Your cart is currently empty!
Tag: bankencrisis
-
“Dit kan niet waar zijn”, journalist in de wereld van bankiers en speculanten
Journalist Joris Luyendijk had als correspondent in het Midden-Oosten al een en ander meegemaakt en leek voor The Guardian dan ook een geknipte correspondent om enkele maanden ondergedompeld te worden in de gevaarlijke wereld van bankiers en speculanten in The City, het financiële hoofdkwartier in Londen.Recensie door Geert Cool
Wat hij daar zag, heeft hem sterk verbaasd. In de inleiding op het boek wordt meteen met de deur in huis gevallen. De financiële crisis wordt vergeleken met een vliegtuig waarbij je als passagier merkt dat een vleugel in brand staat. De stewardess zegt zelfverzekerd dat alles in orde is maar dan ga je kijken in de cockpit en blijkt er geen piloot te zijn. Wat Luyendijk bedoelt, is dat de crisis niet veroorzaakt wordt door enkele hebzuchtige bankiers maar dat het ingebakken zit in het systeem. De crisis kwam er niet door een samenzwering van enkelingen. Neen, “het probleem is dit systeem” merkt Luyendijk in zijn conclusie op. “Zouden we morgen de hele City naar een onbewoond eiland afvoeren en vervangen door een kwart miljoen nieuwe mensen, dan ben ik ervan overtuigd dat we in no time hetzelfde wangedrag weer zullen zien.”
Doorheen tientallen gesprekken met mensen uit de financiële sector probeert Luyendijk deze wereld te doorgronden, patronen te ontdekken en een zicht te krijgen op de oorzaken van de financiële crisis van 2008. Hij ontdekt een harde wereld waar elke job onzeker is, lange uren worden geklopt, mensen tegen elkaar worden opgezet en ingewikkelde constructies de nodige winsten met bijhorende bonussen moeten opleveren. Met moeite doorbreekt Luyendijk de wet van de zwijgplicht die de sector zichzelf heeft opgelegd. Maar veel wijzer worden we niet van wat er zich achter dat rookgordijn bevindt. Bankiers moeten toegeven dat ook zij de ingewikkelde constructies niet begrijpen en dat de problemen die tot de crisis van 2008 hebben geleid nog steeds aanwezig zijn. “Is de sector fixed sinds de crisis?”, vraagt Luyendijk aan een senior toezichthouder. Het ontnuchterende antwoord laat geen twijfel bestaan: “I don’t think so”.
Waarom gebeurt er dan niets? Luyendijk merkt terecht op dat alle gevestigde partijen mee in bad zitten. Corruptie is het niet, dat veronderstelt dat je in ruil voor geld iets doet wat je anders niet had gedaan. “Capture gaat een stap verder. Daarbij is er geen geld meer nodig, omdat je als politicus, toezichthouder of wetenschapper oprecht bent gaan geloven dat de wereld in elkaar zit zoals de bankiers hem schetsen.” Verschillen in benadering zijn er amper, het maakt niet uit of de sociaaldemocratie mee aan de macht is of niet.
Het boek gaat vrij ver in kritiek op het kapitalisme, maar alternatieven worden niet geboden. “Cynisme over de huidige politici bij grote partijen lijkt me terecht”, schrijft Luyendijk. Maar het democratische stelsel zoals we dat kennen, is wel de regeervorm “die zich aan de eigen haren uit het moeras kan trekken.” Hoe dat kan, wordt niet duidelijk.
Er is een omwenteling nodig, erkent Luyendijk. Dat is een goed uitgangspunt, maar zonder veel nut indien het huidige systeem gewoon overeind blijft. Het volstaat niet om individuele bankiers of politici te vervangen, heel het systeem moet weg. Socialisten pleiten daarbij voor een nationalisatie van de volledige financiële sector onder democratische controle van de gemeenschap en gericht op de belangen van de gemeenschap. Het zou bijdragen aan het invullen van de noden en behoeften van de grote meerderheid van de bevolking. In plaats van miljarden in speculatie te steken waarbij enkele grote aandeelhouders met de winsten gaan lopen en de huurlingen in de financiële sector met ruime kruimels in de vorm van bonussen gedwongen worden om in de pas te lopen, zouden deze middelen kunnen aangewend worden voor onderwijs, gezondheidszorg, sociale zekerheid, infrastructuur, …
‘Dit kan niet waar zijn’ is een bestseller, een uitdrukking van het feit dat de verontwaardiging groot is. “Het systeem is het probleem”, is de conclusie van het boek. Laat ons dat aangrijpen om te strijden tegen dit systeem zodat de beschreven speculatie en financiële waanzin inderdaad niet waar meer kunnen zijn.
-
‘Dexia of de gijzeling van een democratie’
Leven we echt in een democratie? Onder bredere lagen van de bevolking is er daar sinds het uibreken van de economische crisis twijfel over ontstaan. Het failliet van Dexia en de redding ervan, de wijze waarop ‘onze’ vertegenwoordigers toegaven aan de grillen van de financiële sector, … droegen niet bij aan het wegnemen van die twijfel. De gebeurtenissen rond Dexia vormen het onderwerp van een documentaire die op DVD beschikbaar is.In december 2011 legden ATTAC en CADTM (comité voor de opheffing van de derdewereldschulden) een klacht neer tegen de Belgische Staat. Een regering van lopende zaken kende in der haast een garantie van 54,45 miljard euro toe aan de bank Dexia, zonder parlementair debat en zonder voorwaarden! De juridische procedure leidde niet tot een publiek debat, onder meer door een compleet stilzwijgen van de gevestigde media. Uiteindelijk kwam er in de lente van 2013 een wet waarmee de bankgaranties met terugwerkende kracht door het parlement werden goedgekeurd. Hierdoor maakte de juridische klacht geen kans meer.
Maar dit ongelofelijke verhaal wordt nu wel gebracht in een documentaire van Valentin Fayet van ZinTV. Die gebruikte hiervoor archiefmateriaal en tal van interviews.
De Dexia-affaire is een symptoom van een breder probleem. De economische crisis werd overal aangegrepen om een verdere stap te zetten in de afbraak van democratische rechten en betrokkenheid. Zo was er een machtsoverdracht van verkozen regeringen naar de niet-verkozen Europese Commissie die bij niemand verantwoording moet afleggen. Er waren tijdelijk ook niet-verkozen technocratische regeringen in Italië en Griekenland met als doel om de belangen van de bankiers te dienen. Er is ook het Europees begrotingsverdrag, officieel een verdrag over “stabiliteit, coördinatie en bestuur”, dat als doel heeft om het verkiezen van regeringen die tegen het neoliberale besparingsbeleid ingaan onmogelijk te maken.
In België hebben de media, gevestigde politici en hun commentatoren zoals elders geprobeerd om de geschiedenis van de reddingsoperaties voor de banken te herschrijven. Er werd voortaan gesproken over de schuldencrisis en niet langer over de financiële crisis. De verantwoordelijkheid voor de schulden lag niet langer bij de financiële sector maar bij de zogenaamde ‘excessieve’ publieke uitgaven. De crisis werd aangegrepen voor een brutale aanval op de publieke sector en de rechten van de werkenden.
De toename van de schulden is vooral een gevolg van de crisis en niet zozeer de oorzaak ervan. Het is onder meer het gevolg van een enorme overdracht van private schulden naar de gemeenschap. Deze crisis zit ingebakken in het kapitalistische systeem zelf en niet in de publieke sector die te groot zou zijn. Deze documentaire licht een tipje van de sluier van de Dexia-affaire. Het is dan ook nuttig om in te gaan tegen de heersende retoriek van besparingen waarbij wij gevraagd worden om op te draaien voor een crisis die wij niet veroorzaakten.
“Dexia of de gijzeling van een democratie” is beschikbaar voor 15 euro via zintv.org.
