Gezamenlijke verklaring van ISA-leden uit Polen, Wit-Rusland, Syrië en Rusland over de crisis aan de grens tussen Wit-Rusland en Polen nu duizenden vluchtelingen vastzitten in een niemandsland tussen de twee landen aan de rand van de Europese Unie
Aan de grens tussen Wit-Rusland en Polen is er nu al wekenlang een crisis doordat duizenden mensen die vluchten voor oorlog en conflicten in Syrië, Irak, Afghanistan, Jemen en elders, vast zitten in een niemandsland tussen de twee landen aan de rand van de Europese Unie. Op 16 november braken confrontaties uit toen de Poolse politie traangas, waterkanonnen en mogelijk stungranaten tegen de vluchtelingen gebruikte.
Duizenden Wit-Russische grenswachten duwen de vluchtelingen vooruit. Twee vliegtuigen met nucleaire capaciteiten en Russische parachutisten zijn naar Wit-Rusland overgebracht. Aan de Poolse kant is de noodtoestand afgekondigd in de grensgebieden, waar 15.000 soldaten toezicht houden met technische ondersteuning van het Britse leger. De Britse aanwezigheid wordt gezien als een sneer naar de EU, aangezien de Poolse regering hulp van Frontex, de grenswacht van de EU, weigerde. Ook Letland en Litouwen hebben respectievelijk 3.000 en 5.000 soldaten naar hun grenzen met Wit-Rusland gestuurd en zijn begonnen met de bouw van honderden kilometers afsluitingsdraad van 3 meter hoog langs de grenzen.
Helse omstandigheden
De omstandigheden zijn hels. Veel van de vluchtelingen leven in een bos bij temperaturen onder het vriespunt. Ze zeggen geen voedsel te hebben en uit rivieren te moeten drinken. De Wit-Russische grenswachten proberen de duizenden in een 3 kilometer brede verboden zone te dwingen, achter een door de Poolse politie opgestelde afsluiting van scheermesdraad, waardoor zij in een ongewisse situatie terechtkomen. Een Koerdische vluchteling beschreef hoe de Wit-Russische bewakers “ons sloegen met houten stokken. Ze schopten en sloegen ons, niet alleen mij, maar ook vrouwen en kinderen” om te voorkomen dat ze terug Wit-Rusland in trokken.
In deze verboden zone is de staat van beleg van kracht. Het wordt medische en andere hulpverleners onmogelijk gemaakt de vluchtelingen te bereiken met voedsel, water, extra kleding, dekens, enzovoort. Ook journalisten mogen de zone niet binnen om verslag uit te brengen over de situatie. Volgens de regering is dat om hun veiligheid te waarborgen. Jaroslaw Kaczyński, de leider van de regerende Poolse partij ‘Recht en Rechtvaardigheid’ beweert dat dit komt omdat een groot deel van de media Loekasjenko’s propaganda herhaalt, hoewel ze eigenlijk alleen maar de wreedheid en illegaliteit blootleggen van wat de Poolse staat doet. Ondanks het feit dat de zone een ernstige schending van de burgerlijke vrijheden is, met bewegingsbeperkingen voor Poolse burgers, staan de autoriteiten de jacht met geweren aan de grens toe! Aan Wit-Russische zijde wordt dit geïnterpreteerd als een groen licht om op vluchtelingen te jagen.
Een Syrische vluchteling die vuil water had gedronken en boomschraapsel had gegeten, probeerde tot drie keer toe Wit-Rusland weer binnen te komen, maar werd door grenswachten geslagen – uiteindelijk was hij zo ziek dat de Poolse politie hem naar het ziekenhuis moest sturen, waar hij nu vreest dat de politie hem zal ophalen om terug naar het verboden gebied te sturen. Andere berichten wijzen erop dat Poolse grenswachten elektroshocks gebruiken tegen de vluchtelingen. Toen de eerste vluchtelingen in de Poolse bossen stierven, werden hun lichamen door Poolse bewakers terug over de grens naar Wit-Rusland gesleept.
Het aantal omgekomen vluchtelingen is reeds opgelopen tot meer dan tien en zal, naarmate het weer snel kouder wordt, waarschijnlijk nog toenemen. Onder hen een onbekend aantal kinderen. Zij en hun moeders worden geconfronteerd met bijzonder erbarmelijke omstandigheden. Volgens een paramedicus: “De eerste keer dat we kinderen in het bos zagen, waren we geschokt. We zagen een vrouw gehurkt zitten terwijl ze midden in de nacht een kleine baby borstvoeding gaf terwijl een ander kind van drie jaar naast haar stond. We konden dit beeld niet uit ons hoofd krijgen: een verdwaalde, verlaten borstvoedende vrouw met twee kinderen in een koud bos in the middle of nowhere.” Er zijn berichten dat vrouwen en kinderen naar voren worden geschoven om als menselijk schild te dienen.
Crisis veroorzaakt door imperialisme
Net als in de crisis van 2015 is deze vluchtelingengolf het gevolg van de verwoesting en het geweld veroorzaakt door imperialistische interventies in Syrië, Irak en Jemen. De recente vernederende terugtrekking van het VS-imperialisme na zijn twintig jaar durende bezetting van Afghanistan heeft ervoor gezorgd dat nog meer mensen proberen te ontsnappen aan de verslechterende omstandigheden van repressie en de dreiging van hongersnood.
De werkelijke situatie in Syrië blijkt bijvoorbeeld uit de tweedaagse door Rusland gesteunde conferentie die vorige week in Damascus werd gehouden met als doel “de terugkeer van miljoenen Syrische vluchtelingen” naar het land te vergemakkelijken. Veel landen weigerden deel te nemen, terwijl de Europese Unie verklaarde dat “de situatie in Syrië nog niet veilig is voor terugkeer.” De Russische interventie in Idlib creëerde daar een vluchtelingencrisis, terwijl Turkije in andere delen van Noord-Syrië voor problemen zorgde. Het westerse imperialisme en de regering-Assad zijn erin geslaagd om overal in het land vluchtelingen te maken.
Waar er oorlog is, zullen er altijd vluchtelingen zijn, mensen proberen immers de gevechten te vermijden. Sommige contrarevolutionaire Syrische oppositiepartijen zeggen dat de vluchtelingen aan de grens niet geholpen moeten worden omdat ze niet betrokken waren bij de strijd tegen Assad. Wij verwerpen het argument dat de vluchtelingen geen steun verdienen omdat ze zich niet hebben aangesloten bij de oppositie tegen Assad. Velen die dat niet deden werden gemotiveerd door hun wantrouwen jegens de rechtse islamisten en andere reactionaire krachten in de oppositie. Dit is een humanitaire crisis die om een oplossing vraagt die gebaseerd is op de eenheid van de arbeiders en de armen.
Het imperialisme en met name de EU hebben zich niet gericht op het oplossen van de humanitaire catastrofe, maar op het voorkomen dat vluchtelingen de Europese Unie bereiken. Bij hun pogingen te ontsnappen zijn de vluchtelingen het slachtoffer geworden van regelrechte uitbuiting door het kapitalistische systeem zelf. Er zijn mensenhandelaren opgestaan die tegen woekerprijzen visa en reizen aanbieden. Zij handelen zonder scrupules.
Een groep Syriërs overhandigde elk $5000 aan een ‘tussenpersoon’ in Damascus voor een pakketreis die zogenaamd een verblijf van tien dagen in een hotel in Minsk omvatte. Eenmaal in Wit-Rusland verbrak hun contactpersoon alle communicatie met hen. “Die klootzak heeft tegen ons gelogen,” was het commentaar van één van hen. “Hij beloofde ons een hotel voor tien dagen, maar wij tienen zaten maar drie nachten in een piepklein kamertje naast een bordeel. En nu neemt hij zijn telefoon niet meer op.” Hotels vragen duizenden dollars voor een verblijf. Zoals een hotelbeheerder opmerkte: “Het was erg rustig tijdens de pandemie. Toeristen kwamen niet meer, maar nu is het elke dag druk. Het is goed voor de zaken.” Taxi’s vragen honderden dollars voor ritten naar de grens.
Maar er zijn anderen die deze humanitaire crisis niet als een bron van winst zien. Gezinnen aan de Poolse kant van de grens tonen groene lichten om aan te geven dat ze bereid zijn wanhopige vluchtelingen te voeden en warmte te geven. In de afgelopen maanden hebben Duitse steden en regio’s zoals München gezegd dat zij bereid zijn vluchtelingen uit Afghanistan op te nemen. Loekasjenko maakt hier handig gebruik van door te zeggen dat hij een rechtstreekse vlucht voor vluchtelingen naar München kan regelen. Degenen die na de vorige crisis in Duitsland aankwamen, hebben daar geen gemakkelijk leven aangetroffen. Slechts de helft vond betaald werk, een situatie die nog is verergerd door de pandemie, terwijl velen het slachtoffer werden van xenofobe aanvallen.
Fort Europa
Toch staan deze pogingen om te helpen in schril contrast met de aanpak van de EU-functionarissen, die zich richten op het versterken van ‘Fort Europa’. Toen de Hongaarse Viktor Orban in 2015 een muur bouwde om vluchtelingen tegen te houden, dwong de massale publieke sympathie voor de vluchtelingen de EU om hem te bekritiseren. Vandaag zijn de Europese regeringen openlijk voorstander van de gemeenschappelijke financiering van buitenmuren en -hekken. De lengte van de geplande grensmuren in Oost-Europa bedraagt nu al 1200 kilometer. Dat is acht keer de lengte van de beruchte Berlijnse muur!
De vluchtelingen bevinden zich midden in een conflict tussen de imperialistische mogendheden. Op één niveau is dit een oorlog van woorden. De Wit-Russische president Loekasjenko beschuldigt het Westen ervan een ‘hybride oorlogsvoering’ tegen zijn land te voeren, een bewering die door de Poolse regering tegen hem wordt herhaald, terwijl Europese leiders hem ervan beschuldigen de crisis te ‘bewapenen’. Dit is vervelend voor de vluchtelingen: zij ontkennen “wapens” te zijn. Zij zijn gewone mensen die zich daar bevinden om een beter leven te vinden, “niet om te vechten.” De regimes aan beide zijden van het hek behandelen de vluchtelingen alsof zij geen rechten hebben, als een probleem dat moet worden opgelost. De vluchtelingen zelf moeten zeggenschap hebben over hun eigen toekomst.
Deze crisis weerspiegelt de tegenstrijdigheden die zich in de Europese Unie zelf ontwikkelen. De rechts-populistische anti-migrantenregering van Polen heeft onlangs bij het Grondwettelijk Hof een beslissing doorgedrukt waarin wordt verklaard dat de wetten van Polen voorrang hebben op die van de Europese Unie.
Maar wat het grensgeschil betreft, staat de EU volledig achter de anti-migratie houding van de Poolse regering en steunt zij de pogingen van de Poolse politie om migranten terug te drijven naar Wit-Rusland. Dit is rechtstreeks in strijd met het internationale recht en het onlangs gewijzigde asielbeleid van de EU, dat een snelle beslissing over de asielstatus en een screeningprocedure voorafgaand aan binnenkomst belooft. Dit zou geen verrassing moeten zijn, want de EU heeft al steun verleend aan het terugdringen van vluchtelingen die de Middellandse Zee proberen over te steken en in haar betrekkingen met president Erdogan van Turkije. De EU wordt niet geleid, zoals zij beweert, door “humanitaire waarden”, maar gebruikt de vluchtelingen als pionnen in haar machtsstrijd met Loekasjenko en Poetin. De EU is zich ook terdege bewust van het ondemocratische en in toenemende mate autoritaire karakter van de Poolse regering, maar knijpt daarvoor graag een oogje dicht, terwijl dat regime het ‘vuile werk’ opknapt.
De chantage van Loekasjenko
Er bestaat weinig twijfel over dat de autoritaire Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko de crisis heeft aangewakkerd. De ‘reisbureaus’ die vluchtelingen hebben aangemoedigd om naar Wit-Rusland te reizen, kregen officiële steun en maken gebruik van een vereenvoudigde visumaanvraagprocedure. Velen zijn naar Minsk gevlogen met vluchten van de staatsluchtvaartmaatschappij Belavia, hoewel die nu heeft aangekondigd dat zij geen passagiers uit Irak, Syrië en Jemen meer zal vervoeren. Eenmaal in Minsk zijn de vluchtelingen geholpen om naar de grens te komen en naar verluidt hebben Wit-Russische troepen lasers en stroboscopen gebruikt om de Poolse bewakers af te leiden toen de vluchtelingen probeerden door te breken.
Gedeeltelijk dient de crisis als afleiding van de echte problemen van de Wit-Russische samenleving na de opstand van vorig jaar tegen Loekasjenko. Na de mislukking van de beweging om hem af te zetten, werd de repressie in het land opgevoerd. Duizenden activisten van de oppositie zijn opgepakt. Anderen verloren hun werk en velen trokken naar het buitenland, naar landen als Polen en Litouwen. Loekasjenko ziet in de huidige situatie een kans om wraak te nemen op Polen en de EU voor hun steun aan de liberale burgerlijke oppositie die de protesten van vorig jaar aanvoerde. Hij gebruikt het ook om druk uit te oefenen op de EU om de sancties op te heffen. Daarbij stelt Loekasjenko dat indien de EU verdere actie onderneemt hij een vluchtelingengolf zal ontketenen. Zijn acties maken het bovendien moeilijker voor interne politieke tegenstanders om de grens over te geraken.
Russische steun
Terwijl achter Polen de EU staat, staat achter Wit-Rusland Rusland. De spanningen tussen de imperialistische mogendheden zijn de laatste maanden dramatisch toegenomen. In juli wierp een Russisch vliegtuig zelfs vier bommen af om een Brits schip in de Zwarte Zee van koers te doen veranderen. Er wordt nog steeds geruzied over de levering van Russisch gas aan Europa. Duitsland weigerde opnieuw om de NordStream 2 pijpleiding te certificeren. De NAVO, het hoofd van de CIA en hooggeplaatste Britse figuren, alsook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken, hebben de dreiging die Rusland voor Oekraïne inhoudt, op de spits gedreven met verklaringen die door het Kremlin worden gebruikt om in eigen land antiwesterse gevoelens aan te wakkeren.
Het Kremlin heeft meermaals aangetoond dat het bereid is militaire aanvallen uit te voeren om de aandacht af te leiden van binnenlandse problemen. Daar zijn er momenteel veel van. Het land kende een verwoestende vierde golf van de pandemie met één van de hoogste sterftecijfers ter wereld, terwijl de economie en de levensstandaard stagneren. Op dit moment zouden de militaire, economische en sociale kosten van een aanval op Oekraïne echter te groot zijn voor het Kremlin om een onnodig risico te nemen. In plaats daarvan zou het liever zijn huidige militaire opbouw aan de Oekraïense grens en zijn steun aan Loekasjenko gebruiken om het Westen onder druk te zetten in de hoop het ervan te weerhouden verdere actie te ondernemen.
Tegelijkertijd is er geen vooruitgang geboekt in het proces om het conflict in Oost-Oekraïne op te lossen. De populariteitscijfers van de populistische Oekraïense president Volodymyr Zelinskiy zijn naar een historisch dieptepunt gezakt en zijn steun binnen de heersende elite ebt snel weg. Hij beloofde om het conflict met de twee afgescheiden republieken Donetsk en Lugansk voor de volgende presidentsverkiezingen in 2024 op te lossen en hij wordt door Oekraïense haviken onder druk gezet om Rusland tot een militaire confrontatie te provoceren. De instabiliteit in de bredere regio bleek ook uit een nieuwe uitbarsting van gevechten over Nagorno-Karabach.
Rusland wil niet dat Loekasjenko te ver gaat in het conflict met het Westen, vooral niet als dat gevolgen heeft voor de Russische economie. Toen Loekasjenko dreigde de gastoevoer naar Europa af te snijden, heeft het Kremlin dit dreigement snel onderuit gehaald. De vrees in het Kremlin is dat Loekasjenko een probleem voor zichzelf heeft gecreëerd, dat hij zich niet uit deze confrontatie kan terugtrekken zonder gezichtsverlies te lijden. Zoals Loekasjenko tijdens een regeringsvergadering zei: “Ze maken ons bang met sancties. Dat is goed, laten we eens zien wat ze doen. Ze denken dat ik een grapje maak, dat ik gewoon wat met mijn tong klapper. Niets van dat alles. We zullen ons verdedigen. Dat is alles, we hebben nergens om ons terug te trekken.”
Als Loekasjenko de confrontatie zou verliezen en de liberale oppositie wordt versterkt, dan kan Rusland mogelijk gedwongen worden om in Wit-Rusland zelf in te grijpen.
Onze eisen
Zoals de meeste crises die de wereld momenteel in hun greep houden, is ook deze crisis complex en intens internationaal. In essentie is ze veroorzaakt door kapitalisme en imperialistische conflicten. Om de huidige crisis te beëindigen, hebben we solidariteit en organisatie nodig. Dat kan rond volgende eisen:
De onmiddellijke voorziening van voedsel, kleding, onderdak en medische diensten voor allen die momenteel vastzitten aan de grens;
Vrijheid voor journalisten om verslag uit te brengen vanuit de regio, ook binnen het grensgebied en met de reïntegratie van alle journalisten die door het Wit-Russische regime zijn ontslagen;
Terugtrekking van de grenswachten, de troepen en de politie aan beide zijden van de grens en opheffing van de verboden zone, zodat humanitaire organisaties de vluchtelingen kunnen bijstaan en hun veilige doorgang naar onderdak en warmte kunnen regelen;
Internationale steun, georganiseerd en gecontroleerd door vakbonden, vluchtelingen- en mensenrechtenorganisaties, alsmede de vluchtelingen zelf en de plaatselijke bevolking, om het proces van demilitarisering van het grensgebied te organiseren en te controleren en de hulp voor de vluchtelingen te beheren;
De onmiddellijke toelating van deze vluchtelingen tot de Europese Unie, met de snelle behandeling van alle asielaanvragen en de toekenning van de vluchtelingenstatus of een andere wettelijke status, waardoor zij onbelemmerd naar het land van hun keuze kunnen reizen;
De beschikbaarstelling van woningen en stabiele arbeidsplaatsen, toegang tot onderwijs en gezondheidszorg voor iedereen.
Dit zijn eisen die betrekking hebben op de onmiddellijke problemen van degenen die lijden aan de Wit-Russisch/Poolse grens.
We verwerpen alle pogingen om vluchtelingen uit te spelen tegen de binnenlandse bevolking. Het geld dat gebruikt wordt voor het militaire en politionele apparaat om de grenzen te ‘beveiligen’ zou in plaats daarvan gebruikt moeten worden om de veiligheid van de vluchtelingen te garanderen. De winsten die de oliemaatschappijen en wapenproducenten maken met de conflicten in het Midden-Oosten moeten door de gemeenschap worden overgenomen om ze aan te wenden voor de wederopbouw van de economieën in die regio.
De rijkdom van de superrijken in Europa en de rest van de wereld, mee het resultaat van de uitbuiting van armere landen en de arbeidersklasse in de wereld, moet worden gebruikt ten voordele van allen. Wij begrijpen dat dit geen ‘gemakkelijke’ oplossing is – maar het is de enige echte oplossing, want zonder een radicale economische en sociale transformatie van deze landen zal geen grens, geen politie, geen scheermesdraad voldoende zijn om wanhopige vluchtelingen ervan te weerhouden weg te vluchten.
Sancties die momenteel door het VS- en EU-imperialisme worden gebruikt tegen de autoritaire regimes van Wit-Rusland, Rusland, Syrië en Irak zijn ondoeltreffend, schaden de levensstandaard van de werkende mensen en de jongeren, terwijl ze de heersende elite nauwelijks raken. Ze stellen de regimes in staat het land af te schilderen als politiek ‘belegerd’ door westerse regeringen, terwijl ze de economische moeilijkheden aan de sancties zelf wijten. Doeltreffende sancties zouden beginnen met het openen van de rekeningen van de rijke en heersende elite uit die landen om te onthullen wie hun vrienden en collaborateurs in andere landen zijn, met de onteigening van hun rijkdommen. Dit zal alleen mogelijk zijn door de onafhankelijke actie van de wereldwijde arbeidersbeweging.
Er is inderdaad een bredere strijd van de arbeidersklasse nodig, gebaseerd op internationale solidariteit, tegen de onderliggende oorzaak van deze crisis – tegen het autoritaire bewind van Aleksander Loekasjenko in Wit-Rusland en de reactionaire ‘wet en orde’-regering in Polen, alsook tegen het imperialisme van de VS, EU, Rusland en anderen die de catastrofe veroorzaakten in landen als Syrië, Irak, Afghanistan en Jemen. Er is met andere woorden een strijd nodig tegen het mondiale kapitalisme en voor een internationale en democratische socialistische samenleving.
Op de sociale media werden ze fel becommentarieerd: de gruwelijke beelden van agenten te paard die Haïtiaanse vluchtelingen aanvielen in Del Rio, Texas. Het ministerie van Binnenlandse Veiligheid kondigde enkele uren later aan dat er een onderzoek zou komen naar het gedrag van de agenten en dat er een verbod komt op het gebruik van paarden. Jen Psaki, de woordvoerder van Biden, liet al gauw opmerken dat “dit niet is waar de regering-Biden-Harris voor staat.”
Door Dante Flores
Is dat zo? Biden deed grote beloftes over hervormingen omtrent migratie, maar de feiten spreken voor zich. De regering is begonnen met massale deportatievluchten naar Haïti. De vreselijke omstandigheden waarin Haïtiaanse vluchtelingen leven als ze in de VS aankomen zijn algemeen bekend en gedocumenteerd. Vluchtelingen worden gedwongen om hun kamp op te slaan in de open lucht, zonder adequate beschutting, sanitair, of toegang tot voedsel en schoon water.
Dit staat nog los van het feit dat andere groepen aan de grens nog steeds worden vastgehouden in krappe, onherbergzame kooien, terwijl gezinnen worden gescheiden zonder veel hoop op hereniging. Biden grijpt Covid-19 aan om gretig gebruik te maken van de maatregel die Trump zoveel inriep, met name het weigeren van vluchtelingen wegens “redenen van volksgezondheid.”
Haïtianen vluchten naar de VS na een reeks catastrofale gebeurtenissen in eigen land. Aardbevingen van grote omvang hebben de lokale infrastructuur verwoest. Get geweld tussen bendes is toegenomen in de nasleep van de recente moord op voormalig president Jovenel Moïse. Haïti wordt geteisterd door economische ongelijkheid: 7 miljoen Haïtianen leven onder de armoedegrens van $2,14 per dag. En als eilandnatie die afhankelijk is van landbouw, bevindt Haïti zich in de frontlinie van een steeds erger wordende klimaatcrisis.
Deze omstandigheden worden veroorzaakt en/of verergerd door het niet aflatende winstbejag van het mondiale kapitalisme. Dit is hetzelfde systeem dat dagelijks arbeiders en onderdrukten in de Verenigde Staten onderdrukt en uitbuit op veel van dezelfde manieren.
Vluchtelingen zijn mensen, geen “risico’s voor de volksgezondheid.” De arbeidersklasse van de VS moet deze racistische ideeën verwerpen en in plaats daarvan de strijd van de vluchtelingen opnemen! We moeten het voorbeeld volgen van degenen die protesteerden tegen het moslimverbod van Trump door massaal bijeen te komen op grote luchthavens. Of het voorbeeld van de arbeiders van meubelbedrijf Wayfair, die toen ze hoorden dat Wayfair meubels leverde aan de grenskampen in de zomer van 2019 het werk neerlegden en protesteerden op Boston’s Copley Square. Een beweging als deze, waarbij zowel autochtone als allochtone arbeiders betrokken zijn, zou onmiddellijk volledig burgerschap kunnen eisen voor alle in het buitenland geboren arbeiders die in de VS wonen, een onmiddellijk einde aan alle deportaties en detenties van migranten, en eisen stellen op het gebied van gezondheidszorg, huisvesting en lonen die ten goede komen aan de hele Amerikaanse arbeidersklasse.
Actie op 7 mei aan de Financietoren in Brussel. Foto: Collectif Krasnyi
Het kapitalisme kan niet voldoen aan de behoeften van migrerende werkenden en hun gezinnen
Het neoliberaal beleid van de afgelopen 30 jaar heeft geleid tot een nooit geziene ongelijkheid. De pandemie maakt daar geen einde aan, maar verscherpt integendeel de bestaande tekorten en tegenstellingen. De Covid-19 crisis toont het onvermogen van dit systeem om tegemoet te komen aan de noden van de armsten, migranten en hun gezinnen.
Dossier door Pietro (Brussel)
Op woensdag 7 mei, midden de pandemie in Malta, werden een vijftigtal schipbreukelingen teruggeduwd toen hun boot al in de zone onder jurisdictie van deze EU-lidstaat was binnengevaren. (1) Uit een gedetailleerd onderzoek van de New York Times (2) blijkt dat de Maltese regering drie private boten charterde om migranten op de Middellandse Zee te onderscheppen en terug te sturen naar Libië, ondanks de wereldwijde gezondheidscrisis. Deze operatie begon al in april.
De Maltese regering waarschuwde dat ze niet langer kon garanderen dat schipbreukelingen zouden gered worden of dat ze op het land zouden mogen komen. Het argument daarvoor was dat alle middelen nodig waren voor de strijd tegen Covid-19. Zo ziet het Europese migratiebeleid er dus uit in tijden van corona.
Dodelijk beleid van de EU
De EU-lidstaten hebben op 27 maart besloten hun militaire schepen in het kader van de operatie ‘Sophia’ in de Middellandse Zee minstens tijdelijk terug te trekken. Sinds 2015 hebben deze boten het leven van zo’n 45.000 migranten gered.
Door de toename van infecties in Afrika en het Midden-Oosten zullen migranten hun land blijven verlaten. Dit brengt het risico met zich mee op besmettingen in de enorme vluchtelingenkampen. In die kampen zitten mensen onder vaak erbarmelijke omstandigheden samengepakt, zonder basishygiëne of medische hulp. Een cijfer om dit te illustreren: in de Griekse kampen zitten momenteel meer dan 40.000 migranten, terwijl ze officieel slechts plaats hebben voor 7.000 personen. Bijna een derde van de mensen in de kampen is minderjarig, aldus de UNHCR.
Hoewel de Europese leiders weigeren te investeren in het veiligstellen en regulariseren van het leven van de migrantenbevolking, is er geen gebrek aan concrete regelingen om te voorkomen dat migranten de Europese Unie bereiken. Hun idee is om de praktijk van terugduwen (of “push back”) van asielzoekers te verbreden, onder meer door gebruik te maken van privébedrijven.
In plaats van de bescherming van migranten tijdens de gezondheidscrisis te eisen, vormen de inperkingsmaatregelen die door de Covid 19-pandemie zijn opgelegd een nieuw voorwendsel om niet alleen de EU-grenzen verder af te sluiten, maar ook om tienduizenden migranten in Europa op te sluiten in kampen die ongezond zijn en de ontwikkeling van de epidemie kunnen bevorderen.
De autoriteiten dwingen de opsluiting van vluchtelingen in kampen in Griekenland af, met name in de overvolle “hotspot” van Moria op het eiland Lesbos, terwijl de Italiaanse en Maltese havens gesloten zijn en er in het centrale deel van de Middellandse Zee nog maar één reddingsboot actief is. Het aantal scheepswrakken en bijhorende doden neemt toe.
Het kapitalistische systeem – met zijn oorlogen, zijn uitbuiting en zijn vernietiging van de natuur, die onder andere tot gevolg heeft dat wereldwijde pandemieën zoals die van COVID-19 worden versterkt – dwingt miljoenen mensen om hun land te ontvluchten.
Racisme als wapen tegen COVID
Van bij het begin van deze gezondheidscrisis was er racistische propaganda. Het leidde tot geweld tegen Chinezen of andere ‘Aziatische’ mensen in Frankrijk, Duitsland, Italië, Groot-Brittannië, Rusland, de VS en elders.
Extreemrechts valt nu migranten en vluchtelingen aan met Covid-19 als excuus, vooral in Griekenland. Binnenkort zal het ongetwijfeld gevolgd worden door traditionele partijen, met inbegrip van zogenaamde ‘progressieve’ sociaaldemocratische en groene partijen. Ze zullen proberen om nog meer racistische migratieregels in te voeren, muren te bouwen en het principe van Fort Europa te versterken. Dit alles met het argument dat het nodig is om ons te ‘beschermen’ tegen het virus. Zonder reactie van de arbeidersbeweging kunnen zelfs linkse mensen en werkenden het gevoel krijgen dat ze geen andere keuze hebben dan de genomen maatregelen te accepteren, ook al vinden ze de genomen maatregelen niet prettig.
Het virus zelf is nochtans ‘antiracistisch’: het houdt geen rekening met geslacht, religie of nationaliteit. Maatregelen op basis van dergelijke kenmerken zijn daarom in het beste geval nutteloos. Degenen die het virus gebruiken om verdeeldheid te creëren, verhinderen ons om samen te werken en om de verspreiding van het virus en de crisis te stoppen. Deze pandemie toont het onvermogen van de heersende klassen en hun beheer van de samenleving.
Geen enkele grenscontrole kan voorkomen dat vluchtelingen het land binnenkomen, laat staan dat er een virus kan verspreid worden. “Je kan een virus niet ommuren,” zei Larry Gostin, professor in de wereldwijde gezondheidswetgeving aan de Georgetown Universiteit. De reden waarom mensen bang zijn voor migranten en vluchtelingen is het onvermogen van de heersende klasse om ernstige maatregelen te nemen tegen Covid-19. De enorme ongelijkheden die door dit systeem worden gecreëerd, onder meer door het onmenselijke migratiebeleid en het totale gebrek aan overheidsinvesteringen in de gezondheidszorg, illustreren dat de heersende klassen de werkenden, met inbegrip van vluchtelingen en werkenden zonder papieren, zullen laten betalen voor de crisis.
Maar noch vluchtelingen, noch arbeiders zijn verantwoordelijk voor oorlog, klimaatverandering en armoede en het wanbeheer van de pandemie – de meest voorkomende redenen waarom mensen vluchten.
De hypocrisie van de Europese regeringen, Portugal en Italië
Het idee van een mogelijke “regularisatie” om de staten in staat te stellen de gevolgen van de gezondheidscrisis op te vangen, wint geleidelijk aan terrein in Europa.
De Italiaanse minister van Landbouw pleitte dinsdag 14 april voor de regularisatie van 600.000 illegale immigranten om de economie, die zwaar is getroffen door de epidemie, weer op gang te brengen. De Vijf Sterren Beweging verzette zich hier onmiddellijk tegen en zei dat dit niet het moment was om een ‘aanzuigeffect’ te organiseren. De werkgeversfederaties zelf, met name in de grote agrosector, erkennen dat migratie een noodzakelijk antwoord is op de economische behoeften van de regio’s.
In Frankrijk stuurden 104 parlementsleden van 10 partijen enkele dagen geleden een brief naar premier Edouard Philippe waarin ze opriepen tot de regularisatie van mensen zonder papieren in het licht van de Covid-19 pandemie.
Op zaterdag 28 maart kondigden de Portugese autoriteiten ook de tijdelijke regularisatie aan van migranten die in afwachting zijn van een verblijfsvergunning. Het doel is om solidariteit te tonen met de meest behoeftigen in een noodsituatie, wat in ieder geval de manier is waarop de regering de uitzonderlijke regularisatiemaatregel rechtvaardigde. Ook al moet de maatregel op het gebied van de volksgezondheid worden toegejuicht, hij is helemaal niet voldoende. De realiteit is dat dit soort maatregelen het werkelijke doel van de heersende klasse aan het licht brengt: het gebruik van goedkope migrantenarbeid tijdens de crisis om te voorzien in de behoeften als gevolg van het tekort aan arbeidskrachten in sectoren met een tekort. Dit is met name het geval voor Brazilianen die vaak in de toeristische sector werken, die volledig tot stilstand is gekomen, of voor Aziatische landarbeiders in het zuiden van het land. Het is duidelijk dat de houding van de heersende klasse er altijd in bestaat om de winst boven de belangen van de bevolking te stellen.
En in België…
In België is er een ongekende gezondheids- en sociale crisis. De bevolking is bijna in quarantaine geplaatst om de verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Inperkingsmaatregelen zijn niet in staat om de kwetsbare bevolkingsgroepen te beschermen waarvan de blootstelling aan het virus dramatisch kan zijn, waaronder ouderen, zieken, de meest kwetsbaren … Tot de meest kwetsbaren die momenteel in de steek worden gelaten, behoren vluchtelingen die in het bijzonder te lijden hebben onder deze inperking. Hen buiten de wet laten is een misdaad tegen de menselijkheid. Een misdaad die we moeten bestrijden voor het welzijn van iedereen!
Er zijn tien jaar verstreken sinds de laatste grote sociale bewegingen van mensen zonder papieren in België. Tien jaar lang hebben opeenvolgende regeringen een onmenselijk beleid gevoerd, waardoor honderdduizenden mensen als ‘illegaal’ op ons grondgebied zijn achtergebleven. Een blik op het verleden onthult het bittere falen van het huidige model, in termen van menselijkheid en efficiëntie! De les is dat we alleen door het organiseren van een consistente krachtsverhouding en een alliantie tussen de verschillende collectieven van mensen zonder papieren, vakbonden en de hele onderdrukte bevolking de regularisatie van alle mensen zonder papieren kunnen winnen.
De heersende klasse heeft de duidelijke politieke wil om zoveel mogelijk werkenden ‘illegaal’ te laten zijn, wat het beleid van sociale dumping versterkt en de werkomstandigheden van alle werknemers naar beneden trekt. Het doel was om goedkope arbeidskrachten te voorzien voor sectoren zoals catering, logistiek, schoonmaak, bouw …
De wereldwijde crisis van het kapitalisme in het tijdperk van de pandemie treft ook veel vrouwen zonder papieren in de zorg voor anderen. De overgrote meerderheid van de vrouwen zonder papieren in België vult de leegte op die is ontstaan door tientallen jaren van besparingen op de openbare diensten en de zorg voor anderen. Bovendien kan met deze crisis de meerderheid van de mensen zonder papieren niet meer werken en is al het geld dat elke week naar hun familie thuis wordt gestuurd, stopgezet. Dit zal een enorme impact hebben in de landen van de neokoloniale wereld, waar het merendeel van de jobs zich in de informele economie bevindt, terwijl een groot deel van de bevolking gewoon overleeft met geld dat uit het buitenland wordt opgestuurd.
Dit alles schetst een afschuwelijk beeld van de impact van de coronacrisis in België. En wanneer de werkloosheid in de volgende periode explodeert, zal er een enorme concurrentie zijn op de zwarte arbeidsmarkt, die de lonen onder druk zal zetten door steeds meer Belgen te laten concurreren met werkenden zonder papieren. Dit is een echte sociale tijdbom.
Reeds in volledige lockdown werd op 20 april 2020 een actie gelanceerd door een groep activisten zonder papieren (verspreid door het netwerk Migrant Libre). Ze wilden de aandacht van het publiek op de eis van regularisatie vestigen. Vervolgens hebben de vakbondsorganisaties ABVV-CSC en de verenigingen voor migrantenondersteuning aan Franstalige maar ook Nederlandstalige zijde (die gegroepeerd zijn in een breder platform IK BEN SOLIDAIR) op maandag 4 mei een campagne gelanceerd op de sociale netwerken: “Tegen het virus, regularisatie nu!”
Dit is een goede stap op weg naar een breed draagvlak, maar we zullen verder moeten gaan in het opbouwen van een krachtsverhouding en solidariteitsacties.
Tot hiertoe hebben onze argumenten de overheden nog niet overtuigd. In de Kamercommissie was minister voor Asiel en Migratie Maggie De Block (Open VLD) niet enthousiast over het voorstel. “Illegaal verblijvende mensen werden verondersteld het land te hebben verlaten, vaak lang geleden. De huidige gezondheidscrisis is op zich geen reden om hun verblijf te regulariseren, zelfs niet tijdelijk.” Ze voegde daaraan toe: “Op dit moment worden aanvragen voor een verblijfsvergunning nog steeds per geval behandeld, dat wil zeggen op individuele basis. Er is geen initiatief gepland voor een collectieve regularisatie van personen die illegaal in België verblijven.” (3)
Volgens Le Soir staat heel de federale coalitie van MR, VLD en CD&V negatief tegenover het idee van een tijdelijke regularisatie, onder meer omdat N-VA klaar staat om zich volop op kwesties rond asiel en migratie te gooien. Traditionele partijen en de volmachtenregering ontkennen hardnekkig de positieve impact die een regularisatie zou hebben op de aanpak van de gezondheidscrisis en de financiering van de sociale zekerheid. Het zou 58 miljoen euro per week opbrengen als alle werkenden zonder papieren in het reguliere circuit zouden terechtkomen. In tijden van budgettaire tekorten is het onbegrijpelijk dat hier geen rekening mee wordt gehouden. De regering wil het geld niet halen waar het zit, bij de aandeelhouders en de rijken, maar is zelfs niet bereid om de gemeenschappelijke fondsen van de arbeidersbeweging te financieren. Dit alles omdat ze nu eenmaal de lage lonen willen behouden.
Volgens de schattingen van het Federaal Expertisecentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) waren er in 2015 tussen de 85.000 en 160.000 mensen zonder papieren in België. Dit betekent dat mogelijk tienduizenden mensen onder de radar van de Covid-19 testen zullen vallen, wat de effectiviteit van de exit-strategie ondermijnt.
Ons programma
In dit verband moeten de marxisten en de arbeidersbeweging een programma voor migranten en vluchtelingen verdedigen. Als eerste stap moet het geld dat wordt gebruikt om grote bedrijven zoals luchtvaartmaatschappijen en het leger te subsidiëren, onmiddellijk worden gebruikt om migranten te beschermen.
We willen de oorzaken bestrijden die mensen op de vlucht drijven. Oorlogen, imperialistische interventies, de uitbuiting van mensen en de natuur: dat is wat zoveel mensen ertoe aanzet om te vluchten voor geweld, ellende en rampen.
Fatsoenlijke jobs, massale overheidsinvesteringen in sociale woningbouw, onderwijs en zorg … zijn nodig. Maar dit vereist een breuk met de winstlogica van het kapitalisme, waar de concentratie van rijkdom onder een kleine elite ellende en groeiende gezondheidsrisico’s voor de rest van de bevolking betekent. Vorig jaar nog riep de NAVO haar lidstaten op om 2% van hun budget aan defensie te besteden. Om dichter bij dit cijfer te komen heeft onze regering 3 miljard euro gereserveerd voor nieuwe gevechtsvliegtuigen. Ze zaaien ellende en wijzen met hun beschuldigende vingers naar de slachtoffers.
In de huidige context van de crisis van het kapitalisme hebben we voor elke hervorming een revolutionaire strijd nodig. De regularisatie zal een massale strijd vergen van de meerderheid van de arbeiders zonder papieren, verbonden met de organisaties van de arbeidersbeweging en brede lagen van de bevolking. Het zal ook strijd voor gelijke lonen vereisen, waarbij werkenden zonder papieren in elke sector hetzelfde loon krijgen als ander personeel. Er moet ook bescherming zijn van werkenden zonder papieren die klacht indienen tegen hun werkgever, waarbij sociale inspectie wordt uitgevoerd zonder dat er politie bij te pas komt om werkenden zonder papieren te arresteren.
Deze eisen moeten worden gekoppeld aan een aanhoudende strijd voor de eenheid van alle werkenden tegen het besparingsbeleid en tegen racisme, voor een samenleving die vrij is van alle ongelijkheden. We moeten ons verzetten tegen dit systeem dat ellende en uitbuiting voortbrengt en dat gebaseerd is op oorlog en neokoloniale plundering, waardoor zoveel mensen gedwongen worden hun regio te ontvluchten met gevaar voor eigen leven.
Het is een leugen om te zeggen dat er niet genoeg middelen zijn om de mensen een goede toekomst en goede levensomstandigheden te bieden – ongeacht hun afkomst. Wat er in werkelijkheid gebeurt is dat de grote aandeelhouders en grote bazen de schatkist van de gemeenschap, de rijkdom die door ons zweet wordt gecreëerd, plunderen om alleen kruimels achter te laten. Ze vullen hun zakken en leiden de aandacht daarvan af door te roepen dat vluchtelingen van ons afpakken wat er overschiet. Zoals de slogan het zegt: ‘Het probleem is de bankier, niet de migrant.’
De enige realistische manier om uit de vluchtelingencrisis te komen is een eengemaakte strijd van alle werkenden, los van hun afkomst, geslacht of seksuele geaardheid, om de sleutelsectoren van de economie uit de handen van de kapitalistische elite te halen. Op deze manier wordt het mogelijk om de middelen te hebben om een einde te maken aan oorlogen, ellende en milieuvernietiging. Alleen de oprichting van een nieuwe maatschappij, een democratische socialistische maatschappij, zal het mogelijk maken om te komen tot een wereld waarin de vrijheid van verkeer reëel is en vrij van de logica van uitbuiting.
Onmiddellijke regularisatie van alle mensen zonder papieren.
Oprichting van een beweging ter verdediging van vluchtelingen tegen het geweld en de intimidatie van extreemrechts.
Maak een einde aan alle moorddadige aanvallen op vluchtelingen die de Europese grenzen op het continent en op zee naderen.
De opschorting van de registratie van vluchtelingen en versnelde processen voor regularisatie invoeren.
Onmiddellijke verstrekking van voedsel, kleding, onderdak en medische diensten, massale screening van alle vluchtelingen die aan de grenzen zijn gestrand.
Meer asielbureaus oprichten zodat alle asielaanvragen snel kunnen worden behandeld, zodat de vluchtelingen de status van vluchteling of een andere juridische status kunnen krijgen en ongehinderd naar het land van hun keuze kunnen reizen.
Het ontmantelen van de racistische en onmenselijke overeenkomst tussen Turkije en de EU, evenals de Dublin III-overeenkomst, zodat vluchtelingen in alle lidstaten van de EU asiel kunnen aanvragen.
Een evenredige verdeling van de vluchtelingen in de EU toepassen.
De EU is rijk genoeg om een dergelijk beleid te financieren en kan geld bijeenbrengen door de rijken en de multinationals te belasten, maar wat niet bestaat is de politieke wil van de politiekers van de bazen om dit te doen.
Voor een massaal plan van overheidsinvesteringen: sociale huisvesting, degelijk en gratis onderwijs, echte fatsoenlijke jobs met een minimumloon van 14 euro per uur en tests voor iedereen.
Afschaffing van een onmenselijk detentie- en massa-uitzettingsbeleid, alle migranten moeten volledige wettelijke rechten hebben.
Laten we de oorzaken bestrijden die mensen ertoe aanzetten te vluchten: oorlog, terrorisme, uitbuiting en milieuvernietiging. In deze context is de niet-betaling van schulden een cruciale eis.
Laten we een alternatief voor het kapitalisme verdedigen: een socialistische samenleving waarin de behoeften van de meerderheid van de bevolking voorgaan boven de winsten van een handjevol mensen. Dit kan door middel van nationalisatie onder democratische controle en beheer van de belangrijkste sectoren van de economie.
Toen bekend werd dat een opvanghuis voor vluchtelingen in Griekenland een groot aantal Covid-19-besmettingen kende, was er meteen een gerucht dat een aantal vrouwen die er gehuisvest zijn prostituees zouden zijn. De media en de rechtse regering wakkerden het gerucht aan, zodat deze migrantenvrouwen uiteindelijk de schuld krijgen van de verspreiding van het virus.
Artikel door Marina, campagne ROSA Brussel (overgenomen vanop nl.campagnerosa.be)
Nog maar enkele dagen geleden werden in een vluchtelingencentrum in de Peloponnesos in het zuiden van Griekenland 150 van de 397 mensen positief getest in Covid19. Het is een hotel dat werd opgeëist en beheerd door de Internationale Organisatie voor Migratie (een NGO onder leiding van de VN). Van de geïnfecteerden zijn er 148 asielzoekers, waaraan een hotelmedewerker en een medewerker van de NGO moeten worden toegevoegd. Het is niet de eerste keer dat er gevallen worden vastgesteld in een vluchtelingenkamp in Griekenland. Het is in minstens de derde keer, en dat is geen verrassing.
Overvolle kampen
Het Moria-kamp heeft bijvoorbeeld een capaciteit van 3.000 mensen, maar telt meer dan 12.000 bewoners. Hetzelfde probleem bestaat in kampen op de vijf Griekse eilanden, die een totale capaciteit van 6.095 plaatsen hebben, maar waar 37.424 mensen in zijn gepropt. In de meeste kampen wonen asielzoekers in tenten, in groepen van meer dan 5 personen. Sanitaire voorzieningen worden gedeeld door tientallen, zelfs honderden mensen. De toegang tot water is beperkt, soms maar voor een paar uur per dag. De migranten hebben echt niet de middelen om de basisregels van hygiëne en afstand in acht te nemen. Ze zijn ondervoed en er zijn soms maar één of twee artsen voor meer dan 2.000 of 3.000 mensen, vooral op de eilanden.
De omstandigheden waren al onmenselijk vóór de gezondheidscrisis. Sinds het begin van de Covid-19 pandemie heeft geen enkele autoriteit voldoende middelen toegewezen of adequate maatregelen genomen om de kampen te ontlasten of de leef- en hygiënische omstandigheden te verbeteren. In deze pandemie wordt de situatie zeer gevaarlijk, niet alleen voor de vluchtelingen, maar ook voor de rest van de bevolking: er moet maar één personeelslid in het kamp besmet raken en het virus verspreidt zich naar de omliggende dorpen. De maatregelen van de overheid beperken zich tot algemene instructies over hygiëneregels zoals het wassen van de handen en het desinfecteren van de deurkrukken, het in acht nemen van afstanden (!) en het niet verlaten van de kampen.
Seksisme en racisme: overheid en media zijn medeplichtig
Het specifieke geval in de Peloponnesos en de besmetting van een groot deel van de bewoners met het coronavirus is echter bijzonder. Kort na de bekendmaking van de besmettingscijfers verspreidde zich namelijk het gerucht dat een aantal van de vrouwen die in dit hotel verbleven, prostituees waren. Deze informatie was (en is nog steeds) onbevestigd, maar dit weerhield de media er niet van om deze over het hele land te verspreiden. De media voeden de haat en het seksisme. De media hebben haat en seksisme bevorderd met verdelende retoriek: “ze dragen niet eens een mondmasker”, “ze zijn vies”, “ze doen het met opzet om de Grieken te besmetten”, “het is een hygiënische bom” of “dit zijn het soort buitenlanders die naar ons land komen.”
Het is een discours dat al het gewicht van de verspreiding van het virus bij migrantenvrouwen in een precaire situatie plaatst. Het gaat om vrouwen met een zeer beperkte toegang tot zorg. Bovendien zijn deze vrouwen, die amper toegang hebben tot geld of voeding, waarschijnlijk het slachtoffer van mensenhandelaars.
De overheid reageerde door het hotel volledig af te sluiten; het is niet bekend of en hoe de patiënten worden behandeld of verzorgd, of ze eventueel in het ziekenhuis worden opgenomen, of er sprake is van bewaking, reiniging en afstandsmaatregelen (aantal mensen per kamer, isolatie van geïnfecteerde mensen van anderen).
Er is door de media geen poging gedaan om de waarheidsgetrouwheid van de feiten en het bestaan van de vermeende klanten te verifiëren en deze zo nodig op hun beurt op te sporen, te testen en te isoleren. Alleen vrouwen werden geviseerd en veroordeeld. Volgens de media zijn zij degenen die de klanten hebben besmet – en niet andersom! Volgens hen zijn de schuldigen vrouwen, armen, buitenlanders, prostituees. De vermeende klanten daarentegen worden voorgesteld als onschuldig, onwetend en slachtoffer. Erger nog, niemand maakt zich zorgen over de situatie in dit opvangcentrum voor vluchtelingen, of over de situatie in andere kampen!
En dit is niet de eerste keer dat dit gebeurt! In 2012 werden vrouwelijke drugsverslaafden, prostituees en HIV-positieve vrouwen beschuldigd van “pogingen tot het toebrengen van zware lichamelijke schade” omdat ze geen condoom hadden gebruikt. Dat gebeurde op verzoek van de klanten, maar de media en de minister lieten na om dit te vermelden. Deze vrouwen werden geïntimideerd en zelfs aangevallen: hun namen en foto’s waren op de website van de politie gepubliceerd, waardoor hun leven (en dat van hun familie en kinderen) onhoudbaar werd. Tenminste één van hen heeft voor het proces zelfmoord gepleegd.
Een afbrokkelend gezondheidssysteem
In Griekenland is het nationale gezondheidsstelsel erg verzwakt na jaren van besparingen onder toezicht van het IMF en de Europese Unie. Enorme besparingen hebben geleid tot een tekort aan basismaterialen, een schrijnend gebrek aan personeel en middelen. Volgens de artsenbond zouden er onmiddellijk 10.000 mensen moeten worden ingehuurd om te reageren op de huidige noodsituatie. En er zou in totaal 30.000 extra personeel (artsen, verpleegkundigen en schoonmaakpersoneel) nodig zijn om ervoor te zorgen dat de ziekenhuizen aan de behoeften van een bevolking van bijna 11 miljoen mensen kunnen voldoen.
Als Griekenland niet veel slachtoffers van Covid19 heeft, dan is dat dankzij de snelle invoering van de lockdown (het enige middel om de pandemie te bestrijden zonder een efficiënt volksgezondheidsstelsel) en de beperking van het reizen naar en van het buitenland buiten het toeristenseizoen. In zijn huidige vorm is het gezondheidssysteem erg verzwakt en is het niet in staat om voor de lokale bevolking te zorgen. Haar diensten zijn dus totaal onbestaand voor asielzoekers die er in ieder geval geen toegang toe hebben.
Stop de strategie van “verdeel en heers”
Het is altijd gemakkelijker en politiek winstgevender om de conservatieve reflexen van een samenleving aan te wakkeren, vooral wanneer die samenleving in economische nood verkeert of zich in een staat van collectieve angst bevindt. De politiek en de media kiezen ervoor om de daders tot slachtoffer te maken en de slachtoffers zich schuldig te laten voelen, terwijl ze hun eigen verantwoordelijkheden en het falen van hun systeem verbergen.
Racisme en seksisme worden door politici gebruikt om de echte daders van deze gezondheidscrisis te verbergen. Net als tijdens de economische crisis van tien jaar geleden, toen migranten al verantwoordelijk werden gehouden voor verschillende kwaden, zoals de toename van de werkloosheid, worden zij nu geïdentificeerd als bevoorrechte vectoren voor de verspreiding van het virus.
Massale publieke investeringen zijn essentieel!
Massale overheidsinvesteringen in openbare diensten en vooral in de gezondheidszorg zijn van essentieel belang voor het aannemen van personeel; voorzien van beschermende uitrusting voor personeel en patiënten, medische apparatuur en meer bedden.
Het is niet de schuld van de migranten dat ze hun land hebben moeten verlaten; ze zijn gevlucht voor oorlog of gevaarlijke omstandigheden, ellende en honger. Regulariseer alle migranten (asielzoekers, mensen zonder papieren …). Geef hen een verblijfsvergunning en rechten, in plaats van er de zondebok van de crisis van te maken. Rechten zijn nodig om een job te vinden, een waardig leven te kunnen leiden en bij te dragen aan de gemeenschap.
Hotels en vakantiecentra moeten worden opgeëist om iedereen die dat nodig heeft te kunnen huisvesten, samen met een grootschalig plan van sociale woningbouw. Deze accommodaties moeten schoon zijn en toegang bieden tot water, sanitaire voorzieningen, beschermende uitrusting, voldoende voedsel en gezondheidszorg.
Migrantenvrouwen zijn massaal het slachtoffer van mensenhandel, pesterijen, verkrachting en hebben steun nodig. Ze moeten de nodige steun krijgen: medisch, psychologisch en financieel.
Er wordt wel eens beweerd dat links meer vluchtelingen wil. Dat is nonsens: niemand vlucht voor zijn of haar plezier. Links staat voor een menswaardige toekomst voor iedereen, ook wie noodgedwongen moet vluchten. Terwijl (extreem)rechts zich richt tegen vluchtelingen, doet links voorstellen om de oorzaken van vluchten aan te pakken.
Artikel door Stef (Antwerpen) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Zo is er een toename van het aantal klimaatvluchtelingen: mensen die vluchten omwille van plotse of lange termijn veranderingen in het lokale klimaat. De oorzaken kunnen divers zijn: extreem weer, waterkwaliteit die verandert, uitputting van de bodem, droogte, veranderende weerpatronen, … Volgens het Internal Displacement Monitoring Centre ging het in 2010 en 2011 om 42 miljoen mensen in Azië en de regio van de Grote Oceaan. Dat aantal kan verder oplopen: 145 miljoen mensen wonen op minder dan 1 meter boven de zeespiegel. Wetenschappers gaan ervan uit dat er tegen 2050 tussen 150 en 300 miljoen mensen ontheemd zullen zijn door klimaatverandering. Het risico op ontheemding als gevolg van natuurrampen verdubbelde op veertig jaar tijd.
Het gros van de mensen die om milieuredenen verhuizen, doet dat in het thuisland. Slechts 37% steekt een landsgrens over, in negen op de tien gevallen een buurland. De overgrote meerderheid komt terecht in ontwikkelingslanden. Maar ook in het westen wordt klimaatvlucht een grotere uitdaging.
In januari 2019 verscheen een wetenschappelijk artikel onder de titel “Climate, conflict and forced migration.” Daarin wordt het verband tussen klimaatverandering en gewapende conflicten onderzocht. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen directe klimaatvluchtelingen (als gevolg van overstromingen, extreem weer, verzilting van landbouwgrond, bodemerosie, verwoestijning, …) en indirecte klimaatvluchtelingen. Die laatste groep vlucht omwille van de gevolgen van klimaatverandering op vlak van sociale spanningen en regionale conflicten. Klimaatverandering wordt vandaag nog niet erkend als reden om de woonplaats te ontvluchten. Het befaamde Marrakesh pact gaf een eerste aanzet hierover, maar is niet bindend en bovendien controversieel door de jarenlange ontmenselijking van vluchtelingen.
Klimaatproblemen spelen een belangrijke rol in heel wat conflicten, onder meer in sub Sahara Afrika of nog in de oorlog tussen Soedan en Zuid-Soedan. Het effect wordt versterkt door eenzijdige landbouwproductie onder druk van het internationale kapitalisme. Rond het Tsjaadmeer, waarvan miljoenen mensen afhankelijk zijn voor watertoevoer, is de instabiliteit versterkt door droogte en veranderende regenpatronen. Dit speelde een belangrijke rol in de opmars van reactionaire groepen als Boko Haram die inspelen op de malaise en het gebrek aan antwoord hierop vanwege de autoriteiten.
Een andere regio met een groeiend en bijzonder groot probleem als gevolg van klimaatverandering is het Indisch subcontinent. Bangladesh is één van de laagst gelegen landen ter wereld: tot 20% van het land dreigt door de zee ingenomen te worden. Nu reeds is 70% van de lange grens tussen India en Bangladesh afgezet met hekkens en prikkeldraad. Zo wil India vluchtelingen uit Bangladesh buitenhouden, waaronder ongeveer 1 miljoen Rohingya-vluchtelingen uit Birma. Terwijl kustgebieden vechten tegen het water, was er deze zomer in het noorden van India een dodelijke hittegolf. Er vielen honderden doden en hele dorpen liepen leeg.
Naast de gevolgen van klimaatverandering spelen soms ook bewuste interventies door regeringen en bedrijven een rol. Denk aan de Israëlische staat die Palestijnen zonder water zet, infrastructuur vernietigt en hectaren landbouwgrond omzet in woongebied. Of de multinationals die in het Amazonewoud milities inzetten om hun belangen te verdedigen. Enorme bosbranden in het Amazonewoud worden door de regering-Bolsonaro afgedaan als het werk van NGO’s, maar zijn vaak onderdeel van ontbossingsprogramma’s in het belang van grote bedrijven.
Ook bij ons zijn de gevolgen van klimaatverandering merkbaar. Afgelopen zomer kenden we enkele van de warmste dagen ooit gemeten. Dit brengt zwakkere mensen in de problemen en het stelt de noodzaak van maatregelen voor werkenden. Het dwingt ons nog niet om te vluchten, maar dat de leefbaarheid achteruit gaat is wel duidelijk.
Onder het kapitalisme zijn de antwoorden doorgaans erg beperkt. Sommige kapitalisten zien in de klimaatcrisis bovendien nieuwe opportuniteiten, onder meer op het vlak van ontginning van grondstoffen in bepaalde gebieden (denk maar aan het voorstel van Trump om Groenland te kopen). Rampen worden bovendien aangegrepen om hardere neoliberale maatregelen door te voeren. Zo werden de vernielingen door orkaan Maria op Puerto Rico aangegrepen voor de privatisering van het onderwijs en verdienden private bedrijven veel geld aan de door hen georganiseerde opvang van vluchtelingen.
Het gebrek aan fundamenteel antwoord op klimaatverandering betekent dat de gevolgen ervan steeds groter worden. Het versterkt sociale spanningen en conflicten, maar het kan ook een factor in sociale strijd zijn. Zo’n strijd is noodzakelijk om te breken met het kapitalisme, een systeem dat de toekomst van de mensheid bedreigt. Daartegenover komen wij op voor een socialistische samenleving met een waardig leven voor iedereen op een leefbare planeet.
Het was in maart twee jaar geleden dat de Turkije-deal werd gesloten, als „oplossing“ die de Europese leiders bedachten voor de vluchtelingencrisis van 2015. In de ogen van rechts is er geen vluchtelingencrisis meer, want het aantal vluchtelingen dat West-Europa weet te bereiken is enorm gedaald. Maar in werkelijkheid zijn wereldwijd nog altijd tientallen miljoenen mensen op de vlucht, met name door de aanhoudende oorlogen in het Midden-Oosten en repressieve regimes in Afrika. Het is een kapitalistisch systeem in crisis dat verantwoordelijk is voor oorlog, honger, onderdrukking, uitbuiting en milieurampen waardoor mensen vluchten. Alleen socialistische oplossingen kunnen hier een einde aan maken.
Artikel door Barbara Veger, Rotterdam. Dit artikel verschijnt in de mei-editie van ‘Socialistisch Alternatief’ in Nederland
Het was in maart twee jaar geleden dat de Turkije-deal werd gesloten, als „oplossing“ die de Europese leiders bedachten voor de vluchtelingencrisis van 2015. In de ogen van rechts is er geen vluchtelingencrisis meer, want het aantal vluchtelingen dat West-Europa weet te bereiken is enorm gedaald. Maar in werkelijkheid zijn wereldwijd nog altijd tientallen miljoenen mensen op de vlucht, met name door de aanhoudende oorlogen in het Midden-Oosten en repressieve regimes in Afrika. Het is een kapitalistisch systeem in crisis dat verantwoordelijk is voor oorlog, honger, onderdrukking, uitbuiting en milieurampen waardoor mensen vluchten. Alleen socialistische oplossingen kunnen hier een einde aan maken.
Het is de imperialistische inmenging geweest (en nog steeds) die tot oorlog en opkomst van terrorisme in het Midden-Oosten heeft geleid. Met name de oorlog in Syrië bracht een grote vluchtelingenstroom op gang. Velen trachtten per boot de oversteek naar Europa te maken, waarbij alleen al in 2015 bijna 4000 vluchtelingen verdronken. In de recordmaand oktober 2015 kwamen er dagelijks tienduizend vluchtelingen op de Griekse eilanden aan. Percentueel kwamen er nog altijd veel minder vluchtelingen naar Europa dan het aantal dat in de eigen regio bleef: Libanon, met ruim 4 miljoen inwoners, herbergt 1,5 miljoen Syriërs. Ter vergelijking: in Nederland waren er eind 2016 101.000 erkende vluchtelingen.
Twee jaar na het sluiten van de Turkije-deal zitten er nog altijd duizenden vluchtelingen onder verschrikkelijke omstandigheden vast in kampen in Griekenland. Turkije, verre van een veilig land, herbergt ruim drie miljoen Syrische vluchtelingen die volledig rechteloos zijn. Hoewel de omstandigheden in de Libische gevangenissen voor vluchtelingen mensonterend zijn, sluiten Europese leiders toch deals met Libië om vluchtelingen die vanuit Afrika via Libië naar Europa willen trekken tegen te houden.
Zelfs SP-leider Lillian Marijnissen gooide het roer om en verklaarde dat de SP ook voor opvang in de eigen regio is en deals met Noord-Afrikaanse landen niet uitsluit. Voorheen had SP-leider Roemer een onduidelijk standpunt: aan de ene kant deed hij een moreel beroep op solidariteit met vluchtelingen, aan de andere kant stelde hij ook dat het aantal vluchtelingen dat opgevangen kon worden niet ongelimiteerd kon zijn, en dat hij de zorgen van veel Nederlanders begreep.
Het is ook logisch dat, in een periode van crisis, waarin er woningnood, een gebrek aan vaste banen, bezuinigingen op zorg en onderwijs zijn, onder een deel van de bevolking zorgen zijn of we het wel aankunnen om vluchtelingen op te vangen. Voor wie zelf al jaren op een wachtlijst voor een sociale huurwoning staat en hoort dat vluchtelingen geherhuisvest worden, of voor wie moet concurreren met een zwartwerkende arbeider-zonder-papieren, kan het lijken of de grenzen sluiten een oplossing is. Het is juist om met deze zorgen rekening te houden, en niet alleen maar om open grenzen te roepen zoals sommigen in linkse kringen doen. Dat is niet genoeg om mensen te overtuigen.
Aan de andere kant is het ook fout, zoals de leiding van de SP doet, om mee te gaan in de standpunten van rechts. Zo moeten we bijvoorbeeld uitleggen, dat het niet de schuld is van de vluchtelingen dat er te weinig betaalbare woningen zijn: sinds 2009 zijn er door het liberaliseringsbeleid van rechtse regeringen 250.000 sociale huurwoningen van de markt verdwenen. We moeten vechten voor voldoende betaalbare woningen voor iedereen!
De beste manier, om te voorkomen dat je met zwartwerkende mensen-zonder-papieren moet concurreren, is deze te legaliseren. En te vechten voor arbeidstijdverkorting met behoud van loon zodat er genoeg (vaste) banen voor iedereen zijn. Er is genoeg geld om iedereen een goed bestaan te bieden, maar in dit kapitalistisch systeem gaat een steeds groter deel van de rijkdom naar een kleine groep van superrijken. Dat veranderen, vereist een gezamenlijke strijd en arbeiderseenheid tussen Nederlandse arbeiders, arbeiders van migrantenachtergrond en vluchtelingen.
Vluchten is een individuele oplossing die mensen kiezen als het aan een collectieve strijd voor betere levensomstandigheden ontbreekt. Daarom is het zo belangrijk om elke beweging van jongeren en arbeiders, waar ook ter wereld, tegen onderdrukking, oorlog en uitbuiting te steunen. Het is mogelijk een socialistische wereld te bereiken waarin niemand hoeft te vluchten, waar de maatschappelijke rijkdommen aan iedereen ten goede komen en niet slechts aan een handvol multimiljardairs. Vecht mee voor zo’n wereld!
Het repressieve beleid van de regering tegen de mensen-zonder-papieren schakelde een jaar geleden een versnelling hoger. Staatssecretaris van Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) hield het niet langer bij racistische en stigmatiserende uitspraken. Hij ging tot daden over.
door Pietro (Brussel)
Het ‘Kanaalplan’ van minister Jambon is officieel gericht op de strijd tegen “islamisme en radicalisering.” Maar de regering maakt er bewust gebruik van om de beweging van de mensen-zonder-papieren aan te pakken. Zonder enig huiszoekingsbevel was er een onderzoek naar de bezetting van de Voix des Sans-Papiers (VSP) in Ribeaucourt (Molenbeek). Deze groep mensen-zonder-papieren bezette een leegstaand gebouw en was aan het verhuizen naar een andere plaats. In de nacht van 19 september viel de politie het gebouw binnen met middelen die compleet buiten proportie waren: tientallen combi’s en een helikopter, en dat voor 12 mensen die er sliepen. De arrestatie en opsluiting van de 12 militanten van VSP was geen toeval.
Het gaat om een politieke aanval van de publieke autoriteiten om de Brusselse beweging van mensen-zonder-papieren aan te pakken. De afgelopen jaren is er een georganiseerde beweging. De 12 opgepakte militanten – de meesten zijn ondertussen gedeporteerd – speelden een voortrekkersrol in die strijd. Eén van hen was Sow Diallo, een militant van het ABVV die erg actief betrokken was in de strijd als woordvoerder van het “Ebolacollectief” (de groep mensen-zonder-papieren afkomstig uit landen getroffen door die ziekte).
Het offensief deed denken aan de zaak van Hamed Karimi. Op 2 maart werd de Afghaanse vluchteling Hamed, die al 12 jaar in ons land was, door de politie opgepakt toen hij de bezetting van een leegstaand pand door het “Afghaanse Collectief” in Etterbeek verliet. Hij werd enkele dagen opgesloten in het asielcentrum van Vottem bij Luik. De woordvoerder van het Afghaanse Collectief wees op het moratorium op uitwijzingen naar Afghanistan. Hij werd echter zelf het slachtoffer van zo’n uitwijzing, ook al is hij als publieke figuur bekend en komt hij in een erg onveilig land terecht.
Bovenop de onrechtvaardigheden op vlak van uitbuiting en gebrek aan rechten waar veel mensen-zonder-papieren het slachtoffer van zijn, zijn er nu dus ook ware razzia’s in de enige plaatsen waar mensen-zonder-papieren zich nog wat konden organiseren. Aan welke periode uit de geschiedenis doet dit denken?
De arrestatie van deze 12 militanten is het directe gevolg van het racistische migratiebeleid van de regering en staatssecretaris Theo Francken. De repressie neemt toe en is erop gericht om de beweging van de mensen-zonder-papieren te breken. De regering valt niet alleen bezettingsacties door mensen-zonder-papieren aan: de voortrekkers van de beweging worden op brutale wijze opgepakt in volkswijken en er worden zelfs boetes gegeven aan VZW’s die mensen-zonder-papieren verdedigen door zich garant te stellen voor de bezettingen.
Het verzet moet een versnelling hoger schakelen!
Dit beleid is een politieke keuze. Er wordt voor gekozen om de mensen-zonder-papieren in de ‘illegaliteit’ te laten stikken waar ze een gemakkelijk slachtoffer zijn van misbruik door inhalige werkgevers die de voorkeur geven aan sociale dumping en een neerwaartse druk op alle loon- en arbeidsvoorwaarden.
Het opvoeren van de repressie betekent dat de beweging van de mensen-zonder-papieren terug offensiever moet opstaan met zoveel mogelijk coördinatie van alle mensen-zonder-papieren en hun sympathisanten. We moeten bouwen aan eenheid en solidariteit met alle lagen van de samenleving die getroffen worden door deze regering. De strijd tegen repressie moet breder gezien worden als onderdeel van het verzet tegen het besparingsbeleid. Het antwoord moet gezocht worden bij de opbouw van een algemene beweging van asielzoekers, mensen-zonder-papieren, syndicalisten, …
