Tag: voetbal

Voetbalfans in heel Europa zijn woedend over de aankondiging dat 12 topclubs een nieuwe Europese ‘Super League’ willen opzetten. De zogenaamde ‘grote zes’ uit de Engelse Premier League (Liverpool, Manchester City, Manchester United, Arsenal, Chelsea en Tottenham Hotspurs) werken daarbij samen met drie grote Spaanse clubs (Barcelona, Real Madrid en Atlético Madrid) en drie ploegen uit de Italiaanse Serie A (Juventus, AC Milan en Inter Milan). De Franse topploeg Paris Saint-Germain weigerde tot hiertoe om bij de groep aan te sluiten, maar er wordt aangenomen dat er besprekingen bezig zijn. Bayern München en andere clubs uit de Duitse Bundesliga hebben zich tot hiertoe tegen toetreding uitgesproken.

Door Matt Waine

Dit afschuwelijke initiatief is de antithese van het voetbal en zelfs van het ‘heilige’ kapitalistische principe van “vrije concurrentie”. Hoewel de details summier zijn, lijkt er geen degradatie uit deze superliga te worden voorgesteld, althans niet voor de oprichtende clubs! De superliga is bedoeld om de rest van de competities en teams te verdringen. Het is een voldongen feit voor de rest van de Europese voetbalgemeenschap: ‘wij zijn de koningen, wij schrijven de wetten, en hebben het grote geld in handen’.

Het falen van het moderne voetbal

Het volkse spel wordt nu gedomineerd door ‘koningen’, het is te zeggen door Saoedische prinsen, louche oligarchen en megalomane aasgier-kapitalisten. Zuivere hebzucht is hier de drijfveer, zoals dat gaat met alles onder het kapitalisme. “Alles wat heilig is, wordt ontwijd,” schreef Karl Marx over het onverzadigbare verlangen van het kapitalisme om alles te commercialiseren en overal steeds meer winst uit te persen voor een slinkend aantal superrijke elites.

Maar dit laatste hebzuchtige initiatief is niet nieuw. Het is al decennia aan de gang. Voor velen was de oprichting van de Engelse Premier League in 1992 het omslagpunt. In werkelijkheid is de langzame ontmanteling van het mooie spel al eerder begonnen, met de steeds hogere prijskaartjes die aan stervoetballers worden gehangen, de explosieve groei van de merchandising, de VIP-boxen in stadions, de torenhoge toegangsprijzen …  Dit alles heeft het voetbal steeds verder van de fans verwijderd.

Het voorstel zelf is een erkenning van het falen van het ‘moderne voetbal’. Enorme investeringen van een nieuwe plutocratische eigenaar zorgen vaak voor een pact met de duivel. Achter de foto van een lachende sjeik of Amerikaanse miljardair die het shirt van de club vasthoudt, gaat een waarschuwing schuil: maak winst voor mij, of anders … Als een grote club een binnenlandse competitie niet wint, of Champions League-voetbal – met zijn lucratieve meevallers – misloopt, dreigt al gauw een financiële ineenstorting.

Ongetwijfeld heeft de Covid-pandemie dat spookbeeld naar de voorgrond gebracht, nu vrijwel alle grote clubs gevaarlijk veel schulden en weinig geldreserve hebben (ook al zijn ze uiteraard een pak beter af dan de kleinere clubs die niet van grote TV-deals kunnen genieten). Het legt echter ook een andere fundamentele leugen van het kapitalisme bloot: dat de vrije markt vrije concurrentie creëert, die innovatie en creativiteit zou stimuleren. Het tegendeel is waar: het leidt tot monopolies. Deze Super League is het Amazon of de Apple van de sport. Het ziet er misschien mooi en glanzend uit, maar het maakt meer kapot dan dat het creëert.

Verzet van de fans

De aankondiging van de Europese Super League zorgde voor massaal veel verzet onder de fans. Een poll onder Spurs-fans gaf aan dat 97% tegen de nieuwe supercompetitie was. De video van Gary Neville die op Sky Sports zijn afkeuring over de superliga brengt, is miljoenen keer bekeken op Twitter. Dit was overigens een moedig standpunt op een platform dat in handen is van Rupert Murdoch. De Facebook-pagina’s van de clubs zijn overspoeld met boze fans die ermee dreigen de ploeg die ze vaak al sinds hun kindertijd volgen niet langer te steunen. Een fan reageerde op Twitter: “Totdat mensen begrijpen dat we onder #kapitalisme geen leuke dingen kunnen hebben, zal dit blijven gebeuren. We zullen dingen blijven verliezen waar we om geven en gepassioneerd over zijn, en dit voor de winst van iemand anders.”

Sommige commentatoren, zoals Gary Lineker, beweren dat dit gewoon een manoeuvre is van de grote teams om betere voorwaarden te krijgen van de UEFA voor televisierechten en sponsordeals. Dat valt nog te bezien, maar waar het hier om gaat, is dat ons spel wordt verhandeld door aasgier-kapitalisten, grote bedrijven en banken. Net als het spel zelf, worden wij gereduceerd tot louter toeschouwers, van wie wordt verwacht dat we opgeblazen prijzen betalen om de zakken van de elite te vullen.

Radicale verandering nodig

De UEFA, de officiële instantie van het Europese voetbal, heeft het voorstel veroordeeld. Maar de UEFA is hier als dokter Frankenstein: zij hebben het monster geschapen dat zich nu tegen hen keert. De corruptie en hebzucht die deel uitmaken van het DNA van de UEFA – koehandel achter de schermen om lucratieve sponsordeals of het recht als gastland cadeau te doen – maakten een ontwikkeling als deze onvermijdelijk. De UEFA is niet de vriend van de voetbalsupporter, net zo min als zij de verdediger van het mooie spel is.

Zelfs als het huidige voorstel in de ijskast wordt gezet of als er een compromis wordt gesloten, is ons spel nog steeds in levensgevaar. Het moet worden bevrijd uit de handen van de kapitalisten. Clubs die eigendom zijn van de fans, waar de beslissingen van de club worden genomen door degenen die de club steunen, is de enige manier waarop voetbal kan worden gered. Dat lijkt nu misschien een utopie, maar het alternatief is toekijken hoe onze teams en ons spel worden vernietigd door mensen die zich door niets laten stoppen om winst te maken.

Begin februari won Suzanne Wrack een prijs van de International Sport Press Association voor het onderzoek dat ze als sportjournaliste deed naar misbruik bij de Afghaanse voetbalfederatie. Anderhalf jaar nadat Suzanne in The Guardian het misbruik bij het Afghaanse vrouwenteam bekendmaakte, reageerde de FIFA dat het een onderzoek zou starten. Op 28 maart spreekt Suzanne op de conferentie van campagne ROSA en ALS. We spraken met haar over vrouwenvoetbal, gelijke lonen en het schandaal bij de Afghaanse voetbalfederatie.

interview door Keishia Taylor

Het wereldkampioenschap voetbal voor vrouwen vorig jaar kreeg eindelijk ruimere aandacht. Er was niet alleen het voetbal zelf, maar ook de campagne voor gelijke lonen en sterspeelster Megan Rapinoe die zowel op als naast het veld schittert. Hoe ervaar je deze ontwikkelingen?

“Wat zo fantastisch was aan het voorbije wereldkampioenschap was dat de grote discussie over gelijke lonen samenviel met de opgang van het vrouwenvoetbal zelf en de bijhorende toename van investeringen. De Amerikaanse ploeg doorbrak het idee dat je voor gelijke lonen evenveel geld moet genereren als de mannenploeg: de Amerikaanse ploeg doet dat immers al sinds 2015! De kwestie is veel ideologischer dan dat: het gaat over de winsten voor de FIFA-top en een bijzonder langdurige neerwaartse druk op de lonen en voorwaarden van vrouwen, aangezien dit een invloed heeft op het geld dat overblijft voor henzelf en de mannenploegen.

“Rapinoe zei na het tornooi dat ze ‘niet naar het f*cking Witte Huis gaat’. Dat zette haar in de schijnwerpers en toen werd aangekondigd dat het prijzengeld zou worden verdubbeld, zei ze dat het beter nogmaals zou verdubbelen. Ze speelt duidelijk een voortrekkersrol en uiteraard dwingt ze ook met haar voetbal enorm veel respect af. Mensen volgen vaak van dichtbij wat hun ploeg, waaronder hun nationale ploeg, doet. Het feit dat er een voortrekker is die ingaat tegen seksisme, racisme, … en voor positieve verbeteringen opkomt, is dan ook erg belangrijk en krachtig.

“Er is het gevoel dat het genoeg is geweest. Net als in de wereldwijde feministische beweging zien we dat vrouwen opstaan en in verzet komen.”

Denk je dat de spelers geïnspireerd zijn door andere bewegingen?

“Niets bestaat op zichzelf en alles heeft een context. Ik denk dat de houdingen die in de samenleving bestaan, worden weerspiegeld in en door het voetbal. Ik zou zeggen dat Rapinoe zeker kijkt naar andere bewegingen en er inspiratie uit haalt. Dat zag je onder meer toen ze op de knieën ging zitten ter ondersteuning van Colin Kaepernick en dat soort dingen. Als je iets als #metoo ziet, denk ik dat het aangeboren solidariteit is. Alleen al door te voetballen breken vrouwelijke spelers met stereotypen en traditionele genderrollen. Ze doen dit op een manier die niet per se een bewuste politieke daad is, maar ze spelen wel een belangrijke rol.”

Je bracht het #metoo verhaal in de Afghaanse voetbalwereld. Kan je ons daar iets over vertellen?

“Ik had een jaar voordien enkele vrouwen uit Afghanistan geïnterviewd. Toen ik geruchten hoorde over vreselijke contracten zonder rechten, zocht ik contact met de speelsters en van daaruit benaderde ik de ploegmanager die me in contact bracht met enkele slachtoffers. Het was geweldig om als journalist een verhaal te kunnen publiceren dat een materieel effect had op de spelers, vooral omdat het rechtssysteem hen niet zou helpen. De spelers waren er erg op gebrand om de discussie te verbreden, om te zeggen dat dit ook elders gebeurt en om anderen te ondersteunen om naar voren te komen.

“Voetbal is een onderdeel van de maatschappij, het zit niet in een vacuüm. #Metoo gebeurt overal, dus het idee dat het niet in de sport zou voorkomen, is belachelijk! Deze gevallen hebben altijd al bestaan, maar nu hebben we meer vertrouwen om ons uit te spreken over deze kwesties en ze aan te pakken. Er is een groeiend bewustzijn rond vrouwenrechten en over wat wel en niet aanvaardbaar is.”

• Zaterdag spreekt Suzanne op de digitale conferentie van campagne ROSA en ALS. Hier vind je meer informatie over die conferentie. 

In de vroege uren van woensdag 10 oktober werd een hele resem topfiguren uit het Belgische voetbal uit hun bed gelicht in het kader van een onderzoek naar witwaspraktijken, fiscale fraude en matchfixing in de Jupiler Pro League, het hoogste echelon van het Belgische voetbal. Dit schandaal toont opnieuw aan hoe het kapitalisme een mooie sport tot op het bot kan doen verrotten en kapotmaken.

Artikel door Tim (Gent) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Het onderzoek draait vooral rond Mogi Bayat en Dejan Veljkovic, twee topmakelaars die de voorbije jaren gigantische sommen geld hebben verdiend met spelerstransfers binnen het Belgische voetbal. Het gerecht wil nu weten of er bij de afhandeling van die deals sprake was van het witwassen van geld en het ontduiken van belastingen. Veljkovic wordt er bovendien ook van verdacht een rol te hebben gespeeld bij matchfixing in het kader van de degradatiestrijd van voormalig eersteklasser KV Mechelen. In dat kader werden een aantal bestuurders van die ploeg opgepakt, evenals topscheidsrechters Bart Vertenten en Sebastien Delferière. Spelersmakelaars, trainers, bestuurders van topploegen, spelers, scheidsrechters en sportjournalisten werden ondervraagd: de omvang van het onderzoek toont aan hoe diep de rottigheid in onze sport is genesteld.

De traditionele media rolden over elkaar heen om op Emile Zolaanse wijze een beschuldigende vinger te verheffen naar diegene die zij medeplichtig of zelfs verantwoordelijk achten voor het corruptieleed in het voetbal: de voetbalsupporter. Ging er bij hen geen belletje rinkelen bij het zeer vreemde verloop van de degradatieduels tussen Eupen en Moeskroen of Mechelen en Beveren. Of, zoals hoofdredacteur Bart Eeckhout in het editoriaal van De Morgen schreef: “De zwakke link in de profsport, dat zijn eenvoudige supporters, zoals ik. Wij zijn het publiek voor wie de beren dansen […] Wij zijn uiteraard tegen corruptie, maar applaudisseren voor een kampioenschap waarbij zelfs de loting getrukeerd wordt.”

Eeckhout verwijt supporters die hun club ondanks alle schandalen niet laten vallen zelf verantwoordelijk te zijn voor de corruptie. Vergeet de corrupte zakenmannen die zich als spelersmakelaar verrijken ten koste van spelers en de belastingen. Vergeet de Couckes en de Duchâtelets van deze wereld, de Qatarese oliesjeiks of Russische oligarchen die voetbal zien als een speeltje of de rest van hun zaken: de eigen winsten eerst. Vergeet Paul “botox” Gheysens van Ghelamco of Bart Verhaeghe, die vooral in het voetbal zitten om hun schimmige vastgoeddeals te organiseren. Het zijn de supporters, de gewone mensen die zich te veel laten verblinden door het mooie voetbalspel om de machinaties achter de schermen te doorzien.

De supporters krijgen de schuld, de corrupte bedrijfsleiders en schimmige makelaars ontspringen de dans. Het kapitalisme heeft als eigenschap om overal een potentiële markt te zien: een plek om winsten te accumuleren. Het voetbal is een populaire sport: de schoonheid van het spel, de spanning, de emoties bij winst en verlies: het is voor miljoenen een uitlaatklep voor de hectische werkweek. De Couckes, Duchâtelets, Bayats, Gheysens of Verhaeghes van het voetbal zitten er echter niet om die reden. Voor hen is voetbal een investeringsmiddel, dat geld moet opbrengen. Als het geen geld meer opbrengt, laten ze hun ploeg in de steek om elders te investeren.

Daarom kan corruptie hoogtij vieren in de voetbalwereld: er gaat veel geld in om en investeringen moeten verzekerd worden. Een degradatie is een financieel risico dat door het omkopen van een scheidsrechter kan vermeden worden.

Supporters vertrekken van een heel andere basis: echte fans volgen hun ploeg in goede en slechte tijden. Er zijn de gloriemomenten: promoties, winnen van kampioenschappen of bekers, of gewoon die topwedstrijd tegen een aartsrivaal. Er zijn ook slechte momenten: het verliezen van die belangrijke wedstrijd, of zelfs degradatie. Maar de ploeg blijft bestaan, en de goede tijden zullen terugkomen.

Tegenover het winstperspectief op korte termijn van de manager en makelaar stelt de supporter het langetermijnperspectief van het volgen van de club door dik en dun, vaak over vele generaties heen. Maar de behoeften van deze supporters zijn slechts bijzaak voor de kapitalisten die onze ploeg domineren, net zoals onze behoeften als arbeidersklasse slechts bijzaak zijn in de kapitalistische vrije markt in haar geheel.

Corruptie in het voetbal en kapitalisme zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Daarom is elke poging om de voetbalsport te hervormen binnen een kapitalistische context gedoemd om te mislukken. Supporters moeten zich dus organiseren om hun ploegen weg te halen uit de klauwen van kapitalisten.

Onze Engelse zusterorganisatie Socialist Party bracht enkele jaren geleden het boek “Reclaim the Game” uit, over de strijd van Engelse voetbalfans voor een democratisch voetbal. Daarin staan een aantal ideeën over hoe dit kan gerealiseerd worden: sportclubs en federaties onder democratische controle van spelers, supporters, stafleden en de lokale gemeenschap. Een eerlijke en correcte verdeling van TV-rechten en commerciële inkomsten over alle afdelingen van de voetbalcompetitie heen. Lage toegangsprijzen in stadia, correcte en eerlijke verloning voor alle professionele sporters. Zo’n eisenpakket kan de start zijn voor de organisatie van de strijd door supporters over verschillende clubs heen. Een strijd die uiteindelijk het kapitalisme zal moeten omvergooien, en moeten vervangen door een democratisch socialisme waarin alle rijkdommen democratisch beheerd worden, en sport terug ten dienste kan staan van de sporters en hun fans.