NL Socialisme

Tag: Ineos

  • Een relaas van de staking bij INEOS Phenol

    Op 9 januari 2020 brak er een staking uit onder de 180 werknemers van de fenolfabriek van INEOS in de Antwerpse waaslandhaven. Directe aanleiding was het ontslag van Chris De Wachter, vakbondsafgevaardigde voor ACLVB. Chris klaagde systematisch onveilige situaties aan in het bedrijf. Hij verzette zich tegen de drieste manier waarop de nieuwe plantmanager, Hugo Piot, organisatorische veranderingen wou doorvoeren. Piot had bovendien in de maanden voorafgaand aan de staking al verscheidene werknemers ontslagen. Vaak tot onbegrip bij de collega’s.

    Door een ABVV-delegee in de Antwerpse chemie

    Sluimerend ongenoegen over een nieuw management

    Onderhuids was het ongenoegen bij het personeel over de koerswijzigingen en het nieuwe management al geruime tijd groeiende. Aan het piket vertelden de personeelsvertegenwoordigers hoe de bijeenkomsten van hun Ondernemingsraad en het CPBW verworden waren tot patronaal eenrichtingsverkeer waar geen tegenspraak meer werd geduld. Het ontslag was de druppel te veel, en vrijwel onmiddellijk werd de gehele productie stilgelegd door de operators.

    Naast de re-integratie van de 55-jarige Chris De Wachter – of een financiële compensatie tot aan zijn vervroegd pensioen, wat in concreto 2 jaar loon boven het wettelijk vastgelegde zou betekenen – eist het vakbondsfront tevens een andere managementstijl. Of beter, als het even kan, het vertrek van Piot. Een beleid mét inspraak van de personeelsvertegenwoordigers en evenwichtige afspraken over geplande organisatorische wijzigingen. De INEOS-directie doet in de pers alsof haar neus bloedt: Piot is een “eerlijk en empathisch man”, het sociaal overleg wordt wel degelijk gerespecteerd en over alles kan gepraat worden. Behalve over de re-integratie, want met De Wachter “valt geen land te bezeilen”. In tegenstelling tot de 27 voorgaande jaren dan…?

    De directie kan dan wel beweren dat er niks mis is met haar handelswijze. Wanneer een ruime meerderheid van het personeel in staking gaat, en dat voor ondertussen 40 dagen, valt niet meer te ontkennen dat er van alles misloopt met het gevoerde beleid. Chris De Wachter werd overigens ontslagen tijdens wat de werkgevers de zogenaamde “soldenperiode” voor delegees noemen. Net vóór het begin van de ontslagbescherming verbonden aan de volgende sociale verkiezingen, die plaatsvinden in mei 2020, is de beschermingsvergoeding van een afgevaardigde het laagst. Een aanval met voorbedachte rade om de vakbonden in het bedrijf te verzwakken dus. “An injury to one, is an injury to all”, dachten de werknemers – heel terecht – toen begin januari de fabriek begonnen af te stellen.

    Solidariteit tegenover agressief INEOS

    Het ontslag van de ACLVB-afgevaardigde was een gewaagde gok van het management. Eentje waarvan ze de gevolgen heel waarschijnlijk compleet verkeerd heeft ingeschat. De solidariteit onder het personeel bleek veel krachtiger dan verwacht en de staking doet haar meer zeer dan ze wil toegeven. In de pers liet ze optekenen dat het productieverlies zou opgevangen worden door de fenolproductie in haar buitenlandse vestigingen op te schroeven. Daarmee doet ze zichzelf veel sterker voor dan ze werkelijk is. De fenoldivisie van INEOS bestaat uit wereldwijd uit drie vestigingen, waarvan de Antwerpse plant de grootste is en meer dan een derde van de productie voor zich neemt. INEOS is overigens met voorsprong marktleider op de fenolmarkt, een positie die ze ongetwijfeld wil behouden. Bij minstens 1 bedrijf in de Antwerpse haven werd een hele productielijn afgesteld omwille van een tekort aan aceton, een bijproduct dat normaal door INEOS Phenol wordt geleverd.

    De financiële kater als gevolg van de staking valt INEOS ongetwijfeld zwaar. De verliezen zijn een veelvoud van wat het zou kosten om De Wachter uit te betalen tot aan zijn pensioen. En of de organisatorische wijzigingen en de flexibiliteit die het management het personeel door de strot wil rammen de economische schade ooit kunnen goedmaken, is nog maar de vraag. Het gaat hier om een principekwestie. Een krachtmeting. Het personeel moet buigen… of barsten. Het lijkt er sterk op dat INEOS de fabriek nog liever sluit, dan het ontslag van De Wachter in te trekken.

    Het dossier ligt wellicht al op de tafel van de sterke man van INEOS, Sir James “Jim” Ratcliffe. De rijkste Brit – met een vermogen van 24 miljard euro – richtte de multinational in 1998 op. Het bedrijf groeide snel door fabrieken van BP, Solvay, Dow, Degussa, BASF e.a. over te kopen. Zo werd de fenolfabriek in 2001 overgekocht van Degussa, het huidige Evonik. Momenteel telt INEOS wereldwijd 22.000 werknemers, draait het een omzet van 85 miljard dollar en heeft het een operationele winst van 4,3 miljard dollar. De Antwerpse chemiecluster, waar het 6 productievestigingen heeft, is ondertussen uitgegroeid tot een cruciale uitvalsbasis voor INEOS.

    INEOS is een relatief nieuwe speler in Antwerpen. En het lijkt zich agressiever op te stellen dan wat we hier gewoon zijn. Het verhaal van de INEOS raffinaderij in Grangemouth (Schotland) is genoegzaam bekend aan het piket van de fenolfabriek. Daar sloot Ratcliffe in 2013 botweg de gehele plant – met 800 eigen werknemers en een 600-tal actieve contractoren – nadat er een staking was uitgebroken omwille van het ontslag van een vakbondsafgevaardigde (!) en gevraagde inleveringen. Pas nadat de vakbond Unite een “no-strike agreement” voor 3 jaar tekende en de werknemers de inleveringen slikten, startte INEOS de raffinaderij terug op.

    Zelf omschrijft INEOS deze praktijken op haar website als een “directe managementstijl”. Waar andere chemiepatroons twee keer nadenken vooraleer ze miljoenenverliezen dreigen te slikken bij een staking, duwt Ratcliffe het gaspedaal liever nog wat harder in. Dat hij niet onder onmiddellijke druk staat van de financiële markten – INEOS is niet beursgenoteerd – zal hier wel in mee spelen.

    Verdeel-en-heers om de staking te breken

    De inschattingsfout van de INEOS-directie leidde er tevens toe dat ze in de eerste dagen na het uitbreken van de staking duidelijk in het defensief zat in het publieke debat. Het vakbondsfront legde heel concreet de vinger op de etterende wonde in de eerste artikels die verschenen in de Gazet van Antwerpen, Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad.

    Nadien herstelde de INEOS directie zich snel. De vermoorde onschuld spelen in de media, maar ondertussen “binnen den draad” alle “truken van de foor” inzetten om het personeel tegen elkaar op te zetten in een poging om de staking te breken. Operators werden individueel benaderd, thuis opgebeld en onder druk gezet. Er werd een brief naar huis verstuurd met de boodschap dat iedereen die staakt, de toekomst van de fabriek – en dus zijn job – op het spel zet. Een werkgeversvoorstel met een hoop valse en vage beloften werd ter stemming voorgelegd. Nieuwe aanwervingen beloven om mensen te vervangen die recent ontslag hebben genomen, is géén toegeving. Een psycholoog inschakelen om naar de grieven van mensen te luisteren is eerder een slag in het gezicht van de werknemers dan een tegemoetkoming op vlak van inspraak. De directie verloor de stemming dan ook met 78%.

    Maar het management had haar volgende zet al klaar. Twee dagen na de stemming, na 23 dagen staking, stelde ze in de media dat ze de fabriek naar een “verhoogd veiligheidsniveau” zou brengen. Larie en apekool die moest dienen om de verplichte veiligheidsbezetting te kunnen schrappen. Zolang een chemische fabriek niet productvrij gespoeld is, blijft er een reële kans op calamiteiten bestaan. Daarvoor bestaat er een veiligheidsbezetting van enkele mensen die 24u/24u aanwezig zijn op het terrein om in te grijpen als er iets gebeurt. Voor de vakbonden bood dit de mogelijkheid om mensen alternerend te laten werken en staken, waardoor het loonverlies binnen de perken blijft. Voortaan zou de directie – ook al werd de fabriek nooit productvrij gespoeld – de veiligheid garanderen met kaderleden (die hier niet voor opgeleid zijn) en enkele werkwilligen. De badges van iedereen die staakt werden ingetrokken. “Financieel uitroken” heet zoiets. Voor sommigen betekent dit al snel dat er een serieuze druk komt op hun huishoudens.

    Onmiddellijk kwamen er reacties als: “Nu zullen we eens zien wat ze er écht voor over hebben”. Dat is volledig naast de kwestie uiteraard. Een staking is geen romantisch conflict over waarden en normen, maar draait om de concrete krachtsverhouding tussen werknemers en patronaat in het bedrijf. Het gaat om werk- en leefomstandigheden in een realiteit waar de economische macht in de handen ligt van de kapitaalbezitters. De solidariteit breken door alle mogelijke spanningen tussen de stakers op te poken is patronale abc, en het instrument bij uitstek om de krachtmeting in haar voordeel te beslechten. En omgekeerd is het versterken en uitbreiden van de solidariteit de sleutel voor de stakers en hun vakbonden om de strijd te winnen.

    In die context moeten we het “financieel uitroken” plaatsen. En hoewel het management de staking vooralsnog niet kon breken, mistte de zet haar effect niet. Druppelsgewijs lieten werknemers zich op de lijst van werkwilligen plaatsen. Bij het ACV blijkbaar meer dan bij de andere bonden, waardoor ook de ACV-delegees beslisten om binnen te gaan. Het vakbondsfront was gebroken, en zou voortaan enkel nog uit ACLVB en ABVV bestaan. Het piket aan de poort, dat systematisch bemand wordt bij ploegwissels, is overigens eerder een organisatie-instrument voor de staking en geen reële blokkade van de toegangspoorten. Wie wil werken kan binnen, al vinden er niet meer dan wat onderhoudswerkzaamheden plaats aangezien er te weinig werkwilligen zijn om de plant op te starten. Van de 80 procesoperators zijn er nog steeds meer dan de helft in staking.

    De rol van werkgeversorganisatie Essenscia (de Belgische industriefederatie voor de chemie- en farmasector) is ook op zijn minst dubieus te noemen. Ze heeft nauwelijks een aandeel in pogingen om het conflict te ontmijnen. Meer zelfs, in een persbericht van 29 januari valt ze de stakende werknemers aan op het feit dat klimaatactivisten – waarover later meer – positief onthaald werden aan het piket. Alweer een poging om verdeeldheid te creëren. Tussen de werknemers onderling, omdat ze maar al te goed weet dat het klimaatthema gevoelig ligt bij veel chemiewerknemers, en tussen de basis en de vakorganisaties, aangezien het een publiek geheim is dat vooral ACLVB sceptisch staat tegenover de klimaatbeweging. Pikant detail: de huidige voorzitter van Essenscia, Hans Casier, is tevens CEO van de wereldwijde divisie Phenol voor INEOS…

    Solidariteitsacties in andere vestigingen blijven uit

    Dat een staking 5 weken aanhoudt, is dezer dagen niet zo vanzelfsprekend meer. Het toont aan dat de vakbondsdelegaties de jaren voordien een basis van vertrouwen en autoriteit hebben opgebouwd in het bedrijf. Maar een staking in een relatief klein bedrijf met 180 werknemers, verstopt in een uithoek van de haven op de linkeroever van de Schelde, kan al snel geïsoleerd geraken. Op nationale media-aandacht hoeft er niet echt gerekend te worden. Misschien maar goed ook gezien de neoliberale tendens in de pers. Daarom zijn de solidariteitsbijeenkomsten die regelmatig georganiseerd worden aan het piket – er gingen er al 5 door – cruciaal om het isolement te doorbreken en de uitputting tegen te gaan. Vakbondsmilitanten uit de sector en daarbuiten, en klimaatactivisten kwamen erop af om hun solidariteit te betuigen. Daarnaast hebben de werknemers onderling verschillende keren uitgebreide bijeenkomsten georganiseerd aan het piket, gecombineerd met bijvoorbeeld een barbecue, om de samenhang te versterken.

    Er werden door het ABVV ook al contacten gelegd met de vakbond Unite in Groot-Brittannië om de werknemers van INEOS in haar thuisbasis op de hoogte te stellen van de strijd die hun Antwerpse collega’s voeren. Unite heeft bovendien in een rechtstreeks schrijven aan Ratcliffe uitdrukkelijk gevraagd om tegemoet te komen aan de eisen van de vakbonden bij INEOS Phenol.

    Mochten er solidariteitsacties op touw gezet kunnen worden in bijvoorbeeld de andere INEOS productievestigingen in Antwerpen, dan zou er een fundamentele stap kunnen gezet worden om de positie van Piot en zijn management te ondermijnen. Dergelijke acties bleven tot op de dag van vandaag echter uit, en het ziet er ook niet naar uit dat ze er zullen komen. Geen enkele van de drie vakbonden heeft een voldoende militante basis in de andere INEOS fabrieken om dit te bewerkstelligen. De eerste viool bij INEOS Phenol wordt ook gespeeld door de ACLVB, gezien hun ruime meerderheid aan leden en afgevaardigden, dewelke minder voeling heeft met tradities omtrent het organiseren van strijd aan de basis.

    Klimaatbeweging verleent steun aan het piket

    Vanaf de eerste solidariteitsbijeenkomst waren er mensen van de klimaatbeweging (“Youth for Climate” en “Workers for Climate”) aanwezig aan het piket. Om hun solidariteit te betuigen, én om uit te leggen dat ook zij in een strijd verwikkeld zijn tegen INEOS. Het bedrijf plant immers een miljardeninvestering in de Antwerpse haven bestaande uit een “ethaankraker” en een “propaandehydrogenatie-installatie”. Deze fabrieken zullen schaliegas als grondstof gebruiken om respectievelijk ethyleen en propyleen te produceren, bouwstenen voor het overgrote merendeel van de chemische productieprocessen. Naast de bekende milieuschade die het ontginnen van schaliegas met zich meebrengt, en de CO2 die erbij vrijkomt, zou de ethaankraker 0,8 tot 1,5 miljoen ton CO2 per jaar uitstoten. Zeer terecht stelt de klimaatbeweging dat het compleet onverantwoord is om in tijden waarin het drastisch verminderen – en tot 0 brengen – van de CO2-uitstoot noodzakelijk is om onze planeet leefbaar te houden, te investeren in deze technologie. Jim Ratcliffe vindt anders wel manieren om zichzelf te beveiligen tegen de gevolgen van de klimaatverandering: zo wilde hij in een natuurgebied in New Forest (GB) een optrekje van 4,5 miljoen euro bouwen, ondersteund door hydraulische stelten om zich te beschermen tegen een stijgende zeespiegel… Hij kreeg er evenwel nooit de toelating voor.

    Ondanks de PR-campagne van Essenscia, waarbij het zichzelf op de borst klopt over hoeveel inspanningen de aangesloten bedrijven reeds hebben geleverd om de CO2-uitstoot in de sector te reduceren, stellen we vandaag vast dat de Antwerpse chemie in de feiten omgevormd wordt van een aardolie-gebaseerde scheikunde tot een industrie gebaseerd op schaliegas. Naast de geplande investering van INEOS heeft ook BASF haar “steamcracker” omgevormd tot een installatie die in grote mate schaliegas zal verwerken. Borealis bouwt op linkeroever een “propaandehydrogynatiefabriek”. Amerikaanse schaliegas is immers stukken goedkoper dan nafta – een aardoliederivaat – waarmee de krakers tot nu toe gevoed werden. Winstmaximalisatie gaat dus boven al de rest in het kapitalisme. Alle imagocampagnes ten spijt.

    Waar bij de eerste bezoeken van de klimaatactivisten hun aanwezigheid nog op scepsis onthaald werd, veranderde dit naarmate de strijd verdergezet werd. Opgeklopt door patronaat, politiek en media leeft in de chemiesector nogal sterk het idee dat actievoeren voor een CO2-neutrale economie onze jobs op de helling zet. In de context van het kapitalisme is dit zelfs een waarschijnlijk scenario, aangezien de patroons er niet voor zullen terugdeinzen om de gevolgen op de werknemers af te wentelen als hun lucratieve business onder druk komt te staan.

    Het moet ook gezegd dat bij een deel van de klimaatbeweging het inzicht ontbreekt dat de werkende klasse de historische kracht is in de samenleving die, vanuit haar economische positie, het kapitalisme kan omverwerpen. En met het kapitalisme haar tendens om mens en milieu te vernietigen doorheen de inherente drang naar winstmaximalisatie. Een democratisch socialistische samenleving waar mens en milieu op de eerste plaats komen, wordt dan mogelijk. Dat dit inzicht ontbreekt valt op in acties van groepen als “Extinction Rebellion”, die er vaak niet op gericht zijn om bredere lagen van jongeren en werkenden aan te spreken en te betrekken.

    “Die gasten strijden tegen het kapitalisme, en wij, wij doen dat in feite ook”, stelde een delegee aan het piket. Gesprekken tussen stakers en klimaatactivisten gingen bijvoorbeeld over welke technologieën – weliswaar vaak nog op papier of in pilootfase – er vandaag reeds voorhanden zijn om tot een chemische nijverheid te komen die geen gebruik meer maakt van fossiele brandstoffen en bovendien CO2-neutraal is. Ook de arrogante houding van het bedrijf INEOS, dat onrespectvol omgaat met haar werknemers en ieder debat met de klimaatbeweging weigert, kwam vaak aan bod. “INEOS management + sustainable growth = bad chemistry” stond op een spandoek van de klimaatactivisten die aan de poort werd opgehangen.

    In de media liet de secretaris van ACLVB, Eric Horemans, optekenen dat hij niet zo opgezet was met de aanwezigheid van de klimaatjongeren. Daarmee trapt hij in de val die Essenscia met haar eerder aangehaald persbericht had uitgezet. De delegees en stakers lieten het tot nu toe niet aan hun hart komen en organiseerden bijvoorbeeld op woensdag 5 februari een gezamenlijk moment met “Youth for Climate” aan het piket. Bekend gezicht Anuna De Wever was aanwezig en o.a. de Gazet van Antwerpen berichtte erover. Dergelijke ontmoetingen van de klimaatbeweging met werknemers in strijd zijn belangrijk om tot een wederzijds begrip te komen en samenwerking in de toekomst mogelijk te maken.

    Staking zal tot andere verhoudingen leiden in de fabriek

    Wat de uitkomst van de staking zal zijn, valt moeilijk te voorspellen. Een duidelijke overwinning voor de stakers zal moeilijk worden gezien de radicale houding van de directie, de diepe zakken van Ratcliffe en co en het feit dat de strijd beperkt blijft tot de fenolfabriek. Maar zoals ABVV-secretarissen Levi Sollie en Patrick Lodewijckx in Gazet van Antwerpen lieten optekenen, zal de directie er niet aan voorbij kunnen dat een dergelijke lange staking de verhoudingen in de fabriek wijzigt. In 2014 werd er 7 weken gestaakt bij LANXESS Rubber (nu ARLANXEO) en in 2016 staakten werknemers van de ExxonMobil Antwerp Polymers Plant gedurende 2 weken (allebei fabrieken gelegen in de Waaslandhaven). De ABVV-secretarissen merken op dat de directies van beide bedrijven zich nadien anders opstelden en meer bereidheid tot overleg toonden. Bij LANXESS Rubber verlieten de directeur en de personeelsdirecteur kort nadien het bedrijf. Er zijn sinds de staking bij INEOS Phenol ook opvallend veel kandidaten onder de procesoperators voor de aankomende sociale verkiezingen. Dit biedt hen voldoende bescherming om de komende jaren de directie tegenwind te geven waar nodig.

    Het belang van de staking strekt zich bovendien uit tot voorbij de grenzen van de fenolfabriek. Allereerst voor de werknemers van de andere INEOS-vestigingen in Antwerpen. Ook daar zal de uitkomst van de staking nazinderen doorheen het sociaal overleg. Zowel patronaat als vakbonden in de gehele Antwerpse chemiesector zullen lessen trekken uit een conflict waarvan de agressieve INEOS-stijl aan de oorzaak ligt. En tot slot is elk ontslag van een vakbondsafgevaardigde een slag in het gezicht van de vakbeweging. Het is in het belang van de gehele arbeidersbeweging dat er gestreden wordt voor re-integratie en – indien dit onmogelijk blijkt – in tweede instantie voor het opdrijven van de “prijs”. Krachtdadige, strijdbare en gedragen personeelsvertegenwoordigers zijn cruciaal om de belangen van de werkenden en hun gezinnen te verdedigen in een samenleving en een economie waar het grootkapitaal regeert.

     

     

    [box] Fenol is een organische verbinding die geproduceerd wordt op basis van benzeen en propyleen.  Deze laatste 2 stoffen worden via een kraakproces gewonnen uit nafta (aardoliederivaat).  Propyleen kan ook door middel van kraken, of via dehydrogenatie, uit propaan gewonnen worden. Fenol heeft veel toepassingen en is een grondstof voor heel wat kunststoffen (nylon, bakeliet), smeeroliën en geneesmiddelen zoals aspirine.[/box]

     

  • INEOS Phenol: arrogante directie lokt langdurige staking uit

    INEOS Phenol. Foto: Wikimedia Commons

    Bij INEOS Phenol in Kallo wordt sinds 9 januari gestaakt. De aanleiding is het ontslag van ACLVB-delegee Chris De Wachter. De directie wilde deze vakbondsafgevaardigde nog snel afdanken voor het begin van de nieuwe beschermingstermijn voor kandidaten en verkozenen bij de sociale verkiezingen in mei. Dit ontslag leidt tot protest, maar het ongenoegen bij de 180 personeelsleden zit dieper. De arrogante opstelling van de directie maakt dat het beleid en de stijl van het management onder vuur liggen.

    De delegee heeft een lange onberispelijke staat van dienst in het bedrijf en wordt door zijn collega’s gesteund. Die weten natuurlijk ook dat als de directie ermee wegkomt om een kritische vakbondsafgevaardigde zomaar aan de deur te zetten, vervolgens niemand meer veilig is in het bedrijf. De directie weigert evenwel om de afdanking in te trekken of de delegee minstens te betalen tot aan zijn vervroegd wettelijk pensioen. Er wordt integendeel op schandalige wijze gebruik gemaakt van de ‘soldenperiode’ voor het afdanken van delegees.

    De directie eist momenteel meer flexibiliteit van het personeel in de vorm van een grotere polyvalentie waarbij operators in beide delen van het bedrijf kunnen ingezet worden. Daar is heel wat ongenoegen over, maar ook hierover is de directie niet bereid tot toegevingen. Er werd enkel voorgesteld om deze verplichte polyvalentie een paar maanden uit te stellen. De klachten over de managementstijl wil de directie aanpakken door een psychologe in te schakelen om met de operatoren te spreken… Zo wordt het probleem van de arrogante managementstijl nogmaals in de verf gezet. Het vakbondsfront stelt vast dat het vertrouwen in de huidige vertegenwoordigers van de directie helemaal weg is.

    In een brief aan de personeelsleden schreef de directie: “Het komt ons voor dat het hele bedrijf in de greep gehouden wordt door een beperkte groep mensen die zich tegen de vooruitgang van de fabriek blijven verzetten, en dit om onbegrijpelijke redenen.” Voor de directie zijn de eigen werknemers blijkbaar een ‘beperkte groep mensen’ die het allemaal niet snappen. Om de druk verder op te voeren, dreigt de directie het personeel af: “Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat we hiermee in een diepe crisissituatie gekomen zijn ten aanzien van de toekomst van de site.”

    Grote baas Jim Ratcliffe van INEOS staat bekend voor zijn anti-vakbondsopstelling. Dat is in de Belgische vestigingen van het bedrijf niet anders. Nu INEOS twee nieuwe installaties bouwt in de Antwerpse haven – controversiële projecten die desalniettemin miljoenen euro’s overheidssubsidies krijgen – neemt het gewicht van de groep in de chemische sector van ons land toe. Hans Casier, CEO van INEOS Phenol en INEOS Nitriles, is sinds 2018 voorzitter van de patroonsfederatie Essenscia. Het belang van het huidige conflict bij INEOS Phenol in Kallo gaat verder dan dit enkel die vestiging.

    Het is de arrogante opstelling van de directie die tot de staking heeft geleid. Na meer dan twee weken blijft de staking bijzonder goed gedragen door het personeel. Komende woensdag is er een solidariteitspiket: van 6 tot 9u aan Geslecht 1, 9130 Beveren.

  • Schotland. Vakbonden moeten lessen trekken uit pandoering in Grangemouth

    Het bedrijf Ineos, eigendom van de miljardair Jim Ratcliffe, kondigde aan dat het plan om de petrochemische site in Grangemouth te sluiten wordt ingetrokken. Dat gebeurde na een belangrijke nederlaag voor de vakbond Unite inzake arbeidsvoorwaarden. Het management van Ineos eiste als onderdeel van het ‘overlevingsplan’ drastische toegevingen van het personeel. Er werd Russische roulette gespeeld met het leven van duizenden arbeiders. Miljardair Ratcliffe zat ondertussen op zijn luxejacht ter waarde van 130 miljoen pond op de Middellandse Zee. Hij vroeg recent ook een vergunning om in Hampshire een optrekje ter waarde van 5 miljoen pond te bouwen.

    Artikel door Socialist Party Scotland

    Op een algemene personeelsvergadering heerste opluchting toen bekend werd dat de vestiging open zou blijven. Het is begrijpelijk dat zo wordt gereageerd na de eerdere aankondiging van de sluiting van de vestiging. Het nieuws werd uiteraard ook positief onthaald bij de zowat 2.000 subcontractors die op de site werken en bij een sluiting eveneens hun job zouden verliezen.

    Ineos verklaarde dat het bedrijf dat de petrochemische site beheerde werd opgedoekt. Hierdoor zou het personeel meteen ook duizenden en in sommige gevallen tienduizenden ponden aan opzegvergoedingen mislopen. Met de huidige regelgeving zouden afgedankte arbeiders maximum 13.500 pond gekregen hebben.

    Als onderdeel van het akkoord om de vestiging open te houden, krijgt Ineos een garantie van 134 miljoen pond van de Schotse en Britse regeringen. Het bedrijf beweert dit nodig te hebben om de komende jaren 300 miljoen pond in Grangemouth te investeren. Terwijl eerst werd gezegd dat het bedrijf er slecht aan toe was, werd nu verklaard dat het bedrijf nog gemakkelijk 15 tot 20 jaar mee kan. Het bevestigt eens te meer dat het bedrijf loog over de zogenaamde financiële problemen van de site.

    Als deze bocht van het patronaat het resultaat was van een collectieve vakbondsactie van de leden van Unite, met een bezetting van de vestiging, dan zou de heropening door syndicalisten in Grangemouth en daarbuiten als een overwinning gezien worden. Maar dit was niet het geval. Unite besloot immers om het ‘overlevingsplan’ van het management te ondertekenen. Dit omvat een loonstop tot 2016, besparingen op de premies waarbij tot 15.000 pond kan worden verloren, het schrappen van het pensioenstelsel waarbij het pensioen wordt afgestemd op het laatste loon, een akkoord dat drie jaar lang geen enkele staking wordt gehouden en het stopzetten van de vrijstelling van delegees op de site.

    Na de aankondiging van de sluiting op 23 oktober was er een grote druk op de delegees van Grangemouth. Meer dan de helft van de vaste arbeiders op de site van Grangemouth kreeg te horen dat hun job werd geschrapt. De olieraffinaderij werd stil gelegd. Volgens Ineos zou dit zo blijven tot de vakbond zou instemmen met harde besparingen op arbeids- en loonvoorwaarden. De mogelijkheid van een sluiting werd aanzien als reëel. Bovendien werd door de voorzitter van de Schotse afdeling van Unite, Pat Rafferty, en de nationale algemeen-secretaris Len McCluskey druk gezet om met de eisen van het management in te stemmen.

    Er was geen strijdbare strategie vanwege Unite, bijvoorbeeld met een bezetting van de site en een massale campagne doorheen Schotland om de nationalisatie te eisen, waardoor de druk op de delegees te groot was om niet te tekenen. We erkennen nochtans de uitmuntende rol van de delegees en syndicalisten in Grangemouth de afgelopen jaren, dat bleek onder meer bij de succesvolle staking van 2008.

    Een strijdbare opstelling was ook van groot belang voor de overwinning van de elektriciens in de bouwsector – de ‘Sparks’ – tegen het contract van Besna in 2012. Contactors van Balfour Beatty gingen toen in staking met de wetenschap dat de arbeiders van Ineos hun piket niet zouden breken. De delegees gaven nadien ook belangrijke steun aan een van de Sparks, Stewart Hume, die werd vervolgd door het patronaat. Dit zal belangrijk zijn in de heropbouw van een vakbondskracht in Grangemouth na deze nederlaag.

    Het was een harde nederlaag. Grangemouth was een van de syndicale bastions in de private sector van Schotland. Duizend van de 1.350 vaste arbeiders waren lid van de vakbond en ook bij de onderaannemers was de syndicalisatiegraad hoog. Het is bovendien een nederlaag die andere werkgevers ertoe kan aanzetten om gelijkaardige aanvallen op lonen, arbeidsvoorwaarden en vakbondsrechten in te zetten. Tenzij de lessen van Grangemouth getrokken worden door de vakbondsmilitanten.

    Wat was het alternatief?

    Wat was mogelijk om deze nederlaag te vermijden? Ineos en Jim Ratcliffe zijn natuurlijk brutale werkgevers. Nadat Ratcliffe in 2008 een nederlaag leed bij de 48-urenstaking in Grangemouth voor het behoud van het pensioenstelsel in het bedrijf, heeft het management zich voorbereid op een confrontatie met de vakbonden.

    Er wordt al maandenlang een campagne gevoerd tegen de vakbond en tegen een centrale delegee, Stevie Deans. Stevie werd in juli geschorst. Die schorsing werd opgeheven na de dreiging van een staking. Ineos huurde dan een privédetective in om de activiteiten van Stevie te onderzoeken.

    Dit kwam bovenop de beslissing van Labour om Stevie Deans te schorsen als voorzitter van de lokale afdeling van de Labour Party in Falkirk waarbij een dossier bij de politie werd ingediend met de vraag om een onderzoek naar Unite te voeren. Dit versterkte het patronaal offensief. De vakbond organiseerde een referendum voor een staking rond de vervolging van Stevie door de directie. Maar liefst 81% stemde voor stakingsactie en er werd een 48-urenstaking uitgeroepen voor 20/21 oktober.

    Het is duidelijk dat Ineos, wellicht in samenspraak met de Britse regering, een confrontatie met de vakbond had voorbereid. Er was een grote stock en een verhoging van de import van brandstof om de impact van een staking en onvermijdelijke stillegging van de site op te vangen. Dat was nog voor de aankondiging van de staking het geval. Samen met de poging om de vakbondsleiding op het bedrijf te onthoofden, maakt dit duidelijk hoever het bedrijf bereid was om te gaan.

    In de aanloop naar de 48-urenstaking kondigde Ineos aan dat het een langere ‘koude stopzetting’ zou doorvoeren in plaats van een korte warme stopzetting. Met andere woorden een signaal dat de site zou sluiten, in werkelijkheid een lockout van het personeel. In de aanloop naar de staking verklaarde Ineos vervolgens dat de site in ‘financiële ademnood’ zat en 10 miljoen pond per maand zou verliezen. Er werd een ‘overlevingsplan’ opgemaakt met harde besparingen.

    De reactie van Unite bestond jammer genoeg uit het afgelasten van de staking rond de vervolging van Stevie Deans. Er werd aangekondigd dat er tot eind 2013 geen stakingen zouden zijn en dat er bereidheid was om de veranderde voorwaarden te onderhandelen in plaats van ze te laten opleggen door de directie.

    De Schotse leiding van Unite aanvaardde het argument dat er nu eenmaal moet bespaard worden op arbeids- en loonvoorwaarden, maar ze wilde daar liever over onderhandelen dan het eenzijdig laten opleggen. Er werd in het beste geval gehoopt om de scherpste kantjes er af te veilen. Het organiseren van een massacampagne tegen de chantage van Ratcliffe werd niet in overweging genomen.

    Toen de onderhandelingen afbraken, verklaarde het bedrijf dat het over “de hoofden van de vakbond heen” naar het personeel zou stappen met de vraag om tegen maandag 21 oktober om 18u de nieuwe contracten te ondertekenen. Unite en de delegees riepen het personeel op om dat niet te doen, meer dan 70% van de vakbondsleden volgde die oproep. Het is een uitdrukking van de druk van onderuit en de delegees pasten de vakbondspositie op dat ogenblik aan.

    Op woensdag 23 oktober kondigde het bedrijf ’s ochtends aan dat de petrochemische site zou sluiten met 800 banen die verloren gingen. De olieraffinaderij zou evenmin terug opengaan. Tegen 15u kondigde Unite via de Schotse voorzitter ervan aan dat een nieuw voorstel aan het management werd gedaan, waarbij effectief werd ingestemd met het overlevingsplan van het management en de harde besparingen.

    Onderhandelen over toegevingen

    Op donderdag kwam de algemeen-secretaris van Unite, Len McCluskey, naar Grangemouth om het akkoord te ondersteunen. Hij stelde dat Unite in een periode van recessie de verantwoordelijkheid heeft om het bedrijf te helpen overleven. “Mijn vakbond gaat dagelijks om met duizenden bedrijven om plannen te onderhandelen om jobs te redden. Er is niets vernederend aan het onderhandelen van plannen die jobs garanderen.”

    We zijn het ermee eens dat de vakbonden jobs moeten verdedigen. Maar dat is niet wat de leiding van Unite hier heeft gedaan. Het gaat in feite om niets anders dan de mislukte politiek van onderhandelde afbraak – een beleid waarbij vakbondsleidingen instemmen met besparingen op lonen, pensioenen en zelfs een langdurig akkoord sluiten om geen acties te voeren. Als dit de norm wordt, vormt het een groot gevaar voor alle syndicalisten en zal het niet leiden tot een strijd voor het behoud van jobs en arbeidsvoorwaarden.

    We begrijpen de enorme druk op de delegees in deze periode van harde besparingen. Onze leden worden dagelijks met deze druk geconfronteerd in hun functie van delegees, lokale of nationale vakbondsverantwoordelijken. Het was ook niet gegarandeerd dat een meerderheid van de arbeiders van Grangemouth met het geweer tegen het hoofd zou beslist hebben om voor een strijdbare strategie te gaan. De angst voor een sluiting zat er immers diep in. Maar de tragedie bestaat erin dat de leden van Unite geen optie van een strijdbare opstelling kregen, hun vakbondsleiders riepen zelf op om met de eisen van de directie in te stemmen.

    In een conflict zoals in Grangemouth, waarbij een bedrijf tot alles bereid is om de vakbond op de knieën te krijgen, kan alleen een algemene strijd op industrieel en politiek vlak een weg vooruit aanbieden. Onder de leiding van Len McCluskey is de situatie bij Unite veranderd. Er waren belangrijke overwinningen, onder meer bij de strijd rond Besna en de vervolging van bouwvakkers. Maar dit was geen ‘normaal’ conflict en het is duidelijk dat de leiding van Unite niet voorbereid was op de algemene strijd die nodig was.

    Na de aankondiging van de sluiting, stelden wij direct: “De komende uren en dagen zullen beslissend zijn om een massale campagne op te zetten om de fabriek in Grangemouth en de bijhorende jobs en arbeidsvoorwaarden te redden.

    “Er moet meteen een massale personeelsvergadering worden georganiseerd om de leden van de vakbond Unite in Grangemouth bijeen te brengen. De delegees moeten werken aan een actieplan en dit aan het personeel voorleggen om de strijd tegen het vandalisme door de bazen van Ineos aan te gaan. Er is nood aan vastberaden acties, zoals de bezetting van een deel van de site. Dergelijke acties zouden een brede steun genieten en de druk op de Schotse regering opvoeren om over te gaan tot de nationalisatie van de vestiging. De vakbond Unite moet die eis van nationalisatie naar voor schuiven.

    “De arbeiders van Grangemouth mogen niet aan hun lot overgelaten worden om de strijd alleen te voeren. Dit is een provocatie voor de volledige vakbeweging in Schotland en daarbuiten. De Schotse vakbondsfederatie STUC moet meteen een ‘oorlogsraad’ van vakbonden en delegees uit de hele vakbeweging organiseren om een grootschalige solidariteitscampagne op te zetten, met in de komende weken een nationale Schotse betoging.”

    Een belangrijke eis

    De bezetting van een deel van de site en een duidelijke oproep van Unite voor de nationalisatie van de vestiging in Grangemouth zou op brede steun onder de werkende bevolking van Schotland en daarbuiten gerekend hebben. De Schotse regering was achter de schermen aan het discussiëren over de mogelijkheid om Grangemouth in publiek bezit te nemen.

    Het potentieel voor een massacampagne, zoals die van de scheepsbouwers van Upper Clyde in de vroege jaren 1970, was ook nu aanwezig naar aanleiding van Grangemouth. Twee weken geleden nog sprak Len McCluskey op de Jimmy Reid Memorial Lecture in Glasgow. Hij verwees naar de rol die Jimmy Reid als vakbondsleider speelde bij de Upper Clyde Shipbuilders en herinnerde hem als volgt: “Als jonge delegee in de dokken van Liverpool, zag ik Jimmy die ons kwam toespreken tijdens de acties van de Upper Clyde Shipbuilders. Hij enthousiasmeerde ons voor onze eigen strijd, hij deed dit door zijn woorden en zijn voorbeeld.”

    Een massastrijd rond Grangemouth had evenzeer een bron van inspiratie voor de werkende bevolking van Schotland kunnen vormen en mogelijk zelfs daarbuiten. Er was een reële kans op een overwinning, terwijl nu een harde nederlaag is geleden.

    Rol van Labour

    De verkeerde opstelling van de leiding van Unite tegenover de mogelijkheid om Labour te heroveren, heeft er ongetwijfeld toe bijgedragen dat de vakbondsleiding niet naar buiten kwam voor de nationalisatie van de vestiging. Labour verzet zich tegen een publiek bezit van de vestiging en het prokapitalistische beleid van die partij vormt een rem voor de vakbond.

    Partijvoorzitter Milliband was persoonlijk mee verantwoordelijk voor de campagne tegen Stevie Deans door zijn rol bij Labour in Falkirk te betwisten. De enige bijdrage van Milliband tijdens de campagne was de verwelkoming van de toegevingen door de vakbond. Het maakt eens te meer duidelijk dat Labour niet aan de kant van de arbeiders in strijd staat en dat Unite zich moet uitspreken voor een nieuwe arbeiderspartij, publiek bezit en een echt politiek alternatief op de besparingsagende.

    Leugens van de grote bedrijven

    Tijdens de gebeurtenissen omtrent Grangemouth heeft Socialist Party Scotland systematisch de opening van de boeken van Ineos en bijhorende bedrijven geëist. Dit werd even overgenomen door de Schotse secretaris van Unite in een interview met BBC Radio Scotland waarin hij stelde dat de vakbonden de boekhouding van Ineos moeten kunnen inzien.

    De grote bedrijven beschikken over tal van goed betaalde accountants en advocaten om de cijfers wat te ‘masseren’, ofwel om de winsten te onderschatten en de verliezen te overdrijven ofwel om de winsten te overschatten, al naargelang het de aandeelhouders uitkomt. De bewering van Ineos dat Grangemouth 10 miljoen pond verlies per maand draaide, stond centraal in de propaganda van het bedrijf en de eis om op de verworvenheden van het personeel in te binden. Het leidde ook tot nieuw publiek geld van de Schotse en Britse regeringen.

    Voor arbeiders is het moeilijk om de volledige waarheid over de winsten te kennen. Dat is des te meer het geval met bedrijven als Ineos die labyrinten opgezet hebben met onderaannemers en het inzetten van bedrijfjes in belastingparadijzen om winsten te verbergen en belastingen te vermijden. In 2010 trok het hoofdkwartier van Ineos weg uit Groot-Brittannië, het werd overgeplaatst naar Zwitserland om minder belastingen te betalen.

    Unite vroeg Richard Murphy, een accountant en activist tegen de belastingontduiking door grote bedrijven, om wat van de boekhouding van Ineos bekend is door te nemen. Dat kan nooit een volledig beeld geven. Murphy wees erop dat Ineos Chemicals Grangemouth Ltd tal van eenmalige maatregelen heeft opgenomen om de cijfers slecht voor de dag te laten komen. Zo werd een eenmalige en volledige afschrijving van de site opgenomen, waardoor het dus eigenlijk een waardeloze vestiging zou zijn. Hetzelfde bedrijf beweert nu dat de site gedurende minstens 15 tot 20 jaar een schitterende toekomst tegemoet gaat.

    Murphy ontdekte ook dat Ineos ervan uitging dat Grangemouth alleen tegen 2017 500 miljoen pond winst zou draaien en dat de operationele winst vorig jaar met 56% toenam. Volgens Murphy was de volledige petrochemische sector van Grangemouth vorig jaar goed voor 7 miljoen pond winst en het jaar ervoor voor 6 miljoen. “In tegenstelling tot andere bedrijven werd beslist om een investering als een verlies in te schrijven”, stelde Murphy. “Er worden dubieuze boekhoudkundige methoden gebruikt. Er worden cijfers gebruikt die ik niet in de boekhouding terug vind.” Ineos maakte op internationaal vlak 2 miljard pond winst in 2012.

    Dit alles maakt duidelijk waarom de vakbonden ervoor moeten opkomen dat de bazen de boeken openen voor inspectie door de vakbonden. Deze eis moet gekoppeld worden aan een campagne voor de nationalisatie van het grote bedrijf, of het verlies maakt of niet, onder democratische arbeiderscontrole en -beheer.

    Heropbouw van een syndicale krachtsverhouding

    Socialist Party Scotland verwerpt de propaganda van de gevestigde media dat de vakbonden gebroken zijn in Grangemouth. Unite heeft een grote fout gemaakt door een akkoord te tekenen waarin het belooft om drie jaar lang niet te staken en voor het afschaffen van voltijdse vrijstelling van delegees op de site. Dit zal de werkgever op korte termijn een gunstige positie geven. Verdere aanvallen op de vakbond en de delegees, alleszins op de rechten van de arbeiders, zijn mogelijk. Tegen de achtergrond van het akkoord om geen actie te voeren, is het belangrijk dat Unite zich opnieuw opbouwt in Grangemouth en voorbereidingen treft voor verzet tegen nieuwe aanvallen.

    Naast de heropbouw van de syndicale krachtsverhouding zal de kwestie van onofficiële acties zich mogelijk snel stellen. Er is een bewuste discussie en planning hieromtrent nodig onder de arbeiders van Grangemouth om zo het obstakel van het akkoord om niet te staken te overkomen.

    De gebeurtenissen in Grangemouth zijn een belangrijke nederlaag voor Unite en voor de bredere vakbeweging. Veel actieve leden van Unite zijn geschokt om wat gebeurde. Het komt er nu op aan om lessen te trekken, te discussiëren over een programma waarmee dit soort aanvallen kan afgewend worden en de heropbouw van een syndicale kracht in Grangemouth om op termijn terug te winnen wat nu verloren ging.

    Lees ook:

  • Ineos sluit fabriek in Grangemouth (Schotland). Actieplan tegen vandalisme van directie nodig!

    Zonder ook maar stil te staan bij de menselijke kost, beslisten de bazen van Ineos gisteren om de petrochemische vestiging in Grangemouth te sluiten en 800 jobs te schrappen. Het management wil van deze vestiging af. Naast de directe jobs zijn ook een 600-tal indirecte jobs bedreigd. De beslissing werd genomen door de miljardair die het bedrijf in handen heeft, Jim Ratcliffe. Hij ging over tot een lockout. De komende uren en dagen zullen beslissend zijn om een massale campagne op te zetten om de fabriek in Grangemouth en de bijhorende jobs en arbeidsvoorwaarden te redden.

    Artikel door Socialist Party Scotland

    Lees ook:

    • Workers action and nationalisation needed to save Grangemouth
    • End the bosses lockout at Grangemouth
    • Worker’s rally to fight Ineos blackmail

    Er moet meteen een massale personeelsvergadering worden georganiseerd om de leden van de vakbond Unite in Grangemouth bijeen te brengen. De delegees moeten werken aan een actieplan en dit aan het personeel voorleggen om de strijd tegen het vandalisme door de bazen van Ineos aan te gaan. Er is nood aan vastberaden acties, zoals de bezetting van een deel van de site. Dergelijke acties zouden een brede steun genieten en de druk op de Schotse regering opvoeren om over te gaan tot de nationalisatie van de vestiging. De vakbond Unite moet die eis van nationalisatie naar voor schuiven.

    De arbeiders van Grangemouth mogen niet aan hun lot overgelaten worden om de strijd alleen te voeren. Dit is een provocatie voor de volledige vakbeweging in Schotland en daarbuiten. De Schotse vakbondsfederatie STUC moet meteen een ‘oorlogsraad’ van vakbonden en delegees uit de hele vakbeweging organiseren om een grootschalige solidariteitscampagne op te zetten, met in de komende weken een nationale Schotse betoging.

    Leden van Socialist Party Scotland stelden een voorbeeld van resolutie op voor vakbondsafdelingen doorheen Schotland en de rest van Groot-Brittannië. Hieronder deze resolutie.

    Resolutie voor vakbondsafdelingen

    De aankondiging door Ineos van de sluiting van de petrochemische site van Grangemouth en het dreigende verlies van 800 jobs is een daad van bedrijfsvandalisme. De olieraffinaderij blijft dicht en het personeel werd in de praktijk buiten gezet in een lock out.

    Het management van Ineos en de meerderheidsaandeelhouder, de miljardair Jim Ratcliffe, zijn 100% verantwoordelijke voor dit schandaal. Ze hebben de volledige site van Grangemouth stil gelegd om het personeel harde aanvallen op de arbeidsvoorwaarden te laten slikken.

    We feliciteren de leden van Unite en hun delegees op Grangemouth om daar niet aan toe te geven. Zowat 70% van de vakbondsleden verwierp het ultimatum van het management dat had opgeroepen om dit te aanvaarden of afgedankt te worden.

    De bedoeling van Ineos is om de vakbond in Grangemouth te breken. Daarom wordt een leidinggevende syndicalist persoonlijk aangepakt en worden de mogelijkheden van onderhandelingen ondermijnd.

    De strijd om jobs en vakbondsrechten bij Grangemouth te verdedigen is er een van alle syndicalisten en een van de meeste belangrijke strijdbewegingen voor de vakbeweging sinds jaren.

    Daarom zeggen wij:

    • Steun aan de Unite-leden op Grangemouth in de opbouw van een massale campagne voor jobbehoud en voor degelijke arbeidsvoorwaarden
    • Steun aan de acties van de arbeiders, met inbegrip van een bezetting van delen van de site, voor het behoud van de site en hun jobs
    • We eisen van Ineos dat het de boeken opent voor een onderzoek door de vakbonden om de ware financiële situatie van het bedrijf te kennen
    • De Schotse en Britse regeringen moeten de vestiging onder democratisch publiek bezit plaatsen om jobs en investeringen veilig te stellen. We steunen publiek bezit met een meerderheidsparticipatie door de arbeiders en de vakbonden die ook het beheer van de vestiging moeten opnemen.
    • We roepen de Schotse vakbondsfederatie op om een Schotse betoging voor de arbeiders van Grangemouth te organiseren in de loop van de komende weken.
    • We steunen het personeel en de delegees van Grangemouth in hun verdediging van vakbondsrechten, lonen en pensioenen.
0
    0
    Your Cart
    Your cart is emptyReturn to Shop
    Continue Shopping