De militantenconcentratie en betoging van de vakbonden waren een succes. Zowel de politie als de vakbondsleiding sprak over 10.000 aanwezigen. Wellicht waren we met meer, alleszins was de opkomst hoger dan verwacht. In de toespraken en in de discussies stonden de onbetaalbare energiefacturen centraal en werd er gewezen op het feit dat de regeringsmaatregelen niet volstaan. In discussies met aanwezigen viel de erg brede steun voor de eis van nationalisatie van de energiesector op. Het grootste applaus kreeg ABVV-voorzitter Bodson met zijn oproep om van de algemene staking op 9 november een succes te maken.

Met deze bijeenkomst werd het startschot gegeven voor een hete herfst. De eerstvolgende concrete afspraak is de algemene staking van 9 november. De grote opkomst vandaag en de sterke woede tegen de hoge energie- en voedselprijzen maken dat zelfs de meest twijfelende vakbondsleiders die staking moeilijk nog in vraag kunnen stellen. Langs de andere kant is 9 november nog redelijk ver af en is er de roep om sneller in actie te gaan. In de wandelgangen circuleert het idee van een nationale betoging gevolgd door provinciale betogingen in oktober. Een uitstekend idee om op te bouwen naar de algemene staking van 9 november, maar de militantenconcentratie was toch het best mogelijke ogenblik om die acties aan te kondigen? Eén van de sterktes van het actieplan in 2014 was dat de opbouw voor iedereen duidelijk was.

LSP had een pamflet met als titel: “Algemene staking van 9 november NU voorbereiden”, gekoppeld aan de eisen van nationalisatie van de energiesector en de verhoging van de lonen. Er was ook veel interesse in onze krant, onder meer voor het dossier over hoe we een krachtsverhouding kunnen opbouwen. “Als we onze woede niet organiseren, zal de verarming verder doorzetten,” schreven we in ons pamflet. Dat is nu de uitdaging: de woede organiseren in opbouw naar de algemene staking, waarbij er nood is aan een actieplan zodat het geen eenmalige staking is.

Doorheen deze opbouw van onze strijd staan we sterker met offensieve eisen die vertrekken van wat nodig is en niet van wat de werkgevers en hun politici aanvaardbaar vinden. Zij vinden enkel een massale verarming van de werkende klasse aanvaardbaar. Het volstaat niet om te schermen met de aanwezigheid van de liberalen in de regering om de verantwoordelijkheid van de andere regeringspartijen te minimaliseren. Een uitbreiding van het sociaal tarief en het belasten van de grote winsten van de energiebedrijven zou een belangrijke stap vooruit zijn. Maar we moeten tegelijk bouwen aan een krachtsverhouding om de nationalisatie van de hele sector af te dwingen zodat de gemeenschap op democratische wijze controle heeft op de productie, distributie en investeringen.

De toespraken van de vakbondsleiders vandaag en eerder dit weekend van Raoul Hedebouw (PVDA) gaan voorzichtig in de richting van energie in publieke handen. Op een ogenblik dat zowat het volledige politieke establishment en de werkgevers moeten toegeven dat de markt niet werkt, moeten wij offensief durven spreken over de nationalisatie van de sector en daar een centrale eis van maken. Deze militantenconcentratie en betoging toonden dat de druk van onderuit toeneemt. Om de opbouw van de acties en de eisen verder te verfijnen, moet de basis zich zo sterk mogelijk organiseren op elke werkplek en met alle medestanders van de arbeidersbeweging (gepensioneerden, jongeren, werklozen …). Dat zou ons tevens voorbereiden op de onvermijdelijke chantage van de werkgevers die met de ontwikkelende recessie gepaard zal gaan.

Zoals het LSP-pamflet concludeerde: “We leven niet om te werken, we werken om te leven. Wij willen resultaat: een beter, betaalbaar leven voor iedereen! Dat is niet mogelijk binnen het kapitalisme dat ons van de ene crisis in de andere sleurt.”

Fotoreportage door Liesbeth:
[embed-google-photos-album https://photos.app.goo.gl/vMbpi2bkxJiccCbcA]

Volgens de werkgevers en hun regering moeten we kiezen: maatregelen tegen hoge energieprijzen of looneisen. We laten ons niet chanteren: beiden zijn nodig. De woede onder de bevolking is groot. Voor meer dan de helft van ons dreigt energie-armoede. De winkelkar is onbetaalbaar geworden. Als we onze woede niet organiseren, zal de verarming verder doorzetten. De algemene staking van 9 november moet NU voorbereid worden!

LSP-pamflet. Download hier de PDF

Met personeelsvergaderingen en organisatie op de werkvloer kunnen we van die staking een succes maken. Het kan ook de druk opvoeren op die vakbondsleiders die nog twijfelen of die bereid zijn om in ruil voor maatregelen rond de energieprijzen de loonstrijd te begraven. De situatie is te ernstig om ons te laten bedriegen zoals met de taxshift in 2015 die enkel goed was voor de bedrijven. Elk teken van zwakte zal tegen ons gebruikt worden. We laten ons niet chanteren, maar bouwen acties op tot we winnen!

Handen af van de index! Verhoog alle lonen met €2/uur (€330/maand)!

Het kraakt! Premier De Croo waarschuwt voor vijf tot tien moeilijke winters. Moeilijk voor ons, niet voor politici, patroons en speculanten. Vooral energie en voedsel duwen de inflatie boven de 10%. Dat zijn uitgaven die zwaar wegen bij werkende gezinnen, bij die met de laagste inkomens nog het zwaarst.

Gelukkig hebben we nog de index, maar zelfs die wordt in vraag gesteld door de werkgevers. Om de verarming te stoppen, mag niet geraakt worden aan de index en moeten alle ondermijningen ervan ingetrokken worden. Nu al vindt 7 op de 10 dat de index niet volstaat om de hogere kosten te dragen.

We staan sterker als we allemaal samen strijden. De eis van een algemene loonsverhoging van €2/uur of €330 per maand kan ons verenigen. Een onmiddellijke verhoging van alle lonen, ook de laagste, is nodig om de koopkracht te herstellen.

Kunnen de werkgevers dit niet betalen? Ze boeken al jarenlang recordwinsten. Engie kwam aan 5,2 miljard euro in de eerste jaarhelft en kreeg nog eens 600.000 euro Vlaamse subsidies cadeau. Niet-financiële bedrijven hebben een gemiddelde bruto winstmarge van 46%. Dat is 10% meer dan 20 jaar geleden en een pak meer dan in de buurlanden. De dividenden aan de aandeelhouders van 1200 grote bedrijven stegen dit jaar met 11,3% tot 545 miljard dollar, in België zelfs met 25%.

In plaats van rechtstreeks te investeren in productie, wordt de door ons geproduceerde rijkdom uitgedeeld aan aandeelhouders. Dus er is voldoende geld voor een volwaardige index en loonsverhoging!

Voor de bedrijven die door de hoge prijzen voor grondstoffen en energie in de problemen komen, moet de oplossing niet in de zakken van de kleintjes, maar in de koffers van de grote gezocht worden! Als bedrijven zeggen dat het water hen aan de lippen staat en dreigen met jobverlies, moeten hun boeken op tafel gelegd worden zodat de werkenden kunnen nagaan of dat wel klopt. Ze mogen uitleggen waarom de recordwinsten niet gebruikt werden als reserve voor moeilijker tijden. Desnoods moeten bedrijven genationaliseerd worden om jobs te redden.

Blokkeer de prijzen: nationaliseer de energiesector!

Premier De Croo zegt dat de energiemarkt “zot” is. Timmermans (VBO) moet toegeven dat de markt irrationeel werkt. Toch willen zij niet raken aan de markt en vragen de werkgevers nogmaals extra steun van de gemeenschap om hun winsten veilig te stellen.

Prijsplafonds, afromen van de winsten of een publieke pool zijn goede voorstellen, maar te beperkt: ze laten de macht aan de markt. Zolang de markt het voor het zeggen heeft, kan die tekorten organiseren, speculatie opvoeren en de gemeenschap chanteren.

Om de prijsstijgingen en verdere uitbuiting te stoppen, moet de volledige energiesector genationaliseerd worden onder controle van het personeel en de gemeenschap. Dan kunnen we democratisch beslissen over de productie, distributie en investeringen in duurzame en betaalbare energie.

Opbouwen naar een sterke algemene staking op 9 november !

Er mag geen twijfel bestaan over de nood van een algemene staking op 9 november. We mogen ons hierbij niet laten verdelen, tussen landsdelen of tussen vakbonden, we hebben dezelfde belangen. We zullen onze eisen maar kunnen afdwingen door een krachtsverhouding op te bouwen.

1. Breng de waarheid aan het licht

Wist je dat de stijging van de Belgische lonen sinds 1996 12% lager ligt dan de productiviteitsgroei? Iedereen heeft recht op de waarheid om te oordelen wat er nodig is. De vakbonden zouden een koopkrachtkrant kunnen uitbrengen die voor iedereen beschikbaar is. Informeren is het startpunt.

2. Elke werkplek betrekken

Vakbondsdelegaties hebben een centrale rol in het ontwikkelen van een dynamiek op de werkvloer. Zij kunnen bijvoorbeeld infosessies en personeelsvergaderingen organiseren. Zo kunnen ook sectorspecifieke eisen opgesteld worden om alle collega’s volop te betrekken en mobiliseren. Vakbonden kunnen daarenboven werkenden uit verschillende sectoren samenbrengen.

3. Verenig alle onderdrukten in de samenleving

Een echte krachtsverhouding opbouwen t.a.v. de bedrijfsleiders en kapitalisten vraagt om steun en betrokkenheid van de mensen in de straat. Denk maar aan de jongeren, die steeds moeilijker een toekomst kunnen uitbouwen, of gepensioneerden, die een groot deel van de mensen in armoede uitmaken. We laten niemand achter. We zijn solidair met elkaar!

Wij stellen het volgende noodprogramma voor:

• Betalen om te gaan werken? Geen denken aan! Volledige vergoeding van de vervoerskosten.
• Volledig herstel van de index met controle van de werkende klasse over de berekening en samenstelling ervan. Telkens wanneer de index wordt overschreden, moeten alle lonen en uitkeringen onmiddellijk worden verhoogd.
• Breek de loonwet! Verhoog alle lonen met 2 euro per uur (330 euro per maand)!
• Verhoging van het minimumloon tot €15 per uur of €2.470 bruto per maand en het minimumpensioen op €1.700.
• Gelijk loon voor gelijk werk! Voor een individualisering van sociale uitkeringen en de herwaardering ervan boven de armoedegrens.
• Tegen de onhoudbare werkdruk en voor werkgelegenheid: de 30-urige werkweek zonder loonverlies, met compenserende aanwerving.
• We hebben een massaal investeringsplan nodig om openbare diensten zoals openbaar vervoer, kinderopvang, onderwijs, gezondheidszorg uit te breiden en gratis te maken …
• Voor onze portemonnee en voor een groene transitie: nationalisering van de hele energiesector!
• Bevries alle huurprijzen. Voor de massale bouw van sociale woningen, zodat de vastgoedmarkt niet wordt overgelaten aan de grillen van huisbazen en speculanten.
• Belast de grote fortuinen.
• De financiële sector nationaliseren onder democratische controle om kapitaalvlucht te vermijden en zodat de gemeenschap een overzicht heeft van alle geldstromen en de beschikbare middelen worden geïnvesteerd in wat sociaal noodzakelijk is.
• Stop de oorlog in Oekraïne! Een einde aan alle imperialistische conflicten.
• Voor een democratisch geplande economie, democratisch socialisme.

4. Een actieplan om te winnen

Het opbouwend actieplan met geslaagde acties in het najaar van 2014 deed de regering-Michel wankelen en toonde onze gezamenlijke slagkracht. De regering bleef toen enkel overeind omdat er geen tweede, krachtiger actieplan kwam met bv. een reeks algemene stakingen van 24, 48 of 72 uur. Zo’n fout kunnen we ons niet meer permitteren.

Het grote gevaar is dat ze ons nu laten aanvaarden dat de lonen niet stijgen en de loonnormwet blijft bestaan. De recessie zal gebruikt worden om ons te chanteren. We leven niet om te werken, we werken om te leven. Wij willen resultaat: een beter, betaalbaar leven voor iedereen! Dat is niet mogelijk binnen het kapitalisme dat ons van de ene crisis in de andere sleurt.

Deze middag verzamelden ruim honderd mensen aan het Brugmann-ziekenhuis in Brussel. Ze protesteerden tegen de explosie van prijzen. Het personeel eist een loonsverhoging en een bevriezing van de prijzen van energie en van eerste levensbehoeften.

Het was een strijdbare bijeenkomst met slogans als: “Allemaal samen: algemene staking!”, “Verhoog de lonen, liquideer de aandeelhouders”, “We aanvaarden de wetten van de bazen niet, echte democratie is hier” en nog: “Haal het geld uit de rijke zakken, bij ons valt niets te pakken.” Verschillende mensen namen het woord om te spreken over de rampzalige situatie in het ziekenhuis, zowel als gevolg van de prijsstijgingen als door de IFIC-hervorming, een herziening van de loonschalen waardoor veel collega’s geen loonsverhoging kregen ondanks beloften en mooie woorden.

De actie eindigde met een oproep tot strijd in alle sectoren en onderstreepte de noodzaak van serieuze mobilisatie voor de algemene staking op 9 november.

Er waren enkele erg sterke punten aan deze uitstekende actie. Ten eerste werd de actie georganiseerd op de werkplek, tijdens de middagpauze. Het werd voorbereid met affiches en pamfletten, naast een fysieke rondgang langs de verschillende afdelingen op de dag zelf om alle collega’s te herinneren aan de actie. Daarnaast werden specifieke eisen rond de loonschalen gecombineerd met meer algemene eisen rond prijsbevriezing en algemene loonsverhoging. Dat maakt het mogelijk om de beweging op de werkplek te verankeren en te versterken.

Een lokale actie is een goede manier om de actiebereidheid en de woede aan de basis te uiten. Op deze manier wordt opgebouwd naar de volgende acties, in het bijzonder de algemene staking van 9 november. Bovendien wordt de druk opgevoerd op die vakbondsleiders die mogelijk nog twijfelen over de noodzaak van een algemene staking in november. Dit soort acties op de werkplek kan een inspiratie zijn voor andere werkplekken ter voorbereiding van de staking in november en als onderdeel van een ernstig actieplan om een stevige krachtsverhouding op te bouwen tegenover de werkgevers en hun regering.

De eisen van het protest vandaag zijn een manier om de collega’s te verenigen. Een bevriezing van de prijzen is een evidente eis. Maar om echt doeltreffend te zijn, moet het volgens ons (en ook volgens ACOD LRB) gekoppeld worden aan de nationalisatie van de hele energiesector onder democratische controle en beheer van de werkenden. Dan kunnen we democratisch beslissen over de productie, distributie en investeringen in betaalbare groene energie.

Lees ons artikel:

https://nl.socialisme.be/90954/om-de-prijzen-te-blokkeren-moeten-we-de-productie-controleren

Wat de loonsverhoging betreft, pleiten wij voor een algemene loonsverhoging van 2 euro per uur of 330 euro per maand. Ook dit is een eis die alle werkenden kan verenigen. Dat is nodig: verenigd in de strijd zijn we het sterkst.

Als we onze woede niet organiseren, zitten we in een eeuwigdurende neerwaartse spiraal. Daarom juichen we het initiatief van deze actie toe en roepen we op om soortgelijke acties te ondernemen met andere strijdbare delegaties. Dit zal de nationale mobilisaties, zoals de concentratie en betoging van 21 september en de algemene staking van 9 november, versterken.

Foto’s van ACOD LRB:
[embed-google-photos-album https://photos.app.goo.gl/SN6FwmkJpuGb2uD58]

“De loonstrijd is nog maar begonnen,” verklaarde journalist Bertrand Henne in juli tijdens een nieuwsuitzending van La Première. Enkele weken eerder betoogden 80.000 mensen in gemeenschappelijk vakbondsfront door Brussel, als voorlopige afsluiter van een reeks acties die sinds februari gevoerd werden voor koopkracht, meer personeel en ook voor meer middelen voor de openbare diensten met de staking van 31 mei. De volgende stap is een algemene staking die voorbereid wordt met de aangekondigde militantenconcentratie op 21 september (10u Muntplein).

“Als de werkgevers en de regering doof blijven, komt er in november een algemene staking,” verklaarde ABVV-voorzitter Thierry Bodson. Om ervoor te zorgen dat het niet bij een aankondiging blijft, moeten we van onderuit de mobilisatie opstarten naar een algemene 24-urenstaking. Het mag ook niet bij een symbolische eenmalige staking blijven want dat zal niet volstaan om onze eisen af te dwingen.

Deze winter kan de energierekening voor een gemiddeld gezin immers oplopen tot 7 à 10.000 euro per jaar. Wie kan dat nog betalen?! Achter deze hallucinante cijfers gaan ontelbare menselijke drama’s schuil.

De loonwet van 1996 is een dwangbuis voor onze lonen. Wat valt er te onderhandelen over een nieuw interprofessioneel akkoord met een loonnorm voor de komende twee jaar (het percentage waarmee de lonen maximaal mogen stijgen boven de index) als er helemaal niets inzit? Dat is wat ons willen doen slikken ‘in ruil’ voor het behoud van de index. Het liefst zouden ze ook die bescherming van onze levensstandaard afschaffen, maar vandaag zwijgen zelfs de liberalen over een nieuwe indexsprong. Ze weten dat er beter geen extra olie op het vuur wordt gegoten.

Zonder maatregelen gaan we erop achteruit. De inzet is te groot om te wachten. We moeten de algemene staking vanaf nu voorbereiden. Hier enkele voorstellen om daar een succes van te maken.

1/Een ‘operatie waarheid’ om de patronale propaganda van antwoord te dienen

De grote staking in de winter van 1960-61, de ‘staking van de eeuw’, werd voorafgegaan door een propagandacampagne onder de noemer ‘operatie waarheid’. Daarmee werden de besparingsplannen van de regering van antwoord gediend. Vandaag vertellen de werkgevers, de traditionele politici en de gevestigde media heel wat leugens, niet de winsten, maar onze lonen – die nochthans een matigend effect hebben op de inflatie, zouden de prijzen doen stijgen. Een campagne met openbare meetings, personeelsvergaderingen … op de werkplaatsen en in de wijken kan daarop antwoorden.

Dit kan aangevuld worden met een ‘koopkrachtkrant’, naar het model van de ‘pensioenkrant’ van het gemeenschappelijk vakbondsfront in de protestbeweging waarmee we het puntenpensioen in 2018 tegenhielden. Dit moet uiteraard gepaard gaan met gebruikelijke mobilisatiemiddelen zoals pamfletten, het ophangen van affiches op het werk, specifieke oproepen van de delegatie zelf (bvb met de winstcijfers van het eigen bedrijf of sector) of het verspreiden van interessante artikelen uit de media om de aandacht van de collega’s vast te houden.

Wist je bijvoorbeeld dat de stijging van de Belgische lonen sinds 1996 12% lager ligt dan de productiviteitsgroei? Of dat de loonsubsidies in België verhoudingsgewijs dubbel zo hoog zijn als in Frankrijk, zes maal zo hoog als in Nederland en zelfs 44 maal zo hoog als in Duitsland?

Dat soort gegevens mag niet beperkt blijven tot persberichten. Het moet deel uitmaken van een brede campagne zodat het ideologische argumenten worden waarmee de patronale leugens meteen afgeblokt worden. Wil dat nu zeggen dat er geen patroons zijn die door de stijging van grondstoffen en energieprijzen in moeilijkheden komen? Uiteraard niet. De grote slokken de kleintjes op, en dat zal met een aanstormende economische crisis niet verbeteren. De oplossing daarvoor vindt men echter niet in de zakken van de kleintjes, maar in de koffers van de grote.

2/Op elke werkplek een dynamiek opbouwen

De beste respons op zo’n campagne zullen we uiteraard niet krijgen van de traditionele media die eigendom zijn van de grote aandeelhouders. We moeten mikken op de collega’s. Via de syndicale delegaties en de militanten kunnen we een maximaal aantal collega’s bereiken. Dat kan het best met een gemeenschappelijk vakbondsfront aan de basis.

De acties van de laatste jaren toonden dat onze mobilisatie sterker is na informatiebijeenkomsten en personeelsvergaderingen, zeker als alle aanwezigen hun zeg kunnen doen. Zulke bijeenkomsten laten ook toe om met collega’s te spreken die je anders niet veel ziet, de situatie op het bedrijf te bespreken, eisen op te stellen, beslissingen te nemen over volgende stappen in het actieplan of nog om concreet materiaal voor te bereiden (spandoeken, protestborden, specifieke slogans …).

3/De samenleving achter het protest scharen

In Groot-Brittannië lanceerden militante vakbondsleiders en andere activisten de campagne ‘Enough is Enough’ om het verzet tegen de stijgende prijzen te coördineren. Meer dan 450.000 mensen hebben hun steun aan het initiatief toegezegd. Tijdens het actieplan van 2014 slaagden we er ook in om jongeren, gepensioneerden, werklozen, de cultuursector en andere lagen mee te krijgen in onze acties. Samen staan we sterker!

De hoge prijzen worden door iedereen gevoeld, de tekorten stapelen zich overal op. De voorbije jaren deden jongeren actie-ervaring op met o.a. de klimaatstakingen. Diezelfde jongeren gaan vandaag gebukt onder enorme kosten om te studeren. Door de handen in elkaar te slaan, kunnen jongeren het vakbondsprotest versterken en kunnen syndicalisten invulling geven aan de rechtvaardige groene transitie die nodig is voor ons klimaat.

4/ Een duidelijk programma ontwikkelen en populariseren

De situatie is ernstig, ons antwoord erop moet dat ook zijn. We hebben eisen nodig die vertrekken van de noden van de werkende klasse. In de oproep voor 21 september stelt het ABVV: “Wij eisen nogmaals: een indicatieve loonmarge en vrijheid om te onderhandelen; het behoud van de automatische indexering van lonen en uitkeringen.”

Het afschaffen van het indicatief karakter van de loonnorm onder de regering-Michel droeg inderdaad bij toe een verdere stijging van de bedrijfswinsten ten koste van onze lonen. Daarop terugkomen, zou een stap vooruit zijn. De loonwet van 1996 houdt onze lonen in een dwangbuis. Om de loonnorm te breken, moet de loonwet weg.

Het behoud van de index is absoluut noodzakelijk. Dankzij de index neemt onze koopkracht niet zo snel af als in de buurlanden. De korf van producten die de index bepaalt, stemt echter niet overeen met de reële uitgaven van een doorsnee gezin. Zo zit motorbrandstof er niet in en wordt het aandeel van het inkomen dat naar huisvesting gaat onderschat. Bovendien loopt de indexering achter op de prijsstijgingen. In sommige sectoren is er maar één keer per jaar een indexaanpassing. We kunnen beter een volledig herstel van de index eisen met controle van de werkende klasse over de berekening en samenstelling ervan. Telkens wanneer de index wordt overschreden, moeten alle lonen en uitkeringen onmiddellijk worden verhoogd.

De koopkrachtcrisis is bijzonder urgent, in het bijzonder voor de lage lonen. Bovenop de index en vrije loononderhandelingen, kan een eis voor een algemene loonsverhoging met 2 euro per uur, tegemoet komen aan die dringende nood. Met lonen lager dan 15 euro per uur kom je vandaag helemaal niet meer rond. Hoog tijd om ook de eis van een hoger minimumloon centraal te stellen.

Is er hier allemaal geen geld voor? Tussen 1996 en 2017 stegen de lonen en sociale uitkeringen in ons land met 98%, het bruto exploitatieoverschot steeg echter met 151%. Dat is de toegevoegde waarde verminderd met de lonen en belastingen en vermeerderd met subsidies. De dividenden namen zelfs met 216% toe. Geld is er dus duidelijk wel genoeg.

In de campagne “Omhoog met de lonen” eist het ABVV een definitieve verlaging van de BTW op elektriciteit en aardgas tot 6% en andere maatregelen zoals het afromen van de overwinsten van de energiebedrijven. Met de huidige prijzen is dat niet genoeg. Het recente ABVV-congres was ambitieuzer met een pleidooi om de energiesector in publieke handen te nemen. Die eis mag dus niet tot een congresresolutie beperkt blijven, maar moet een echt strijdpunt worden.

We moeten vertrekken van onze behoeften en de strijd voorbereiden die nodig is om onze eisen af te dwingen. Als het kapitalisme ons zelfs dat niet kan bieden, dan kunnen wij ons het kapitalisme niet permitteren.

 +€2/u = €330/maand.

Een eis om samen voor te strijden In 2008 was er een koopkrachtbeweging in ons land die opkwam voor een algemene loonsverhoging met 1 euro per uur. We kunnen die eis hernemen: een algemene verhoging van de lonen met 2 euro per uur bovenop de index en de sectorale en bedrijfsverhogingen. Een verhoging met 2 euro per uur komt neer op 330 euro per maand. Deze eis kan verenigend werken en vaak niet bij vakbonden betrokken personeel uit de lageloonsectoren meetrekken in onze beweging.

5/ Een actieplan om de strijd op te bouwen

We moeten tonen dat we het ernstig menen. Dat kan met een opbouwend actieplan met data die ruim van tevoren bekend zijn en waarnaar actief wordt opgebouwd. Het volstaat niet om data te lanceren en er vervolgens niet veel mee te doen – zoals deze zomer met de stakingsoproep voor 7 november. De kracht van een opbouwend actieplan zagen we in het najaar van 2014 toen ons protest de regering-Michel deed wankelen. Die rechtse regering bleef enkel overeind omdat er geen tweede, krachtiger, actieplan kwam met bijvoorbeeld een reeks algemene stakingen van 24, 48 of 72 uur.

De militantenconcentratie van 21 september is een ideaal moment om de mobilisatie naar de algemene staking in november te lanceren. Die mobilisatie zou versterkt worden met acties in de aanloop ernaar en met een plan na de staking van november.

Pieter Timmermans van het Verbond van Belgische Ondernemingen riep in De Tijd van vrijdag de vakbonden op om ‘wakker’ te worden voor de problemen van de werkgevers. Zelfs de indexering van de lonen is teveel voor Timmermans, laat staan loonsverhogingen bovenop de index. De vakbonden moeten volgens hem begrijpen dat het water aan de lippen van de bedrijven staat. “Het kot staat in brand,” zei hij.

Door Geert Cool

Het klopt dat de hoge energieprijzen gevolgen hebben voor zowel de particulieren als de bedrijven. Het is overigens veelzeggend dat de patroon der patroons moet erkennen dat de markt niet functioneert in de energiesector. “De markt is irrationeel beginnen te werken,” zegt Timmermans. Eerder kwam de liberale premier De Croo tot dezelfde vaststelling. Als zelfs de grootste voorstanders van de vrije markt die vaststelling maken, wordt het hoog tijd dat de vakbonden en linkse partijen eindelijk offensief opkomen voor de nationalisatie van de volledige energiesector onder controle van het personeel en de gemeenschap. Als de markt niet werkt – wat algemeen erkend wordt – moeten oplossingen buiten de markt verdedigen.

Ondertussen is er de realiteit van de enorm hoge energiefacturen. Iedereen merkt dat. Een gemiddelde gezinsfactuur is op bijna twee jaar tijd van 160 naar 500 euro per maand gestegen. Dat is onhoudbaar, zeker na al die jaren van loonmatiging en besparingen. Het klopt dat heel wat bedrijven het ook moeilijk krijgen door deze prijsstijgingen, in het bijzonder bedrijven die veel energie gebruiken. Tegelijk zijn er ook winnaars. Engie bijvoorbeeld dat in de eerste jaarhelft van dit jaar 5,2 miljard euro winst maakte. Of de grote oliemultinationals die wereldwijd in het tweede kwartaal een winst van 77 miljard dollar boekten. De grootste winnaar daarbij was het Saoedische Aramco met 48 miljard dollar winst. Aramco is eigenaar van rubberfabrikant Arlanxeo in Zwijndrecht, waar in juni 70 jobs geschrapt werden wegens de hoge energieprijzen…

Terwijl Timmermans de werkenden oproept om ‘wakker’ te worden, wil hij hen in slaap wiegen wat de winstcijfers betreft. De cijfers van de bruto winstmarges zijn bekend: niet-financiële bedrijven in België kwamen eerder dit jaar aan een gemiddelde bruto winstmarge van 46%, of 10% meer dan 20 jaar geleden en een pak meer dan in de buurlanden. Timmermans heeft zijn antwoord daarop klaar: “Het drama voor het publiek debat is dat de cijfers over de huidige winstgevendheid van bedrijven pas volgend jaar beschikbaar zijn. Maar kijk naar de stijgende loonkosten, de stijgende energiekosten, de stijgende grondstoffenkosten en de stijgende rente en je weet: geen enkel bedrijf doet nog zware investeringen vandaag.” Nu ja, investeringen deden ze ook al niet met de recordwinsten waar er wel cijfers over zijn.

Als Timmermans over zulke dramatische cijfers beschikt, dat hij deze dan op tafel legt! Hij mag dan meteen ook uitleggen waarom de recordwinsten niet gebruikt werden als reserve voor moeilijker tijden. Eerst alle recordwinsten verbrassen aan een dividendbonanza die de speculatie verder aandrijft, om vervolgens te eisen dat de gemeenschap nog meer bijspringt om de records in stand te houden, is een wel erg roekeloze manier om met de gemeenschapsmiddelen om te gaan.

Vorige week werd het onderzoek van de financiële groep Janus Henderson gepubliceerd. De cijfers van de dividenduitkeringen van 1200 internationale bedrijven spreken voor zich. In het tweede kwartaal, het ogenblik dat de meeste dividenden worden uitgekeerd, ging het om 545 miljard dollar. Dat was 11,3% meer dan vorig jaar. De dividenden liggen hoger dan voor de pandemie. In België gaat het om 5 miljard dollar aan dividenden of een groei van 25,1%. Dat is nog zonder de eenmalige bonus die KBC uitkeerde. De Standaard sprak over een ‘dividendbonanza’ die “ongetwijfeld ter sprake zal komen als vakbonden bij  werkgevers pleiten voor hogere lonen.” De krant merkte op dat “overtollig geld uitkeren beter blijft dan er domme dingen mee doen.” Om het beschikbare geld te investeren moeten er immers “zinvolle investeringskansen” zijn. Anders gezegd: de winstgevendheid van investeringen in reële productie is onzeker, waardoor de winsten eerder als dividend uitgekeerd worden. De overaccumulatie van kapitaal speelt een belangrijke rol in de ontwikkelende recessie. Timmermans is wakker genoeg om het daar vooral niet over te hebben.

Neen, de patroons gebruiken de moeilijke positie van enkele bedrijven om extra cadeaus voor de anderen uit de brand te slepen. Schaamteloos als ze zijn, zullen ze dat zelfs als ‘solidariteit’ voorstellen. Eerder pleitte Timmermans ervoor dat de bedrijven, de  werknemers en de overheid elk een derde van de inflatieschok voor hun rekening zouden nemen. Vrij vertaald betekent dat nog meer overheidssubsidies voor de bedrijven en een aanval op de indexering van de lonen. En de bijdrage van de werkgevers? Tja, die hebben het al moeilijk genoeg. Het klopt dat zeker kleine bedrijven het moeilijk hebben en in het bijzonder zelfstandigen als bakkers, horeca-uitbaters, slagers … Omdat het VBO niet wil raken aan de winsten van de grote bedrijven, stelt het voor om het geld te zoeken bij de werkenden. Dat zal de kleine zelfstandigen niet helpen, maar verder naar beneden duwen. De kleintjes treffen om de groten te beschermen, is niet in het belang van de zelfstandigen die het vandaag moeilijk hebben.

Er zijn inderdaad ook voorbeelden van grote bedrijven die productie stoppen of afbouwen. Zo is er een groot chemisch bedrijf waar interimarbeid afgebouwd wordt en een deel van de productie stil ligt. Eerder kwam datzelfde bedrijf in de pers met voorlopige winstcijfers in het tweede kwartaal van dit jaar die “duidelijk boven de verwachtingen” lagen omdat “toegenomen prijzen voor grondstoffen en energie grotendeels konden doorgerekend worden in hogere verkoopprijzen.” Maar onze lonen leiden tot meer inflatie? Die nonsens over een ‘loon-prijsspiraal’ moet dringend stoppen!

Timmermans stelt vragen bij de indexatie in een aantal sectoren waar er pas in januari een aanpassing van de lonen gebeurt. Hij stelt het voor alsof er in die sectoren een loonsverhoging van 10% komt, terwijl een indexaanpassing betekent dat de lonen deels aan de reeds gestegen prijzen worden aangepast. Als die 50.000 betrokken werknemers pas in januari hun indexaanpassing krijgen, betekent dit dat ze momenteel een koopkrachtverlies van 10% kennen. Het wijst op een pijnpunt bij de indexering: in heel wat sectoren gebeurt dit niet automatisch zodra er een verhoging met 2% is, maar is er slechts eenmaal per jaar een aanpassing. Dit ondermijnt de koopkracht van de werkenden, terwijl ook burgerlijke economen erkennen dat de afkoeling van de Belgische economie vandaag trager verloopt dan in de buurlanden omwille van de index die de koopkracht min of meer op peil houdt. Wat stelt Timmermans dan voor? Een aanval op de koopkracht en hardere recessie in België? Seriously?

Het patronale offensief draait op volle toeren en heeft een zeker effect. De Tijd kopte vrijdag boven een ander artikel: “Momentum voor vakbondsstrijd tegen loonnormwet ebt weg.” Schrijven dat het momentum voor koopkrachtstrijd wegebt, durft de zakenkrant natuurlijk niet. Een blik op het Britse vakbondsprotest of recenter nog de massale betoging in Tsjechië tegen de dure prijzen volstaat om het explosieve karakter van de koopkracht in te schatten. Wel hopen de werkgevers en hun journalisten dat een offensief tegen de index volstaat om de vakbondsleiders tevreden te stellen met het behoud van de index zonder enige loonsverhoging daarbovenop. “Nu de vrees voor het einde van de maand uitbreidt naar een vrees voor jobverlies rijst hier en daar de vraag of het aangewezen is nog door te duwen,” aldus De Tijd. De krant laat een vakbondsleider anoniem en off the record aan het woord: “In normale omstandigheden moet die loonnormwet weg. Maar dit zijn geen normale omstandigheden. Bedrijven plannen niet voor hun plezier productieverminderingen.” Waarom wordt dan wel gestaakt? “Druk van de achterban en onderlinge concurrentie tussen de bonden,” volgens De Tijd.

Er moet vastgesteld worden dat de werkgevers erg voorzichtig zijn rond de index. Zelfs Unizo heeft het ‘slechts’ over aanpassingen. De reden daarvoor werd vorige week door professor Koen Schoors (Ugent) in het energiedebat aangehaald: “Gezinnen en bedrijven dreigen in te zware problemen te komen, terwijl sommige partijen enorme overwinsten boeken. Die moet je op een of andere manier afromen, anders komt er veel protest en een enorme verarming.” Elk gepruts aan de index betekent inderdaad een verdere verarming, terwijl de koopkracht dit jaar al afneemt. Cijfers van het Planbureau bevestigen dat er sprake is van een gemiddelde koopkrachtdaling van 0,2 tot 0,8%, een gemiddelde dat voor de armste lagen (inclusief veel werkenden) een pak sterker is omdat energie, brandstof, huisvesting zwaarder doorwegen in het budget. Dankzij de index is het koopkrachtverlies niet groter, maar zonder bijkomende maatregelen is er een operatie-verarming bezig.

Dat vakbondsleiders off the record erkennen dat ze geen antwoord hebben op de recessie wijst op het belang van discussies onder militanten over welke eisen en welk programma we verdedigen. De oproep voor de militantenconcentratie van 21 september volstaat op dat vlak niet. We kunnen die concentratie wel aangrijpen om een programma te verdedigen op basis van wat wij en onze collega’s nodig hebben: energie in publieke handen, herstel van de volledige index en onmiddellijke aanpassing van de lonen en uitkeringen bij elke overschrijding van de spilindex, verhoging van alle lonen met 2 euro per uur om de koopkracht te herstellen.

Als bedrijven zeggen dat het water aan de lippen staat en met jobverlies dreigen, moeten de boeken geopend worden zodat de werkenden kunnen nagaan of dat wel klopt. Om jobs en productie te redden, moet niet naar de lege portemonnees van de werkenden en hun gezinnen gekeken worden, maar naar de grote bedrijven met hun recordwinsten en dividendbonanza. De werkgevers bereiden zich voor op een hete herfst en gaan nu al in het offensief om onze strijd tegen verarming te ondermijnen. Hoog tijd dat we daar een eigen offensief tegenover plaatsen!