Tag: mensenrechten

10 december: VN-dag van de mensenrechten

Artikel door Andleeb Haider (Antwerpen)

“Dit is een dag waarop we respect tonen voor wie het ondenkbare onderging. Het is een gelegenheid voor de wereld om zich uit te spreken tegen het onbespreekbare. Het heeft veel te lang geduurd voor er een dag kwam om de vele slachtoffers en overlevenden van martelingen te herdenken en te steunen.” (Voormalig VN Secretaris-Generaal Kofi Annan in 1998)

10 december is door de VN uitgeroepen als dag van de mensenrechten en een gelegenheid om zich uit te spreken tegen het ondenkbare. Als we het afgelopen jaar en die ervoor bekijken, is er niet bepaald vooruitgang op vlak van mensenrechten. Oorlogen in Jemen, Syrië, burgeroorlogen in Irak en Libië, Amerikaanse troepen in Afghanistan met een toename van terrorisme dat tot ver buiten Afghanistan en het Midden-Oosten toeslaat, snelle opkomst van extremistische groepen in verschillende Afrikaanse landen, aanhoudende burgeroorlog in de Centraal-Afrikaanse Republiek, misdaden door Boko Haram dat in Nigeria schoolmeisjes ontvoerde, bomaanslagen in Afghanistan en Pakistan door de Taliban of ISIS tegen de sjiietische bevolking van beide landen. Volgens de media en NGO’s is er een sterke toename van het aantal moorden en feminicides in Latijns-Amerika. De Rohingya ontvluchten het geweld door het Birmese leger en extremisten. Er zijn de mensenrechtenschendingen in Noord-Korea. En de lijst houdt hier niet op.

Het is niet overdreven om te stellen dat we de grootste humanitaire crisis sinds 1945 kennen. Volgens VN-topman Stephen O’Brien “worden meer dan 20 miljoen mensen geconfronteerd met hongersnood in Jemen, Somalië, Zuid-Soedan en Nigeria.” Unicef waarschuwde dat dit jaar tot 1,4 miljoen kinderen een hongerdood zullen vinden. Het is noodzakelijk om als bewoner van deze aarde op te staan en ons uit te spreken. In deze humanitaire crisis zijn vrouwen op tal van vlakken slachtoffer. Het traumatische scenario van wereldwijd geweld dwingt hen tot stigma’s en onveiligheid, zowel op emotioneel als materieel vlak.

De Verenigde Naties hebben 10 december als dag van de mensenrechten uitgeroepen. Naar eigen zeggen heeft de VN tot doel om lidstaten bijeen te brengen in gemeenschappelijke uitdagingen, gedeelde verantwoordelijkheden en collectief optreden voor een vreedzame, inclusieve en duurzame wereld op basis van principes van gerechtigheid. De geloofwaardigheid van de VN is echter bijzonder beperkt gezien de rol die deze instantie speelt.

Meer nog, er zijn ook incidenten van inbreuken op de mensenrechten door VN-troepen zelf. Zo bracht de krant The Independent het bericht dat in 2014 ongeveer 100 meisjes van rond de 12 jaar in de Centraal-Afrikaanse Republiek beweerden dat ze seksueel misbruikt waren door internationale vredestroepen. Drie van hen beweerden dat ze door een Franse militair gedwongen werden om seks te hebben met een hond. Volgens Amnesty International werd op 11 oktober 2017 een jonge vrouw gedrogeerd en verkracht, wellicht door Mauritaanse vredestroepen in de Centraal-Afrikaanse Republiek.

VN-troepen werden wel meer beticht van misdaden tegen de lokale bevolking, onder meer in Haïti. Daar zou een groep van 100 Sri Lankese soldaten betrokken geweest zijn bij seksueel misbruik van negen Haïtiaanse kinderen, de jongste amper 12 jaar oud. Andere soldaten verhandelden voedsel en andere hulp in ruil voor seksuele daden van de Haïtianen. Als dergelijke incidenten bekend raakten, werden de meeste soldaten gewoon naar huis gestuurd. Slechts een minderheid werd vervolgd en schuldig bevonden. “VN-troepen verkrachtten niet alleen een jongen, ze plaatsten het ook op sociale media,” stelde Pierre-Louis, een professor politieke wetenschap aan Queens College CUNY. In 2015 verscheen een gelijkaardig artikel in The Independent over seksueel misbruik van honderden vrouwen en minderjarigen in Haïti in ruil voor voedsel en medicijnen.

In het Noord-Soedanese Nuer werden vrouwen en meisjes verkracht door het Soedanese leger terwijl VN vredestroepen de ogen dichtknepen. Volgens een onderzoek ondergaat een op de drie Latijns-Amerikaanse vrouwen een vorm van ongewenst seksueel gedrag voor de leeftijd van 18 jaar. De genocide tegen de Rohingya in Myanmar leidde tot 300.000 vluchtelingen die naar Bangladesh trokken. Veiligheidstroepen en milities staken dorpen in brand, schoten op burgers en verkrachtten vrouwen. Myanmar weigert mensenrechtenorganisaties toe te laten. De aanvallen op mensenrechten leiden tot een harde aanval op de rechten van vrouwen. Seksueel geweld, verkrachting of pesterijen worden gezien als ‘collateral damage’.

De voorbeelden van verkrachtingen en seksueel geweld in de Centraal-Afrikaanse Republiek, Myanmar, Afrika en Latijns-Amerika zijn maar een paar voorbeelden van hoe verkrachting gebruikt wordt als wapen in conflictgebieden. De VN beweert op te komen tegen dergelijk geweld, maar slaagt er nog niet in om het eigen personeel te beschermen tegen seksueel geweld. In 2009 moest Ban Ki Moon erkennen dat seksuele pesterijen een probleem blijven in zijn organisatie. Fouzia Saeed werkte jarenlang voor de VN in Pakistan en kwam naar buiten met verhalen van seksuele pesterijen op haar werk. Dat was in 2009. Na de #MeToo campagne kwamen ook de in Brussel gebaseerde Pakistaanse journaliste Meera Ghani en de klimaatactiviste Farhana Yamin naar buiten met verhalen van seksueel geweld.

Het geeft aan dat er weinig vertrouwen kan gesteld worden in de Verenigde Naties of andere prestigieuze instellingen om de strijd tegen seksuele pesterijen en voor mensenrechten te voeren. Dit is verbonden met de huidige samenleving waarin seksisme normaal is. Het is niet evident voor individuele vrouwen om daartegen in te gaan. We moeten ons collectief organiseren en opkomen voor een andere samenleving waarin niet alleen over mensenrechten wordt gesproken, maar waarin het evident is dat iedereen een degelijk en menswaardig leven kan leiden zonder geweld en onzekerheid.