Tag: SWT

Aanval op brugpensioen gaat onverminderd door

Pensioenbetoging in mei. Foto: Liesbeth

Het zomerakkoord gaat verder op het elan van de vorige besparingsmaatregelen. Niet alleen zieke ambtenaren en werklozen worden onder vuur genomen, maar ook wie jaren gewerkt heeft en op vervroegd pensioen wil (of moet na een collectieve afdanking). De pensioenleeftijd werd al opgetrokken tot 67 jaar en de voorwaarden voor brugpensioen, omgedoopt tot SWT (Stelsel van Werkloosheid met bedrijfstoeslag) werden strenger. Nu worden die voorwaarden nog strenger.

Artikel door Sander (Dendermonde) voor de septembereditie van ‘De Linkse Socialist’ die vrijdagavond van de drukker komt

Na de collectieve ontslagen bij Carrefour eerder dit jaar voerden de neoliberale politici harde discussies. Niet over de inhaligheid van de directie van Carrefour dat personeel afdankt in een winstgevend bedrijf. Neen, het ging over de oudere werknemers van Carrefour die gebruik konden maken van SWT vanaf 56 jaar. Dat was voor de N-VA onaanvaardbaar. Werkenden die na jarenlange dienst hun job verloren, werden voorgesteld als ‘profiteurs.’ Het werd aangegrepen om de besparingsvijs nog harder aan te draaien.

Het zomerakkoord voorziet in het optrekken van de loopbaanvoorwaarde voor SWT van 40 tot 41 jaar. De mogelijkheid van SWT bij herstructureringen kan vanaf volgend jaar pas vanaf 59 jaar en in 2020 wordt dat 60 jaar. Afwijkingen op basis van sociaal overleg zijn daarbij niet meer mogelijk. Hiermee wordt een nieuwe stap gezet in het zo goed als ontoegankelijk maken van vervroegd pensioen. Zo wil de regering iedereen tot 67 laten werken. Dat een gemiddelde werknemer maar gezond is tot 64 jaar doet voor de regering niet ter zake. We moeten langer werken omdat de levensverwachting stijgt, is het steeds terugkerende argument. Onder-tussen zorgt het beleid van sociale tekorten en onzekere jobs in de VS reeds voor een daling van de levensverwachting.

Het wegnemen van SWT voor slachtoffers van een collectief ontslag betekent in de praktijk dat ze terugvallen op een werkloosheidsuitkering. Hetzelfde zomerakkoord voorziet in een snellere daling van de uitkering na enkele maanden werkloosheid. Het doel: mensen sneller tot slechtbetaalde en precaire jobs dwingen, die overigens ook geen uitweg uit de armoede brengen. Wie na jaren werken aan de deur wordt gezet een uitkering ontzeggen, dat is blijkbaar een prioriteit voor deze regering. Deze aanval op oudere werkenden moet 20 miljoen opleveren.

Minister Peeters (CD&V) probeert zichzelf voor te stellen als het sociaal gezicht van de rechtse regering. Tegen zijn N-VA-collega’s in keurde hij het SWT-plan bij Carrefour goed. Dat werd echter meteen aangegrepen om deze mogelijkheid af te schaffen. In ruil voor nieuwe beloften rond Arco slikt Peeters opnieuw een aanval op het SWT. Maar ook dit zal niet volstaan, de N-VA is immers uit op de volledige uitdoving van de mogelijkheid van vervroegde pensionering.

Het pensioenprotest van dit voorjaar moet verdergezet worden. De Pensioenkrant van de vakbonden was een uitstekend initiatief om de maatregelen uit te leggen en zo het protest ertegen op te bouwen. Een nieuwe editie van de Pensioenkrant dringt zich op, liefst meteen gekoppeld met oproepen tot forse acties. Massamobilisatie zal nodig zijn om de sociale afbraak te stoppen en de strijd te voeren voor een samenleving waarin mensen op een humane leeftijd op pensioen kunnen, waar er jobs voor iedereen zijn met degelijke lonen en arbeidsvoorwaarden, waar wie zonder werk valt niet tot armoede veroordeeld wordt, … Een opbouwend actieplan kan het ongenoegen rond verschillende thema’s samenbrengen en richten tegen de echte schuldige voor de aanvallen op onze levensstandaard: de inhaligheid van de 1% rijksten.

August 28, 2018
Aangepaste beschikbaarheid: rechtstreeks van de werkvloer naar de zorgcontainer
Artikel door Geert Cool uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Dat de jongerenwerkloosheid in ons land sinds het begin van de crisis in 2008 toenam van 18% tot 23,7% in 2013 (1) laat de neoliberalen koud. Dat oudere werknemers steeds meer moeite hebben om mee te kunnen en hierdoor in ziekte en invaliditeit terechtkomen, eveneens. Op vijf jaar tijd nam het aantal arbeidsongeschikte oudere werknemers (50 plus) met 20% toe. (2) Het vorige offensief tegen het brugpensioen, tegenwoordig ‘stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag’ (SWT), is amper verteerd of de regering staat al klaar met een nieuw. Ze wil dat we werken tot we erbij neervallen.

Het akkoord tussen de sociale partners om de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt van bruggepensioneerden te beperken tot een passieve beschikbaarheid en enkel voor wie na 1 januari van dit jaar in een stelsel van SWT stapte met dan nog een aantal uitzonderingen, ging niet ver genoeg voor de regering. Dat de vakbondsleiding meestapte in de aanval op het brugpensioen volstond niet. Het akkoord van de sociale partners werd gedegradeerd tot een “advies” dat meteen aan de kant werd geschoven. De “passieve” beschikbaarheid werd omgedoopt tot een “aangepaste” beschikbaarheid.

Het resultaat is een regeling waarin het brugpensioen volledig op de helling komt te staan. De N-VA is al enkele jaren voorstander van het volledig uitdoven van het brugpensioen. Door SWT’ers “aangepaste” beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt op te leggen, wordt het brugpensioen formeel niet afgeschaft maar wordt het wel oninteressant voor werkenden. Gelijk welke ‘aangepaste’ aangeboden job zal ongetwijfeld tegen slechtere arbeids- en loonvoorwaarden zijn. Bovendien wordt de deur opengezet voor sancties indien niet actief naar werk gezocht wordt. Dat het pensioen op de laatste lonen wordt berekend, zorgt ervoor dat er ook na de tewerkstelling negatieve gevolgen zijn. Waarom zou je vroeger vertrekken als je nadien een slechter betaalde nieuwe job moet aanvaarden?

Niet dat de werkgevers staan te springen om oudere werknemers aan te werven. Dat zelfs de werkgevers vragen hadden bij de beschikbaarheid van SWT’ers bevestigt het gebrek aan patronale interesse in oudere werkenden. Beroepsprovocateur Van Eetvelt pleitte in 2009 nog voor een “onmiddellijk verbod” op brugpensioen, maar moet nu onder druk van zijn achterban de beperking van de beschikbaarheid van SWT’ers steunen. De regering wil echter kost wat kost vasthouden aan het doel om het ‘heilige huisje’ van het brugpensioen volledig te slopen.

Langer werken, langer werkloos

Volgens de regering is er geen verband, maar terwijl ouderen langer werken zijn jongeren langer werkloos. Je hoeft geen rekenkundig wonder te zijn om wel een verband te zien. Waar in 2008 34,5% van de 50-64-jarigen aan de slag was, bedroeg dit in 2013 al 41,7%. Onder jongeren was er in dezelfde periode een omgekeerde tendens: van 27,4% naar 23,6%. De totale werkgelegenheidsgraad nam lichtjes af van 62,4% tot 61,8%. (3)

De verhoging van de effectieve uitstapleeftijd (cijfers hierover lopen uiteen, maar er is telkens een stijgende tendens) zorgt ervoor dat de uitstapleeftijd stilaan samenvalt met de leeftijd tot waarop we gezond blijven. Volgens eurostat is dat 64,3 jaar voor mannen en 65,4 jaar voor vrouwen (4). De regering wil ons binnenkort laten werken tot 67 jaar. Je hoeft geen dokter te zijn om het probleem daarbij op te merken.

Zou het niet logisch zijn om eerst de jongeren aan werk te helpen in plaats van de ouderen te laten werken tot ze erbij neervallen?

Behoud van het brugpensioen! Haal gepensioneerden uit armoede!

De regering vergelijkt graag onze lonen met die in de buurlanden en dit als onderdeel van een neerwaartse spiraal. Over de pensioenen horen we de rechtse partijen of het patronaat niet, die zijn immers lager dan in de buurlanden. Volgens een Europese studie bedraagt het armoederisicopercentage voor 65-plussers in ons land 18,4% tegenover 14,9% in Duitsland, 8,7% in Frankrijk en 5,5% in Nederland. In de gehele EU is het 13,8%. (5) Waarom ligt het risico op armoede in Nederland zo laag? Omdat een gemiddeld pensioen er 400 euro per maand hoger ligt dan in ons land (6).

De maatregelen die nu genomen worden om SWT te beperken en bovendien SWT’ers beschikbaar voor de arbeidsmarkt te maken, zullen ervoor zorgen dat de pensioenen verder naar beneden gaan. Dit gebeurt ondanks de stijgende productiviteit tijdens onze loopbaan. In plaats van ouderen tot armoede te veroordelen, moet er dringend werk gemaakt worden van een verhoging van de pensioenen tot 75% van het laatst verdiende loon met een minimum van 1.500 euro per maand.

In plaats van te werken tot we erbij neervallen, moet het brugpensioen behouden blijven en mag er geen verhoging van de pensioenleeftijd komen. Geef jongeren een toekomst, gun ouderen rust. Verder is er nood aan een arbeidsduurvermindering zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen om het beschikbare werk te verdelen en om de werkdruk te verlagen.

Is dit onbetaalbaar? We zijn nog nooit zo productief geweest en er was nog nooit zoveel rijkdom. Er zijn middelen, maar die worden vandaag niet geburikt voor sociale noden. Een herverdeling van de rijkdom zullen we niet bekomen door het vriendelijk te vragen en al helemaal niet met symbolische doorkijktaksen en andere aankondigingsmaatregelen die gemakkelijker omzeild zullen worden dan opgelegd. Wat we niet zelf met de gemeenschap controleren, kunnen we moeilijk herverdelen. De sleutelsectoren van de economie zullen in publieke handen moeten komen zodat we kunnen beslissen hoe de door ons geproduceerde rijkdom wordt aangewend.

Voetnoten
1. Cijfers van de FOD Economie: http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/arbeidsmarkt_levensomstandigheden/belgische_arbeidsmarkt_1983-2013.jsp
2. http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/economie/1.1701460
3. Trends op de Belgische arbeidsmarkt. http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/arbeidsmarkt_levensomstandigheden/belgische_arbeidsmarkt_1983-2013.jsp
4. Healthy life years and life expectancy at birth, by sex, http://ec.europa.eu/eurostat/data/database
5. armoedebestrijding.be/cijfers_ouderen.htm
6. Cijfers van Delta Lloyd: http://www.kapitalevragen.be/2013/gemiddeld-pensioen-in-belgie-versus-buitenland/
April 9, 2015
Geef jongeren werk, gun ouderen rust!
Zelfs een evident ‘advies’ als dat van het akkoord tussen de sociale partners dat wie vandaag met brugpensioen is niet langer ‘beschikbaar’ moet zijn voor de arbeidsmarkt, ligt moeilijk bij de provocatieregering.

Dat tienduizenden bruggepensioneerden nieuwe jobs zouden moeten aanvaarden, lijkt voor de regering logisch maar is dat absoluut niet. Velen gingen op brugpensioen omdat ze weg gesaneerd werden of omdat de werkdruk een verder functioneren onmogelijk maakte. Het is geen toeval dat het aantal arbeidsongeschikte oudere werknemers de afgelopen jaren fors is toegenomen.

Ook stelt zich de vraag welke jobs die bruggepensioneerden dan zouden krijgen en aan welke voorwaarden. Met rechtse partijen aan de macht die een probleem hebben met de impact van anciënniteit op de loonvorming, weten we dat het wat de regering betreft ook aan veel lagere lonen moet kunnen. Dat het pensioen uiteindelijk op de lonen van de laatste loopbaanjaren wordt berekend, zal wel een detail zijn voor de dames en heren neoliberalen.

De vakbonden stellen terecht dat het opleggen van een beschikbaarheid voor bestaande bruggepensioneerden een contractbreuk vormt. In de Groep van 10 van werkgevers en vakbonden werd een akkoord gesloten om wie op 31 december 2014 op SWT was en oudere werklozen die een vrijstelling hadden niet te onderwerpen aan passieve of actieve beschikbaarheid. Vanaf 1 januari 2015 geldt dan een passieve beschikbaarheid met een aantal vrijstellingen voor bepaalde categorieën.

Enthousiast kunnen we niet zijn over dit akkoord. Het doet denken aan het overleg van de afgelopen jaren waarbij de sociale afbraak mee onderhandeld wordt en maatregelen als beschikbaarheid van bruggepensioneerden verzacht worden door de toepassing ervan voor zich uit te schuiven. Samen met de verhoging van de pensioenleeftijd en de verstrenging van de voorwaarden voor SWT, wordt ook met dit akkoord verder geraakt aan de positie van oudere werkenden. Maar zelfs dat gaat niet ver genoeg voor de neoliberale provocateurs in de regering.

Ouderen werken langer, jongeren zijn langer werkloos

Dat bruggepensioneerden, tegenwoordig ‘swt’ers’ (stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag), verplicht kunnen worden om een nieuwe job te aanvaarden, zat eigenlijk al in het Generatiepact ingebakken. Toen werd bepaald dat elke bruggepensioneerde jonger dan 58 jaar beschikbaar moest blijven voor de arbeidsmarkt. Nu wil de regering die maatregel uitbreiden.

Zelfs de werkgevers moeten echter erkennen dat ze niet staan te springen om ouderen aan te werven. Een patronale hardliner als Karel Van Eetvelt van Unizo, stelt dat de regering de afspraak tussen de sociale partners best kan volgen en steunt dus de vraag om de beschikbaarheid van SWT’ers te beperken. Opmerkelijk, want in 2009 pleitte Van Eetvelt er nog voor om het brugpensioen “zo snel mogelijk te verbieden”.

De vorige maatregelen om ouderen langer aan de slag te houden, hebben de gemiddelde leeftijd waarop werkenden uit de arbeidsmarkt treden verhoogd. Het zorgde voor een veel hogere werkgelegenheidsgraad (de verhouding tussen de werkende bevolking en de bevolking in de beroepsactieve leeftijd) onder 55-64-jarigen. Tussen 2000 en 2013 was er een stijging van 26,3 naar 41,7%. (1) In dezelfde periode bleef de totale werkgelegenheidsgraad min of meer stabiel met een lichte stijging. De enige daling was bij jongeren (15-24 jaar) waar de werkgelegenheidsgraad afnam van 29% tot 24%. Kortom, de ouderen werken langer en dit gaat ten koste van het aantal jobs voor jongeren. Jongeren kunnen hun toekomst niet uitbouwen, terwijl ouderen verplicht aan de slag moeten blijven terwijl ze vaak niet meer kunnen. Afgelopen zomer werd nog bekend dat het aantal arbeidsongeschikte oudere werkenden (50-plus) op vijf jaar met 20% is toegenomen (2).

Sinds het begin van de crisis in 2008 is de jongerenwerkloosheid gestegen van 18% tot 23,7% in 2013. (3). Jongeren blijven dus langer werkloos. Zou het niet logisch zijn om eerst de jongeren aan werk te helpen in plaats van de ouderen te laten werken tot ze erbij neervallen?

Neoliberalen willen geen enkele toegeving!

Het akkoord van de Groep van Tien ligt zowel bij N-VA als Open Vld erg moeilijk. De regering wil nog aanpassingen doen en bestempelt het akkoord als een ‘advies’. De dreiging van acties wordt afgedaan als ondemocratisch. Voormalig docent recht Edgard Van de Velde schrijft vandaag in een opiniestuk in De Morgen: “De kiezer heeft gesproken, de vakbond doet hem zwijgen”. Daarin vraagt hij zich af: “Het ABVV dreigt met actie tenzij de regering het akkoord van de Groep van Tien over het brugpensioen integraal overneemt (DM 4/3 en 5/3). Is in dit land de regering nog eindverantwoordelijke voor het beleid, of hebben we de democratie vaarwel gezegd?”

Het beperken van democratie tot een stembusgang om de vier jaar waarbij die campagne doorgaans wordt gedomineerd door nietszeggendheid geproduceerd door reclamebureaus, is een wel erg restrictieve visie. Zeker als die visie dan nog beperkt wordt tot verkiezingsresultaten die de neoliberale besparingspartijen zelf goed uitkomen, zo was minister Van Overtveldt (N-VA) er snel bij om de Griekse bevolking het recht op een antibesparingsbeleid te ontzeggen ondanks een duidelijke verkiezingsuitslag.

Voor de neoliberalen moet het sociaal overleg zich beperken tot “naar elkaar luisteren”. Wellicht om vervolgens toch gewoon de geplande aanvallen in te zetten. De vakbonden mogen hun bekommernissen op tafel leggen om er vervolgens geen rekening mee te houden en tegelijk de bonden een actieverbod op te leggen omdat ze toch betrokken partij waren in het ‘overleg’. CD&V pleitte ervoor om wel rekening te houden met de sociale partners. De onenigheid in de regering blijft zich afspelen rond wat we in maandblad ‘De Linkse Socialist’ samengevat hebben als “To Thatcher or not to Thatcher, that’s the question”.

Verzet nodig

Het eerste actieplan heeft de regering doen wankelen. Het zal erop aankomen om de acties verder te zetten om de regering te doen vallen. Zal de militantenconcentratie van komende woensdag het begin van een tweede actieplan vormen?

Het zal nodig zijn want deze regering zal niet stoppen bij de reeds geplande aanvallen. Telkens wordt nog een stap verder gegaan in de provocaties en aanvallen. Ofwel laten we deze regering doen en geven we onze levensstandaard prijs, ofwel gaan we in verzet wat er op neerkomt dat de regering weggestaakt wordt. Het potentieel hiervoor is aanwezig, dat zagen we tijdens het eerste actieplan.

Werkgevers en regeringspartijen waarschuwen dat nieuwe stakingsacties de economie pijn doen en de gemeenschap veel kosten. Wat die ‘kosten’ van een staking betreft, moeten we duidelijk zijn. De staking die de samenleving het meeste raakt, is de staking van investeringen. “Belgische bedrijven zitten op 240 miljard euro”, titelde Trends op 6 november. Op Europees niveau gaat het om een triljoen euro, dat is 1.000 miljard. In de VS om 4.200 miljard dollar. Deze patronale staking treft de gemeenschap, het is een bewuste keuze om de geproduceerde rijkdom niet opnieuw te investeren.

Iedereen weet dat als bedrijven middelen opstapelen in plaats van te investeren, dit komt omdat het doel niet is om werk te creëren of de tekorten aan te pakken. De samenleving kan de allerrijksten gestolen worden. Het enige doel dat nagestreefd wordt, is een steeds grotere opeenstapeling van winsten en een accumulatie van kapitaal. We moeten het privaat bezit van de productiemiddelen in vraag stellen. Laat ons de bedrijven zelf in handen nemen, laat ons het bezit en het democratische beheer ervan overnemen. Dat zou de basis vormen voor een samenleving waarin de productie gericht is op de behoeften van de meerderheid en niet de winsten van een kleine minderheid.

Noten
1. Cijfers FOD Economie: http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/arbeidsmarkt_levensomstandigheden/belgische_arbeidsmarkt_1983-2013.jsp
2. http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/economie/1.1701460
3. Eveneens cijfers van de FOD Economie: http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/arbeidsmarkt_levensomstandigheden/belgische_arbeidsmarkt_1983-2013.jsp
March 6, 2015