten trekken door de zwakkere. Van een werkloosheidsuitkering kun je vandaag nauwelijks nog overleven, samenwonende werklozen zijn zo goed als al hun rechten al kwijt, inbegrepen het recht op een deeltijdse werkloosheidsuitkering als je een deeltijdse job vindt. In het onderwijs is de kost voor de ouders enkel maar gestegen, terwijl daartegenover geen investeringen in de infrastructuur of het personeel stonden.
Maar voor de bazen en de politici die de belangen van de bazen dienen is het nooit genoeg. Vandaag loopt de N-VA voorop om het programma van massale verarming ten voordele van de verrijking van een piepkleine minderheid uit te dragen. Met figuren als Homans en Demir op het politieke speelveld is het voor de andere partijen gemakkelijk om ‘socialer’ over te komen. Maar zonder hun politiek van aangehouden sociale afbraak zou een radicale kleinburgerlijke partij als de N-VA nooit op zo’n spectaculaire manier voet aan de grond gekregen hebben. Mijn ouders en grootouders stemden voor de sociaaldemocratie als de partij die een pensioen garandeerde voor iedereen. Als de huidige en toekomstige gepensioneerden hun pensioen kijken, zullen ze misschien ook de sociaaldemocratie als verantwoordelijk zien, maar of dat dan nog een positieve impact heeft…
De sociaaldemocratie kon groeien als een vaste factor in de samenleving door de lange periode van naoorlogse economische groei. Op basis – en vooral onder druk – van het arbeidersverzet kon ze hervormingen afdwingen en de kampioen worden van de stijgende levensstandaard van de werkenden. In Vlaanderen moest ze die positie delen met de arbeidersvleugel van de christendemocratie, in Wallonië minder. Maar sinds midden jaren ’70 de periode van economische depressie werd ingezet, veranderde dit reformisme in contra-reformisme. Vandaag is een regering onder leiding van de PS geen alternatief, tenzij het doel enkel is de sociale afbraak op een meer begeleide manier verder te zetten i.p.v. op de brutale manier à la N-VA.
Op deze eerste mei blijft de oproep van het ABVV-Charleroi en Zuid-Henegouwen van enkele jaren terug actueel: we moeten een politieke kracht opbouwen die de belangen van de werkenden verdedigt met dezelfde kracht als de regeringspartijen de belangen van de rijken verdedigen. En we moeten opnieuw een programma voor de strijd opstellen die de vraag stelt aan wie de geproduceerde rijkdom tegoed moet komen: aan de 1% rijksten of aan de 99% van de bevolking.
Dat de Belgische arbeidersklasse objectief sterk genoeg is om die strijd te winnen, werd aangetoond met de prachtige respons van de vakbondsbasis op het eerste actieplan tegen Michel I in het najaar van vorig jaar. Een nieuw actieplan is nodig met een zo groot mogelijke betrokkenheid van alle werkenden via democratische discussie in de bedrijven en in de vakbonden zelf, zodat de arbeidersklasse in haar brede massa lessen kan trekken. Dan hoeven we niet alleen de vraag te stellen wat er van onze verworvenheden overblijft, maar kunnen we ons vooral bezighouden met de vraag hoe we die verworvenheden kunnen terugwinnen. En hoe we het doel kunnen bereiken van een garantie op een degelijke levensstandaard voor iedereen!
-
Vaak gestelde vragen. Wat is socialisme?
De komende dagen diepen we vanuit onze archieven enkele teksten op waarin op vaak gestelde vragen werd geantwoord. Socialisten die opkomen voor een alternatief op het kapitalisme beperken zich niet tot verontwaardiging over alles wat fout loopt – ook al blijft die verontwaardiging uiteraard steeds belangrijk – maar proberen na te gaan waarom dit zo is en ook wat we er tegenover plaatsen. In deze eerste verwijzing in onze reeks ‘veel gestelde vragen’ brengen we een artikel door Bart Vandersteene uit 2010 over het socialistisch alternatief op het kapitalisme.Kapitalisme = barbarij. Voor een socialistische samenleving!
-
Strijden om onze verworvenheden te behouden door te strijden voor socialisme!
Een socialistische kijk op: een alternatief
Zomerdossier door Baptiste (Nijvel)
De werkgevers, het VBO, de federale en regionale regeringen, de gevestigde partijen, het Planbureau, de Europese Commissie, de Nationale Bank, het IMF, de OESO,… Er gaat geen dag voorbij zonder een oproep door politici of een instelling om de sociale verworvenheden af te bouwen. Van de volgende federale besparingsregering valt niets anders te verwachten, of ze nu geleid zal worden door PS of door N-VA verandert daar niet veel aan.De dag na de verkiezingen van 25 mei hadden tal van analisten het over de Europese verkiezingen als de verkiezingen waar tegen werd gestemd, tegen de gevestigde partijen en tegen de regeringspartijen in het bijzonder. De verkiezingsresultaten toonden een groot wantrouwen tegenover de politici en de mogelijkheid dat zij een perspectief van verbetering bieden op zowel economisch als sociaal vlak.
Hoe kan het ook anders nadat ze allemaal de vangnetten van de sociale zekerheid in vraag gesteld hebben, terwijl die sociale zekerheid net toelaat om een degelijk leven te kunnen leiden bij tegenslagen? De indexering van de lonen heeft als enig effect dat het de verhoging van de levensduurte deels compenseert, maar zelfs dat is er teveel aan. Het recht op een degelijke uitkering voor wie zonder werk valt, zou drastisch ingeperkt worden. Voor zover er nog openbare diensten zijn, zouden deze winstgevend moeten zijn zoals private bedrijven. De lijst van aanvallen en voorstellen is lang. Het lijkt erop dat we op alle fronten tegelijk zullen moeten strijden om onze levensvoorwaarden te verdedigen en om zelfs erg beperkte toegevingen af te dwingen.
Is een terugkeer naar de groei van het verleden mogelijk?
Er wordt vaak gezegd dat de nieuwe generaties het minder goed zullen hebben dan de vorige die nog de groei gekend hebben die wat extra comfort toeliet. Er wordt vooral verwezen naar de ‘30 glorieuze jaren’ van economische groei na de Tweede Wereldoorlog. In deze periode werd heel wat sociale vooruitgang gerealiseerd.
Maar die vooruitgang werd niet op een gouden schotel aangeboden. Iedere verworvenheid is pas bekomen na strijd van de georganiseerde arbeidersbeweging. Dat is de enige reden waarom de bevolking deels kon profiteren van de economische groei om de eigen levensstandaard te verbeteren. De kapitalisten voerden een Keynesiaans beleid waarbij de koopkracht werd gestimuleerd om consumptie in de hand te werken en de groei te versterken.
Een dergelijk economisch beleid kan niet oneindig gevoerd worden. Het botst immers op de fundamentele tegenstellingen van het kapitalisme. De naoorlogse periode bood mogelijkheden van economische groei op basis van de heropbouw die na de oorlog noodzakelijk was. Zulke mogelijkheden blijven zich niet voordoen. Na iedere periode van groei volgt een fase van stagnatie, recessie en zelfs depressie. In periodes van crisis komt het deel van de taart dat de kapitalisten zich toekennen in gevaar waardoor die een harde strijd voeren om de winsten veilig te stellen. Dat gebeurt ten koste van anderen, de klappen vallen aan de kant van de werkende bevolking.
Systeem loopt vast
Het kapitalisme is een productiewijze gebaseerd op de uitbuiting van de ene sociale klasse door een andere: uitbuiting van diegenen die hun arbeidskracht verkopen door diegenen die de productiemiddelen bezitten. Het kapitaal van die laatste groep stapelt zich op door geaccumuleerde meerwaarde, het deel van de door de arbeid geproduceerde rijkdom dat niet aan de werkenden wordt toegekend in de vorm van loon maar dat de kapitalisten zichzelf toekennen als winst.
Het kapitalisme heeft het feodalisme, het vorige maatschappelijke stelsel, ver overtroffen. Het heeft de ontwikkeling van industrie mogelijk gemaakt en de productiecapaciteit bereikte een nooit gezien niveau. Maar het systeem draagt tal van diepe tegenstellingen in zich als direct gevolg van de private eigendom van de productiemiddelen. De zoektocht naar steeds meer winst bepaalt het functioneren van de economie. Het leidt tot tekorten in diensten die onvoldoende opbrengen, maar ook tot gigantische verspilling. Uiteindelijk leidt dit systeem tot overproductie omdat de werkenden niet alle geproduceerde goederen kunnen kopen. Dat leidt tot conflicten tussen imperialistische machten om de toegang tot grondstoffen of kapitaal naar zich toe te trekken. Het kapitalistische systeem leidt kortom onvermijdelijk tot ongelijkheden, armoede, instabiliteit en anarchie.
Naarmate het systeem op zijn grenzen van ontwikkeling botst, kent het kapitalisme steeds langere periodes van stagnatie en recessie afgewisseld met steeds kortere periodes van groei. Dit leidt tot sociale drama’s die steeds gewelddadiger zijn, denk maar aan het fenomenale tekort aan jobs en aan een toekomst voor jongeren in zowat alle steden in Europa en de rest van de wereld. Het systeem slaagt er niet in om de bestaande technologische mogelijkheden in te zetten ten voordele van de gemeenschap. Meer nog, heel wat technologische mogelijkheden worden afgeremd of tegengehouden door (financiële) belangengroepen. Het is symptomatisch voor het feit dan het kapitalisme niet meer in staat is om ook maar een greintje vooruitgang aan de mensheid te bieden.
Er is integendeel een ontmenselijking van de samenleving met vervreemding, burn-outs, depressies, zelfmoorden en een afbraak van het sociale weefsel met geweld, oorlog, racisme, seksisme, discriminatie, frustratie, individualisme, corruptie,… Die elementen winnen aan belang in het dagelijkse leven. Ze zijn toe te schrijven aan een systeem dat als enige maatschappijproject nog speculatie kan aanbieden.
Het hoeft zo niet te zijn, strijd voor alternatief nodig
De wijze waarop het kapitalisme functioneert, is de reden waarom onze sociale verworvenheden nooit definitief gewonnen zijn. We moeten deze verworvenheden telkens opnieuw verdedigen. Zodra de kapitalisten zich sterk genoeg voelen, proberen ze de verworvenheden af te breken. Daartoe worden alle mogelijke middelen ingezet, de politieke en financiële instellingen, het ideologische apparaat, repressie,… We kennen met andere woorden een klassenstrijd. “Er is een klassenstrijd en mijn klasse is aan het winnen”, verklaarde de superrijke Warren Buffet reeds in 2005.
Tegen de achtergrond van de huidige crisis is een terugkeer naar een Keynesiaans beleid een illusie. Maar dit betekent niet dat we niet moeten opkomen voor onze sociale verworvenheden. Integendeel, we moeten de strijd wel aangaan als we niet willen dat onze levensstandaard volledig met de grond gelijk gemaakt wordt. Een nationale betoging zonder vervolg of zelfs stakingsacties die enkel als doel hebben om stoom af te laten, volstaan niet. Er is nood aan actieplannen en perspectieven om alle krachten waarover we beschikken in te zetten om overwinningen af te dwingen. Overwinningen versterken op hun beurt het vertrouwen van de werkende bevolking in haar capaciteit om verandering te bekomen.
Socialisme biedt een alternatief
De strijd moet ook meer dan ooit op ideologisch vlak gevoerd worden. Het kapitalisme in crisis biedt ons geen toekomst, we moeten duidelijk zijn over welk alternatief we er tegenover plaatsen. Tegenover het falende kapitalisme volstaat het niet om ons tevreden te stellen met enkele hervormingen op fiscaal vlak of radicaler dan dat. Het marxisme biedt niet alleen een methode van analyse waarmee een beter begrip van het kapitalisme in al zijn complexiteiten en tegenstellingen mogelijk is. Het biedt ook de basis om tot revolutionaire verandering te komen. De organisatie van de werkende bevolking onder het kapitalisme vormt een sociale kracht die in staat is om de gang van zaken te veranderen eens die kracht effectief in actie komt.
Bovendien biedt deze organisatie van de werkende bevolking ook de basis voor een revolutionair alternatief op het kapitalisme, het socialisme. Dat is een systeem waarin de economie op democratische wijze beheerd en gecontroleerd wordt om ze planmatig te richten op de behoeften van de meerderheid van de bevolking. De economie en de productie dienen dan niet langer om de winsten van een kleine minderheid te vergroten, maar om te beantwoorden aan sociale, ecologische en andere behoeften. De geproduceerde rijkdom wordt niet meer verspild met speculatie, maar dient om tekorten aan te pakken en een einde te maken aan armoede. Het is enkel op deze manier dat de arbeidstijd blijvend kan ingekort worden zodat iedereen een degelijke job heeft en over toekomstperspectieven beschikt.
Doorheen de geschiedenis van klassenstrijd, werd iedere revolutionaire beweging vroeg of laat geconfronteerd met de beslissende kwestie van het nemen van de macht om de samenleving te veranderen. Denken dat de arbeidersklasse onder het kapitalisme een machtige positie gedurende langere tijd kan behouden of ‘structurele’ hervormingen blijvend kan afdwingen, is een illusie die tot nederlagen leidt. Zolang het kapitalisme bestaat, zal het van de minste zwakheid langs onze kant gebruik maken om terrein terug te winnen. Voor marxisten is het dan ook belangrijk om het klassenbewustzijn in de arbeidersbeweging te versterken. Dat kan het beste doorheen strijdbewegingen. Het komt erop aan om een socialistisch bewustzijn op te bouwen. Het kapitalisme is slechts machtig voor zover haar tegenstander niet scherp staat. De arbeidersbeweging heeft een nooit gezien potentieel dat met een duidelijke socialistische leiding ook effectief kan benut worden om tot fundamentele verandering te komen in de vorm van een socialistische samenleving.
