Tag: Tom Meeuws

Plotwending in Antwerpen: SP.a straks ‘samen’ met N-VA?

De Antwerpse coalitiebesprekingen namen een verrassende wending: nu duidelijk is dat Groen niet met N-VA in een coalitie stapt, schakelt De Wever over op plan B: met SP.a in zee gaan. Alle verklaringen in 2012 over het einde van 90 jaar socialistisch bestuur worden door N-VA vergeten. Bij SP.a overheerst het idee dat minstens moet geprobeerd worden om het beleid bij te sturen.

Artikel door Geert Cool

Rechtse coalitie was verzwakt

De Wever had geluk dat hij op een paar honderd stemmen na zijn 23 zetels kon behouden zodat de lichte achteruitgang tegenover 2012 een morele overwinning werd. De N-VA scoorde beter dan in alle peilingen en bleef afgemeten de grootste partij: Groen bleef onder de verhoopte 20%. De coalitiepartners van De Wever deden het echter slecht: de liberalen klommen niet uit het dal van 2012 en bleven op de rampzalige score van een goede 5% steken (een resultaat dat in 2012 het einde van Annemie Turtelboom betekende), CD&V moest alles en Kris Peeters uit de kast halen om met 6,8% de meubelen enigszins te redden. De rechtse coalitie bleef theoretisch mogelijk, maar was te nipt om echt werkbaar te zijn.

Het is bijgevolg vanuit een zwakke positie dat De Wever naar een andere coalitiepartner op zoek moest. Groen was een evidente eerste keuze: net als N-VA geen traditionele partij, de winnaar van de verkiezingen, rond mobiliteit is in navolging van het Toekomstverbond over de sluiting van de Ring een akkoord mogelijk. Bovendien stapt Groen in heel wat lokale coalities met N-VA. Alleen was het na de campagne niet zo evident: Wouter Van Besien profileerde zich als het alternatief op De Wever, met een polarisatie tussen Groen en N-VA die de groenen heel wat stemmen opleverde. Dat vlak voor de parlementsverkiezingen van mei 2019 op het spel zetten, kan doorwegen.

Aan de overkant was er evenmin een linkse meerderheid: Groen bleef onder de verhoopte 20%, de 11,4% voor SP.a is een historisch dieptepunt en PVDA bleef met 8,7% onder de zelf naar voren geschoven verhoopte 11%. Bij PVDA werd terecht gewezen op de goede resultaten in de rest van de provincie en het land, maar in Antwerpen zelf bleef het onder de verwachtingen. Voor zover SP.a en/of Groen de ambitie hebben om mee te besturen, moet het wel met N-VA gebeuren.

De drie linkse formaties hebben het doel om ‘keizer De Wever te onttronen’ niet waargemaakt. De redenen hiervoor zijn veelzijdig, maar wij denken dat er te weinig gebouwd is aan een brede beweging van verzet tegen het rechtse bestuur. Welke gedurfde campagnes die over de lippen gingen waren er de afgelopen zes jaar tegen het beleid van De Wever? Er waren mogelijkheden – zowel met het syndicaal verzet tegen Michel 1 als rond mobiliteit en tegen de vermarkting van het sociaal werk. Maar een veralgemening en opbouw van onderuit rond offensieve eisen bleef uit. De grootste betoging in Antwerpen de afgelopen zes jaar was de vakbondsbetoging van 2 oktober 2018 tegen de pensioenmaatregelen van Michel 1, dat was 12 dagen voor de verkiezingen.

Weinig opties

Het initiatief bleef na 14 oktober bij De Wever. Veel opties bleven er niet over na de ‘weigering’ van Groen. De N-VA probeert aan het cordon sanitaire te morrelen, maar het in Antwerpen doorbreken is niet haalbaar. Het zou elke federale regeringsvorming nog moeilijker maken. Bovendien zou het betekenen dat Dewinter himself aan boord gehesen wordt, na een campagne waarin hij steeds meer leek op een oude man die steeds over hetzelfde bleef raaskallen en zich niet door feitenkennis liet hinderen (zijn bewering dat de Turnhoutsebaan in Borgerhout een no-go-zone voor de politie is terwijl er een politiekantoor gevestigd is, kon tellen qua afgang en dit op nationale televisie!).

Na het afvallen van Groen, al dan niet gestimuleerd door N-VA om niet met een gelijkwaardig ‘links blok’ van SP.a en Groen in zee te moeten gaan, bleef enkel SP.a over als potentiële ‘grotere’ kleine coalitiepartner. Als De Wever burgemeester kan blijven, zal dit dus de ‘schuld van de sossen’ zijn… De groene afwijzing is niet principieel, dat blijkt onder meer uit de coalities in Oostende of Turnhout. Bij de socialisten was het meteen na de verkiezingen duidelijk dat er openheid was voor samenwerking met N-VA. Tegenstanders vormden een minderheid binnen de partij. De belangrijkste argumenten voor deelname aan de coalitie waren ook binnen Groen aanwezig: wegen op het beleid, enkele rechtse kantjes eraf vijlen, beleid meer in evenwicht brengen, … Een partij geleid door managers (bij De Lijn en de stad in het geval van Meeuws, bij de politie in het geval van Beels) wil het liefst mee beheren. Indien het verzet tegen het beleid van burgemeester De Wever net als de afgelopen zes jaar relatief beperkt blijft en geen veralgemeende mobilisatie kent, kan de SP.a er mogelijk nog mee weg geraken. Met een historisch lage score valt sowieso niet veel te verliezen…

Door SP.a te betrekken, is CD&V (en theoretisch ook VLD) niet meer nodig. Nadat gedurende de hele campagne in slow motion een mes in de rug van CD&V en Peeters in het bijzonder werd geplant, maakt De Wever de job nu af. Exit Peeters dus en een nieuwe existentiële crisis voor CD&V-Antwerpen: voor het eerst in meer dan honderd jaar verdwijnen de christendemocraten uit het bestuur en er is geen kopstuk (én naar verluidt spanningen tussen de twee CD&V-verkozenen naast Peeters). De liberalen vormen het vijfde wiel aan de wagen: ze waren niet eens op de hoogte van de démarche van De Wever om met SP.a en VLD verder te gaan. Het hoefde ook niet: staatssecretaris De Backer leek sowieso in de zevende hemel omdat de twee liberale verkozenen erbij zijn.

SP.a in bed met N-VA?

Er is dus een reële kans dat De Wever zijn “bourgondische coalitie” kan vormen. Eigenlijk zou “Colombiaanse coalitie” een betere naam zijn: de Colombiaanse vlag kleurt geel met eronder twee dunnere strepen blauw en rood. Dat vat de krachtsverhoudingen beter samen. De Antwerpse twist verklaart mogelijk waarom John Crombez in ‘De Afspraak op vrijdag’ vorige week bij zijn verdediging van de coalitie met PVDA in Zelzate zo uitdrukkelijk vermeldde en herhaalde dat SP.a zowel met PVDA als met N-VA in lokale coalities stapt.

De Antwerpse coalitie weegt zwaarder: De Wever stelde zijn lokale coalitie in 2012 voor als een voorloper van de Zweedse regeringen in 2014. Voor SP.a stelt dit heel wat vragen, zowel voor de inhoud van het bestuursakkoord als de positie van de partij bij de komende parlementsverkiezingen. De banden tussen ABVV en SP.a – beklonken door de verhuis van het partijsecretariaat naar de verdieping boven de ABVV-lokalen in de Ommeganckstraat – verliezen verder aan geloofwaardigheid. Al was het maar omdat De Wever de opdrachtgever was van de fysieke ontruiming van stakersposten in het havengebied in 2016 waarbij de Antwerpse ABVV-voorzitter werd opgepakt. Het proces daarover loopt nog voor het Hof van Beroep na een principiële veroordeling in eerste aanleg. Zal een bestuur met SP.a een andere houding innemen dan die van brutale repressie tegen stakersposten zoals in de vorige legislatuur?

Het bestuur moet sowieso afgerekend worden op het beleid: het aanpakken van de wachtlijsten voor sociale huisvesting in plaats van het dienen van de vastgoedlobby, het terugdringen van de oprukkende armoede, het uitbouwen van lokale openbare diensten zoals scholen en kinderopvang, uitbouw van meer en beter openbaar vervoer, verkeersveiligheid voor fietsers en voetgangers, het statuut van het gemeentepersoneel, … Het gebrek aan linkse antwoorden daarop heeft geleid tot de neergang van SP.a in Antwerpen. Als kleine partner rechts depanneren, zal daar wellicht geen verandering in brengen.

Links uitbouwen

Een voorzichtige opstelling van de vakbondsleidingen om de SP.a te sparen, zal enkel de eigen positie ondermijnen. Als we De Wever en de rechterzijde willen stoppen, moeten we onze eigen agenda centraal stellen. De rechterzijde kan dat op basis van passiviteit en de gevestigde media: de heersende ideologie is doorgaans immers die van de heersende klasse. Een links alternatief moet zich grassroots opbouwen en doorheen strijd het verschil maken. Voluit voor verandering gaan, betekent vertrekken van de concrete noden en bekommernissen (onder meer rond betaalbaar wonen, mobiliteit, diensten, …) en daarrond actieve campagnes voeren.

LSP riep in oktober op om PVDA te stemmen om de linkse stem te versterken. Dat was de beste optie om de nood aan een actieve oppositie naar voren te schuiven. Het volstaat niet om jaar na jaar vast te stellen hoe armoedecijfers en sociale tekorten blijven oplopen, we moeten bewegingen opbouwen om met een sterkere krachtsverhouding een breuk met het huidige beleid af te dwingen en de steun voor een ander type van samenleving, een socialistische maatschappij, te populariseren. Daar zullen we zelf aan bijdragen met de campagne die we nu opstarten naar een mars tegen seksisme op 8 maart in Antwerpen.