Tag: gezondheid

Psychologisch gezien lijkt de Covid-19-crisis op het verhaal van een donkere dystopische roman of een aflevering van de tv-serie Black Mirror. De maatschappij wordt gevraagd om zich in volledige of bijna volledige afzondering van elkaar af te zonderen om de verspreiding van de ziekte te vertragen. Hoewel het duidelijk is dat er vergaande maatregelen nodig zijn om de verspreiding van het virus te vertragen en te stoppen, zijn de volledige effecten van deze extreme sociale afstandsmaatregelen nog ongekend. De effecten ervan zullen nog jaren, zo niet decennia, lang voelbaar zijn.

Artikel door Sam Gleaden, geestelijk gezondheidswerker in Groot-Brittannië en vakbondsafgevaardigde voor Unison (geschreven in eigen naam)

Het wereldkapitalisme bevond zich al in midden een mentale gezondheidscrisis voordat het coronavirus toesloeg. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft onlangs gemeld dat depressie de snelst groeiende ziekte ter wereld is. Ondanks maatregelen nam de geestelijke gezondheid wereldwijd sterk af.

Eenzaamheid, ontevredenheid over het werk, stress, evenals statistieken over ernstigere aandoeningen zoals anorexia of schizofrenie wezen allemaal in de richting van een maatschappij die op een alarmerend niveau geestelijke nood produceert. Jaren van besparingen, de huisvestingscrisis en de algemene economische achteruitgang, in combinatie met een grotendeels giftige individualistische consumptiecultuur, hebben de geestelijke gezondheid van veel mensen aan flarden gescheurd.

Covid-19, en het feit dat het kapitalisme er onvoldoende antwoord op kan bieden, zal deze onderliggende problemen enorm verergeren.

Behoefte aan menselijk contact

Mensen moeten consequent contact hebben met andere mensen om emoties te helpen reguleren, een gevoel van doelgerichtheid te hebben en zelfs om fysiek gezond te blijven. Studies suggereren dat de impact van isolatie en eenzaamheid op de gezondheid en het sterftecijfer van dezelfde grootteorde is als risicofactoren zoals hoge bloeddruk, zwaarlijvigheid of roken.

Hoewel de omvang van de Covid-19-crisis ongekend is, komt er onderzoek uit Wuhan, maar ook op basis van eerdere epidemieën, naar de mogelijke gevolgen van een langdurige lockdown. Een studie van Emerging Infectious Diseases Journal naar de gevolgen van de quarantaine tijdens de SARS-epidemie in het begin van de jaren 2000 heeft bijvoorbeeld verontrustende resultaten opgeleverd. Daaruit bleek dat 31,2% van de respondenten die een periode in isolatie hadden doorgebracht, symptomen van depressie en posttraumatische stressstoornis (PTSS) had. Om dat in een context te plaatsen: PTSS wordt veroorzaakt door een vreselijk emotioneel trauma en komt vaak voor na extreme mishandelingen of oorlogsgeweld. De deelnemers maakten duidelijk dat het zowel het isolement van een familielid als de angst voor de ziekte zelf waren die samen zoveel leed veroorzaakten.

We zien nu soortgelijke meldingen uit Wuhan na hun 6 weken durende quarantaine, dit keer op veel grotere schaal. Een rapport van Emerging Infectious Diseases Journal heeft aangetoond dat de brute quarantaine een enorme piek in psychologische problemen heeft veroorzaakt. China’s erbarmelijke geestelijke gezondheidssysteem is hopeloos slecht uitgerust om met de aard en de omvang van een crisis als deze om te gaan. Helaas zijn er duidelijke parallellen met de tekortkomingen van onze eigen ondergefinancierde geestelijke gezondheidszorg, die de komende maanden waarschijnlijk met een soortgelijke strijd te maken zal krijgen.

Daarnaast heeft The Lancet gegevens gepubliceerd waaruit blijkt welke psychologische schade de gezondheidswerkers lijden als gevolg van epidemieën. Gezondheidswerkers kunnen tot drie jaar na een periode van isolatie van slechts 10 dagen vatbaar zijn voor PTSS en depressie. Dit zonder rekening te houden met de reeds traumatische ervaring om in de ziekenhuizen als gevolg van de besparingen beslissingen over leven en dood te moeten nemen. Ziekenhuizen draaien al regelmatig op 100-105% bedcapaciteit in de winter, met een vergelijkbaar patroon elders in de wereld. Er was al een tragische zelfmoord van een Italiaanse arts die getraumatiseerd was door de angst om het coronavirus onder patiënten en collega’s te verspreiden door het gebrek aan persoonlijke beschermingsmiddelen.

Voor de meesten van ons zal sociale distantie een kwestie zijn van het omgaan met perioden van verveling, angst, eenzaamheid en een beperkte depressiviteit. Uit een recente Ipsos-MORI-enquête blijkt dat 62% van de Britten het moeilijker vindt om positief te blijven over de toekomst, terwijl 55% het sinds Covid-19 moeilijker vindt om dagelijks positief te blijven.

Voor anderen zal de afsluiting veel ergere gevolgen hebben. De kwetsbaren en ouderen die in volledige afzondering moeten blijven, lopen het risico om traumatische symptomen te ontwikkelen. De reeds bestaande geestelijke gezondheidstoestand wordt ook veel vaker versterkt door sociale afstandsmaatregelen en economische ontberingen. Zo was er deze week een schrijnend bericht in de media over een jonge vrouw met psychische problemen die tot zelfmoord werd gedreven vanwege haar angst voor sociale afstandsmaatregelen. Tot slot is er de extra druk op relaties en tegelijkertijd is er al een enorme piek in gevallen van huiselijk geweld.

Behoefte aan een socialistisch systeem

Over het geheel genomen, als we rekening houden met de volledige veelzijdigheid van de overweldigende economische en psychologische gevolgen van de Covid-19 lockdown, is het duidelijk dat totale lockdown geen oplossing voor de lange termijn is. Hoewel sociale afstandsmaatregelen noodzakelijk zijn als buffer voor de gezondheidsdiensten, is er een plan nodig om het virus en de gevolgen ervan te overwinnen. Cruciaal daarbij is het uitrollen van wijdverbreide tests naar de hele samenleving, niet alleen naar de rijke elite, de nationalisatie van de farmaceutische bedrijven om een einde te maken aan de destructieve concurrentie en om de ontwikkeling van een vaccin te versnellen, en een massale injectie van de nodige middelen in onze gezondheidszorg.

Heel belangrijk is dat het mensen uit de arbeidersklasse zijn, met inbegrip van de sleutelfiguren in de frontlinie, in plaats van de besparingspolitici, die de volledige democratische controle moeten hebben over welke maatregelen worden genomen en voor hoe lang. Werknemers hebben al de weg gewezen door stakingsacties te ondernemen om niet-essentiële werkplekken te sluiten. En het moeten de arbeiders zijn, die in tegenstelling tot de politici van de bazen de behoeften van de mensen instinctief voorrang geven boven de winst, die democratisch beslissen wanneer en hoe de zaken weer open gaan.

De reactie van de kapitalistische regeringen op deze crisis heeft al laten zien hoe volslagen onbekwaam hun systeem is om te handelen in het belang van de meerderheid van de bevolking, of in het belang van de langetermijnplanning die nodig is om problemen op te lossen.

Massale tests voor de hele bevolking, zoals geadviseerd door de WHO – vooral als deze in staat zouden zijn om de immuniteit nauwkeurig vast te stellen – zouden sommige mensen in staat kunnen stellen om veilig terug te keren naar het werk en uit hun isolement te komen. Intussen zou een volledig openbare, goed gefinancierde gezondheidsdienst, met inbegrip van de geestelijke gezondheidszorg, niet alleen de directe slachtoffers van het virus veel beter kunnen behandelen, maar ook prioriteit kunnen geven aan de geestelijke gezondheid van mensen, waarbij innovatieve methoden worden gebruikt om de beschikbare steun voor mensen die lijden als gevolg van het isolement, te maximaliseren.

Reeds voor deze crisis was een massale uitbreiding van de geestelijke gezondheidszorg nodig, onder meer om gelijke tred te houden met de lichamelijke gezondheid. We moeten ook een einde maken aan de uitbuitingspraktijken van onzekere contracten, lage lonen, krappe dure woningen en pestende bazen, factoren die allemaal bijdragen aan psychische problemen.

Dit zou een volledige herstructurering van de economie vereisen, waarbij de grote monopolies die momenteel domineren, onder publiek eigendom worden gebracht en democratisch worden beheerd door en voor de arbeidersklasse. Dit zou de basis leggen voor een democratische planning van de economie om een systeem te creëren dat voorziet in de behoeften van iedereen. Het feit dat de tests nog niet eens aan alle zorgwerkers ter beschikking zijn gesteld, geeft aan hoe beperkt de reactie op dit virus is.

Een wereld onder Covid-19 ziet er erg somber uit. Maar er zijn duidelijke tekenen van hoop en optimisme. Er is een sterke groei van gemeenschapszin en onbaatzuchtigheid. In Groot-Brittannië meldden zich op 48 uur tijd maar liefst 500.000 vrijwilligers om de zorgsector te ondersteunen. Er is vakbondsactie om de veiligheid van werkenden te verdedigen. Er zijn honderden lokale hulpinitiatieven. En er zijn ook de ontroerende beelden van miljoenen mensen die vanuit hun raam of deur applaudisseren voor het zorgpersoneel en andere werkenden. Het toont het groeiende gevoel van solidariteit, wat het fundament is om elkaar te ondersteunen in deze bijzonder moeilijke tijd.

De reactie van de werkenden gaat ook in tegen het verkeerde idee dat de mens van nature uit hebzuchtig is. Zowel cultureel als politiek zal Covid-19 herinnerd worden als een historisch keerpunt. Deze crisis zal duidelijk maken dat de mens van nature uit in staat is tot onbaatzuchtigheid, creativiteit en heldhaftigheid. Het is het krakende kapitalistische systeem dat winst voor de heersende elite ten koste van de rest van ons als de meest dringende behoefte. Het is dit systeem en zijn vertegenwoordigers die vervangen moeten worden.

Tijden van extreme crisis, zoals oorlogen of economische ineenstorting, leiden vaak tot enorme sociale onrust met vaak revolutionaire gevolgen.  De nasleep van de Tweede Wereldoorlog bracht bijvoorbeeld een revolutionair potentieel en een immens verlangen naar fundamentele veranderingen met zich mee. In Groot-Brittannië werd het kapitalisme als systeem gedwongen om enorme toegevingen te doen aan de arbeidersklasse om de dreiging van een sociale revolutie af te wenden. De Labourregering van 1945 creëerde een welvaartsstaat, waaronder de gezondheidsdienst NHS, voerde een programma uit van massale investeringen in openbare huisvesting op een schaal die nog niet eerder was vertoond. Deze veranderingen vonden echter alleen plaats omdat de werkende bevolking haar macht gebruikte en collectief optrad om politieke veranderingen af te dwingen.

Dit is de kans die we vandaag hebben, om te vechten voor een socialistische samenleving die in al onze behoeften kan voorzien – zowel psychologisch als economisch.