Your cart is currently empty!
Tag: bouw
-
Dump slavenarbeid, maak bouwbedrijven en opdrachtgevers verantwoordelijk
Foto: een willekeurige bouwwerf (bron Pixabay) Nieuw schandaal van sociale dumping bij Borealis
Op een bouwwerf van chemiebedrijf Borealis, vorig jaar goed voor 1,4 miljard euro winst, werden 174 slachtoffers van mensenhandel aangetroffen. Dat aantal kan nog verder oplopen. Het ging onder meer om Filipijnse en Bengaalse arbeiders die als moderne slaven met Hongaarse werkvisa voor een hongerloon werkten en in krotten ondergebracht werden. Ze werkten zes dagen op zeven voor 650 euro per maand op een bouwwerf in de Antwerpse haven.
De verantwoordelijkheid voor de slavenarbeid werd doorgeschoven. Borealis wist uiteraard van niets, zelfs de onderaannemer die de papieren regelde probeerde dat argument boven te halen. Alsof het mogelijk is om niet op te merken dat 174 arbeiders in slavencondities op een bouwwerf voor je bedrijf werken! Tien jaar geleden werd Carestel terecht veroordeeld voor het inzetten van Oost-Europese slavenarbeid bij de onderaannemer van de toiletservice in zijn wegrestaurants. De rechter oordeelde dat het niet mogelijk was dat Carestel niets had opgemerkt en bijgevolg werd het bedrijf samen met de onderaannemer veroordeeld. Dat Borealis van niets wist, houdt geen steek. Een voormalig arbeidsauditeur en oud-rechter die de familie van een Oekraïense arbeider opving, merkte op dat de man slechts 8 euro per uur verdiende. Hij maakte reeds in mei informatie over aan zowel de sociale inspectie als de HR-dienst van Borealis.
In de bouwsector is het niet uitzonderlijk dat een kluwen van onderaannemers wordt opgezet om te verdoezelen dat er uiteindelijk onder de geldende lonen en arbeidsvoorwaarden wordt gewerkt. Dat leidt niet alleen tot een neerwaartse spiraal die ons zo terugbrengt naar 19e eeuwse slavenarbeid, het is bovendien een gevaar voor de veiligheid. In de zomer van 2021 stortte een gebouw in op de werf voor een nieuwe school in de Antwerpse wijk Nieuw Zuid. Daarbij kwamen vijf bouwvakkers om het leven. Nu blijkt dat er 249 onderaannemers actief waren op die site. Gebrekkige communicatie en onveilige werkomstandigheden – om de prijs te drukken – speelden wellicht een centrale rol in dat dodelijke ongeval. Ook in dat geval wees de opdrachtgever voor de werf, de stad Antwerpen, alle verantwoordelijkheid af. In Brussel vielen er dit jaar al minstens zes doden bij ongevallen op grote bouwwerven.
De winsthonger drijft bedrijven ertoe om zo goedkoop mogelijke arbeiders in te zetten. De wettelijke bepalingen zijn zo opgesteld dat er steeds achterpoortjes gevonden worden om dat mogelijk te maken. Bij onwettelijke constructies is er bovendien amper controle. De diensten van sociale en economische inspectie die daarvoor instaan, zijn kapot bespaard door opeenvolgende regeringen. Zelfs voor de opvang van de slachtoffers van mensenhandel zijn er tekorten. Hulpcentrum Payoke verklaarde dat het financieel onderuit dreigt te gaan als gevolg van de kosten van de opvang van de 174 slachtoffers op de werf van Borealis. Klaus Vanhoutte van Payoke verklaarde over het schandaal bij Borealis: “We weten al lang dat dergelijke wantoestanden bestaan, ook op zulke grote schaal. Het uitzonderlijke is dat iemand aangifte heeft gedaan en dat de situatie daardoor ontdekt is. Als we echt zouden speuren naar mensenhandel, zou er nog veel meer aan het licht komen. Over het hele land werken bij de sociale inspectie slechts 39 inspecteurs. Dan is het moeilijk om misstanden te ontdekken.”
Er moeten dringend meer middelen komen voor de sociale en economische inspectie. De hoofdaannemer en opdrachtgever moeten volle verantwoordelijkheid dragen voor de arbeidsvoorwaarden en veiligheid op een bouwwerf. Als er dan nog problemen van slavenarbeid opduiken, moet de volledige bouwsector in publieke handen genomen worden zodat controle van het personeel en de gemeenschap op de arbeidsvoorwaarden en lonen kan gevestigd worden.
Borealis is een bedrijf met een miljardenwinst en het kreeg een Vlaamse miljoenensubsidie om mensen te werk te stellen. Laat Borealis opdraaien voor de kosten van dit schandaal van mensenhandel: volledige uitbetaling van de lonen van de 174 slachtoffers (aan de voorwaarden die hier gelden) naast een volledige vergoeding voor de opvang en begeleiding van de slachtoffers.
-
Veiligheid en gezondheid arbeiders en omwonenden? Arbeidersbeweging moet zich verder organiseren!
Vakbondsactie tegen sociale dumping, onder meer in de bouw. Antwerps burgemeester De Wever mocht zonder veel weerwerk op de Zevende Dag alle verantwoordelijkheden voor het PFOS-schandaal naar anderen doorschuiven. Het was niet aan hem om te communiceren, OVAM stuurde niet de nodige informatie door en de groene bestuurders in Zwijndrecht hadden moeten handelen. Operatie ‘’t is de schuld van alle anderen’ draait weeral op volle toeren.
De voorbije dagen waren er twee vreselijke rampen in en rond Antwerpen. Er is de vervuiling met PFOS in de grond rond de site van chemiebedrijf 3M. Omwonenden en personeelsleden van 3M zijn bang voor de gevolgen van de vervuiling op hun gezondheid. Daarnaast was er het ongeval op een bouwwerf in de wijk Nieuw-Zuid waarbij vijf doden vielen. Telkens zijn de arbeiders en de omwonenden diegenen die het grootste gevaar lopen. Telkens wordt de winst op de eerste plaats gezet en telkens staan de gevestigde politici, niet in het minst die van N-VA, resoluut aan de kant van de rijke eigenaars en vastgoedbaronnen.
Onveiligheid op bouwwerven wordt al langer aangeklaagd door de vakbonden die zich verzetten tegen sociale dumping waarbij personeel aan erg lage lonen wordt ingezet om lange werkweken te kloppen. Een ABVV-verantwoordelijke stelde vandaag in De Standaard: “Zeker de grote werven hebben te kampen met een grote financiële druk en tijdsdruk. Projecten worden uitbesteed tegen de scherpste prijs. Het moet vooruitgaan. Dus zoeken aannemers bouwvakkers die veel uren willen draaien voor weinig geld.” Syndicale acties tegen sociale dumping vinden nooit gehoor bij de traditionele politici. De vastgoedbaronnen daarentegen staan bijzonder dicht bij het politieke establishment.
Ook bij 3M werd de bodemverontreiniging al langer in vraag gesteld door de vakbondsafgevaardigden. Hun vragen werden echter nooit duidelijk beantwoord door de directie. Veel arbeiders van 3M wonen in de buurt van de fabriek en worden zowel op hun werk als thuis geconfronteerd met de gevolgen van de vervuiling. Op een ogenblik dat de directie van 3M wist dat de bodemvervuiling met PFOS verregaande financiële gevolgen kon hebben (er was een proces in de VS afgekocht voor 850 miljoen dollar), zal ze maar al te blij geweest zijn dat de BAM (huidige Lantis) een dading wilde aangaan in het kader van de Oosterweelwerken. Hier zou de vervuiling 3M geen miljoenen kosten, maar 75.000 euro.
Voor De Wever en de N-VA zijn de Oosterweelwerken heilig. Er wordt naar alle kanten met een beschuldigende vinger gewezen, maar niet naar Lantis. Ook in de communicatie nu het schandaal bekend is, worden de belangen van de grote bedrijven centraal gesteld. Die belangen staan op de prioriteitenlijst veel hoger dan de gezondheid en de veiligheid van gewone mensen. Dat zijn kwesties waar N-VA de afkorting is van “niks van aantrekken”. Tenzij door middel van communicatie als er ongevallen opduiken, communicatie die vaak neerkomt op het doorschuiven van de verantwoordelijkheid.
Het is de arbeidersbeweging die de eerste maatregelen inzake veiligheid en gezondheid op de werkvloer heeft afgedwongen door zich te organiseren en ervoor te strijden. Dit omvat een gezonde leefomgeving, het bekomen van betere arbeidsvoorwaarden en erkenning van syndicale organisatie op werven, zodat het personeel sterk genoeg staat om tegen gevaarlijke situaties in te gaan. Als de arbeidersbeweging hiervoor opkomt, botsen ze op de bazen en de politieke vertegenwoordigers van die bazen.
Eind 19e eeuw reeds kwam de socialistische beweging op voor eisen als “ware verantwoordelijkheid van de patroons in het overkomen van ongelukken gedurende het werk” (BWP-programma 1886) en nog het instellen van een commissie van werkenden om de gezondheidstoestand op de werkvloer en in de arbeiderswoningen te onderzoeken. Bij de oprichting van de Tweede Internationale in 1889 werd naast de oproep voor een internationale actiedag op 1 mei voor de 8-urendag ook gepleit voor internationale wetgeving rond arbeidsomstandigheden.
Ook vandaag is de arbeidersbeweging het best geplaatst is om de strijd voor betere arbeidsvoorwaarden, inclusief een gezonde leefomgeving, te voeren. De bazen en hun politici zullen elke stap vooruit telkens weer proberen af te breken en zijn erg creatief in het vinden van nieuwe methoden om de uitbuiting op te drijven. Uiteindelijk zullen we heel hun systeem aan de kant moeten schuiven vooraleer onze gezondheid en veilige werkomstandigheden echt prioritair zullen zijn.